Już od jakiegoś dłuższego czasu chcę napisać coś znowu o języku, bo inne sprawy trochę za bardzo mnie doprowadzają do mdłości i odbierają ochotę na robienie czegokolwiek. To półśrodek, ale chcę sprawdzić formatowanie skopiowane z wordpressa do wordpressa, ale tym razem w drugą stronę.
Upowszechniam ponownie ten wpis, tak jak to tu napisałem… i polecam poczytać komentarze…
…..
Posted on 2016-02-28
Od-słowiański źródłosłów słowa Z/S/C/KoN+CeNTR+aCja, czyli skąd wzięła się i co oznacza nazwa obozy „koncentracyjne”, a także dowody dlaczego dźwięki tzw. satem były wcześniej niż dźwięki tzw. kentum
The centum–satem division compared with other major isoglosses in Indo-European daughter languages (at around 500 BC). Blue: centum languages Red: satem languages Orange: languages with augment Green: languages with PIE *-tt- > -ss- Tan: languages with PIE *-tt- > -st- Pink: languages in which the instrumental, dative and ablative plurals, as well as certain singulars and duals, have endings beginning in *-m- rather than the usual *-bh-
W końcu Z/SKoN+CeNTR+oWaL”eM się… czyli upowszechniam dziś jak wg. mnie wygląda wywiedzenie znaczenia słowa C/KoN+CeNTR+aCja…chociaż (Z/S)C/KoN+CeNTR+aCja bardziej mi pasuje do jego obozowo-niemiecko-nazistowskiego sedna… chociaż z drugiej strony, jak zobaczycie co wiąże się z rdzeniami z których zbudowane jest to słowo… no to założę się, że zdziwicie się… tak jak i ja to zrobiłem…
Przy tej okazji, zobaczcie co bardzo ciekawego wynikło z wywiedzenia znaczeń słów, jak tzw. satemizacja, kentumizacja, asybilacja, dissybilacja i innych… TRaDyCyjNie już… zaczynamy od polskojęzycznej wikipedii…
https://pl.wikipedia.org/wiki/Koncentracja
To jest strona ujednoznaczniająca. Poniżej znajdują się różne znaczenia hasła: Koncentracja.
- stężenie – zawartość składnika w substancji (chemia)
- koncentracja (fizyka)
- koncentracja (statystyka)
- koncentracja (ekonomia)
- koncentracja (psychologia) – skupienie uwagi
- koncentracja (prawo)
https://pl.wiktionary.org/wiki/koncentracja
koncentracja (język polski)
- wymowa:
- IPA: [ˌkɔ̃nʦ̑ɛ̃nˈtraʦ̑ʲja], AS: [kõncẽntracʹi ̯a], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.• akc. pob. wymowa
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- odmiana:
- (1.1)
-
przypadek liczba pojedyncza mianownik koncentracja dopełniacz koncentracji celownik koncentracji biernik koncentrację narzędnik koncentracją miejscownik koncentracji wołacz koncentracjo
- przykłady:
- (1.1) Aby zdać maturę potrzebne są koncentracja i wiedza.
- antonimy:
- (1.1) dekoncentracja
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. koncentrowanie n, koncentrowanie się n, koncentrator m
- czas. koncentrować ndk., skoncentrować dk., koncentrować się ndk., skoncentrować się dk.
- przym. koncentracyjny
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) concentration
- duński: (1.1) koncentration w
- niemiecki: (1.1) Konzentration f
!!!UWAGA!!!
W polskojęzycznej wikipedii brak jest wywiedzenia źródłosłowu słowa C/KoN+CeNTR+aCja :-(… i będę musiał poszukać go TRaDyCyjNie gdzie indzie, np. min. w angielskojęzycznej wikipedii… Zobaczmy najpierw, czego można dowiedzieć się o znaczeniu tego słowa, z innych polskojęzycznych źródeł…
https://pl.wiktionary.org/wiki/Konzentration#de
Konzentration (język niemiecki)
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- (1.1) koncentracja
- odmiana:
- (1.1)
-
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik die Konzentration die Konzentrationen dopełniacz der Konzentration der Konzentrationen celownik der Konzentration den Konzentrationen biernik die Konzentration die Konzentrationen
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. Konzentrator m, Konzentrierung f
- czas. konzentrieren, sich konzentrieren
!!!UWAGA!!!
Tu dla porównania pragnę pokazać, jak to słowo wygląda w języku niemieckim… czyli w jego złowieszczym obozowo-nazistowskim oryginale, które tak dobrze znamy z ostatnich dziejów ludzkości, a które to słowo, jest obecnie odmieniane przez różnych takich pipipi, we wszystkich możliwych przypadkach… ale zwłaszcza powiązane z kłamstwami o rzekomych tzw. „polskich obozach koncentracyjnych”… 😦
Proszę zwrócić uwagę, na tylko szczątkową odmianę… To pokazuje jak daleko posunęło się zniekształcenie i uproszczenie w tym kreolskim języku zakompleksionych, niemych, przeciw-słowiańskich kłamców i wielokrotnych ludobójców… A teraz przyjrzyjmy się znaczeniu tego słowa, jakie jest dostępne w innych polskojęzycznych źródłach:
http://sjp.pl/koncentracja
koncentracja
1. gromadzenie ludzi, obiektów itp. w jednym miejscu;
2. skupienie działań dla osiągnięcia jakiegoś celu;
3. intensywne skupienie uwagi na czymś;
4. zawartość danego składnika w jednostce objętości lub masy substancji; stężenie
http://synonim.net/synonim/koncentracja
Synonimy do słowa „koncentracja”
centralizacja, fuzja, integracja, konsolidacja, połączenie, powiązanie, scalenie, ugruntowanie, umocnienie, unifikacja, utrwalenie, zcentralizowanie, zespolenie, ześrodkowanie, zintegrowanie, zjednoczenie, złączenie, komasacja, kumulacja, nagromadzenie, scentralizowanie, skomasowanie, skupienie, skupisko, zagęszczenie, zgrupowanie, aglomeracja, akumulacja, gromada, kolonia, prowincja, zbiorowisko, harmonizacja, kombinacja, reintegracja, scalanie, unia, zespalanie, synteza, gromadzenie się, skumulowanie, skupianie się, spiętrzenie, zbieranie, zgromadzenie się w jednym miejscu, autorefleksja, kontemplacja, namysł, rozmarzenie, rozmyślanie, zaduma, zamyślenie, esencjonalność, gęstość, konsystencja, moc, nasycenie, procent, rozcieńczenie, stężenie, uwaga, zainteresowanie, baczenie, czujność, zaciekawienie, zajęcie, natężenie, wytężenie, zbieranie myśli, spoistość, napięcie, naprężenie, natężenie uwagi, podenerwowanie, kolekcja, zebranie, zgromadzenie, łączenie, natężenie psychiczne, baczność, gromadzenie, zogniskowanie, centralizacja kapitału, pozór, skupianie, skupianie uwagi, brak koncentracji,
Jak widać, kiedy mówimy Z/SKoN+CeNTR+oWaNy… tak naprawdę mamy na myśli:
Po+L”a”C”oNy, Po+Wia”ZaNy, u+GRuNT+oWaNy, u+MoC+NioNy, (u+MoC+oWaNy), u+TRWaL+oNy, Ze+SPoL+oNy, Ze+S’+RoDK+oWaNy, Z+JeDN+oC”oNy, Z+L”a”C”+oNy, Na+GRoM+aDz+oNy, Z/SKuPioNy, Za+Ge”S”C”+oNy, Z+GRuP+oWaNy, GRoM+aDz+oNy, (GRoM+aDNy), Ze+BRaNy,Z/SPie”TR”+oNy, Za/Na+MyS’L+oNy, RoZ+MaR”oNy, Za+DuM+aNy, Za+Ge”S”C”+oNy, MoC+Ny, Na+SyC+oNy, RoZ+CieN’+C”oNy, Z/S+Te”Z”+oNy, u+WaZ’+Ny, BaC”+Ny, C”uj+Ny, Za+CieK+aWioNy, Za+je”Ty, Na+Te”Z”+oNy, Wy+Te”Z”+oNy, SPoiSTy, Na+Pie”Ty, Na+PRe”Z”+oNy, PoD+De+NeRW+oWaNy, ZeBRaNy, ZGRoMaDz+oNy, Z+L”a”C”+oNy, Z+oGNiSKo+WaNy, PoZoRNy…
Sporo co nie..? Widzicie już, jak przebogaty jest język słowiański? Zwróćcie uwagę, że na określenie znaczenia słowa C/KoN+CeNTR+aCja, nie użyłem ANI JEDNEGO NIE-SŁOWIAŃSKIEGO SŁOWA, z tych zamieszczonych powyżej !!!
