113 Ja”/oND+aR lub Ja”/oN+Dar J/Z”a”/oNDzi, czyli Je”+DRNe Ja”/oN+DRa iNDRy, czyli PRa-SL”oW+iaN’+SKie+Go Je”/eND+RuSia 01

http://www.eszkola-wielkopolska.pl/eszkola/projekty/gimnazjum2-kalisz/tylko_bursztyn_czy_az_bursztyn/aktualnosci/pochodzenie-slowa-legenda-o-bursztynie-i-tlumaczenia/

• JANTAR  – nazwa została przejęta od Litwinów, a ta od fenickiej nazwy jainitar –żywica morska;

J/Z”a”/oND+aM Za+PR”e+STaN+ia Po+WieL+aNia KL”aM+STW o JiST+oCie Wy+WieDz+eNia ZNaC”+eNia i Z’+RoD+L”o(W)+S/Z+L”oWo” Ja”/oNT+aRo”

W tym wpisie nie zamierzam nawet udowadniać, że to tzw. Litwini i inni Bałtowie zapożyczyli do swojego kreolskiego języka Pra-Słowiańskie słowa Jantar / Ja”/oNT+aR, itp., bo skoro ich N1C Ągro-fińscy przodkowie pojawili się na Bałtykiem dopiero jakieś 3,000 lat temu… a Pra-Słowianie R1a żyli już tam od 8,000 lat, patrz np. Karelczyk…

Przy okazji ten litewski Gintaras / GiNT+aR+aS, to pikny przykład utraty dźwięczności, czyli tzw. kentumizacja pierwotnego wysokoenergetycznego Jantar / Ja”/oNT+aR… i pewno tego ubezdźwięcznionego dobra jest w j. bałtyckich więcej… 🙂 A dlaczego tak myślę, pomyślcie sami…

Niby semickie jainitar miałby przejść po hm… 2,000 lat do języka litewskiego, jako gintras,.. by potem jakoś przejść do j. Pra-Słowiańskiego, tak że znane jest nawet w Słowenii… i żeby było śmieszniej Pra-Słowianie jakoś tak przez przypadek odtworzyli sobie pierwotnie brzmiącą postać, jako jantar… No bez jaj… Przypomnę tu może niektórym mondrości prof Gołąba, dotyczące „odtworzeń” Pra-Słowiańskiego słowa Gród / Z/G+Ro”D, itp…

Pra-Słowiańskość także i słowa Jantar / Ja”/oNT+aR jest oczywiście oczywista i jasna. Co nie jest oczywiste, to to, z czym jest powiązane to słowo, co jest jego źródłosłowem i pierwotnym znaczeniem, itp.

W tym wpisie więc postaram się udowodnić, że źródłosłowem są i słowa Jąć / Ja”/oNC’ i Dar / DaR, choć nie przeczę, że i inne źródłosłowy ją możliwe, patrz Jądro / Ja”/oND+Ro, itp..

Wpis ten jest powiązany z wpisem upowszechnionym tu. Jest mi bardzo miło, że zarówno językoznawcy i zwyczajni zjadacze powszedniego chleba, ale miłośnicy Słowiańszczyzny i Słowiańskości, sami zabrali się za odgadywanie znaczenia i pochodzenia tego prastarego i magicznego Pra-Słowiańskiego słowa.

Najpierw w części pierwszej wrzucę trochę danych o tłumaczeniach poczynionych w logice języka, jakby kto nim orzechy gryzł,.. a potem w części drugiej samo Pra-Słowiańskie jądro jasności… 🙂

http://www.forumbiodiversity.com/showthread.php?t=49502

Jantar / Ja”/oND+aR i Bursztyn / Bo”R+S”TyN – Pra-Słowiańskie znaczenia i źródłosłowy 

…..

http://przystaneknauka.us.edu.pl/artykul/krotka-historia-bursztynu

http://www.amberpieces.com/the-origin-of-amber-name.html

https://pl.wikipedia.org/wiki/Bursztyn

https://pl.wiktionary.org/wiki/bursztyn

bursztyn (język polski)

bursztyny (1.1)

bursztyn (1.2)

wymowa:

IPA: [ˈburʃtɨ̃n], AS: [burštỹn], zjawiska fonetyczne: nazal. wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) miner. kamień półszlachetny, kopalna żywica drzew; zob. też bursztyn w Wikipedii

(1.2) kolor żółtopomarańczowy, najczęściej spotykana barwa wśród bursztynów (1.1); zob. też bursztyn (kolor) w Wikipedii

odmiana:

(1.1–2)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	bursztyn	bursztyny
dopełniacz	bursztynu	bursztynów
celownik	bursztynowi	bursztynom
biernik	bursztyn	bursztyny
narzędnik	bursztynem	bursztynami
miejscownik	bursztynie	bursztynach
wołacz	bursztynie	bursztyny

przykłady:

(1.1) Mamie kupiłem naszyjnik z ogromnym bursztynem.

(1.1) W tym doświadczeniu pokażę, jak naelektryzować kawałek bursztynu.

kolokacje:

(1.1) bursztyn z inkluzją • naszyjnik / wisiorek / broszka z bursztynu • pierścionek / kolczyki / klipsy z bursztynem

synonimy:

(1.1) jantar, sukcynit

wyrazy pokrewne:

rzecz. bursztyniarstwo n, bursztyniarnia f, bursztyniarz m, bursztynka f

zdrobn. bursztynek m

przym. bursztynowy, bursztyniarski

przysł. bursztynowo

etymologia:

(1.1–2) śdn. born + stēn → źródło + kamień^[1][2]

uwagi:

(1.1) zobacz też: Indeks:Polski – Minerały

tłumaczenia:

• afrykanerski: (1.1) barnsteen, amber
• angielski: (1.1) amber
• arabski: (1.1) كهرمان
• aragoński: (1.1) ambre
• baskijski: (1.1) anbar
• białoruski: (1.1) бурштын m, янтар m
• czeski: (1.1) jantar m
• duński: (1.1) rav n
• esperanto: (1.1) sukceno
• fiński: (1.1) meripihka
• francuski: (1.1) ambre m
• hiszpański: (1.1) ámbar m
• holenderski: (1.1) amber
• islandzki: (1.1) raf n
• litewski: (1.1) gintaras
• łaciński: (1.1) glaesum n, glesum n, electrum n, sucinum n
• niemiecki: (1.1) Bernstein m
• norweski (bokmål): (1.1) rav n
• nowogrecki: (1.1) κεχριμπάρι n, ήλεκτρο n
• osmański: (1.1) كاهربا
• portugalski: (1.1) âmbar
• rosyjski: (1.1) янтарь m
• rumuński: (1.1) chihlimbar
• serbski: (1.1) ћилибар
• słowacki: (1.1) jantár m
• słoweński: (1.1) jantar
• starogrecki: (1.1) ἤλεκτρον n
• suahili: (1.1) kahawia
• turecki: (1.1) kehribar
• ukraiński: (1.1) бурштин m
• włoski: (1.1) ambra f

źródła:

1. Skocz do góry↑ Słownik zapożyczeń niemieckich w polszczyźnie, red. Marek Łaziński, s. 42, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, ISBN 978–83–01–15588–9.
2. Skocz do góry↑  Hasło bursztyn w: Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków, Krakowska Spółka Wydawnicza, 1927.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Bernstein

Bernstein

Etymology

Via German Low German from Middle Low German bernstein, barnstēn. Pertaining to  brennen  (“to burn”) with Low German metathesis of -r- (compare bersten, Born). Cognate with  English  brimstone and Old Norse  brennisteinn. The word was borrowed from Middle Low German into several Scandinavian and Slavic languages.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbɛʁnˌʃtaɪ̯n/, [ˈbɛʁnˌʃtaɪ̯n], [ˈbɛɐ̯n-]

Noun

Bernstein m (genitive Bernsteines or Bernsteins, plural Bernsteine)

