115 Ja”/oND+aR lub Ja”/oN+Dar J/Z”a”/oNDzi, czyli Je”D+RNe Ja”/oND+Ra JiNDRy, czyli PRa-SL”oW+iaN’+SKie+Go Je”/eND+RuSia 03

Oto ciąg dalszy wpisu o Jantarze / Ja”/oNTaR”e, czyli jego część trzecia. W tej części skupiam się na znaczeniu rdzenia… I tu mam zagwozdkę, jak ten rdzeń w sumie zapisać, patrz samogłoski i spółgłoski nosowe…

Czy jako słowo, np. e”/(e)N/MT/C(i), czyli Imać / iMaC’, (i)Mieć / (i)MieC’, oparte na rdzeniu N/MC/T, jak np. Nic / NiC,.. czy z użyciem samogłosek nosowych, patrz: e”C’/T… Nie wiem sam… Może ktoś mi pomoże i rozwikłamy razem tę zagadkę?

Nadmienię tylko to, że na pod koniec zamieściłem także słowa, które znaczeniowo powiązane są ze światłem, trzymaniem, łączeniem, itp. A i jeszcze to angielskie Take, to nic innego jak słowiańskie Brać / BRaC’, czyli znów piję do Bursztynu / Bo”R+S”TyNo”, jako tym razem Wziętego / (Za)Branego Stacza, jak to wywiodłem w części pierwszej… 🙂

Mam nadzieję, że w części czwartej dojdę już w końcu do Jędrnego Jądra Indyjskiego Indry, czyli Pra-Słowiańskiego Jędrka, czy małego Jędrusia, co wg mnie nie zmienia faktu, że prastare Pra-Słowiańskie słowo Jantar / Ja”/oNTaR, wywodzi się z Podejmowania Daru, który wyrzuciło morze… 

…..

https://pl.wikipedia.org/wiki/Imad%C5%82o

a. imadło stołowe
b. maszynowe
c. ręczne.

Imadło – przyrząd służący do mocowania przedmiotów poddawanych obróbce ręcznej lub mechanicznej.

Imadło (rys. A) zbudowane jest z dwu szczęk (3) zaciskanych przy pomocy śruby (2) napędzanej pokrętłem (1). Większe imadła oraz imadła maszynowe i specjalistyczne posiadają bardziej złożoną budowę: korpus (4), elementy mocujące do stołu warsztatowego lub obrabiarki (5), obrotnice lub przeguby, które mogą być wyposażone w podziałkę kątową.

Rodzaje imadeł

  • ręczne (trzymane w ręce, a nie mocowane do stołu)
  • maszynowe służące do mocowania obrabianych przedmiotów na obrabiarkach
  • szlifierskie
  • kątowe
  • jubilerskie
  • modelarskie
  • obrotowe

Ponadto można jeszcze podzielić imadła na:

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/imad%C5%82o#pl

imadło (język polski)

wymowa:
IPA[ĩˈmadwɔ]AS[ĩmadu̯o], zjawiska fonetyczne: nazal. wymowa ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) techn. przyrządktóry służy do mocowania przedmiotów poddawanych obróbce lub w trakcie montażuzob. też imadło w Wikipedii
(1.2) med. kleszcze chirurgiczne
synonimy:
(1.1) przest. śrubsztakreg. białost. śrubstag
(1.2) szczypcekleszcze
wyrazy pokrewne:
rzecz. imak mimanie n
czas. imać
tłumaczenia:

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/imad%C5%82o

imadło

Polish

Etymology

From imać +‎ -dło.

Pronunciation

Noun

imadło n

  1. vice (US: vise)

Declension

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/%C4%99ti

Reconstruction:Proto-Slavic/ęti

Proto-Slavic

Etymology

From Proto-Balto-Slavic*imtei, from Proto-Indo-European*h₁em-.

Verb

*ęti?

  1. to take

Conjugation

This verb needs an inflection-table template.