Przy okazji… Zobaczcie, takie słowa jak „aglomeracja”, „akumulacja”… Pamiętacie, że w tzw. j. greckim „a” oznacza „aNi”… czyli „Nie”, patrz tu:
Widzicie już to co ja widzę? Jeśli tak to dobrze, a jeśli nie, to poczekajcie na kolejny artykuł, temu poświęcony… a tymczasem przejdźmy do wywiedzenia znaczenia słowa KoN+CeNTR+aCja… a żeby to zrobić, muszę użyć anglojęzycznych źródeł…
https://en.wiktionary.org/wiki/concentration
(…)
English Etymology concentrate + -ion
French Etymology
First attested 1732 concentrer + -ation..
Noun concentration f (plural concentrations)
- concentration (mental state of being concentrated)
- concentration (quality of being concentrated)
- la concentration de sucre
- the concentration of sugar
- la concentration de sucre
https://en.wiktionary.org/wiki/concentrate#English
(…)
English
Pronunciation (UK) IPA(key): /kɒn.sən.treɪt/
Etymology
From French concentrer.
https://en.wiktionary.org/wiki/concentrer#French
French
Etymology con- + centrer
…..
!!!UWAGA!!!
Widać już że słowo KoN+CeNTR+aCja, składa się z trzech rdzeni, a mianowicie:
- Z/S/K/CoN
- CeNTR+(eR)
- aC/Tja/o lub (aT+ioN) lub (ioN)
Odnajdziemy teraz znaczenia pierwszego z rdzeni, użytych do utworzenia słowa KoN+CeNTR+aCja, czyli „Z/S/K/CoN„…
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/con-#French
English
Etymology 1
From the Latin prefix con-, from cum (“with”)..
Prefix con-
(non-productive) used with certain words to add a notion similar to those conveyed by with, together, or joint
congenial, congregation, console, consonant, construct, converge, etc.
(non-productive) used with certain words to intensify their meaning
confirm
Usage notes
Con- becomes
- col- before l: collaborate;
- com- before b, m, and p: combat, commit, compel;
- cor- before r: correlation;
It can also appear as co-: coexistence, cosine.
Etymology 2
Back-formation from conlang, short for „constructed language”.
Prefix con-
- attached to certain words to obtain new, informal, subcultural words in which con- conveys a notion of:
- constructed, artificial
- hypothetical, fictional
- related to conlangs, conworlds, etc.
https://en.wiktionary.org/wiki/cum#Latin
Latin
Pronunciation (Classical) IPA(key): /kum/
Etymology 1
From Proto-Italic kom, from Proto-Indo-European ḱóm (“next to, at, with, along”). Cognate with Proto-Germanic ga- (“co-”), Proto-Slavic sъ(n) (“with”), Persian prefix هم (ham, “co-, same”), Proto-Germanic *hansō. More at hanse..
!!!UWAGA!!!
Proszę zwrócić uwagę, że w niemym niemieckim języku rzekomo istniały dwa słowa określające to samo, a mianowicie ga- (“co-”) i hansō. Proszę zwrócić uwagę, że jest to wszystko rzekomo zgodne z oficjalną wykładnią tzw. satemizacji, z tym że słowiańskie *sъ(n), czyli np. polskie „Z„… jest najkrótszą i najprostszą postacią, z tych tu przedstawionych…
Proszę pamiętać, że wszystkie postacie odtworzone, a tzw. nieatestowane, czyli niezapisane, oznaczone są znakiem „*” i że nie ma ŻADNYCH DOWODÓW NA ICH RZECZYWISTE ISTNIENIE. JEST TO ZWYCZAJNIE TYKO PROPOZYCJA STWORZONA PRZEZ NIEMYCH NIEMIECKICH NAUKOFCUF LUB ICH WYZNAWCÓW I NAŚLADOWCÓW!!!
https://en.wiktionary.org/wiki/Hanse#English
(…)
English
Alternative forms
Etymology
From Middle English hanse, from Old French hanse (“guild; guild fee”), from Medieval Latin hansa, from Old High German hansa and Gothic 𐌷𐌰𐌽𐍃𐌰 (hansa, “company or band of soldiers; a gang of men”), both cognate with Old English hōs (“company, retinue, escorts”),[1] all believed to derive from Proto-Germanic reconstructed as hansō (“gathering; coalition; gang of men”) or Proto-Indo-European ḱómsōd (“union; gathering”), from Proto-Indo-European reconstructed as ḱóm (“beside, by, with, along”) + sed- (“to sit”). In reference to the Hanseatic League, via German Hanse.
Cognate with Latin consilium (“council”) and Russian сосед (soséd, “neighbor”).
Pronunciation
(…)
!!!UWAGA!!!
Proszę zwrócić uwagę, że słowo Sa”SiaD, ma postać tzw. satem i wywodzona jest oficjalnie z tzw. PIE rdzenia Proto-Indo-European ḱómsōd (“union; gathering”), from Proto-Indo-European reconstructed as ḱóm (“beside, by, with, along”) + *sed- (“to sit”).
Proszę o tym pamiętać, bo pod koniec podam przykład, który stoi w sprzeczności z tym oficjalnym wywodem, a który wg. mnie podważa w całości całą logikę, tego rzekomego oficjalnego wywodzenia dźwięków tzw. satem, od postaci spółgłosek rzekomo tzw. nie-satem!!!
https://en.wiktionary.org/wiki/Appendix:Proto-Indo-European/%E1%B8%B1%C3%B3m
Appendix:Proto-Indo-European/ḱóm
Proto-Indo-European Adverb *ḱóm
*ḱóm
Usage notes
Has combining form *ḱó-.