1. amber

Declension

Declension of Bernstein

	singular			plural
	indef.	def.	noun	def.	noun
nominative	ein	der	Bernstein	die	Bernsteine
genitive	eines	des	Bernsteines, Bernsteins	der	Bernsteine
dative	einem	dem	Bernstein, Bernsteine1	den	Bernsteinen
accusative	einen	den	Bernstein	die	Bernsteine

¹Now uncommon, see notes

Proper noun

Bernstein n (genitive Bernsteins)

1. A municipality in Burgenland, Austria.
2. (historical) Pełczyce, Poland

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/brennen#German

brennen

German

Etymology

A merger of Old High German brennan (from Proto-Germanic *brannijaną), and Old High German  brinnan  (from Proto-Germanic *brinnaną). Cognate with Dutch branden,   Swedish brinna, Old English beornan, and therefore English burn. (…)

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Germanic/brinnan%C4%85

Reconstruction:Proto-Germanic/brinnaną

Proto-Germanic

Etymology

Kroonen reconstructs Pre-Germanic *bʰrénuh₁e-, from Proto-Indo-European *bʰrewh₁-.^[1]

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbrin.nɑ.nɑ̃/

Verb

*brinnaną

1. to burn, to be on fire

Inflection

Conjugation of *brinnaną (strong class 3)

	active voice			passive voice
present tense	indicative	subjunctive	imperative	indicative	subjunctive
1st singular	*brinnō	*brinnaų	—	*brinnai	*?
2nd singular	*brinnizi	*brinnaiz	*brinn	*brinnazai	*brinnaizau
3rd singular	*brinnidi	*brinnai	*brinnadau	*brinnadai	*brinnaidau
1st dual	*brinnōz	*brinnaiw	—	—	—
2nd dual	*brinnadiz	*brinnaidiz	*brinnadiz	—	—
1st plural	*brinnamaz	*brinnaim	—	*brinnandai	*brinnaindau
2nd plural	*brinnid	*brinnaid	*brinnid	*brinnandai	*brinnaindau
3rd plural	*brinnandi	*brinnain	*brinnandau	*brinnandai	*brinnaindau
past tense	indicative	subjunctive
1st singular	*brann	*brunnį̄
2nd singular	*brannt	*brunnīz
3rd singular	*brann	*brunnī
1st dual	*brunnū	*brunnīw
2nd dual	*brunnudiz	*brunnīdiz
1st plural	*brunnum	*brunnīm
2nd plural	*brunnud	*brunnīd
3rd plural	*brunnun	*brunnīn
	present	past
participles	*brinnandz	*brunnanaz

Derived terms

• *brannijaną

Descendants

Many of these descendants have been confused with the causative *brannijaną.

• Old English: biernan, beornan, byrnan
  • Middle English: birnen, bernen
    • Scots: bern, brenn, bren, brend
    • English: burn
• Old Saxon: brinnan
  • Middle Low German: bernen, barnen, burnen
    • German Low German: brannen
• Old Dutch: *brinnan
  • Middle Dutch: bernen, barnen
• Old High German: brinnan
  • Middle High German: brinnen
    • German: brinnen
• Old Norse: brinna
  • Icelandic: brenna
  • Faroese: brenna
  • Norwegian: brenne
  • Old Swedish: brinna
    • Swedish: brinna
  • Old Danish: brinnæ, brænnæ
    • Danish: brænde
  • Westrobothnian: brinn’
  • Elfdalian: brinna
  • Gutnish: brinne
  • Scanian: brænða
• Gothic: 𐌱𐍂𐌹𐌽𐌽𐌰𐌽 (brinnan)

References

1. ^ Kroonen, Guus (2013) Etymological Dictionary of Proto-Germanic (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 11), Leiden, Boston: Brill

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/b%CA%B0rewh%E2%82%81-

Reconstruction:Proto-Indo-European/bʰrewh₁-

Proto-Indo-European

Alternative reconstructions

• *bʰerw-
• *bʰrew-^[1]

Etymology

Extension of *bʰer- (“to boil”).

Root

*bʰrewh₁-^[1][2][3]

1. to boil
2. to brew

Derived terms

► Terms derived from the PIE root *bʰrewh₁-

From *bʰrewh₁-:

• *bʰrewh₁- (root present)
  • Germanic: *brewwaną (“to brew”) (see there for further descendants)
• *bʰréh₁wr̥
• *bʰrowh₁-tó-
  • Germanic: (possibly) *braudą (“bread”) (see there for further descendants)

From *bʰrew-:

• *bʰru-to-
  • Celtic:
    • Welsh: brwd
  • Germanic: *bruþą (“broth”) (see there for further descendants)
  • Italic:
    • Latin: dēfrutum, dēfritum
• *bʰru-tus
  • Celtic: *brutus
    • Old Irish: bruth
      • Irish: bruth

References

1. ↑ ^{Jump up to:1.0 1.1} De Vaan, Michiel (2008) Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 7), Leiden, Boston: Brill
2. ^ Kroonen, Guus (2013) Etymological Dictionary of Proto-Germanic (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 11), Leiden, Boston: Brill
3. ^ Philippa, Marlies; Debrabandere, Frans; Quak, Arend; Schoonheim, Tanneke; van der Sijs, Nicoline (2003–2009), “brouwen”, in Etymologisch woordenboek van het Nederlands (in Dutch), Amsterdam: Amsterdam University Press

---

UWAGA!!! Wg całe to*bʰer- (“to boil”) a później *brinnaną (to burn, to be on fire) i tak odnosi się nie do Wrzeć / WR”eC’, Warzyć / WaR”+yC’, War / WaR”, itd, czy np.  do Gar / GaR, Żar / Z”/R”aR, Raróg / Ra+Ro”G, Żarzyć / Z”/R”a+R”yC’, a do Brzemię / BR”e+Mie”, patrz poniżej!

Przy okazji… GaR jest postacią tzw. kentum, a Z”aR postacią tzw. satem… Warto także wspomnieć o Żar-ptaku…, jako Rarogu, itp.

Jeśli ktoś uważa, że płonąć, gotować, żarzyć, warzyć, wrzeć, to jedno i to samo co brzemię, itp, no to ja twierdzę, że tylko jakiś niemocą brzemienny niemy mózg może tak myśleć…

---

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/b%CA%B0er-

Reconstruction:Proto-Indo-European/bʰer-

Proto-Indo-European

Root

*bʰer- (imperfective)^[1]

1. to bear, carry

Derived terms

► Terms derived from the PIE root *bʰer-

• *bʰér-e-ti (thematic root present)
• *bʰor-éye-ti (causative-iterative)
• *bʰr̥-yé-ti (yé-present)
  • Germanic: *burjaną (see there for further descendants)
• *bʰṓr (“thief”)
• *bʰor-id-eh₂^[2]
  • Italic: *for(i)dā
    • Latin: forda (“cow in calf”)
• *bʰor-éh₂
  • Hellenic:
    • Ancient Greek: φορά̄ (phorá̄)
• *bʰēr-eh₂
  • Germanic: *bērō
• *bʰer-h₁dyeh₂^[3]
  • Slavic: *berďa (“pregnant”)
• *bʰér-mn̥ ~ *bʰr̥-mén-s
  • Hellenic: *pʰérmə
    • Ancient Greek: φέρμᾰ (phérma)
  • Indo-Iranian:
    • Indo-Aryan:
      • Sanskrit: भर्मन् (bhárman)
• *bʰer-H-men-^[4]
  • Balto-Slavic:
    • Slavic: *bèrmę (“load, burden”) (see there for further descendants)
  • Indo-Iranian:
    • Indo-Aryan:
      • Sanskrit: भरीमन् (bhárīman)
• *bʰer-no-s
  • Balto-Slavic:
    • Latgalian: bārns (“child”)
    • Latvian: bērns (“child”)
    • Lituanian: bernas (“young, unmarried man; child; boy; servant”)
    • Sudovian: barnaj (“children”)
• *bʰor-no-m
  • Germanic: *barną (see there for further descendants)
• *bʰér-ti-s ~ *bʰr̥-téy-s (“the act of carrying, bearing”)
• *bʰr̥-tew-no-
  • Italic: *fortūnā
    • Latin: fortūna
• Unsorted formations:
  • Armenian:
    • Old Armenian: բեռն (beṙn), -աւոր (-awor)