Related terms

Derived terms

Descendants

References

  • Derksen, Rick (2008), “*ęti”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 158

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/imti#Lithuanian

imti

Lithuanian

Verb

im̃ti (third-person present tense ìmathird-person past tense ė̃mė)

  1. to take

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/imti

imti (język litewski)

wymowa:
IPA[imti]
znaczenia:

czasownik

(1.1) brać
(1.2) odbierać
(1.3) przedsięwziąćzabrać się

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/j%D1%8Cmati

Reconstruction:Proto-Slavic/jьmati

Proto-Slavic

Etymology

From *jьmǫ +‎ *-ati, ultimately from Proto-Indo-European*h₁em-.

Verb

*jьmati impf

  1. to take
  2. to have

Conjugation

Related terms

Descendants

References

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/j%D1%8Cm%C4%9Bti

Reconstruction:Proto-Slavic/jьměti

Proto-Slavic

Etymology

This reconstruction page lacks etymological information.

Morphologically *jьm- +‎ *-ěti (stative suffix)

Verb

*jьměti impf

  1. to have

Conjugation

Related terms

Descendants

References

  1. ^Derksen, Rick (2008) Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 211-212

…..

https://sjp.pl/ima%C4%87

imać

dawniej: szybko chwytać coś albo kogoś, np. imać gołębia, zająca, źrebię

1. środowiskowo: kraść;
2. imać się –
a) zaczynać coś robić;
b) zajmować się czymś;
c) działać na kogoś lub na coś;
d) forma wzmocniona czasownika „imać”

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/ima%C4%87

imać (język polski)

wymowa:
IPA[ˈĩmaʨ̑]AS[ĩmać], zjawiska fonetyczne: nazal.
znaczenia:

czasownik niedokonany (dk. pojmać)

(1.1) daw. chwytać

czasownik zwrotny imać się

(2.1) książk.chwytać się
odmiana:
(1.1) koniugacja I

(2.1) koniugacja I

przykłady:
(1.1) Prawo nakazywało starostomregimentarzom i hetmanom ludzi tych imać i karać na gardle.[1]
synonimy:
(1.1) chwytaćłapać
wyrazy pokrewne:
rzecz.imanieimadło
etymologia:
forma pol. jąć
źródła:

UWAGA! Tu Imać / iMaC’ wywodzone jest od Jąć / Ja”/oNC’,.. podczas gdy wcześniej  Jąć / Ja”/oNC’ wywodzone było od od prasł. *jęti → jąć (1.2),  chwycićzłapać[8] (1.2)  źródłosłów dla pol. jeniec → jęty w niewolę


…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/mie%C4%87

mieć

mieć (język polski)

wymowa:
wymowa ?/iwymowa 2 ?/iIPA[mʲjɛ̇ʨ̑]AS[mʹi ̯ėć], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.• i → j 
homofon: miedź
znaczenia:

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk.brak)

(1.1) byćwposiadaniuczegośposiadaćcoś
(1.2) musiećcośzrobić
(1.3) dążyćdooddaniaczegośkomuś
(1.4) dysponowaćśrodkaminawykonanieczegoś
(1.5) byćwcośubranym
(1.6) czućcoś
(1.7) czasownik posiłkowy używany do podkreślenia aspektu dokonanego innego czasownika
(1.8) czasownik posiłkowy używany do podkreśleniaże czynność jest wykonywana na czyjeś zlecenie

czasownik zwrotny niedokonany mieć się (dk.brak)

(2.1) pot.czuć siębyć jakimś stanienastroju
(2.2) znajdować się pewnym stosunkurelacji do czegoś
(2.3) zbliżać siębyć bliskim
odmiana:
(1.1–8)[1]