Descendants
- Balto-Slavic: *śun
- Celtic:
- Germanic: *ga- (< *ḱó-)
- Hellenic:
- Ancient Greek: κοινός (koinós) (< *ḱómyos)
- Italic:
- Tocharian B: ankānmi (< *ḱómno-)
https://en.wiktionary.org/wiki/Appendix:Proto-Slavic/s%D1%8A(n)
Appendix:Proto-Slavic/sъ(n)
Proto-Slavic Etymology
From Proto-Indo-European *ḱom. Cognate with Lithuanian su.
Preposition
*sъ(n)
- (with instrumental) with, accompanying, alongside
- (with instrumental) with, by means of, using
- (with genitive) off, from, from the surface of, from the top of
Usage notes
Because of the law of open syllables, the final -n was normally dropped. But when combined with a stem that (originally?) began with a vowel, it was attached to the following word.
Antonyms
Descendants
- East Slavic:
- South Slavic:
- West Slavic:
!!!UWAGA!!!
Proszę zwrócić uwagę, że żadna z zachowanych postaci tego słowa, NIE POSIADA DODATKOWEGO DŹWIĘKU NP. „N„!!!
Jak widać, oficjalna wersja powstania słowiańskiego sъ(n), czyli istniejącego tzw. polskiego „Z„, rzekomo pochodzi od tzw. zsatemizowanej wersji tzw. ḱóm, która została JEDYNIE ODTWORZONA PRZEZ NIEME HAŁTURYTETY NAUKOFE I NIE MA ŻADNYCH DOWODÓW, ŻE TAKIE SŁOWO RZECZYWIŚCIE ISTNIAŁO I TAK BRZMIAŁO, JAK OFICJALNIE TWIERDZI SIĘ, pomijając to, że sami niemi niemieccy jęsykosnaftzy nie ustalili między sobą, jak to z tymi spółgłoskami w tym tzw. PIE było, ile ich było i takie tam patrz:
https://en.wikipedia.org/wiki/Centum_and_satem_languages#Alternative_interpretations
Powstaje jednak pytanie, czy ma to wszystko jakiś sens, no bo proszę zwrócić uwagę, że wg. obowiązującej teorii o powstaniu tzw. satemizacji, to „*sъ(n)”, jak i istniejące „Z”, powstało z rzekomej tzw. asybilacji, czyli mówiąc po ludzku… świstania, gwizdania, świszczenia… patrz:
https://en.wikipedia.org/wiki/Centum_and_satem_languages
(…)
„This set of developments, particularly the assibilation of palatovelars, is referred to as satemization.”
(…)
https://en.wikipedia.org/wiki/Assibilation
In linguistics, assibilation is a sound change resulting in a sibilant consonant. It is a form of spirantization, as well as commonly the final phase of palatalization.
(…)
Greek
Proto-Indo-European t and dʰ (Greek th) before *y shifted to Proto-Greek /s/.[1]
- *tot-yos -> Homeric tóssos > Attic tósos „this much” (Latin tot)
- *medʰ-yos > Homeric méssos > Attic mésos „middle” (Latin medius)
*ti shifted to /si/ finally in Attic and Ionic,[2] but not in Doric.[3]
- Doric títhēti – Attic-Ionic títhēsi „he/she places” (…)
!!!UWAGA!!!
Proszę zwrócić uwagę, na to, że w tzw. homeryckiej grece, dźwięk „S” powstał z odtworzonego tzw. ahaiskiego/mykeńskiego lub tzw. PIE „T” lub „D„. Dodatkowo w tzw. łacinie ta zmiana nie nastąpiła. Dodatkowo proszę zwrócić uwagę, że słowo łacińskie MeD+iuS, jest zbieżne z tzw. greckim słowem MeTa… Nie napiszę teraz od czego to pochodzi… ale jeśli pomyślicie o np. Mie”Dzy… no to nie pomylicie się… Będzie o tym oddzielny wpis.
Wracając do tej całej tzw. asybilacji, czyli rzekomego udźwięcznienia tego tzw. PIE K’ do S… czyli naszego zwykłego słowiańskiego świstania, gwizdania, świszczenia…
https://pl.wikipedia.org/wiki/Asybilacja
Asybilacja – proces fonetyczny, w wyniku którego spółgłoski zwarte zmieniają się w zwarto-szczelinowe i szczelinowe. Często następuje wraz z palatalizacją. Np. t > ć (język polski), k > č> c > s (łacina), k > č lub c` (język prasłowiański).
Tu trochę wiadomości o zmiękczeniu, czyli tzw. palatalizacji:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Palatalizacja
Palatalizacja (zmiękczenie) – zjawisko wymowy danej głoski z dodatkową artykulacją środkowopodniebienną (obok głównego zbliżenia narządów mowy pojawia się zbliżenie środkowej części języka do podniebienia), np. w języku polskim spółgłoska /p/ wymawiana jest różnie w zależności od otoczenia – w formie psa /p/ jest twarde, niepalatalne, lecz w pies przechodzi w spalatalizowane, miękkie /p’/, pisane jako: pi. Palatalizacja oznaczana jest w IPA znakiem [ʲ] w indeksie górnym, np. [pʲ, tʲ, sʲ]. Dźwięki spalatalizowane oznacza się również znakiem /’/, np. /g’/, /d’/, /f’/ (zwłaszcza w slawistyce).
W wielu językach świata, np. w niemieckim, dochodzi do zależnej od pozycji palatalizacji spółgłosek. Tak powstaje różnica między /k/ w Kuh i w Kiel. Przy wymowie /k/ w Kiel język porusza się w przewidywaniu /i/ w kierunku twardego podniebienia. Jednak w niemieckim z „nieprawidłowego“ użycia każdorazowo różnych dźwięków nie wynika żadna zmiana znaczenia.
Palatalizacją nazywamy też proces fonetyczny, w wyniku którego powstają głoski palatalne. Taki proces zaszedł między innymi w języku prasłowiańskim (stąd historycznie miękkie sz, ż, cz, dż, c, dz) i w języku polskim (stąd ś, ź, ć, dź, ń).
Spółgłoska palatalna albo miękka to spółgłoska, przy wymowie której występuje palatalizacja, na przykład /b’/ w biały, /ś/ w ślimak, /s’/ w sinus, /k’/ w kiedy. Palatalne są wszystkie spółgłoski średniojęzykowe. Niekiedy inne spółgłoski z palatalizacją określa się jako zmiękczone lub spalatalizowane. Tego typu spółgłoski są charakterystyczne dla języków słowiańskich i uralskich, występują także w języku irlandzkim.
Oczywiście, nie jest to to samo… bo tzw. asybilacją, czyli udźwięcznieniem, czyli świstaniem, gwizdaniem, świszczeniem… nazwiemy zamianę dźwięku zapisywanego np. znakiem K, w inny dźwięk, zapisywany znakiem S (Pytanie a co z dźwiękiem zapisywanym znakiem C i innymi?)… podczas gdy zmiękczenie to np. zmiana dźwięku zapisywanego np. znakiem S w inny, czyli zapisywany znakami Ś lub S’ lub Si…
Tyle tylko, że… nie wiem, czy jesteście świadomi, że istnieje także proces przeciwny do tej całej tzw. asybilacji, czyli świstania, gwizdania, świszczenia… nazywany tzw. dissibilation / dissybilacją!!!