References

1. ^ Ringe, Don (2006) From Proto-Indo-European to Proto-Germanic, Oxford University Press
2. ^ De Vaan, Michiel (2008), “forda”, in Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 7), Leiden, Boston: Brill, page 232
3. ^ Trubačev O. N., editor (1974), “*berdja”, in Etimologičeskij slovarʹ slavjanskix jazykov [Etymological dictionary of Slavic languages] (in Russian), volume 01, Moscow: Nauka, page 188f
4. ^ Derksen, Rick (2008), “bèrmę”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 37

---

UWAGA! Ponawiam, jaki związek z tym „odtfoszonym” Wrzeć, w znaczeniu jako Żarzyć, czy Gotować, ma rzekomo to z Brać, Brzemię, no to darujcie mom wyobraźnią nie obejmujem… Wiki oczywiście nie zna słowiańskich słów jak Brać / BRaC’, Barć / BaRC’, itp, które przecież w żaden sposób powiązane ze sobą znaczeniowo przecież być nie mogom, nieprawdaż? Żadne tam przestawki, czyli metatezy tu też nie majom miejsca… Aha,.. a świstak…

---

Jak widać ofitzjalne jęsykosnaftzfo nie rozróżnia lub raczej dowolnie sobie uznaje, co z czego wywodzi się i nie ma to wielkiego znaczenia, czy chodzi tu o palenie, czy o gotowanie… Jeden wielki germański grzyb i zgrzyt.

Gdyby tego było mało, no to do wywiedzenia pozostał jeszcze drugi rdzeń, tego płonącego kamyka, czyli słowo Stein / STeiN… Wg mnie pochodzi on od Pra-Słowiańskiego słowa Stać / STaC’. Przekonajmy się zatem…

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/Stein#de

Stein (język niemiecki)

Steine (1.1) an einem Strand

ein Stein (1.2) der Nektarine

wymowa:

lp IPA: /ʃtaɪ̯n/ wymowa ^?/i lm /ˈʃtaɪ̯nə/ wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) kamień, kamyk

(1.2) pestka

odmiana:

(1.1–2)^[1]

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	der Stein	die Steine
dopełniacz	des Steins des Steines	der Steine
celownik	dem Stein	den Steinen
biernik	den Stein	die Steine

przykłady:

(1.2) Die Nektarine hat einen scharfkantigen Stein. → Nektarynka ma pestkę o ostrych brzegach.

kolokacje:

(1.1) Steinbruch

wyrazy pokrewne:

czas. steinigen

przym. steinern, steinig

związki frazeologiczne:

(1.1) ein Tropfen auf den heißen Stein

źródła:

1. Skocz do góry↑ Deklinacja rzeczowników w jęz. niemieckim

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Stein

Stein

German

Etymology

From Old High German stein (“something hard”), from Proto-Germanic *stainaz, ultimately from the Proto-Indo-European root *steyh₂-. Cognate with Yiddish שטיין‎ (shteyn), Dutch steen, English  stone, Danish sten, Gothic 𐍃𐍄𐌰𐌹𐌽𐍃  (stains). (…)

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Germanic/stainaz

Reconstruction:Proto-Germanic/stainaz

Proto-Germanic

Etymology

From Pre-Germanic *stoyh₂nos, o-grade from Proto-Indo-European *steyh₂- (“to stiffen”).^[1] Compare Proto-Slavic *stěna (“cliff, rock”) and Ancient Greek στῖον (stîon, “pebble”).

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈstɑi̯.nɑz/

Noun

*stainaz m

1. stone

Inflection

Declension of *stainaz (masculine a-stem)

	singular	plural
nominative	*stainaz	*stainōz, *stainōs
vocative	*stain	*stainōz, *stainōs
accusative	*stainą	*stainanz
genitive	*stainas, *stainis	*stainǫ̂
dative	*stainai	*stainamaz
instrumental	*stainō	*stainamiz

Derived terms

• *stainagaz
• *stainīnaz

Descendants

• Old English: stān
  • Middle English: stan, ston
    • English: stone
    • Scots: stane
    • Yola: sthoan
• Old Frisian: stēn
  • North Frisian:
    • Föhr-Amrum: stian
  • Saterland Frisian: Steen
  • West Frisian: stien
• Old Saxon: stēn
  • Middle Low German: stên, stein
    • Low German:
      • German Low German:
        • Hamburgisch: Steen
      • Westphalian:
        • Ravensbergisch-Lippisch: Stëin
        • Sauerländisch: Stäin, Stoin, Stǟn, Stain, Steyn
        • Westmünsterländisch: Steen
    • Plautdietsch: Steen
• Old Dutch: stēn (in placenames)
  • Middle Dutch: steen
    • Dutch: steen
      • Afrikaans: steen
    • Limburgish: stein
• Old High German: stein
  • Middle High German: stein
    • German: Stein
      • Hunsrik: xtayn
      • → Esperanto: ŝtono
    • Luxembourgish: Steen
    • Vilamovian: śtan
    • Yiddish: שטיין‎ (shteyn)
• Norse: ᛊᛏᚨᛁᚾᚨᛉ (stainaz)
  • Old Norse: steinn
    • Icelandic: steinn
    • Faroese: steinur
    • Norn: stenn, sten
    • Norwegian:
      • Norwegian Bokmål: stein, sten
      • Norwegian Nynorsk: stein
    • Old Swedish: stēn
      • Swedish: sten
    • Old Danish: stēn
      • Danish: sten
    • Westrobothnian: stein
    • Elfdalian: stien
    • Gutnish: stain
    • Scanian: stén
    • → Middle English: steinen, steynen
      • English: stain
• Gothic: 𐍃𐍄𐌰𐌹𐌽𐍃 (stains)

References

1. ^ Kroonen, Guus (2013) Etymological Dictionary of Proto-Germanic (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 11), Leiden, Boston: Brill

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/st%C4%9Bna

Reconstruction:Proto-Slavic/stěna

Proto-Slavic

Etymology

From *stě- +‎ *-n(a), from Proto-Indo-European *stāy- : *stī̆- : *sty-ā- (“to condense, press together”). Indo-European cognates include Proto-Germanic *stainaz (“stone”), Ancient Greek  στῖον (stîon, “pebble”), Sanskrit स्त्यायते  (styāyate, “hardens, solidifies”).

Noun

*stěna f

1. conglomeration (of stones)
2. lump, block
3. cliff, rock
4. wall, stone wall

Declension

*stěna (hard a-stem)

	Singular	Dual	Plural
Nominative	*stěna	*stěně	*stěny
Accusative	*stěnǫ	*stěně	*stěny
Genitive	*stěny	*stěnu	*stěnъ
Locative	*stěně	*stěnu	*stěnasъ, *stěnaxъ*
Dative	*stěně	*stěnama	*stěnamъ
Instrumental	*stěnojǫ, *stěnǫ**	*stěnama	*stěnami
Vocative	*stěno	*stěně	*stěny

^* -asъ is the expected Balto-Slavic form but is found only in some Old Czech documents; -axъ is found everywhere else and is formed by analogy with other locative plurals in -xъ.
^** The second form occurs in languages that contract early across /j/ (e.g. Czech), while the first form occurs in languages that do not (e.g. Russian).