(2.1–3)

przykłady:
(1.1) Mam samochódMam brata.
(1.2) Mam jeszcze obiad do ugotowania. (= Muszę jeszcze ugotować obiad.)
(1.3) Mam dla ciebie  książkęprzyniosłem  dla ciebie.
(1.4) Oni nie mają pieniędzy na nowy samochód.
(1.5) Ona ma (na sobiepiękną suknię.
(1.6) Mieć nadzieję.Mieć przeczucie.
(1.7) Nie mam odrobionej pracy domowejRobiłemale części nie umiałem zrobić.
(1.7) Mam złamaną nogę.
(1.8)  Będę miał malowany pokój Omyślałemże sam pomalujesz.
(2.1) Po operacji pacjent ma się doskonale.
(2.2) Prosta A tak się ma do prostej B, jak prosta C do D.
(2.3) Nasz pobyt nad morzem ma się ku końcowi.
składnia:
(1.1) mieć + B.nie mieć + D.
(1.2) mieć + B.do + D. • nie mieć + D.do + D.
(1.3) mieć + B.dla + D. • nie mieć + D.dla + D.
(1.4) mieć + B.na + B. • nie mieć + D.na + B.
(1.5) mieć + B. • nie mieć + D.
(1.6) mieć + B. • nie mieć + D.
(1.7) mieć + imiesłów przymiotnikowy bierny dokonany
(1.8) mieć + imiesłów przymiotnikowy bierny niedokonany
synonimy:
(1.1) posiadaćdysponowaćwładaćrozporządzaćbyćwłaścicielembyćwposiadaniu, mieć dodyspozycji (rzeczowniki nieżywotne)
(1.2) musieć
(1.3) przynieść
antonimy:
(1.1) nie mieć, obywać sięobchodzić się
wyrazy pokrewne:
rzecz.mienien
czas.miewaćndk.
związki frazeologiczne:
mieć ambę • mieć anielską cierpliwość • mieć asa w rękawie • mieć bielmo na oczach • mieć bzika na punkcie czegoś • mieć ciężką nogę • mieć coś do kogoś • mieć gdzieś • mieć na końcu języka • mieć cykora • mieć dość / mieć po dziurki w nosie / mieć powyżej uszu • mieć czystą bieliznę • mieć czyste ręce • mieć czyste sumienie • mieć długi język • mieć do szkoły pod górkę • mieć duszę na ramieniu • mieć dwie lewe ręce • mieć dziurawą kieszeń • mieć dziurawe ręce / mieć gliniane ręce • mieć forsy jak lodu • mieć garbate szczęście • mieć głowę na karku • mieć głowę nie od parady • mieć głowę w chmurach • mieć gzik w kolanach • mieć kiełbie we łbie / mieć fiu-bździu w głowie / mieć siano w głowie / mieć zielono w głowie • mieć klapki na oczach • mieć kogoś w garści • mieć końskie zdrowie • mieć krew na rękach • mieć kuku na muniu • mieć lepkie ręce • mieć łeb jak sklep • mieć mleko pod nosem • mieć mocną głowę • mieć motyle w brzuchu • mieć muchy w nosie • mieć muki • mieć na kogoś haka • mieć na oku • mieć na pieńku • mieć na sobie• mieć na sumieniu • mieć na tapecie • mieć na warsztacie • mieć nie po kolei w głowie • mieć nierówno pod sufitem • mieć niewyparzony język • mieć nosa • mieć nóż na gardle • mieć oczy szeroko otwarte • mieć ogon • mieć olej w głowie • mieć pełne ręce roboty • mieć pietra • mieć plecy • mieć poważne zamiary • mieć poślizg • mieć pozamiatane • mieć przechlapane • mieć przerąbane • mieć pstro w głowie • mieć ręce i nogi • mieć serce na dłoni • mieć serce z kamienia • mieć się na baczności • mieć się z pyszna • mieć słabą głowę • mieć sokole oko • mieć sprany beret • mieć swoje pięć minut • mieć swoje za uszami • mieć szczęśliwą rękę • mieć twardą pięść • mieć w głębokim poważaniu • mieć w kieszeni • mieć w nosie • mieć wejścia • mieć węża w kieszeni • mieć więcej szczęścia niż rozumu • mieć wolną drogę • mieć wolną rękę • mieć wszystkich w domu • mieć wtyki • mieć złote serce • mieć związane ręce • mieć klasę • mieć za swoje • nie mieć co z sobą zrobić • nie mieć gdzie czegoś podziać • nie mieć głowy do czegoś • nie mieć nic do stracenia • nie mieć bladego pojęcia • nie mieć sobie równych • nie mieć wszystkich w domu • nie mieć zielonego pojęcia • ściany mają uszy • nie ma • slang.mieć kobietę • mieć szlaban
etymologia:
prasł. *jьměti
uwagi:
  1. ↑ Skocz do:1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Imiesłów przymiotnikowy bierny oraz rzeczownik odczasownikowy są obecnie bardzo rzadko spotykane. Jednak jeszcze w 1874 roku wydano pracę Władysława Chotkowskiego O Myszeidzie Ignacego Krasickiego. Odczyt miany w Towarzystwie Przemysłowem Poznańskiem dnia 26 stycznia 1874 r.
tłumaczenia:
źródła:
  1. Skocz do góry Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Słownik gramatyczny języka polskiego na płycie CD, Warszawa, Wiedza Powszechna, 1997, ISBN 978–83–214–1375–4