Wiecie co jest śmieszne… że ta cała tzw. a+sybilacja i ta tzw. dis+sybilacja to jest jedno i to samo, bo „a„, oznacza „aNi” w tzw. języku greckim… podobnie jak „dis” w j. łacińskim,.. czyli cała ta tzw. asybilacja, powinna być nazywana tzw. sybilacją… no ale co tam ja wiem… no nie?
Muszę zrobić o tym oddzielny wpis, bo sposób, w jakim tłumaczy się znaczenia tych słów, jest hm… bardzo wątpliwy logicznie,.. no ale czego tu oczekiwać, od niemych ekspertuf..? 🙂
Ta tzw. dissybilacja nie jest tak upowszechniana, jak ta tzw. asybilacja… Zgadniecie dlaczego? Pomyślcie… Domyślacie się już dlaczego o niej nie możecie przeczytać, równie często jak o tej tzw. asybilacji..? Jeśli nie wiecie, to zaraz dowiecie się dlaczego…
Tu dowody na to, że ta tzw. dissybilacja / dissibilation jednak istnieje:
https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Requested_articles/Social_sciences
(…)
Dissibilation – a phonological process in which a consonant loses sibilantarity; e.g., /?/ > /ç/
(…)
https://tel.archives-ouvertes.fr/tel-00789824/document
La construction morphologique des noms desadjectivaux suffixes en francais
Aurore Koehl
Universite de Lorraine, 2012. Francais. HAL Id: tel-00789824 Submitted on 19 Feb 2013
https://tel.archives-ouvertes.fr/tel-00789824
Wiecie co to wszystko oznacza? Ano to, że skoro istnieje coś takiego jak tzw. depalatalizacja, czyli mówiąc po ludzku… utrata/zanik miękkości, czyli stwardnienie… patrz:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Depalatalizacja
Depalatalizacja – proces fonetyczny przeciwny do palatalizacji (zmiękczenia). Np. zanik miękkości sz, cz, ż, c w języku polskim.
…to istnieje też ta tzw. dissybilacja… a czym w takim razie jest ta tzw. dissybilacja… ano tzw. kentumizajcą!!! 🙂
Także wracając do tego pierwszego rdzenia słowa C/KoN+CeNTR+aCja… to uważam, że na podstawie udowodniłem, że…
…rzekome Przed-Słowiańskie sъ(n), czyli istniejące tzw. polskie „Z„, równie prawdopodobnie pochodzi od tzw. zsatemizowanej / asybilowanej wersji tego rzekomego tzw. PIE ḱóm… jak i to… że:
…rzekome tzw. PIE ḱóm… równie prawdopodobnie pochodzi od Przed-Słowiańskiego sъ(n), który to język, jest dla mnie tożsamy z tym tzw. PIE!!!
A teraz dalej,..
…skoro we współczesnym języku słowiańskim, jakim jest tzw. język polski/le(c)hicki istnieje dźwięk „Z„… to ja twierdzę, że:
…NIE MA DOWODU NA UTRACENIE DŹWIĘKU „N” W TYM RZEKOMYM ODTWORZONYM *sъ(n)!!!
Dodatkowo, to że jakieś dźwięki były tracone np. w tzw. homeryckiej grece, patrz: WeDa / WieDza -> (W)eide, nie oznacza to tego, że to samo miało miejsce w tzw. języku słowiańskim i jego późniejszych następcach, np. jak tzw. język polski/le(c)hicki!!!
Przypomnę, że w tzw. języku słowiańskim istnieją dźwięki i słowa podobne do tego Z, czy S, jak: Sa”, SyN, SaNNa, SaNie, SuNie, SeN, S’NiC’/T’, SeNNa…itd…
Nie widzę powodu, dla którego rzekomo miałaby nastąpić utrata tego rzekomego dźwięku zapisywanego znakiem „N” w tym rzekomym *sъ(n), skoro nie nastąpiła nigdzie indziej, w powyższych przykładach!!!
Nawet jakby… to zgodnie z powyższym, równie prawdopodobne jest to, że:
…wzór językowy, jakim uważam był Przed-Słowiański sъ(n) lub Z/S… został zniekształcony, przez wadliwe aparaty mowy jego nie-słowiańskich użytkowników, tzw. kentumowców, ale nie tylko, (patrz. tzw. Indo-Irańczycy), kiedy to przy jednoczesnej tzw. dissybilizacji tego wzoru z sъ(n) do *ḱ+óm, dodano dodatkowy dźwięk zapisywany obecnie znakiem „M„!!!
…..
To tyle na temat pierwszego rdzenia słowa C/KoN+CeNTR+aCja a teraz zajmę się wywiedzeniem znaczenia jego drugiego członu, czyli rdzenia CeNTR+(eR)…
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/centrer#French
French
Etymology
From centre + -er
Pronunciation
Verb
centrer
- to center (put into, move into to center)
Related terms
- see centre
https://en.wiktionary.org/wiki/centre#French
French
Etymology
From Latin centrum..
Pronunciation
Noun
centre m (plural centres)
https://en.wiktionary.org/wiki/centrum#Latin
Latin
Etymology
From Ancient Greek κέντρον (kéntron, “sharp point”).
Pronunciation
Noun
centrum n (genitive centrī); second declension
https://en.wiktionary.org/wiki/%CE%BA%CE%AD%CE%BD%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD#Ancient_Greek
Ancient Greek
Etymology
From κεντέω (kentéō, “I sting”) + -τρον (-tron).
Pronunciation
- (5th BC Attic): IPA: /kéntron/
- (1st BC Egyptian): IPA: /kɛ́ntron/
- (4th AD Koine): IPA: /kéntron/
- (10th AD Byzantine): IPA: /céntron/
- (15th AD Constantinopolitan): IPA: /cé̃dɾon/
Noun
κέντρον • (kéntron) m (genitive κέντρου); second declension
- Something with a sharp point: point, spike, spur
- sting, quill, thorn
- Torture device or instrument of motivation: whip, goad
- nail, rivet
Inflection
| Case / # | Singular | Dual | Plural |
|---|---|---|---|
| Nominative | κέντρον | κέντρω | κέντρᾰ |
| Genitive | κέντρου | κέντροιν | κέντρων |
| Dative | κέντρῳ | κέντροιν | κέντροις |
| Accusative | κέντρον | κέντρω | κέντρᾰ |
| Vocative | κέντρον | κέντρω | κέντρᾰ |
Related terms
- κεστός (kestós)
Descendants
- Aramaic:
- Classical Syriac: ܩܢܛܪܘܢ (qenṭrōn, qanṭrōn)
- Georgian: კენტრო (ḳenṭro)
- Latin: centrum (see there for further descendants)
- Old Armenian: կենդրովն (kendrovn), կենտրովն (kentrovn), կենտրոն (kentron)
- Sanskrit:
- Hindi: केंद्र (kendra)
References
- κέντρον in A Greek–English Lexicon by Liddell & Scott, Clarendon Press, Oxford, 1940
- BDAG
- G2759 in Strong’s Exhaustive Concordance to the Bible.
https://en.wiktionary.org/wiki/%CE%BA%CE%B5%CE%BD%CF%84%CE%AD%CF%89#Ancient_Greek
Ancient Greek
Etymology
From the Proto-Indo-European *ḱent-. Compare English hand.