Related terms

• *stьblo, *stьblь (“stem, stalk, trunk”)

Descendants

• East Slavic:
  • Old East Slavic: стѣна (stěna)
  • Belarusian: сцяна́ (scjaná)
  • Russian: стена́ (stená)
  • Ukrainian: стіна́ (stiná)

• South Slavic:
  • Old Church Slavonic:

    Cyrillic: стѣна (stěna)

    Glagolitic: ⱄⱅⱑⱀⰰ (stěna)

  • Bulgarian: стена́ (stená)
  • Macedonian: стена (stena)
  • Serbo-Croatian:

    Cyrillic: сте́на, стије́на, стина (“rock”)

    Latin: sténa, stijéna, stina (“rock”)

  • Slovene: stẹ́na (tonal orthography)

• West Slavic:
  • Czech: stěna
  • Kashubian: scana
  • Polabian: stiona
  • Polish: ściana
  • Slovak: stena
  • Slovincian: [Term?]
  • Sorbian:
    • Upper Sorbian: sćěna
    • Lower Sorbian: sćěna

References

• Vasmer, Max (1964–1973), “стена”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Trubačev O. N., Moscow: Progress
• Černyx, P. Ja. (1999), “стена”, in Istoriko-etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Historical-Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), volume 2, 3rd reprint edition, Moscow: Russkij jazyk, page 201
• Šanskij, N. M. (2004), “стена”, in Školʹnyj etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [School Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), Moscow: Drofa

---

UWAGA! Wiki oczywiście na zna Pra-Słowiańskiego słowa jak np. Stąpać / STa”P+aC’, jako “to condense, press together”, czy też Stać / STaC’… 

---

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/sta%C4%87

stać (język polski)

koń stoi (1.1) nieruchomo

samochód stoi (1.7) przed domem

wymowa:

wymowa ^?/i, IPA: [staʨ̑], AS: [stać]

znaczenia:

czasownik nieprzechodni

(1.1) o człowieku, zwierzęciu: być w pozycji wyprostowanej, podpartym tylko na nogach

(1.2) o przedmiocie: być ustawionym w taki sposób, że pionowy wymiar jest większy od poziomych

(1.3) pot. o penisie: być w stanie erekcji (często z podmiotem domyślnym)

(1.4) o mechanizmie, silniku: nie pracować, nie działać

(1.5) przest. pot. kosztować, mieć jakąś cenę

(1.6) tylko w bezokol. mieć na coś dość pieniędzy

(1.7) znajdować się w jakimś miejscu

(1.8) środ. inform. działać (o programie lub serwerze)

(1.9) nie ruszać się z miejsca

(1.10) zabiegać (o coś)^[1]

czasownik zwrotny stać się

(2.1) aspekt dokonany od: stawać się

odmiana:

(1.1–9)

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		stać
czas teraźniejszy		stoję	stoisz	stoi	stoimy	stoicie	stoją
czas przeszły	m	stałem	stałeś	stał	staliśmy	staliście	stali
	f	stałam	stałaś	stała	stałyśmy	stałyście	stały
	n	stałom	stałoś	stało
tryb rozkazujący		niech stoję	stój	niech stoi	stójmy	stójcie	niech stoją
pozostałe formy czas przyszły m będę stał, będę stać będziesz stał, będziesz stać będzie stał, będzie stać będziemy stali, będziemy stać będziecie stali, będziecie stać będą stali, będą stać f będę stała, będę stać będziesz stała, będziesz stać będzie stała, będzie stać będziemy stały, będziemy stać będziecie stały, będziecie stać będą stały, będą stać n będę stało, będę stać będziesz stało, będziesz stać będzie stało, będzie stać czas zaprzeszły m stałem był stałeś był stał był staliśmy byli staliście byli stali byli f stałam była stałaś była stała była stałyśmy były stałyście były stały były n stałom było stałoś było stało było forma bezosobowa czasu przeszłego stano tryb przypuszczający m stałbym, byłbym stał stałbyś, byłbyś stał stałby, byłby stał stalibyśmy, bylibyśmy stali stalibyście, bylibyście stali staliby, byliby stali f stałabym, byłabym stała stałabyś, byłabyś stała stałaby, byłaby stała stałybyśmy, byłybyśmy stały stałybyście, byłybyście stały stałyby, byłyby stały n stałobym, byłobym stało stałobyś, byłobyś stało stałoby, byłoby stało imiesłów przymiotnikowy czynny m stojący, niestojący f stojąca, niestojąca stojące, niestojące n stojące, niestojące imiesłów przysłówkowy współczesny stojąc, nie stojąc rzeczownik odczasownikowy stanie, niestanie

(2.1)

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		stać się
czas przyszły prosty		stanę się	staniesz się	stanie się	staniemy się	staniecie się	staną się
czas przeszły	m	stałem się	stałeś się	stał się	staliśmy się	staliście się	stali się
	f	stałam się	stałaś się	stała się	stałyśmy się	stałyście się	stały się
	n	stałom się	stałoś się	stało się
tryb rozkazujący		niech się stanę	stań się	niech się stanie	stańmy się	stańcie się	niech się staną
pozostałe formy czas zaprzeszły m stałem się był stałeś się był stał się był staliśmy się byli staliście się byli stali się byli f stałam się była stałaś się była stała się była stałyśmy się były stałyście się były stały się były n stałom się było stałoś się było stało się było forma bezosobowa czasu przeszłego stano się tryb przypuszczający m stałbym się, byłbym się stał stałbyś się, byłbyś się stał stałby się, byłby się stał stalibyśmy się, bylibyśmy się stali stalibyście się, bylibyście się stali staliby się, byliby się stali f stałabym się, byłabym się stała stałabyś się, byłabyś się stała stałaby się, byłaby się stała stałybyśmy się, byłybyśmy się stały stałybyście się, byłybyście się stały stałyby się, byłyby się stały n stałobym się, byłobym się stało stałobyś się, byłobyś się stało stałoby się, byłoby się stało imiesłów przysłówkowy uprzedni stawszy się rzeczownik odczasownikowy stanie się, niestanie się

przykłady:

(1.1) Pod latarnią stały dwie policjantki przebrane za prostytutki.

(1.2) Regał stoi pod ścianą.

(1.3) Zawsze mi (penis) stoi, kiedy widzę dziewczynę w krótkiej spódnicy.

(1.4) Zegarek mi stoi.

(1.5) Ceny akcji stały na poziomie 20 (dwudziestu) złotych za sztukę, po czym nagle spadły.

(1.6) Nie stać mnie na nowy samochód.

(1.7) Na postoju stała taksówka.

(1.8) Ten serwer stoi już prawie miesiąc bez przerwy.

(1.9) Autobus stoi na przystanku.

składnia:

(1.1–2, 1.5, 1.7) stać + okolicznik miejsca

(1.3) stać + C.

(1.6) stać + B. na + B.

(1.10) stać o coś

kolokacje:

(1.3) komuś stoi

(1.6) stać kogoś / mnie/ciebie / … na samochód / dom / …

(1.7) wolno stojący

synonimy:

(1.1) reg. pozn. stojeć

(1.2), (1.7) znajdować się, być

(1.5) kosztować

(1.7) zaparkować (samochód)

antonimy:

(1.1) iść, biec, siedzieć, jechać, …

(1.4) działać

wyrazy pokrewne:

rzecz. stanie, stałość, stoisko, stojak, stojanka, stójka, stół, wystawienie, stacja, stacz

czas. stawać / stanąć, stawać się / stać się, ustanawiać

związki frazeologiczne:

miejsce stojące • co się stało, to się nie odstanie • przeklinać na czym świat stoi • stać na antypodach • stać na czatach / stać na świecy • stać nad grobem • stać nad przepaścią• co się stało w igrze, tego ani diabeł nie wydrze; zobacz też: stawać

uwagi:

(1.6) tylko w bezokoliczniku: „stać kogoś na coś”

tłumaczenia:

(2.1) dla języków nierozróżniających aspektów zobacz listę tłumaczeń w haśle: stawać się