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/mie%C4%87

mieć

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *jьměti

Pronunciation

Verb

mieć impf

  1. to have
    Mam kota. – I have a cat.
  2. to be (for an age)
    Mam 22 lata. – I am 22 [years old]. (literally I have 22 years.)
  3. (auxiliary) musthave toneed to
    Mamy iść na zakupy. – We have to go shopping.
  4. to feel something

Conjugation

See also

Further reading

  • mieć in Polish dictionaries at PWN

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/imi%C4%99

imię (język polski)

wymowa:
wymowa ?/iIPA[ˈĩmʲjɛ]AS[ĩmʹi ̯e], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.• denazal.• i → j 
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) indywidualna nazwa osoby i stworzeń wyższych (aniołabogadiabła itd.); pot. również nazwa zwierzęciarośliny itp.
(1.2) imię (1.1) i nazwisko
(1.3) przest. rzeczownik (imię rzeczowne), przymiotnik (imię przymiotne) lub liczebnik (imię liczbowe)
(1.4) wartość przypisana człowiekowiszacunek
odmiana:
(1.1–3)

przykłady:
(1.1) Jak masz na imię?
(1.1) Pierwsze i drugie imię Ani ma trzy pierwsze litery takie same.
(1.2) a imię jego czterdzieści i cztery.[1]
(1.4) Po tym wszystkim nie odzyska już dobrego imienia.
kolokacje:
(1.1) ktoś imieniem… • mieć na imię • nosić imię • nadawać/nadawać komuś imię • nazwać kogoś po imieniu • pierwsze/drugie/chrzestne imię • wielkie imię • znany z imienia • imię świeckie
(1.4) odzyskać dobre imię
synonimy:
(1.1) przezwiskoprzydomek
(1.2) nazwisko
antonimy:
(1.1) nazwisko
hiperonimy:
(1.1) nazwa własna
(1.2) nazwa własna
(1.3) część mowy
hiponimy:
(1.2) imię męskie, imię żeńskie
(1.3) rzeczownik (rzeczownik nieżywotnyrzeczownik żywotny), przymiotnikliczebnik
wyrazy pokrewne:
(1.1–2) przym. imiennyrzecz. imiennik
związki frazeologiczne:
nazywać rzeczy po imieniu • przynieść sobie imię • w imię • w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego
etymologia:
prasł. *jьmę
tłumaczenia:
źródła:

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/imi%C4%99

imię

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *jьmę, from Proto-Indo-European *h₁nómn̥.

Pronunciation

Noun

imię n (plural imiona)

  1. given name
  2. personal name
  3. (poetic, archaic) name
  4. (grammar) noun
    imię rzeczowne ― substantive
    imię pospolite ― common noun
    imię własne ― proper noun
    imię przymiotne ― adjective
    imię liczbowe ― noun numeral

Declension

See also

Further reading

  • imię in Polish dictionaries at PWN

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/j%D1%8Cm%C4%99

Reconstruction:Proto-Slavic/jьmę

Proto-Slavic

Etymology

From Proto-Balto-Slavic *inˀmen, (compare Old Prussian emmens), from Proto-Indo-European *h₁nómn̥.

