120 Ja”/oND+aR lub Ja”/oN+Dar J/Z”a”/oNDzi, czyli Je”D+RNe Ja”/oND+Ra JiNDRy, czyli PRa-SL”oW+iaN’+SKie+Go Je”/eND+RuSia 08


dnieje (1.1)

NoWe DaNe Po+DaNo… PoD+DaJ Sie”

W tej części wpisu o Jantarze / Ja”/oN+DaR”e ponownie skupię się na podaniu dalszej części słów i rdzeni, które wg Mię, mają związek z Darowaniem / DaR+oWaNieM, jako Daniem / DaN+ieM, ale także Datkiem / DaT+KieM, itp.

Po raz kolejny zwracam uwagę, że wg ofitzjalnej wykłądni naukofej allo-allo, w j. polskim / lechickim / zachodnio słowiańskim doszło do tzw. palatalizacji słowiańskich, a miało to miejsce gdzieś w tzw. średniowieczu.

https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99zyk_pras%C5%82owia%C5%84ski

(…)

Powstanie i rozwój

Język prasłowiański rozwinął się według niektórych szacunków na przełomie II i I tysiąclecia p.n.e.

Większość badaczy jest zdania, że wyodrębnienie się języka prasłowiańskiego ze wspólnoty indoeuropejskiej poprzedził pewien okres wspólnego rozwoju z dialektami, z których uformowały się języki bałtyckie: litewski, łotewski, pruski.

Z uwagi m.in. na różnice leksykalne między językami słowiańskimi a bałtyckimi niektórzy zaprzeczają jednak możliwości istnienia języka prabałtosłowiańskiego.

Przez długi czas swojego istnienia (prawdopodobnie około 2000 lat) język prasłowiański podlegał różnym zmianom. 

Na język prasłowiański wpływały języki ludów sąsiednich, zwłaszcza germańskie  (gocki) i celtyckie, jak też irańskie (scytyjski), tureckie i ugrofińskie.

Fakt ten, a także różne rozumienie procesów językowych przez różnych lingwistów, jest przyczyną istnienia różnych rekonstrukcji form prasłowiańskich. Niektórzy próbują wyróżniać kilka faz rozwojowych tego języka, najczęściej trzy, nie jest to jednak podejście powszechne.

Przed pierwszą palatalizacją system głosek języka prasłowiańskiego wyglądał najprawdopodobniej następująco: p, b, v (dwuwargowe lub u niesylabiczne), m, t, d, s, z, n, l, r, j, k, g, x (ch); i, ī, u, ū, e, ē, a, ā, ei, eu, ai, au, oraz najprawdopodobniej samogłoski nosowe ę i ą, szczególnie przed spółgłoskami szczelinowymi i na końcu wyrazu. Nie istniały wówczas sylabiczne r, l (w dialektach wschodniosłowiańskich najpewniej nigdy nie zaistniały), lecz grupy ir, ur, il, ul.

Przemiany samogłosek przy powstaniu języka prasłowiańskiego

i1 < PIE *ī, *ei,
i2 < *ai zredukowane (*ăi lub *ui) < PIE *ai, *oi,
ь < *i < PIE *i, czasem także ze zredukowanego PIE *e,
e < PIE *e,
ę < PIE *en, *em,
ě1 < PIE ē,
ě2 < *ai < PIE *ai, *oi,
a < *ā < PIE *ā, *ō,
o < *a < PIE *a, *o, *ə (w sylabach wewnętrznych *ə zanikło bez śladu),
ǫ (ą) < *an, *am < PIE *an, *on, *am, *om,
ъ < *u < PIE *u, czasem także ze zredukowanego PIE *o
y < PIE *ū
u < *au < PIE *au, *ou (PIE *eu rozwinęło się prawdopodobnie w *jau, z czego prasłowiańskie ju)

Samogłoski i2, ě2 powstały później niż i1, ě1. W końcowej fazie istnienia języka prasłowiańskiego obie samogłoski par i1, i2 oraz ě1, ě2 wymawiane były już jednakowo, wcześniej jednak wywołały różne zmiany poprzedzających spółgłosek tylnojęzykowych, por. niżej.