Pronunciation
- 5th BC Attic: IPA: /ken.té.ɔː/
- 1st BC Egyptian: IPA: /kɛn.ˈtɛ.o/
- 4th AD Koine: IPA: /ken.ˈte.o/
- 10th AD Byzantine: IPA: /cen.ˈte.o/
- 15th AD Constantinopolitan: IPA: /cen.ˈte.o/
κεντέω • (kentéō)
Derived terms
References
- κεντέω in A Greek–English Lexicon by Liddell & Scott, Clarendon Press, Oxford, 1940
!!!UWAGA!!!
Nie znalazłem wiele na temat tego *ḱent-, a jeśli już, to coś niepewnego, patrz:
http://www.academia.edu/16690627/2000_PIE_Roots_Deciphered_The_Source_Code_2.4_
(…)
*ḱent (to stab, pierce): Internally confined presence (ḱ), active subject (e), complete (n), approach / group (t). Self-explanatory.
Ancient Greek: κεντέω (to stab, pierce),κεστός (embroidered, stitched). κεντέiν
Note: Although latin’s centrum (center) is believed to derive from Greek’s κεντέiν (to stitch), its meaning is far away from that of its alleged source while it has a direct explanation from
*ḱent as the “focus of a completely confined presence”. This is why I considered “center” to be an independent derivative of this root.
!!!UWAGA!!!
W poniżższym artykule też jest odniesienie do tego rdzenia tzw. PIE, ale krytycznie, co do jego poprawności. To są wszystkie wyniki wyszukiwania, które odwoływały się do tego rzekomego rdzenia *ḱent- wywodząnego z tego rzekomego odtworzonego tzw. PIE..
…..
Zobaczmy zatem, co tam można dowiedzieć się o jego znaczeniu w słowach rzekomo od niego pochodzących:
https://en.wiktionary.org/wiki/hand#English
(…)
Etymology
From Middle English hand, from Old English hand (“hand, side (in defining position), power, control, possession, charge, agency, person regarded as holder or receiver of something”), from Proto-Germanic *handuz (“hand”) (compare Dutch, Swedish hand, German Hand, West Frisian hân), of uncertain origin. Perhaps compare Old Swedish hinna (“to gain”), Gothic 𐍆𐍂𐌰-𐌷𐌹𐌽𐌸𐌰𐌽 (fra-hinþan, “to take captive, capture”); and Latvian sīts (“hunting spear”), Ancient Greek κεντέω (kentéō, “prick”), Albanian çandër (“pitchfork, prop”), Polish chędogi (“good with hands”).
https://en.wiktionary.org/wiki/ch%C4%99dogi#Polish
chędogi
Polish
Adjective
chędogi m
- Well-kept
- Good with hands
!!!UWAGA!!!
(c)HeNDoGi, czyli ZRe”C”Ny!!!
Ponownie twierdzę, że w języku Przed-Słowiańskim, jak i w jego następcach, jak np. tzw. język polski/le(c)hicki, występuje nadal zachowany wzorzec językowy, czyli postacie zarówno tzw. satem , jak i tzw. kentum, patrz:
KęDy
KieDy
KaGDa
KuDa
SaD
SaDziC’/T’
Sa”D
o-Sa”D
o-SaDziC’/T’
Se”Dzia
SaDza
SiDL”a
S”eDL”
SadL”o
S”yDL”o
S”yC’/T’
GDy
GDzie
GDaKaC’/T’
GaD
GaDKa
GaDaC’/T’
Ge”Dz’Ba
GoDziNa
GoDy
(c)He”TNie
(c)He”TKa
(c)He”C’/T’
(c)HaTa
(c)HeT
(c)He”DoGi
HeTTa
(c)HC/TieC’/T’
(c)HyZ”o
(c)HyBa
(c)HyBKi
S”yBKi
(c)HuC’/T’
(c)Hu(c)HNa”C’/T’
(c)Hu(c)Ha”C’/T’
(c)HuC”eC’/T’
(c)HuDNa”C’/T’
!!!UWAGA!!!
A teraz pytanie za 100 punktów…
Dlaczego w języku polskim występuje postać (c)HeNDoGi, która raczej na tę tzw. zsatemizowaną, czy asybilowaną nie wygląda, prawda? Wg oficjalnej niemej fietzy… powinno to być przecież… SeNDoGi,.. nieprawdaż?!!
…..
Przyjrzyjmy się na koniec trzeciemu członowi słowa KoN+CeNTR+aCja,czyli rdzeniowi aC/Tja/o lub (aT+ioN) lub (ioN)…
https://en.wiktionary.org/wiki/-ation#French
(…)
French
Alternative forms
Etymology
From Old French -ation, from Latin -ātiō.
Pronunciation
Suffix
-ation
(…)
https://en.wiktionary.org/wiki/-atio#Latin
Latin
Etymology
From -āt- (“related to the supine ending of first-conjugation verbs”) + -iō
Pronunciation
Suffix
-ātiō f
- Form of -tiō that is formed from first conjugation verbs.
Usage notes
- Ending used to indicate as a noun the result of the action of a verb.
-
- Example ōrātiō
https://en.wiktionary.org/wiki/-io#Latin
Latin
Etymology
Suffix -ō on i-stems.
Suffix
-iō f (genitive -iōnis); third declension
- Used to form abstract nouns from verbs.
Usage notes
The suffix -iō is added to a verb to create a third-declension feminine abstract noun.
References
- Andrew L. Sihler (1995) New Comparative Grammar of Greek and Latin, New York, Oxford, Oxford University Press
https://en.wiktionary.org/wiki/-o#Latin
Latin
Pronunciation
Etymology 1
See Proto-Indo-European *-h₃onh₂- (with nominative ō made common to all cases).
Suffix
-ō m (genitive -ōnis); third declension
- suffixed to the roots of verbs, forms masculine agent nouns
- suffixed to nouns, forms cognomina and, in post-Classical Latin, nicknames and equivalent designations
Declension
- singulare tantum declension in cognomina
| Case | Singular | Plural |
|---|---|---|
| nominative | -ō | -ōnēs |
| genitive | -ōnis | -ōnum |
| dative | -ōnī | -ōnibus |
| accusative | -ōnem | -ōnēs |
| ablative | -ōne | -ōnibus |
| vocative | -ō | -ōnēs |
Synonyms
- (suffixed to the roots of verbs, forms masculine agent nouns): -a¹
Derived terms
References
- “-ō¹” on page 1,210/1 of the Oxford Latin Dictionary (1st ed., 1968–82)
Etymology 2
Developing from nouns’ ablatives of manner.
Suffix
-ō (comparative -ius, superlative -issimō)
Derived terms
References
- “-ō²” on page 1,210/1 of the Oxford Latin Dictionary (1st ed., 1968–82)
Etymology 3
From Proto-Italic -āō, from Proto-Indo-European -eh₂yé-, an innovated compound suffix from -eh₂ (eh₂-stem noun suffix) + -yé- (denominative suffix). Compare Proto-Germanic *-ōną.