Noun

*jь̏mę n

  1. name

Declension

Descendants

References

  • Derksen, Rick (2008) Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 212
  • Verweij, Arno (1994), “Quantity Patterns of Substantives in Czech and Slovak”, in Dutch Contributions to the Eleventh International Congress of Slavists, Bratislava (Studies in Slavic and General Linguistics), volume 22, Editions Rodopi B.V., pages 493–564

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/h%E2%82%81n%C3%B3mn%CC%A5

Reconstruction:Proto-Indo-European/h₁nómn̥

Proto-Indo-European

Etymology

Within the disputed Indo-Uralic theory, it has been connected with the Uralic root *nime, whence Finnish nimi, Estonian nimi and Hungarian név.

Kloekhorst 2008:518 argues for a *-mn̥ derivative of the root *h₃neh₃- (to name), reflected in Hittite [script needed] (ḫannaito sue, judge) (originally „to call to court”) and Ancient Greek ὄνομαι (ónomaito blame, scold, insult) (with a semantic shift comparable to English to call names).

Reconstruction

Sources disagree on the reconstruction of this word. Some reconstruct it with initial *h₃- because of Greek ὄνομα (ónoma)ὄνυμα (ónuma), but the lack of an initial laryngeal in Hittite (lāman) might suggest *h₁ (although the fate of word-initial *h₃ in Anatolian is unclear and controversial), and Armenian անուն (anun) could be from either one. The Greek o- could be due to assimilation to the following o-, just as in ὀδούς (odoústooth), from *odonts, assimilated from *edonts, from *h₁dont-, although this is now reconstructed with *h₃ by some authorities. Medial *-eh₃- is sometimes reconstructed on the basis of length in some Dutch and Low German denominal verbs, but these are more likely to be late forms using the Germanic a/ō ablaut found also in class VI strong verbs (and in Indo-Iranian it could have arisen by Brugmann’s law, and in Latin by the analogy cōg-nōmen (surname) : co-gnōscō (to know), from PIE *ǵneh₃-).

Cowgill and Beekes (1969) have argued that initial e-/o- of Greek and inital a- of Armenian are simply prothetic vowels, i.e. not of laryngeal origin, which would then render the reconstruction as *nómn̥.

The original paradigm is also somewhat difficult to reconstruct precisely; it might be proterokinetic ablauting *h₁nómn̥ ~ *h₁n̥méns, or just acrostatic with or without zero grade in weak cases. The Tocharian forms seem to come from *(h₁)nem-, which could be from the oblique form in an acrostatic paradigm.

Noun

*h₁nómn̥ or *h₃nómn̥ or *h₁néh₃mn̥ or *h₃néh₃mn̥ n

  1. name
    *h₁nómn̥ dʰéh₁t ― he gave a name

Inflection

Athematic, acrostatic
singular dual plural collective
nominative *h₁nómn̥ *h₁nómnih₁ *h₁némō
vocative *h₁nómn̥ *h₁nómnih₁ *h₁némō
accusative *h₁nómn̥ *h₁nómnih₁ *h₁némō
genitive *h₁némn̥s *? *h₁nm̥nés
ablative *h₁némn̥s *? *h₁nm̥nés
dative *h₁némney *? *h₁nm̥néy
locative *h₁némn̥*h₁némni *? *h₁n̥mén*h₁n̥méni
instrumental *h₁némn̥h₁ *? *h₁nm̥néh₁

Descendants

  • Albanian: *enmen
  • Anatolian: [Term?]
    • Hittite: (lāman)
  • Armenian:
  • Balto-Slavic: *inˀmen (see there for further descendants)
  • Celtic: *anman (see there for further descendants)
  • Germanic: *namô (see there for further descendants(< collective)
  • Hellenic: [Term?]
  • Indo-Iranian: *Hnā́ma (see there for further descendants)
  • Italic: [Term?]
    • Latin: nōmen (see there for further descendants)
    • Oscan: (numneís)
    • Umbrian: (nome)(numem)
  • Phrygian: ονομαν (onoman) (accusative singular)
  • Tocharian: [Term?]