• angielski: (1.1) stand; (1.2) stand
• arabski: (1.1) وقف
• białoruski: (1.1) стаяць; (1.2) стаяць; (1.4) стаяць; (1.7) стаяць
• bułgarski: (1.1) стоя
• dolnołużycki: (1.1) stojaś
• duński: (1.1) stå; (1.2) stå; (1.3) stå
• esperanto: (1.1) stari; (1.2) stari; (1.4) stari
• francuski: (1.1) être / rester / se tenir debout; (1.2) être / rester / se tenir debout; (1.3) bander; (1.4) ne pas fonctionner / bouger; (1.6) avoir les moyens; (1.7) être, setrouver
• gruziński: (1.1) დგომა (dgoma)
• hiszpański: (1.1) estar de pie; (1.9) estar parado
• holenderski: (1.1) staan
• islandzki: (1.1) standa; (1.2) standa
• japoński: (1.1) 立つ; (1.2) 立つ
• jidysz: (1.1) שטיין (sztejn); (1.2) שטיין (sztejn); (1.3) שטיין (sztejn); (1.4) שטיין (sztejn); (1.5) שטיין (sztejn); (1.7) שטיין (sztejn)
• niemiecki: (1.1) stehen; (1.2) stehen; (1.3) stehen; (1.4) stehen; (1.5) kosten; (1.6) (sich) leisten können; (1.7) stehen
• nowogrecki: (1.1) στέκομαι, μένω όρθιος; (1.9) στέκομαι, μένω ακίνητος
• polski język migowy: (w zapisie SignWriting)
• rosyjski: (1.1) стоять; (1.2) стоять
• ukraiński: (1.1) стояти; (1.2) стояти
• wilamowski: (1.1) śtejn; (1.2) śtejn; (1.3) śtejn; (1.4) śtejn

źródła:

1. Skocz do góry↑ Radosław Grześkowiak, Ewa Nawrocka, Bolesław Oleksowicz, Stanisław Rosiek, Między tekstami 2. Renesans. Barok. Oświecenie (echa współczesne), wyd. III, wyd. słowo / obraz terytoria, Gdańsk 2005, s. 91.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/sta%C4%87

stać

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): [st̪at͡ɕ]

Alternative forms

• (regional) stojeć

Etymology 1

From earlier stojać, from Proto-Slavic *stojati, from Proto-Indo-European *stoh₂-éye-ti, from *steh₂-

Verb

stać impf (perfective postać)

1. (intransitive) to stand
2. (intransitive) to stagnate

Conjugation

Conjugation of stać impf

		singular			plural
	person	m	f	n	m pers	m anim, m inan, f, n
infinitive		stać
present tense	1st	stoję			stoimy
	2nd	stoisz			stoicie
	3rd	stoi			stoją
past tense	1st	stałem	stałam		staliśmy	stałyśmy
	2nd	stałeś	stałaś		staliście	stałyście
	3rd	stał	stała	stało	stali	stały
future tense	1st	będę stał1	będę stała1		będziemy stali1	będziemy stały1
	2nd	będziesz stał1	będziesz stała1		będziecie stali1	będziecie stały1
	3rd	będzie stał1	będzie stała1	będzie stało1	będą stali1	będą stały1
conditional	1st	stałbym	stałabym		stalibyśmy	stałybyśmy
	2nd	stałbyś	stałabyś		stalibyście	stałybyście
	3rd	stałby	stałaby	stałoby	staliby	stałyby
imperative	1st	—			stójmy
	2nd	stój			stójcie
	3rd	niech stoi			niech stoją
active adjectival participle		stojący	stojąca	stojące	stojący	stojące
contemporary adverbial participle		stojąc
verbal noun		stanie
1 or: będę stać, będziesz stać etc.

Derived terms

• (nouns) stoisko, stojak, stojanka, stójka
• (adjective) stały

Related terms

• (verbs) stanąć, stawiać
• (nouns) stado, stan, stół
• (adjective) stary

Etymology 2

From Proto-Slavic *stati, from Proto-Indo-European *stnéh₂ti, from *steh₂-.

Verb

stać pf (imperfective stawać)

1. (reflexive) to happen, to bechance

Conjugation

Conjugation of stać pf

		singular			plural
	person	m	f	n	m pers	m anim, m inan, n, f
infinitive		stać
future tense	1st	stanę			staniemy
	2nd	staniesz			staniecie
	3rd	stanie			staną
past tense	1st	stałem	stałam		staliśmy	stałyśmy
	2nd	stałeś	stałaś		staliście	stałyście
	3rd	stał	stała	stało	stali	stały
conditional	1st	stałbym	stałabym		stalibyśmy	stałybyśmy
	2nd	stałbyś	stałabyś		stalibyście	stałybyście
	3rd	stałby	stałaby	stałoby	staliby	stałyby
imperative	1st	niech stanę			stańmy
	2nd	stań			stańcie
	3rd	niech stanie			niech staną
anterior adverbial participle		stawszy
impersonal past		stano
verbal noun		stanie

Further reading

• stać in Polish dictionaries at PWN

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/stojati

Reconstruction:Proto-Slavic/stojati

 

Proto-Slavic

Etymology

From Proto-Indo-European *stoh₂éyeti.

Verb

*stojati impf

1. to stand

Conjugation

Accent paradigm c.

This verb needs an inflection-table template.

Related terms

 Proto-Slavic terms derived from the PIE root *steh₂-‎ (0 c, 9 e)

 Proto-Slavic/stado

 Proto-Slavic/stamъ

 Proto-Slavic/stanъ

 Proto-Slavic/starъ

 Proto-Slavic/stati

 Proto-Slavic/staviti

 Proto-Slavic/stavъ

 Proto-Slavic/stojati

 Proto-Slavic/stolъ

Descendants

• East Slavic:
  • Old East Slavic: стоꙗти (stojati)
    • Belarusian: стая́ць (stajácʹ)
    • Russian: стоя́ть (stojátʹ)
    • Ukrainian: стоя́ти (stojáty)

• South Slavic:
  • Old Church Slavonic:

    Cyrillic: стоꙗти (stojati)

    Glagolitic: [Term?]

  • Bulgarian: стоя́ (stojá)
  • Macedonian: стои (stoi)
  • Serbo-Croatian:

    Cyrillic: ста̏јати

    Latin: stȁjati

  • Slovene: státi

• West Slavic:
  • Czech: stát
  • Polish: stać
  • Slovak: stáť
  • Sorbian:
    • Upper Sorbian: stać, stojeć, stejeć
    • Lower Sorbian: stojaś

References

• Derksen, Rick (2008) Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 468
• Vasmer, Max (1964–1973), “стою”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Trubačev O. N., Moscow: Progress
• Černyx, P. Ja. (1999), “стоять”, in Istoriko-etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Historical-Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), volume 2, 3rd reprint edition, Moscow: Russkij jazyk, page 206
• Šanskij, N. M. (2004), “стоять”, in Školʹnyj etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [School Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), Moscow: Drofa

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/stoh%E2%82%82%C3%A9yeti

Reconstruction:Proto-Indo-European/stoh₂éyeti

Proto-Indo-European

Etymology

*steh₂- (“stand”) +‎ *-éyeti.