Przemiany spółgłosek przy powstaniu języka prasłowiańskiego

  • p < PIE *p;
  • b < PIE *b, *bh;
  • t < PIE *t;
  • d < PIE *d, *dh;
  • k < PIE *k, *kw;
  • g < PIE *g, *gh, *gw, *gwh;
  • s < PIE *s, *k´;
  • z < PIE *g´, *g´h (rzadko także z < PIE *s [z] przed spółgłoską dźwięczną);
  • x < PIE *s po *r, *u, *k, *i, prawdopodobnie także po *l;
  • m < PIE *m;
  • n < PIE *n;
  • l < PIE *l;
  • r < PIE *r;
  • v < PIE *w;
  • j < PIE *j.
W niektórych wyrazach prasłowiańskie x rozwinęło się z innych dźwięków PIE, np z grup *kH, *ks, *sk.
Na końcu wyrazu spółgłoski często zanikały (ewentualnie pojawiał się jer, jak w (j)azъ < *e:g^h), co dało początek zasadzie sylaby otwartej.

Ponadto:

  • c´ < k (II palatalizacja);
  • ʒ´ (dz´) < g (II palatalizacja);
  • s´ < x (II palatalizacja);
  • č < kj, k (I palatalizacja);
  • šč < stj, skj, sk (I palatalizacja);
  • žǯ (ždž) < zdj, zgj, zg (I palatalizacja);
  • š < sj, xj, x (I palatalizacja);
  • ž < zj, gj, g (I palatalizacja).

Procesy fonetyczne w okresie prasłowiańskim

Palatalizacje

k, g, x > č, ǯ (dž), š przed i1, ě1, e, ę, ь, j i sonantami l´, r´(ǯ uprościło się potem do ž wszędzie, w niektórych językach z wyjątkiem pozycji po z); zachodziła w III – VI w.n.e.;
k, g, x > c´, ʒ´ (dz´), s´ przed i2, ě2 (s´ zmieszało się potem z s lub š w poszczególnych dialektach słowiańskich, ʒ´ (dz´) uprościło się do z, z wyjątkiem m.in. polskiego); zachodziła ok. VI-VII w.n.e.;
k, g, x > c´, ʒ´ (dz´), s´ po samogłoskach przednich (i, ь, ě, e, ę) i sonantach l´, r´ ? – w przeciwieństwie do dwóch poprzednich miała charakter postępowy i zachodziła niekonsekwentnie, tylko w niektórych wyrazach; zachodziła ok. VIII w. n.e.
sj, zj > š, ž;
tj, dj przetrwały i rozwijały się rozmaicie w poszczególnych dialektach (w grupie zachodniosłowiańskiej w c´, ʒ´ (dz´));
stj, zdj > šč, žǯ (ždž);
kj, gj, xj > č, ǯ (dž), š (następnie ǯ (dž) > ž);
skj, zgj > šč, žǯ (ždž);
rj, lj, nj przetrwały do końca epoki prasłowiańskiej, następnie rozwinęły się w r´, l´, n´;
pj, bj, vj, mj przetrwały do końca epoki prasłowiańskiej, następnie rozwinęły się w pl´, bl´, vl´, ml´ w większości dialektów (zasięg tej zmiany jest przedmiotem dyskusji)

(Analogicznie np. w języku litewskim t, d przed i niezgłoskotwórczym jest zastępowane przez č, dž[5].)

ky, gy > k’i, g’i
ke, ge > k’e, g’e

zachodziła ok. XV w.

Uproszczenie grup spółgłoskowych

-gti, -kti > -c´i (w grupie zachodniej, ogólnie kt (również < gt) w pozycji pierwszej palatalizacji rozwijało się jak tj)

ps. mogti > moc´i ? > pol. móc, ale ps. moglъ > pol. mógł
ps. pekti > pec´i ? > pol. piec, ale ps. peklъ > pol. piekł
-dti, -tti > -sti

ps. jědti > jěsti > pol. jeść, ale ps. jědlъ > pol. jadł
ps. pletti > plesti > pol. pleść, ale ps. pletlъ > pol. plótł
pn, bn > n, stn > sn, bv > b

ps. sъpnъ (sъpati (>pol. spać) + -nъ) > sъnъ > pol. sen (ale ps. sedmь > pol. siedem)

Przemiany samogłosek

Po spółgłoskach miękkich (j, č, ž, š) o, y, ъ > e, i, ь. Natomiast ě > a (časъ < čěsъ). Stąd pochodzi różnica między odmianą w tematach na -o-, -a- a -jo-, -ja-.