References

  • Stüber, Karin (1998). The Historical Morphology of n-Stems in Celtic. Maynooth Studies in Celtic Linguistics III. Maynooth: Department of Old Irish, National University of Ireland, pp. 53–59. ↑ISBN.
  • Kloekhorst, Alwin (2008) Etymological Dictionary of the Hittite Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 5), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 282ff

…..

https://pl.wikisource.org/wiki/S%C5%82ownik_etymologiczny_j%C4%99zyka_polskiego/Indeks_J

https://pl.wikisource.org/wiki/S%C5%82ownik_etymologiczny_j%C4%99zyka_polskiego/jama

Słownik etymologiczny języka polskiego/jama

jama,  jamka,  jamnik; prasłowo; cerk.  jama; łączą z grec. di-amān, eks-amān,  ‘wykopywać’,  amarā, ‘rów’, amē, ‘łopata’.

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/jama

jama (język polski)

jama (1.1)

wymowa:
IPA[ˈjãma]AS[i ̯ãma], zjawiska fonetyczne: nazal. wymowa ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) wgłębienie w ziemi
(1.2) zool. schronienie zwierząt wykopane w ziemi
(1.3) łow. pułapka na wilki wykopana w ziemi[1]
(1.4) biol. wolna przestrzeń w organizmach wyściełana błonązob. też jama ciała w Wikipedii
(1.5) med. ubytek w narządach wewnętrznych wskutek martwicy tkanek
odmiana:
(1.1–5)

kolokacje:
(1.1) wykopać / zakopać / zasypać jamę
(1.2) wilcza / borsucza / lisia / smocza jama • mieszkać w jamie • zamieszkiwać jamę • wykopać jamę
(1.4) jama brzuszna / nosowa / ustna / płaszczowa / chłonna / otrzewnej
synonimy:
(1.1) dziuradołekzagłębienie
(1.2) nora
(1.3) wilczy dółwilczodół
wyrazy pokrewne:
rzecz. jamnik mjamniczek mjamistość f

zdrobn. jamka f
przym. jamisty
związki frazeologiczne:
wpadł wilczek w jamę
tłumaczenia:
źródła:
  1. Skocz do góry Hasło Jama w: Zygmunt Gloger, Encyklopedia staropolska, 1900–1903.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/jama

jama

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *jama

Pronunciation

Noun

jama f

  1. cavity
  2. cave
  3. burrow
  4. fossa
  5. delve
  6. ventricle

Declension

Derived terms


Serbo-Croatian

Etymology

From Proto-Slavic *jama.

Pronunciation

  • IPA(key)/jâma/
  • Hyphenation: ja‧ma

Noun

jȁma f (Cyrillic spelling ја̏ма)

  1. excavationholecavity
    Postojnska jama je kraljica svih jama. – The Postojna cave is the queen of all caves.
  2. hollowdepression
  3. holeburrow

Declension


Slovene

Pronunciation

Noun

jáma f (genitive jámenominative plural jáme)

  1. cave
    Postojnska jama je kraljica vseh jam – The Postojna cave is queen of all caves

Declension

…..

https://sjp.pl/j%C4%85trzy%C4%87

jątrzyć

rozogniać, rozdrapywać rany (dosłownie i w przenośni)

~gosc 2006-04-08
jątrzyć od słowa jątrew tzn. żona brata w stosunku do siostry męża, dla brata męża byłąby bratowa. Jątrew wprowadzona do domu mężą, w którym obok świekry (dziś mylnie zwanej teściową) była jeszcze siostra, próbowała narzucić wyniesione z domu porządki, częste sprzeczna z zastanymi. Czyli jątrzyła.