Verb

*stoh₂éyeti (imperfective)^[1][2]

1. to cause to stand

Inflection

Imperfective, thematic
Active voice	Present indicative	Past indicative	Imperative	Subjunctive	Optative
1st singular	*stoh₂éyoh₂	*stoh₂éyom	—	*stoh₂éyōh₂	*stoh₂éyoyh₁m̥
2nd singular	*stoh₂éyesi	*stoh₂éyes	*stoh₂éye	*stoh₂éyēsi	*stoh₂éyoys
3rd singular	*stoh₂éyeti	*stoh₂éyet	*stoh₂éyetu	*stoh₂éyēti	*stoh₂éyoyt
1st dual	*stoh₂éyowos	*stoh₂éyowe	—	*stoh₂éyōwos	*stoh₂éyoywe
2nd dual	*stoh₂éyetes	*stoh₂éyetom	*stoh₂éyetom	*stoh₂éyētes	*stoh₂éyoytom
3rd dual	*stoh₂éyetes	*stoh₂éyetām	*stoh₂éyetām	*stoh₂éyētes	*stoh₂éyoytām
1st plural	*stoh₂éyomos	*stoh₂éyome	—	*stoh₂éyōmos	*stoh₂éyoyme
2nd plural	*stoh₂éyete	*stoh₂éyete	*stoh₂éyete	*stoh₂éyēte	*stoh₂éyoyte
3rd plural	*stoh₂éyonti	*stoh₂éyont	*stoh₂éyontu	*stoh₂éyōnti	*stoh₂éyoyh₁n̥t
Participle	*stoh₂éyonts
Middle voice	Present indicative	Past indicative	Imperative	Subjunctive	Optative
1st singular	*stoh₂éyoh₂er	*stoh₂éyoh₂e	—	*stoh₂éyōh₂er	*stoh₂éyoyh₂e
2nd singular	*stoh₂éyeth₂er	*stoh₂éyeth₂e	*stoh₂éyeso	*stoh₂éyēth₂er	*stoh₂éyoyth₂e
3rd singular	*stoh₂éyetor	*stoh₂éyeto	*?	*stoh₂éyētor	*stoh₂éyoyto, *stoh₂éyoyh₁o
1st dual	*stoh₂éyowosdʰh₂	*stoh₂éyowedʰh₂	—	*stoh₂éyōwosdʰh₂	*stoh₂éyoywedʰh₂
2nd dual	*?	*?	*?	*?	*?
3rd dual	*?	*?	*?	*?	*?
1st plural	*stoh₂éyomosdʰh₂	*stoh₂éyomedʰh₂	—	*stoh₂éyōmosdʰh₂	*stoh₂éyoymedʰh₂
2nd plural	*stoh₂éyedʰh₂we	*stoh₂éyedʰh₂we	*stoh₂éyedʰh₂we	*stoh₂éyēdʰh₂we	*stoh₂éyoydʰh₂we
3rd plural	*stoh₂éyoror, *stoh₂éyontor	*stoh₂éyoro, *stoh₂éyonto	*?	*stoh₂éyōror, *stoh₂éyōntor	*stoh₂éyoyro, *stoh₂éyoyh₁n̥to
Participle	*stoh₂éyomnos

Descendants

• Germanic: *stōjaną
  • Gothic: 𐍃𐍄𐍉𐌾𐌰𐌽 (stōjan, “judge, determine”)
• Indo-Iranian:
  • Iranian:
    • Avestan: (-stāiiā)
    • Old Persian: (-astāyam)

References

1. ^ Rix, Helmut, editor (2001) Lexikon der indogermanischen Verben [Lexicon of Indo-European Verbs] (in German), 2nd edition, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, ↑ISBN, page 590 of 590, 591
2. ^ Derksen, Rick (2008), “*stojati”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 468

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/stati

Reconstruction:Proto-Slavic/stati

Proto-Slavic

Etymology

From Proto-Balto-Slavic *stā́ˀtei, from Proto-Indo-European *steh₂-. Baltic cognates include  Lithuanian stóti (“to stand”), Latvian stât (“to stand, stop, begin”), Old Prussian postāt (“to become”). Indo-European cognates include Sanskrit तिष्ठति (tiṣṭhati, “to stand”), Latin stāre (“to stand”),

Ancient Greek ἵστημι  (hístēmi, “to place”),  Avestan (hištaiti).

Verb

*stàti pf

1. to stand
2. to become

Inflection

Accent paradigm a.

• Simple present *stan-
• X-aorist *sta-

This verb needs an inflection-table template.

Derived terms

Derived terms (33)

• *nastati
  • *nastanъ
  • *nastanьje
  • *nastatьje
  • *nastavati (sę)
• *ostati
  • *ostaťa
  • *ostatъkъ
    • *ostatъčьnъ
    • *ostatъkovъ
  • *ostatъ
  • *ostatьje
  • *ostatьnъ
  • *ostavati
    • *ostava / *ostavъ
      • *ostavina
      • *ostavъka / *ostavъkъ
      • *ostavьnъ
        • *ostavьnikъ / *ostavьnica
    • *ostavěti
  • *ostoja / *ostojь
    • *ostojьca

• *orzstati
  • *orzstanьje
  • *orzstanь / *orzstani
    • *orzstanišče
  • *orzstanъkъ / *orzstanъka / *orzstanъky / *orzstanьky / *orzstanьci
  • *orzstavati (sę)
    • *orzstavanьje
• *otъstati
  • *otъstanь
  • *otъstalъ
  • *otъstavati

Related terms

▼ Proto-Slavic terms derived from the PIE root *steh₂-‎ (0 c, 9 e)

  Proto-Slavic/stado

  Proto-Slavic/stamъ

  Proto-Slavic/stanъ

  Proto-Slavic/starъ

  Proto-Slavic/stati

  Proto-Slavic/staviti

  Proto-Slavic/stavъ

  Proto-Slavic/stojati

  Proto-Slavic/stolъ

Descendants

• East Slavic:
  • Old East Slavic: стати (stati)
    • Belarusian: стаць (stacʹ)
    • Russian: стать (statʹ)
    • Ukrainian: стати (staty)

• South Slavic:
  • Old Church Slavonic:

    Cyrillic: стати (stati)

    Glagolitic: [Term?]

  • Bulgarian: ставам (stavam)
  • Macedonian: стане (stane)
  • Serbo-Croatian:

    Cyrillic: ста̏ти

    Latin: stȁti

  • Slovene: stati

• West Slavic:
  • Czech: stát
  • Polish: stać
  • Slovak: stáť
  • Sorbian:
    • Upper Sorbian: stać
    • Lower Sorbian: stojaś

References

• Derksen, Rick (2008) Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 465
• Vasmer, Max (1964–1973), “стать”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Trubačev O. N., Moscow: Progress

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/stn%C3%A9h%E2%82%82ti

Reconstruction:Proto-Indo-European/stnéh₂ti

Proto-Indo-European

Etymology

From *steh₂- +‎ *-né-.

Verb

*stnéh₂ti (imperfective)^[1]

1. to place, to stand

Inflection

Imperfective, athematic
Active voice	Present indicative	Past indicative	Imperative	Subjunctive	Optative
1st singular	*stnéh₂mi	*stnā́m	—	*stnéh₂oh₂	*stn̥h₂yéh₁m̥
2nd singular	*stnéh₂si	*stnéh₂s	*stnéh₂, *stn̥h₂dʰí	*stnéh₂esi	*stn̥h₂yéh₁s
3rd singular	*stnéh₂ti	*stnéh₂t	*stnéh₂tu	*stnéh₂eti	*stn̥h₂yéh₁t
1st dual	*stn̥h₂wós	*stn̥h₂wé	—	*stnéh₂owos	*stn̥h₂ih₁wé
2nd dual	*stn̥h₂tés	*stn̥h₂tóm	*stn̥h₂tóm	*stnéh₂etes	*stn̥h₂ih₁tóm
3rd dual	*stn̥h₂tés	*stn̥h₂tā́m	*stn̥h₂tā́m	*stnéh₂etes	*stn̥h₂ih₁tā́m
1st plural	*stn̥h₂mós	*stn̥h₂mé	—	*stnéh₂omos	*stn̥h₂ih₁mé
2nd plural	*stn̥h₂té	*stn̥h₂té	*stn̥h₂té	*stnéh₂ete	*stn̥h₂ih₁té
3rd plural	*stn̥h₂énti	*stn̥h₂ént	*stn̥h₂éntu	*stnéh₂onti	*stn̥h₂ih₁ént
Participle	*stn̥h₂ónts
Middle voice	Present indicative	Past indicative	Imperative	Subjunctive	Optative
1st singular	*stn̥h₂h₂ér	*stn̥h₂h₂é	—	*stnéh₂oh₂er	*stn̥h₂ih₁h₂é
2nd singular	*stn̥h₂th₂ér	*stn̥h₂th₂é	*stn̥h₂só	*stnéh₂eth₂er	*stn̥h₂ih₁th₂é
3rd singular	*stn̥h₂tór, *stn̥h₂ór	*stn̥h₂tó, *stn̥h₂ó	*?	*stnéh₂etor	*stn̥h₂ih₁tó, *stn̥h₂ih₁ó
1st dual	*stn̥h₂wósdʰh₂	*stn̥h₂wédʰh₂	—	*stnéh₂owosdʰh₂	*stn̥h₂ih₁wédʰh₂
2nd dual	*?	*?	*?	*?	*?
3rd dual	*?	*?	*?	*?	*?
1st plural	*stn̥h₂mósdʰh₂	*stn̥h₂médʰh₂	—	*stnéh₂omosdʰh₂	*stn̥h₂ih₁médʰh₂
2nd plural	*stn̥h₂dʰh₂wé	*stn̥h₂dʰh₂wé	*stn̥h₂dʰh₂wé	*stnéh₂edʰh₂we	*stn̥h₂ih₁dʰh₂wé
3rd plural	*stn̥h₂rór, *stn̥h₂n̥tór	*stn̥h₂ró, *stn̥h₂n̥tó	*?	*stnéh₂oror, *stnéh₂ontor	*stn̥h₂ih₁ró, *stn̥h₂ih₁n̥tó
Participle	*stn̥h₂m̥h₁nós