W późniejszym okresie kъnęgъ > kъnędzь (ksiądz)

Prejotacja i prelabializacja

W nagłosie (na początku wyrazów) przed i, ь, ě, e, ę, pojawiło się j. Analogicznie przed y, ъ pojawiło się w > v, co świadczy o tym, że y wówczas jeszcze brzmiało jak ū, a ъ jak u krótkie.

(…)

…..

Stało się to jakoś, ale szczególnie wśród tzw. Polaków, mimo, że dotyczy to mieszkańców terenów co najmniej między tzw. Łabą, a Prypecią… Mam na myśli takie pas, który pokrywa się z największą procentową ilością R1a… Robert pewno wie, co mam na myśli…

DaC’ DaT+eK

W j. polskim występują OBIE POSTACIE dźwięków i rdzeni, patrz D+, DC i DT, z tym słów opartych na tej ostatniej postaci rdzenia D+ jest MNIEJ, niż słów opartych o postać wysokoenergetyczną DC…

Na tej podstawie twierdzę, że w języku Pra-Słowiańskim istniała pierwotna wysokoenergetyczna postać rdzenia DC, która nie powstała już później z tego jakiegoś średniowiecznego „wysokouenergetycznienia” pierwotnej niżej energetycznie postaci DT, jak to twierdzi ofitzjalna allo-allo naukofa wykładnia.

Dodatkowo dziwnie jakoś jakaś tzw. palatalizacja nie zaszła np. tu:

Dać / DaC’ > Dat / DaT > Datek / DaT+eK, a nie Daćek / DaC’+eK, czy Daciek  / DaC+ieK,.. 

jeśli to komuś robi jakąś różnicę… i nie jest to jedyny taki przypadek…

A na razie resztę tych bredni pomijam milczeniem, patrz np.:

(…)

Leksyka wspólna z innymi językami

z językami wczesnogermańskimi

xlěbъ (por. ang. loaf), xlěvъ, měčь, stьklo, šelmъ (por. ang. helmet), plugъ (por. ang. plough), lěkъ (por. ang. leech)

z późniejszymi językami germańskimi

pěnędzь (por. ang penny, swn. pening), kъnędzь (por. ang. king, swn. kuning), istъba (por. swn. stuba) tjudjь (por. goc. þiuda)

zapożyczenia z greki i łaciny

kupiti (goc. kaupōn, łac. caupō [właściwie z etruskiego]), dъska (swn. tisk), čeršn’a (ang. cherry, łac. ceresia), osьlъ (łac. asinus, goc. asilus), velьbǫdъ (gr. elephas, goc. ulbandus)

bezpośrednie zapożyczenia z greki i łaciny

konopja (łac. canapis), poganъ (łac. paganus), kоlęda (łac. calendae), korabjь (biz. karábion), polata (biz. palátion)

z językami tureckimi

xomǫto, kъnęga/kъniga, kolpakъ/klobukъ

z językami dackimi i północnotrackimi

mogyla, kurhan (dac. kurgan)

(…)

A,.. Przypominam, że Dawaniem / DaW+aNieM  zajmę się w następnej części… i wcale nie ostatniej… 🙂

…..

DN / Dan / DaN / DN+ieC’…

Każdy Dzień, to Dziwny Dany Dar…

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/dnie%C4%87

dnieć (język polski)

dnieje (1.1)
znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

(1.1) stawać się dniem
odmiana:
(1.1)

nieos.,

forma tryb oznajmujący tryb warunkowy tryb rozkazujący
bezokolicznik dnieć
czas teraźniejszy dnieje dniałoby
by dniało		 niech dnieje
czas przyszły będzie dniało
będzie dnieć		 — —
czas przeszły dniało byłoby dniało
by było dniało		 —