Alternative forms
Suffix
present active -ō, present infinitive -āre, perfect active -āvī, supine -ātum
- suffixed to nouns — originally a-stem nouns, but later nouns with other stems — forms regular first-conjugation verbs
- suffixed to third-conjugation verbs in composition, forms regular first-conjugation verbs
- com- + pellō (pres. act. inf.: pellere) + -ō → compellō (pres. act. inf.: compellāre)
- prō- + flīgō (pres. act. inf.: flīgere) + -ō → prōflīgō (pres. act. inf.: prōflīgāre)
Conjugation
| [more ▼] Conjugation of -o (first conjugation) |
|---|
Derived terms
References
- “-ō³” on page 1,210/1 of the Oxford Latin Dictionary (1st ed., 1968–82)
Etymology 4
Regularly declined forms of -us.
Suffix
-ō
- dative masculine singular of -us
- dative neuter singular of -us
- ablative masculine singular of -us
- ablative neuter singular of -us
See also
https://en.wiktionary.org/wiki/Appendix:Proto-Indo-European/-h%E2%82%83onh%E2%82%82-
Proto-Indo-European
Etymology
From *h₃enh₂-.
Suffix
*-h₃onh₂-
- Derives adjectives, nouns denoting burden, authority.
Descendants
- Germanic: *-īn- (from *-i-h₃nh₂-)
- Germanic: *-jōn- (from *-i-h₃onh₂-)
- Hellenic:
- Ancient Greek: -εδών (-edṓn), -ηδών (-ēdṓn) (poss. from *-et-h₃onh₂-) (e.g. τηκεδών (tēkedṓn, “melting away, consumption”), ἀλγηδών (algēdṓn, “pain, suffering”))
- Ancient Greek: -έδαινα (-édaina) (e.g. φαγέδαινα (phagédaina, “cancer”))
- Ancient Greek: -ων (-ōn), -ών (-ṓn) (e.g. γνάθων (gnáthōn, “having a conspicuous jaw”), γάστρων (gástrōn, “having a conspicuous belly”), αἰών (aiṓn, “plenty of vital force, life time, long span of time”), γαιών (gaiṓn, “heap of earth”), θυρών (thurṓn, “place with many doors”), ἱππών (hippṓn, “place with many horses”), μυών (muṓn, “cluster of muscles”))
- Ancient Greek: -ωνός (-ōnós) (from *-h₃nh₂o) (e.g. υἱωνός (huiōnós, “under authority of the son, grandson”))
- Ancient Greek: -ώνη (-ṓnē) (from *-h₃nh₂ah₂ or *-h₃nh₂ih₂) (e.g. Διώνη (Diṓnē, “under authority of Zeus/ heaven, lover of Zeus”))
- Italic:
- Latin: -ēdō (poss. from *-et-h₃onh₂-) (e.g. frigēdō (“burden of cold”), rubēdō (“redness”))
- Latin: -iō (from *-i-h₃onh₂-) (e.g. legiō (“group of selected people”))
- Latin: -ō (e.g. Nāsō (“having a conspicuous nose”), poss. Iūnō (“having heavenly authority”))
- Latin: -ōnus (from *-h₃nh₂o) (e.g. colōnus (“in charge of a plot of land”), patrōnus (“with paternal authority”))
- Latin: -ōna (from *-h₃nh₂ah₂ or *-h₃nh₂ih₂) (e.g. Pomōna (“mistress of the tree-fruit”))
- Latin: -tiō (from *-ti-h₃onh₂-)
References
- CLARKSON, James, Indo-European Word Formation: Proceedings from the International Conference, 2002
!!!UWAGA!!!
Wiki oczywiście nie zna słowiańskiego słowa oNa… jako uNa, czyli jeDNa, jeDyNa… Najciekawsze jest to, że nigdzie nie znalazłem wytłumaczenia tego słowa!!! 😦
https://en.wiktionary.org/wiki/Appendix:Proto-Indo-European/h%E2%82%83enh%E2%82%82-
Appendix:Proto-Indo-European/h₃enh₂-
Alternative reconstructions
Root
*h₃enh₂-
Derived terms
- *-h₃onh₂-
- *h₃énh₂os
- Unsorted formations:
- Hellenic:
- Ancient Greek: ὄνομαι (ónomai, “impugn, quarrel with”)
- Hellenic:
References
- ^ Michiel de Vaan (2008), Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages, Leiden, Boston: Brill Academic Publishers
- CLARKSON, James, Indo-European Word Formation: Proceedings from the International Conference, 2002
!!!UWAGA!!!
Dziwnie brak tu czegokolwiek, poza jednym tzw. greckim przykładem…
https://en.wiktionary.org/wiki/Appendix:Proto-Indo-European/-eh%E2%82%82y%C3%A9-
Appendix:Proto-Indo-European/-eh₂yé-
Proto-Indo-European
Etymology
An innovated compound suffix from -eh₂ (eh₂-stem noun suffix) + -yé- (denominative suffix).
Suffix
(?)-eh₂yé-
- Creates denominative verbs.
Descendants
…..
Uf…
Przy okazji wywodzenia znaczenia słowa KoN+CeNTR+aCja, zupełnie dla mnie niespodziewanie wywiodłem znaczenia innych słów, jak tzw. asybilacja, dissybilacja, satemizacja, kentumizacja… i innych…
No ale czy już wiemy, co oznacza tak naprawdę słowo KoN+CeNTR+aCja?
Wychodzi na to, że jak zwykle wszystko pochodzi z Języka Przed-Słowiańskiego, tożsamego z tzw. PIE, gdzie:
KoN = Z
CeNTR = (c)He”DoGa, (Z)Re”C”Ny/a
aCja = oNa
Pomijając oczywiście to, że w tzw. obozie koncentracyjnym bardziej pasowały by tu słowa/rdzenie, jak:
KoN+ieC
KoN+aNie
KoN’C”eNie…
czy…
SKoN
SKRBH 
Pingback: 29 „Czy „jądro”, „centrum”, „wnętrze” i „środek” nie pochodzą od tego samego rdzenia?” – Odpowiedź na pytanie zadane przez Anna M. | SKRBH
https://skribh.wordpress.com/2016/02/28/268-od-slowianski-zrodloslow-slowa-zsckoncentracja-czyli-skad-wziela-sie-i-co-oznacza-nazwa-obozy-koncentracyjne-a-takze-dowody-dlaczego-dzwieki-tzw-satem-byly-wczesniej-niz-dzwieki-tzw-k/#comment-4286
skribha on 2016-03-05 o 10:56 said:
Datowanie Ci chyba raczej padło… Podobno tzw. j. angielski to dopiero Shakespere wymyślił, ale po za tym zgoda, tyle tylko czy możesz wytłumaczyć, na jakiej podstawie twierdzisz, że podałeś dowód na istnienie dźwięku E”/Ę?
Tak przy okazji, jak byś zaczął używać zaproponowanego przeze mnie sposobu zapisu dźwięków, patrz:
PoTe”Ga
PoTeNCja
PRoViDe
PR”eWiDze”
… to wszystkie te podobieństwa i przekształcenia byłyby tylko jeszcze lepiej widoczne… ale i tak podałeś bardzo dobre przykłady!!! Dzięki. 🙂
https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81acina
(…)
Łacina jest językiem indoeuropejskim. Ma wspólne korzenie z większością żywych i wymarłych języków Europy oraz wieloma językami Indii, Iranu i Azji Środkowej. Wskazuje na to duża liczba podobieństw, zarówno w słownictwie jak i gramatyce – między innymi z greką, sanskrytem, czy językiem polskim[8]. Łacińskie est odpowiada greckiemu estí, sanskryckiemu asti oraz polskiemu jest[9].