Descendants

• Proto-Albanian: *stan-
  • Albanian: shtãj
• Anatolian:
  • Hittite: (istanh-^mi)
• Armenian:
  • Old Armenian: ստանամ (stanam)
    • Armenian: ստանալ (stanal)
• Balto-Slavic:
  • Slavic: *stati (present *stan-)
• Hellenic:
  • Cretan Greek: στανύω (stanúō)
• Italic: *stanō
  • Latin: dē-stinō, ob-stinō

References

1. ^ De Vaan, Michiel (2008) Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 7), Leiden, Boston: Brill

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/steh%E2%82%82-

Reconstruction:Proto-Indo-European/steh₂-

Proto-Indo-European

Root

*steh₂- (perfective)

1. to stand (up)

Derived terms

► Terms derived from the PIE root *steh₂-

• *stéh₂-t ~ *sth₂-ént (athematic root aorist)^[1]
• *stí-steh₂-ti ~ *stí-sth₂-n̥ti (athematic reduplicated present)^{[1][2][3][4][5][6]}
• *st-né-h₂-ti ~ *st-n̥-h₂-énti (nasal-infix present)^[1][7]
• *stéh₂-ye-ti (ye-present)^{[1][8][9][10]}
• *ste-stóh₂-e ~ *ste-sth₂-ḗr (stative)
• *sth₂-éh₁-(ye)-ti (eh₁-stative)^[11]
  • Balto-Slavic:
    • Slavic: *stojěti
  • Italic: *staēō (see there for further descendants)
• *stoh₂-éye-ti (causative)^[1][12]
• *steh₂-dʰlo-^[13]
  • Celtic: *stādlā or *stātlā (Matasović reconstructs *steh₂-tleh₂)
    • Brythonic:
      • Middle Breton: seuzl
      • Cornish: suthel, sul
      • Middle Welsh: saudel, sodlau
    • Old Irish: sál
• *sth₂-dʰlo-m
  • Italic: *staðlom
    • Latin: stabulum
    • Oscan: (staflatasset), σταβαλανο
    • Umbrian: staflarem, staflare, (stafli)
• *steh₂-gʰo-^[14]
  • Lithuanian: stógas
• *sth₂-e-lo-s^[15][16]
  • Balto-Slavic: *stolos
    • Lithuanian: stãlas
    • Old Prussian: stalis
    • Slavic: *stòlъ
• *stéh₂-mn̥ ~ *sth₂-mén-s
• *steh₂-mo-^[11]
  • Italic: *stā-mo-
    • Umbrian: stahmei, stahmito, stahmitei, stahmietei
• *steh₂-men-^[17]
  • Lithuanian: stuomuõ
  • Latvian: stāmen
• *stoh₂-mo-^[18]
  • Balto-Slavic:
    • Lithuanian: stúomas
    • Slavic: *stamъ (see there for further descendants)
  • Hellenic:
    • Ancient Greek: στώμιξ (stṓmix)
• *sth₂-dʰ-mo-
  • Hellenic:
    • Ancient Greek: σταθμός (stathmós)
• *stéh₂-no-^[19][20]
  • Balto-Slavic: *stāˀnos
    • Lithuanian: stónas
    • Slavic: *stânъ (see there for further descendants)
  • Indo-Iranian:
    • Indo-Aryan:
      • Sanskrit: स्थान (sthā́na)
      • Ardhamagadhi Prakrit: [Term?]
        • Assamese: ঠাই (thai)
• *sth₂-(e)nt-ieh₂^[21][22]
  • Proto-Albanian: *śtantśiā
    • Albanian: shtãzë, shtëzë
• *steh₂-ro-^[23][24]
  • Balto-Slavic: *stāˀros
    • Lithuanian: stóras
    • Slavic: *stàrъ (see there for further descendants)
• *stéh₂-ti-s ~ *sth₂-téy-s
• *sth₂-tós^[6][25]
• *stéh₂-tu-s ~ *sth₂-téw-s^[11]
  • Italic: *status
    • Latin: status
    • Marsian: state
    • Oscan: (statíf)
    • Umbrian: (statita), (statitatu)
• Unsorted formations:
  • Balto-Slavic:
    • Old Prussian: postātwei, postānimai
  • Hellenic:
    • Ancient Greek: στάδιος (stádios), στάδιον (stádion)
  • Indo-Iranian:
    • Iranian:
      • Kurdish: stûn (“column, pillar”), rawe-STÎN (“to stand, to stop”), rawe-STANDIN (“to cause to stand/stop”)
      • Persian: ایستادن‎ (istadæn)
      • Ossetian: стын (styn)

Extended form *steh₂dʰ-

• *sth₂-né-dʰ- ~ *sth₂-n̥-dʰ- (extended nasal-infix present)
  • Germanic: *standaną (see there for further descendants)
• *steh₂dʰ-om^[26]
  • Balto-Slavic:
    • Slavic: *stàdo (see there for further descendants)
  • Germanic: *stōdą

Extended form *steh₂w-^[27][28]

• *steh₂w-^[29][30]
  • Balto-Slavic: *stāˀw-
    • Latvian: stãvẽt
    • Lithuanian: stovė́ti
    • Slavic: *stàviti (see there for further descendants)
• *steh₂-u-rós, *st-u-h₂-rós (with laryngeal metathesis)
  • Germanic: *staura
    • Middle Low German: stūr
    • Old Norse: staurr (“pole”)
      • Faroese: steyrur
      • Old Swedish: stūr
        • Swedish: stör
  • Hellenic: *staurós
    • Ancient Greek: σταυρός (staurós)
  • Indo-Iranian: *stʰuHrás (see there for further descendants)
  • Italic: *stauros
    • Latin: īnstaurō, restaurō
• *stoh₂-w-ih₂ (collective)
  • Hellenic: *stōyyā́ (apparently with differing outcomes of Osthoff’s law)
    • Ancient Greek: στοᾱ́ (stoā́), στοιᾱ́ (stoiā́), στοιή (stoiḗ), στῳᾱ́ (stōiā́), στωϊᾱ́ (stōïā́)
• *steh₂-weh₂ or *stoh₂-weh₂
  • Germanic: *stōwō