rzad. poet. koniugacja III

forma liczba pojedyncza liczba mnoga
1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os.
bezokolicznik dnieć
czas teraźniejszy dnieję dniejesz dnieje dniejemy dniejecie dnieją
czas przeszły m dniałem dniałeś dniał dnieliśmy dnieliście dnieli
f dniałam dniałaś dniała dniałyśmy dniałyście dniały
n dniałom dniałoś dniało
tryb rozkazujący niech dnieję dniej niech dnieje dniejmy dniejcie niech dnieją
przykłady:
(1.1) — Cóż, luba, prawda, że jeszcze nie dnieje? — O, dnieje, dnieje! Idź, śpiesz się, uciekaj![1]
(1.1) (…) i choć czasem • ze zdzi­wienia prze­cieram oczy • za­kamar­ki duszy me­lan­cho­lią ścielę • by nie zab­rakło słów do spełnienia nocy • prze­cież naj­piękniej… • – w twoich ra­mionach dnieję[2]
kolokacje:
(1.1) noc dnieje
synonimy:
(1.1) świtać, rozwidniać się
antonimy:
(1.1) zmierzchać
wyrazy pokrewne:
rzecz. dzień m, dzionek m, dnienie n, dziennik m, dzienniczek m, dniówka f, dziennikarz m, dziennikarka f, dziennikarstwo n, codzienność f
przym. dzienny, codzienny, dziennikowy, dziennikarski, dniówkowy, niecodzienny
przysł. dziennie, codziennie, dniówkowo, niecodziennie
etymologia:
(1.1) pol. dzień
uwagi:
(1.1) z formalnej strony to czasownik ułomny występujący w formach odmienionych zwykle tylko jako „dnieje”, „dniało” albo w bezokoliczniku, który w połączeniu z innymi czasownikami tworzy orzeczenie złożone („zaczyna dnieć”, „powinno dnieć” itp.); pozostałe formy fleksyjne raczej potencjalne, spotykane tylko w języku poetyckim
tłumaczenia:
źródła:
  1. Skocz do góry↑ Wiliam Szekspir Romeo i Julia, tłum. Józef Paszkowski
  2. Skocz do góry↑ Gracjaa Kilka słów do spełnienia…

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/dnie%C4%87

dnieć

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *dьněti.

Pronunciation

IPA(key): /dɲɛt͡ɕ/

Verb

dnieć impf

  1. (intransitive) to dawn

Conjugation

Conjugation of dnieć impf
singular plural
person m f n m pers m anim, m inan, f, n
infinitive dnieć
present tense 1st dnieję dniejemy
2nd dniejesz dniejecie
3rd dnieje dnieją
past tense 1st dniałem dniałam dnieliśmy dniałyśmy
2nd dniałeś dniałaś dnieliście dniałyście
3rd dniał dniała dniało dnieli dniały
future tense 1st będę dniał1 będę dniała1 będziemy dnieli1 będziemy dniały1
2nd będziesz dniał1 będziesz dniała1 będziecie dnieli1 będziecie dniały1
3rd będzie dniał1 będzie dniała1 będzie dniało1 będą dnieli1 będą dniały1
conditional 1st dniałbym dniałabym dnielibyśmy dniałybyśmy
2nd dniałbyś dniałabyś dnielibyście dniałybyście
3rd dniałby dniałaby dniałoby dnieliby dniałyby
imperative 1st — dniejmy
2nd dniej dniejcie
3rd niech dnieje niech dnieją
active adjectival participle dniejący dniejąca dniejące dniejący dniejące
passive adjectival participle dniany dniana dniane dnieni dniane
contemporary adverbial participle dniejąc
impersonal past dniano
verbal noun dnienie
1 or: będę dnieć, będziesz dnieć etc.

Synonyms

Antonyms

Related terms

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/den#cs

den (język czeski)

wymowa:
wymowa ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

(1.1) dzień
odmiana:
(1.1)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mianownik den dni / dny
dopełniacz dne dní / dnů
celownik dni / dnu dnům
biernik den dni / dny
wołacz dne / dni dni / dny
miejscownik dni / dnu dnech
narzędnik dnem dny
antonimy:
(1.1) noc
wyrazy pokrewne:
przym. denní
przysł. denně
związki frazeologiczne:
bílý den • dělat si dobrý den • den otevřených dveří • hledat včerejší den • jako den a noc • jeho dny jsou sečteny • soudný den • ve dne v noci • žít ze dne na den • przysłowia: nechval dne před večerem • Řím nebyl postaven za jeden den

…..