…..

https://sjp.pwn.pl/slowniki/j%C4%85trzenie.html

jątrzenie

jątrzyć

1. «wywoływać lub wzmagać ropienie rany»
2. «podburzać kogoś, coś»

jątrzyć się

1. «o ranie, skaleczeniu: ropieć»
2. «przybierać gwałtowniejszą formę»
3. «irytować się»

Synonimy

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/j%C4%85trzy%C4%87

jątrzyć

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *jętriti.

Pronunciation

IPA(key)/ˈjɔn.tʂɨt͡ɕ/

Verb

jątrzyć impf (perfective rozjątrzyć)

  1. (transitive) to irritate, to provoke
  2. (reflexive) to fester, to rankle

Conjugation

Synonyms

…..

Kim jest „praciota”, „zełwa” i „jątrew”? Ja Wam powiem! Mówiąc Inaczej, odc. 93

…..

https://pl.wikisource.org/wiki/Encyklopedia_staropolska/J%C4%85trew

http://www.staropolska.pl/slownik/?litera=N&id=654

https://sjp.pwn.pl/doroszewski/jatrew;5436004.html

jątrew

…..

https://pl.wikisource.org/wiki/S%C5%82ownik_etymologiczny_j%C4%99zyka_polskiego/j%C4%85trew

Słownik etymologiczny języka polskiego/jątrew

jątrew, dziś zapomniane, w 16. wieku ogólne jeszcze, r. 1500 tłumaczy i ‘glos’ (‘żona brata’) i ‘nurus’ (‘snecha’); jątrewka, jeszcze u Szymonowica 1613 r. Prasłowo; w 15. wieku u nas jeszcze pierwotne jętry, cerk. jatry, serb. jetrwa, rus. jatrow, czes. jatrusze; lit. jentē, 2. przyp. jenters,  grec. enatēr, łac. ianitrices, ind. jātā, 4. przyp. jātaramjętry z -y wedle świekry i przypadków dalszych, zamiast *jętē albo *jęti, por. pierwsze przypadki matiduszti (p. macierzcóra).

…..

https://pl.wikipedia.org/wiki/Staropolskie_okre%C5%9Blenia_stopnia_pokrewie%C5%84stwa

https://pl.wiktionary.org/wiki/j%C4%85trew

jątrew (język polski)

wymowa:
[uwaga 1]IPA[ˈjɔ̃ntrɛf]AS[i ̯õntref], zjawiska fonetyczne: wygł.• nazal.• asynch. ą  wymowa ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) st.pol. żona brata[1][2]zob. też jątrew w Encyklopedii staropolskiej
odmiana:
(1.1)

przykłady:
(1.1) Do połowy XVII wieku nazywano bratową jątrwią.
(1.1) Żona brata zwała się jątrew lub jątrewka.
synonimy:
(1.1) st.pol. jątrewkabratowa
wyrazy pokrewne:
rzecz. jątrewka f
uwagi:
  1. Skocz do góry jeśli nie zaznaczono inaczej, jest to wersja odpowiadająca współczesnym standardom języka ogólnopolskiego
tłumaczenia:
(1.1) zobacz listę tłumaczeń w haśle:bratowa
źródła:
  1. Skocz do góry publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, t. II, s. 150, Warszawa 1900–1927.
  2. Skocz do góry Hasło Jątrew w: Zygmunt Gloger, Encyklopedia staropolska, 1900–1903.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/j%C4%85trew

jątrew

Old Polish

Etymology

From Proto-Slavic*ętry.

Noun

jątrewf

  1. sister-in-law (husband’s brother’s wife)

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/%C4%99try

Reconstruction:Proto-Slavic/ętry

Proto-Slavic

Alternative forms

Etymology

From Proto-Balto-Slavic *ienˀter, from Proto-Indo-European *h₁yenh₂tēr. Baltic cognates include Lithuanian jéntė (17th century)ìntė (Eastern dialectal)Latvian ìetereiẽtaļa. Indo-European cognates include Ancient Greek ἐνάτηρ (enátēr)Latin ianitrīcēsSanskrit यातृ (yātṛ), and Old Armenian ներ (ner).