References

1. ↑ ^{Jump up to:1.0 1.1 1.2 1.3 1.4} Rix, Helmut, editor (2001) Lexikon der indogermanischen Verben [Lexicon of Indo-European Verbs] (in German), 2nd edition, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, ↑ISBN, page 590 of 590, 591
2. ^ Fortson, Benjamin W. (2004) Indo-European Language and Culture: An Introduction, first edition, Oxford: Blackwell
3. ^ Ringe, Don (2006) From Proto-Indo-European to Proto-Germanic, Oxford University Press
4. ^ Beekes, Robert S. P. (2010), “ἵστημι”, in Etymological Dictionary of Greek (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 10), volume I, with the assistance of Lucien van Beek, Leiden, Boston: Brill, page 601
5. ^ Matasović, Ranko (2009) Etymological Dictionary of Proto-Celtic(Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 9), Leiden: Brill, ↑ISBN, page 338
6. ↑ ^{Jump up to:6.0 6.1} De Vaan, Michiel (2008), “sistō”, in Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 7), Leiden, Boston: Brill, page 567
7. ^ Demiraj, Bardhyl (1997), “shtãj”, in Albanische Etymologien: Untersuchungen zum albanischen Erbwortschatz [Albanian Etymologies: Investigaitons into the Albanian Inherited Lexicon] (Leiden Studies in Indo-European; 7) (in German), Amsterdam, Atlanta: Rodopi, page 378
8. ^ Matasović, Ranko (2009) Etymological Dictionary of Proto-Celtic(Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 9), Leiden: Brill, ↑ISBN, pages 373–74
9. ^ Derksen, Rick (2008), “*stàti”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 465
10. ^ Derksen, Rick (2015) Etymological Dictionary of the Baltic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 13), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 430
11. ↑ ^{Jump up to:11.0 11.1 11.2} De Vaan, Michiel (2008), “stō, stāre”, in Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 7), Leiden, Boston: Brill, pages 489-490
12. ^ Derksen, Rick (2008), “*stojati”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 468
13. ^ Matasović, Ranko (2009) Etymological Dictionary of Proto-Celtic(Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 9), Leiden: Brill, ↑ISBN, page 354–55
14. ^ Derksen, Rick (2015) Etymological Dictionary of the Baltic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 13), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 429
15. ^ Derksen, Rick (2008), “*stòlъ”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 465
16. ^ Derksen, Rick (2015) Etymological Dictionary of the Baltic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 13), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 426
17. ^ Derksen, Rick (2015) Etymological Dictionary of the Baltic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 13), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 433
18. ^ Derksen, Rick (2015) Etymological Dictionary of the Baltic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 13), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 433
19. ^ Derksen, Rick (2008), “*stânъ”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 465
20. ^ Derksen, Rick (2015) Etymological Dictionary of the Baltic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 13), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 429
21. ^ Demiraj, Bardhyl (1997), “shtãnzë”, in Albanische Etymologien: Untersuchungen zum albanischen Erbwortschatz [Albanian Etymologies: Investigaitons into the Albanian Inherited Lexicon] (Leiden Studies in Indo-European; 7) (in German), Amsterdam, Atlanta: Rodopi, page 371
22. ^ Orel, Vladimir (1998), “shtazë, shtëzë ~ shtâzë”, in Albanian Etymological Dictionary, Leiden, Boston, Köln: Brill
23. ^ Derksen, Rick (2008), “*stàrъ”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 465
24. ^ Derksen, Rick (2015) Etymological Dictionary of the Baltic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 13), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 430
25. ^ Demiraj, Bardhyl (1997), “shtat”, in Albanische Etymologien: Untersuchungen zum albanischen Erbwortschatz [Albanian Etymologies: Investigaitons into the Albanian Inherited Lexicon] (Leiden Studies in Indo-European; 7) (in German), Amsterdam, Atlanta: Rodopi, page 260
26. ^ Derksen, Rick (2008), “*stàdo”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 464
27. ^ De Vaan, Michiel (2008), “īnstaurō”, in Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 7), Leiden, Boston: Brill, page 305
28. ^ Beekes, Robert S. P. (2010), “σταυρός”, in Etymological Dictionary of Greek (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 10), volume II, with the assistance of Lucien van Beek, Leiden, Boston: Brill, page 1391
29. ^ Derksen, Rick (2008), “*stàviti”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 466
30. ^ Derksen, Rick (2015) Etymological Dictionary of the Baltic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 13), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 430

---

I jak widać nie myliłem się… Cały ten bursztyn, jako Gotujący się Stacz… i tak pochodzi z języka Pra-Słowiańskiego i jest tylko Od-Pra-Słowiańskim zapożyczeniem do języka niemych ludzióf… Hahahaha… 🙂

---

Przy okazji na sam koniec pierwszej części tego wpisu, przyjrzyjmy się temu, bo wg mnie Adam Smoliński bardzo zgrabnie udowodnił, czyli że słowa Ambra / aMB+Ra, Amber / aMB+eR, itp, pochodzi od słowa Jantar / Ja”/oNT+aR, patrz:

https://zapomnianalechia.wordpress.com/2016/11/01/germania-magna-czyli-gotts-mit-uns/comment-page-1/#comment-129

Adam Smoliński 7 Listopad 2016 o 07:17

Skryba, Ty masz rację z tym rdzeniem War. W j. słowiańskim rdzeń „war” nie jest związany tylko z gotowaniem, ale ma również związek z ogniem, czy płomieniem i płonięciem. Warzenie – gotowanie, pierwotnie odbywało się na ogniu. Watra to płonący stos, ognisko. Gwar to głośna gadanina – gadka, ale jednocześnie płomienną gadaniną, nawet gniewna, bo zagniewać ( z + agni + wać), to rzucać ogniste słowa. Tak samo gwarzenie nie jest szeptaną rozmową, lecz, jak wynika z gwaru raczej głośną, płomienną. Angielskie war – wojna też jest właściwie związane z „ogniem walki”. Zatem, jest to ciągle nawiązanie do słowiańskiego źródłosłowu.

Podobnie rzecz może się mieć ze słowem amber, do którego przyznają się Angole. Ma ono pochodzić od arabskiego słowa anbar oraz spokrewnione z perskim słowem ambar. Później następuje dość zawiły bełkot związany łaciną i j. francuskim, co ma udowodnić związek perskiego słowa ambar z ambrą, czyli woskowatej substancji w workach pławnych kaszalotów. Coś to za bardzo pokrętne. W j. słowiański, na oznaczenie „głazna – jantaru” były rdzenie:
jan
jam
jom
im
Rdzenie te cały czas oznaczają kamień w postaci bursztynu, kamień odmienny od innych. Prawdopodobnie miano to dostało się do j. słowiańskiego od ugrofinów poprzez Bałtów lub od samych Bałtów. Teraz wystarczy dodać „j” do arabskiego anbar lub perskiego ambar i mamy: janbar oraz jambar. Teraz w tych słowach „b” zamieniamy na „w” i mamy: janwar oraz jamwar, czyli znowu mamy płonący kamień – jan+war oraz jam+war. Wróciliśmy, więc, do j. słowiańskiego. Te słowa mogły się dostać do j. perskiego i arabskiego poprzez handel jantarem w tam tych stronach.

JaNT+aR
?aNB+aR
?aMB+aR
?aMB+Ra

…..

https://en.wikipedia.org/wiki/Amber

(…) Etymology

The English word amber derives from Arabic ʿanbar عنبر^[6] (cognate with Middle Persian   ambar^[7]) via Middle Latin ambarand Middle French ambre. The word was adopted in Middle English in the 14th century as referring to what is now known as ambergris (ambre gris or „grey amber”), a solid waxy substance derived from the sperm whale. In the Romance languages, the sense of the word had come to be extended to Baltic amber (fossil resin) from as early as the late 13th century. At first called white or yellow amber (ambre jaune), this meaning was adopted in English by the early 15th century. As the use of ambergris waned, this became the main sense of the word.^[6]

The two substances („yellow amber” and „grey amber”) conceivably became associated or confused because they both were found washed up on beaches. Ambergris is less dense than water and floats, whereas amber is too dense to float, though less dense than stone.^[8]

The classical names for amber, Latin electrum and Ancient Greek ἤλεκτρον (ēlektron), are connected to a term ἠλέκτωρ (ēlektōr) meaning „beaming Sun„.^[9][10] According to myth, when Phaëton son of Helios (the Sun) was killed, his mourning sisters became poplar trees, and their tears became elektron, amber.^[11] (…)