Wspólne dziedzictwo indoeuropejskie sprawiło, że łacina i język polski mają wiele podobnych wyrazów, których tematy pochodzą od tego samego, praindoeuropejskiego rdzenia. Są to głównie wyrazy związane z relacjami rodzinnymi, gospodarstwem, florą, fauną, geografią, kulturą materialną lub codziennymi czynnościami. Należą do nich na przykład: mater – matka, soror – siostra, ovis – owca, suinus – świński, domus – dom, mare – morze, ignis – ogień, linum – len, pastor – pasterz. Opracowania językoznawców cytują od 1000 do 2000 słów wykazujących tego typu podobieństwa. Zdaniem większości badaczy zjawisko to wynika ze słabszych, niż w innych językach (na przykład germańskich), wpływów języków nieindoeuropejskich na rozwój łaciny, polszczyzny czy sanskrytu[10].
Podział wśród prajęzyków indoeuropejskich spowodował, że łacina znalazła się w tzw. grupie kentumowej (razem z językami celtyckimi i germańskimi), natomiast język polski w grupie satemowej (z językami indoirańskimi). Dlatego łacińska głoska „k” jest w języku polskim często zastąpiona przez „s” – łacińskie centum odpowiada słowu „sto”, caseus to „ser”, natomiast cor oznacza „serce”[11].
Różnice pomiędzy łaciną a pozostałymi językami Italii były w I tysiącleciu przed Chrystusem tak znaczne, że uniemożliwiały wzajemne zrozumienie. Wyjątkiem był podobny do łaciny język faliski, którym mówiono w północnym Lacjum, jednak część uczonych twierdzi, że był to dialekt łaciny, a nie odrębny język. Starożytni autorzy greccy uważali rdzenne języki półwyspu apenińskiego za niespokrewnione. Dopiero XIX-wieczni badacze wykazali ich wspólne pochodzenie i stworzyli nazwę języki italskie[12]. Ich zdaniem wszystkie wywodziły się z hipotetycznego języka praitalskiego. Rozpad italskiej wspólnoty językowej i wyodrębnienie łaciny językoznawcy datują zazwyczaj na pierwszą połowę II tysiąclecia przed Chrystusem[13].
Niegdyś przeważała hipoteza, że języki italskie wywodziły się z tego samego prajęzyka, co greka, więc istniał prajęzyk italogrecki[14]. Żyjący w Rzymie grecki historyk Dionizjusz z Halikarnasu wysunął teorię, zgodnie z którą łacina była greckim dialektem, zepsutym wskutek wpływów innych języków Italii[15]. Obecnie wielu badaczy skłania się do poglądu, że najbliższe łacinie były języki celtyckie, a języki italskie pochodzą od wspólnego prajęzyka italoceltyckiego[16].
Łacina archaiczna
Poglądy Rzymian na pochodzenie łaciny przedstawił w Eneidzie Wergiliusz. Zgodnie z treścią dzieła, Eneasz (jeden z Trojan, któremu udało się przeżyć upadek Ilionu), dotarł z towarzyszami niedoli do Lacjum. Przyjął go tam król Latynus. Wergiliusz zaznaczył różnice językowe między przybyszami a tubylcami w końcówce poematu, gdy w usta Junony włożył obawę, że Latynowie pod naporem Trojan utracą nie tylko rodzime imiona i stroje, ale także mowę ojczystą[17]. Obawę tę rozwiał Jowisz słowami:
Sermonem Ausonii patrium moresque tenebunt,
utque est, nomen erit; commixti corpore tantum
subsident Teucri. Morem ritusque sacrorum
adiciam faciamque omnes uno ore Latinos[18].
„Ojców obyczaj i język zostanie wśród synów Italii,
Miano też swe zachowają. Trojanie wsiąkną w ich plemię,
Z nim zespoleni. Dam im rytuał i święte obrzędy,
Zrobię z nich jeden naród o wspólnej mowie latyńskiej”[19].
Wspólna religia (sacra) oraz wspólny język (os) to według Wergiliusza fundamenty narodu o wielokulturowych początkach, któremu Jowisz przepowiada – w innym miejscu Eneidy – długotrwałe panowanie nad światem. Językiem tym była mowa Lacjum – łacina[20].
W roku 338 przed Chrystusem Rzym podbił ostatecznie całe Lacjum. Następnie, w wyniku wojny z macedońskim Pyrrusem, rozciągnął swą władzę na południową część półwyspu apenińskiego. W III wieku zakończył się podbój Italii, chociaż jeszcze w latach 91-88 doszło do tzw. wojny ze sprzymierzeńcami, podczas której wiele ludów półwyspu powstało przeciwko władzy Rzymu. W roku 89 wszyscy mieszkańcy Italii otrzymali obywatelstwo rzymskie a zanik języków italskich i ich zastąpienie przez łacinę datują językoznawcy najczęściej na II-I wiek przed Chrystusem[21].
Nie oznacza to jednak, że Rzymianie narzucali swój język podbitym ludom. Zachowywali ich prawo do własnego języka, praw, ubioru czy religii. Długo używanie łaciny było przywilejem a nie obowiązkiem. Liwiusz zanotował, że na początku II wieku mieszkańcy Kume w Kampanii prosili senat o specjalne pozwolenie na używanie w swoim mieście łaciny jako języka urzędowego (ut publice Latine loquerentur). Uzyskali ten przywilej tylko ze względu na to, że zostali uznani za sprawdzonych przyjaciół Rzymu. W oficjalnych stosunkach z innymi ludami Rzymianie używali tłumaczy. Waleriusz Maksymus twierdził, że na greckie pisma Rzymianie odpowiadali wyłącznie po łacinie. Jeszcze Cyceron wywołał zgorszenie, gdy przemówił w senacie Mesyny po grecku, nie korzystając z pomocy tłumacza[22].
Łacinę tego okresu, jeszcze sprzed pojawienia się pierwszych dzieł literackich, językoznawcy zazwyczaj nazywają archaiczną lub starą. Ówczesny język można poznać jedynie dzięki zachowanym inskrypcjom oraz cytatom u późniejszych autorów. Znanych jest sześć inskrypcji kamiennych, które powstały wcześniej niż w roku 300 przed Chrystusem. Z tego okresu pochodzi też około dwudziestu fragmentów ceramiki z wyrytymi inskrypcjami, jednak niektóre z nich uważane są przez część badaczy za nowożytne fałszerstwa[23].
Archaicznej formy alfabetu łacińskiego zaczęto używać najpóźniej w VI wieku przed Chrystusem. Inskrypcje zostały zapisane w niezdarnej fleksji i składni, a język daleki był od jakiejkolwiek standaryzacji. Tekst tzw. inskrypcji duenos, datowany między VII a V wiekiem, jest trudny do zrozumienia nawet dla współczesnych specjalistów. Według przekazu Polibiusza, w II wieku przed Chrystusem Rzymianie mieli kłopoty ze zrozumieniem tekstu starego traktatu z Kartaginą, spisanego w VI wieku[24].