https://pl.wikisource.org/wiki/S%C5%82ownik_etymologiczny_j%C4%99zyka_polskiego/dzie%C5%84

dzień, dniowy; tydzień, tydniowy (p.); dzienny (całodzienny), dzieńnik, dziennikarz; dniować, dniówka,  jednodniówka; dzionek, z mylnem io, zamiast *dzienek, porówn. piesek (a z równą myłką  wioska, czostka, zam. wieska, czestka). Prasłowo; tak samo u wszystkich Słowian; cerk. dĭń,  dĭnnica, ‘jutrzenka’, rus. dieńszczik (niby ‘dyżurny’), serb. danica, ‘jutrzenka’, czesk. den, dennice, rozedniti se; lit. diena, prus. deinan, ‘dzień’, ind. dina-, ‘dzień’, łac.  nun-dinae, ‘targ na dziewięć dni’; goc. sin-teins, ‘codzienny’; pień ten sam co w łac. dies,  diurnus (stąd dijurnista), od pnia diw-, ‘błyszczeć’, ‘jaśnieć’.

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/dzie%C5%84

dzień (język polski)

wymowa:
wymowa ?/i, IPA: [ʥ̑ɛ̇̃ɲ], AS: [ʒ́ė̃ń], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.• nazal.
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) okres od świtu do zmierzchu
(1.2) okres pomiędzy dwiema kolejnymi północami; data
(1.3) określony termin, data
(1.4) przen. odległość możliwa do przebycia w ciągu jednej doby
(1.5) przen. (tylko w liczbie mnogiej) czas życia

rzeczownik, rodzaj żeński

(2.1) daw. barć leśna w żywym drzewie[1]
odmiana:
(1.1–4)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mianownik dzień dni / lit. dnie[2]
dopełniacz dnia dni
celownik dniowi[3] dniom
biernik dzień dni / lit. dnie
narzędnik dniem dniami
miejscownik dniu / daw. dnie[4] dniach
wołacz dniu dni / lit. dnie
(1.5) blp;

przypadek liczba mnoga
mianownik dni / lit. dnie[2]
dopełniacz dni
celownik dniom
biernik dni / lit. dnie
narzędnik dniami
miejscownik dniach
wołacz dni / lit. dnie
(2.1)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mianownik dzień dzienie
dopełniacz dzieni dzieni[5]
celownik dzieni dzieniom
biernik dzień dzienie
narzędnik dzienią dzieniami
miejscownik dzieni dzieniach
wołacz dzieni dzienie
przykłady:
(1.1) Po nocy zawsze jest dzień.
(1.1) Dziś jest wyjątkowo słoneczny dzień.
(1.2) Jaki dziś jest dzień?
(1.2) Co pan robił tego dnia?
(1.4) Jeśli będziemy jechać tym samym tempem, to mamy przed sobą już tylko dwa dni drogi.
(1.5) Obiecuję, że będę cię kochał do końca moich dni.
(2.1) Człowiek, aby ułatwić sobie podbieranie miodu, począł w całych drzewach wydrążać sztuczne dziuple, czyli wydziaływać je, dziać, a stąd drzewo takie w języku polskim nazwano dzienią lub drzewem dzianem…[6]
składnia:
(1.2) dzień + liczebnik porządkowy + miesiąc w dopełniaczu
kolokacje:
(1.1) po dziś dzień • pora dnia
(1.2) dzień zakochanych • Międzynarodowy Dzień Kobiet • pierwszy dzień wiosny
(1.4) dzień drogi/jazdy
synonimy:
(1.1) dzionek
(1.2) doba
(1.5) życie
(2.1) daw. dzienia, daw./gw. dzienie, daw. dzienno
antonimy:
(1.1) noc
wyrazy pokrewne:
(1.1–5)
rzecz. dziennik m, dzienniczek m, dziennikarz m, dziennikarka f, dziennikarstwo n, codzienność f, dniówka f, dnienie n

zdrobn. dzionek m
czas. dnieć ndk.
przym. dzienny, codzienny, dziennikarski
przysł. dziennie, codziennie
związki frazeologiczne:
cały boży dzień • ciche dni • dzień dobry • dzień i noc • dzień otwarty • dzień polarny • dzień roboczy • dzień trzech wiedźm • gw. kuse dni • lada dzień • mieć zły dzień • po dziś dzień • podobny jak dzień do nocy • szukać wczorajszego dnia • w biały dzień • żyć dniem dzisiejszym • żyć z dnia na dzień
przysłowia: nie chwal dnia przed zachodem słońca • Katarzyny dzień jaki, cały grudzień taki • na święty Tomasz dzień się z nocą sili, mniej nocy, więcej dnia będzie po chwili