Noun

*ętry f

  1. husband‚s brother‚s wife

Inflection

See also

Descendants

References

  • Derksen, Rick (2008) Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, ↑ISBN, page 158–159
  • Vasmer, Max (1964–1973), “ятровь”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Trubačev O. N., Moscow: Progress
  • Trubačev O. N., editor (1981), “*jętry”, in Etimologičeskij slovarʹ slavjanskix jazykov [Etymological dictionary of Slavic languages] (in Russian), volume 8, Moscow: Nauka, pages 188–189

Proto-Slavic

Noun

*jętry f

  1. Alternative form of *ętry (husband‚s brother‚s wife)

Inflection

Sanskrit

Etymology

From Proto-Indo-European *h₁yenh₂tēr. Cognate with Latin ianitrīcēs, Ancient Greek ἐνάτηρ (enátēr).

Noun

यातृ  (yā́tṛf

  1. co-sister-in-lawhusband’s brother’s wife

Declension

Feminine ṛ-stem declension of यातृ
Nom. sg. याता (yātā)
Gen. sg. यातुः (yātuḥ)

Descendants

References

Monier Monier-Williams (accessed 2008-02-09), “Sanskrit-English Dictionary”, in (Please provide the title of the work)[1]

Sanskrit

Etymology

From यत् (yat)

Noun

यति  (yatim

  1. disposer.
  2. ‘a striver’, an asceticdevotee, one who has restrained his passions and abandoned the world.

Descendants

8 uwag do wpisu “115 Ja”/oND+aR lub Ja”/oN+Dar J/Z”a”/oNDzi, czyli Je”D+RNe Ja”/oND+Ra JiNDRy, czyli PRa-SL”oW+iaN’+SKie+Go Je”/eND+RuSia 03

    • Oczywiście, że „imać się różnych zajęć” to chwytać się róznych prac, używamy do dzisiaj, więc nie można mieć watpliwości, że :
      imadło to chwytadło
      imat’ to chwytat’

      Polubienie

  1. „A i jeszcze to angielskie Take, to nic innego jak słowiańskie Brać / BRaC’”
    Take to od tykać, sami sie do tego niepewnie przyznają- { of uncertain origin, perhaps originally meaning „to touch.”} a i jeszcze – {gradually replaced Middle English nimen) czyli imam , więc kolejna poszlaka że w Anglii po słowiańsku mówiło się.

    Polubienie

    • Celna uwaga, tyle że mówiono tam po Słowiańsku, czy raczej w Po-Pra-Słowiańsku, czyli już w młodszym języku zniekształconym, patrz utrata dźwięczności, czyli ubezdźwięcznienie, czyli tzw. kentumizacja..?

      Polubienie

      • Oto jest pytanie, gromadzę ewidencję , ale do poznania prawdy długa droga,myslę że było wiele fal migracji (pra)słowiańskich na wyspy brytyjskie , mieszały się one z tubylcami , pozostały strzępy słów i kilka dziwnie brzmiących nazw miejscowych (Falmer, Stanmer,Keymer- czyli Chwalimir,Stanimir,Kaźmir) , myślę że nikt się tu (UK) do tego nie przyzna dopóki będą nazywać Władykę – Boudicą .

        Polubienie

Skomentuj

Wprowadź swoje dane lub kliknij jedną z tych ikon, aby się zalogować:

Logo WordPress.com

Komentujesz korzystając z konta WordPress.com. Wyloguj /  Zmień )

Zdjęcie z Twittera

Komentujesz korzystając z konta Twitter. Wyloguj /  Zmień )

Zdjęcie na Facebooku

Komentujesz korzystając z konta Facebook. Wyloguj /  Zmień )

Połączenie z %s

Ta witryna wykorzystuje usługę Akismet aby zredukować ilość spamu. Dowiedz się w jaki sposób dane w twoich komentarzach są przetwarzane.