Za wyjątkiem Prawa dwunastu tablic, aktu przyjętego w roku 451 przed Chrystusem, w późniejszych wiekach nie było konieczności rozumienia dawnych form językowych. Nawet w przypadku Dwunastu tablic nie jest jasne, czy ich wersja, która była w powszechnym użyciu w okresie klasycznym, zachowała się w oryginalnej formie. Inny archaiczny tekst, rytualna pieśń Carmen Arvale, która przetrwała w formie inskrypcji z III wieku po Chrystusie, była już w czasach klasycznych niezrozumiała dla wykonujących ją kapłanów. Wydaje się, że ta pieśń liturgiczna była przekazywana z pokolenia na pokolenie bez dbałości o zachowanie jej dosłownego znaczenia[25].
Co prawda od IV wieku, wraz z podbojami Rzymian, łacina była już znana na całym półwyspie apenińskim, lecz sama uległa wpływom innych języków[26]. Marek Terencjusz Warron, w dziele De lingua Latina, wyjaśniał znaczenie wielu słów łacińskich przez odwołanie do języków sabińskiego i oskijskiego a przyjaciel Cycerona Attyk narzekał nad zepsuciem łaciny wskutek napływu obcojęzycznych przybyszów do Rzymu[27].
Na północy półwyspu apenińskiego mówiono do II wieku przed Chrystusem nieindoeuropejskim językiem etruskim, na południu natomiast przeważała greka. Oba te języki, obok italskich, wywarły wyraźny wpływ na rozwój łaciny[28]. Jeszcze w III wieku Kwintus Fabiusz Piktor napisał pierwszą rodzimą historię Rzymu po grecku, gdyż uważał, że łacina nie nadaje się do tego celu[24]. Kilkusetletnie związki polityczne i ekonomiczne Rzymian z Etruskami zaowocowały wieloma zapożyczeniami. Według Liwiusza jeszcze w IV wieku przed Chrystusem rzymska arystokracja rozumiała język etruski[12]. Litery alfabetu łacińskiego to zmodyfikowane symbole Etrusków, którzy z kolei wzorowali się na piśmie greckim. Słownictwo łaciny wchłonęło znaczną liczbę etruskich wyrażeń. Za wyrazy etruskiego pochodzenia niektórzy uczeni uważają między innymi caerimonia („ceremonia”), fenestra („okno”) czy persona („maska”, „osoba”)[29].
Łacina klasyczna
Między II wiekiem przed Chrystusem a I wiekiem po Chrystusie zakończył się proces latynizacji Italii. Z półwyspu zniknęły wszystkie języki italskie oraz język etruski. Obok łaciny w użyciu pozostała tylko greka. W tym samym okresie rozpoczęła się latynizacja Galii, Hiszpanii i północnej Afryki. Procesy te pokrywają się czasowo z epoką, którą tradycyjnie zalicza się do tak zwanego okresu klasycznego w rozwoju łaciny[30].
Epoka literacka (zob. Literatura antycznego Rzymu) zaczyna się w 240 r. p.n.e. od dokonanego przez greckiego wyzwoleńca Lucjusza Liwiusza Andronika łacińskiego przekładu Odysei Homera. Przekład został dokonany wierszem saturnijskim, zachowały się fragmenty, m.in. incipit Virum mihi Camena insece versutum. Działają wtedy poeci tacy jak Newiusz, Lucyliusz, komediopisarze Plaut i Terencjusz i in.
Epoka archaiczna trwa mniej więcej do końca lat osiemdziesiątych I wieku p.n.e., kiedy rozpoczyna działalność Marek Tulliusz Cyceron. Uznaje się to za początek epoki klasycznej. Wyróżnia się dwa podokresy, to jest cyceroński (do śmierci Cycerona w roku 43 p.n.e.) oraz augustowski (od wstąpienia na tron ces. Oktawiana Augusta w roku 27 p.n.e.), tak zwany złoty wiek poezji łacińskiej.
W okresie cycerońskim działają m.in. prozaicy Gajusz Juliusz Cezar, Marek Terencjusz Warron, Gajusz Sallustiusz Crispus, poeci Katullus i Lukrecjusz i in. W okresie augustowskim działają historyk Tytus Liwiusz oraz tacy poeci jak Wergiliusz, Propercjusz, Tibullus, Horacy, Owidiusz.
Epoka klasyczna kończy się około połowy I wieku n.e., rozpoczyna się wtedy tak zwana epoka srebrna charakteryzująca się narastającymi tendencjami archaizacyjnymi. Pisarze zaczynają wzorować się na autorach epoki archaicznej, przede wszystkim na Katonie, co ma na celu „odmłodzenie” języka i nawrót do jego archaicznej prostoty po okresie obcowania z wyrafinowaną prozą i poezją klasyczną.
Przedstawicielem łaciny srebrnej jest m.in. Tacyt, Korneliusz Fronto oraz Gelliusz. Prąd ten odnosi ostatecznie zwycięstwo z początkiem II wieku n.e., wygasa stopniowo w III wieku n.e. wraz z powolnym upadkiem literatury rzymskiej w tym czasie. Dopiero w IV wieku n.e. następuje coś w rodzaju renesansu, jest to epoka łaciny późnej. Jej przedstawicielem jest np. Makrobiusz.
Od II wieku n.e. zaczyna narastać w łacinie zjawisko diglosji.
Chrześcijaństwo
Pierwsze przekłady Biblii na łacinę, tzw. Afra (z łac. afrykańska) oraz Itala (z łac. italska) pojawiają się odpowiednio w II wieku n.e. i III wieku n.e. Językiem liturgicznym chrześcijan jest wówczas greka. Jednak znajomość greki na zachodzie imperium (w przeciwieństwie do łaciny, która jest językiem ludu) zaczyna szybko zanikać, w związku z czym w połowie IV wieku n.e. następuje wprowadzenie łaciny do liturgii. Na przełomie IV i V wieku n.e. św. Ambroży układa łacińską liturgię mszy tzw. ambrozjańskiej, a św. Hieronim dokonuje kanonicznego przekładu Biblii na łacinę, jest to tzw. Wulgata. Łacina stała się także językiem teologii Kościoła zachodniego, dzieła Ojców Kościoła i innych autorów powstałe na przestrzeni tysiąca lat, od Tertuliana (ok. 155-220) do Papieża Innocentego III (1161-1216), zostały wydane m.in. w monumentalnym zbiorze złożonym z 217 tomów, nazwanym Patrologia Latina. Inne zbiory to Corpus Christianorum (CC), powstający w wydawnictwie Brepols w Turnhout i Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum (CSEL) – wydawany w Wiedniu, augustyńska Bibliotèque Augustinienne, a także częściowo łacińska, częściowo grecka seria Sources Chrétiennes w Paryżu.
Sobór watykański II utrzymał łacinę jako język liturgiczny Kościoła katolickiego, dopuściwszy jednak możliwość odprawiania mszy w językach narodowych „w drodze wyjątku”. Wyjątek ten stał się regułą.
(…)
PolubieniePolubienie