etymologia:

prasł. *dьnь[7] < praindoeur. *dins, od rdzenia *di- → świecić

uwagi:
(1.1–5) Wyrażenie „dzień czasu” jest niepoprawne[8].
(1.1–5) W połączeniu z liczebnikami poprawna jest jedynie forma liczby mnogiej „dni” („dwa dni”, nie „dwa dnie”)[4].
(1.1–5) Dawna forma miejscownika „dnie” używana jest obecnie tylko w wyrażeniu „we dnie i w nocy”[4].
tłumaczenia:
źródła:
  1. Skocz do góry↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Hasło dzień w: Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, t. I, s. 645, Warszawa 1900–1927.
  2. ↑ Skocz do:2,0 2,1 publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać Porada „dni czy dnie?” w: Poradnia Językowa PWN.
  3. Skocz do góry↑ Jak brzmi celownik liczby pojedynczej rzeczownika dzień? w: Poradnia językowa UŚ.
  4. ↑ Skocz do:4,0 4,1 4,2 Słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Witold Doroszewski, s. 143, Warszawa, Polskie Wydawnictwo Naukowe, 1980, ISBN 83–01–03811-X.
  5. Skocz do góry↑ Zygmunt Saloni, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Włodzimierz Gruszczyński, Danuta Skowrońska, Słownik gramatyczny języka polskiego na płycie CD, Warszawa, 2012, ISBN 978–83–927277–2-9.
  6. Skocz do góry↑ Hasło Barć w: Zygmunt Gloger, Encyklopedia staropolska, 1900–1903.
  7. Skocz do góry↑ Joachim Herrmann, Die Slawen in Deutschland, Berlin, Akademie-Verlag, 1985.
  8. Skocz do góry↑ Jan Miodek, Słownik ojczyzny polszczyzny, oprac. Monika Zaśko-Zielińska, Tomasz Piekot, wydawnictwo Europa, Wrocław 2002, s. 177.

UWAGA! Ten odtfoszony *di-, to nic innego, jak Nasze Pra-Słowiańskie Dnieć / DN+ieC’, Dnieje / DN+ieJe, itp!

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/dzie%C5%84

dzień

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *dьnь (“day”).

Pronunciation

Noun

dzień m inan (diminutive dzionek)

  1. day
  2. daytime

Declension

declension of dzień
singular plural
nominative dzień dni/dnie
genitive dnia dni
dative dniowi dniom
accusative dzień dni/dnie
instrumental dniem dniami
locative dniu dniach
vocative dniu dni/dnie

Synonyms

(day):

Antonyms

(daytime):

Derived terms

Related terms

Further reading

  • dzień in Polish dictionaries at PWN

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/d%D1%8Cn%D1%8C

Reconstruction:Proto-Slavic/dьnь

Proto-Slavic

Etymology

From Proto-Balto-Slavic *dein-/*din-, from Proto-Indo-European (see *dyew-):

Baltic cognates include Lithuanian dienà (“day”), Latvian dìena (“day”), Old Prussian dēinā  (“day”) (Asg. deinan).

Indo-European cognates include Sanskrit दिन  (dina, “day”), Latin nun-dina (“market day”), Old Irish denus (“spatium temporis”), Proto-Germanic *tīnaz (“day”), Albanian ditë (“day”) (< *din-të). From the *dyew- root, Latin diēs (“day”), Old Irish die (“day”), Old Armenian տիւ (tiw, “day, daytime”).

Noun

*dь̑nь m

  1. day

Declension

Accent paradigm c.

*dьnь (irregular n-stem)
Case Singular Dual Plural
Nominative *dьnь *dьni *dьne
Accusative *dьnь *dьni *dьni
Genitive *dьne *dьnu *dьnъ
Locative *dьne *dьnu *dьnьxъ
Dative *dьni *dьnьma *dьnьmъ
Instrumental *dьnьmъ *dьnьma *dьnьmi
Vocative *dьnь *dьni *dьne

Derived terms

Descendants

References

  • Derksen, Rick (2008) Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 134
  • Vasmer, Max (1964–1973), “день”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Trubačev O. N., Moscow: Progress
  • Černyx, P. Ja. (1999), “день”, in Istoriko-etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Historical-Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), volume 1, 3rd reprint edition, Moscow: Russkij jazyk, page 241
  • Trubačev O. N., editor (1978), “*dьnь”, in Etimologičeskij slovarʹ slavjanskix jazykov [Etymological dictionary of Slavic languages] (in Russian), volume 05, Moscow: Nauka, page 213f

UWAGA! PIE=PS D>T, patrz: Proto-Germanic *tīnaz, Old Armenian տիւ (tiw)…

…..

https://sjp.pl/odzienie

odzienie

przestarzale: to, w co się człowiek odziewa; okrycie, odzież, ubranie

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/odzienie

odzienie (język polski)

wymowa:
[uwaga 1] IPA: [ɔˈʥ̑ɛ̇̃ɲɛ], AS: [oʒ́ė̃ńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.• nazal.• -ni…
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) daw. to, w co człowiek ubiera się; ubranie, odzież
(1.2) st.pol. zbroja[1]
odmiana:
(1.1) blm[2],

przypadek liczba pojedyncza
mianownik odzienie
dopełniacz odzienia
celownik odzieniu
biernik odzienie
narzędnik odzieniem
miejscownik odzieniu
wołacz odzienie
kolokacje:
(1.1) odzienie letnie / zimowe • wytworne / świąteczne odzienie • włożyć odzienie
synonimy:
(1.1) ubranie, odzież
wyrazy pokrewne:
rzecz. odzieniec, odzież
czas. odziać
przym. odziany
uwagi:
(1.1) kolokacje: „założyć odzienie” i „ubrać odzienie” są niewłaściwe, a poprawna forma to: „włożyć odzienie”[2].
  1. Skocz do góry↑ jeśli nie zaznaczono inaczej, jest to wersja odpowiadająca współczesnym standardom języka ogólnopolskiego
źródła:
  1. Skocz do góry↑ Zenon Klemensiewicz, Historia języka polskiego, PWN, Warszawa 2002, s. 135.
  2. ↑ Skocz do:2,0 2,1 Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Andrzej Markowski, s. 586, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, ISBN 83–0113111-X.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/dyew-

Reconstruction:Proto-Indo-European/dyew-

Proto-Indo-European

Root

*dyew-[1]

  1. to be bright
  2. sky, heaven

Derived terms

► Terms derived from the PIE root *dyew-

Some derivations have undergone metathesis of the root, giving *deyw-.

References

  1. ^ Ringe, Don (2006) From Proto-Indo-European to Proto-Germanic, Oxford University Press

Further reading

UWAGA! Dziw / DziW, Dziwić / DziW+iC’, Dziwny / DziW+Ny, Odziewać / o+DzieW+aC’, itp. Omówię znaczenie tego rdzenia i słów na nim opartych w kolejnych częściach tego wpisu, przy okazji wywodzenia Dawać / DaW+aC’, jako wielokrotnego i niedokonanego Dać / DaC’.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Category:Terms_derived_from_the_PIE_root_*dyew-

Category:Terms derived from the PIE root *dyew-

Subcategories

This category has the following 26 subcategories, out of 26 total.

A

C

E

F

H

I

L

M

O

P

R

S

W

UWAGA! Słowiańskich słów wywiedzionych z tego rdzenia… dziwnie brak… Dziwne? 

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/da%C5%84#Old_Polish

dań

Old Polish

Etymology

From Proto-Slavic *danь, from Proto-Indo-European *deh₃nis, from *deh₃- (“to give”).

Noun

dań f

  1. tribute, ransom

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/dany

dany (język polski)

wymowa:
IPA: [ˈdãnɨ], AS: [dãny], zjawiska fonetyczne: nazal. wymowa ?/i
znaczenia:

czasownik, forma fleksyjna

(1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika: dać

przymiotnik

(2.1) ten, o którym się mówi; omawiany; ten, którego dotyczy sprawa

rzeczownik, forma fleksyjna

(3.1) M. lm od: dan
odmiana:
(2.1)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mos/mzw mrz f n mos nmos
mianownik dany dana dane dani dane
dopełniacz danego danej danego danych
celownik danemu danej danemu danym
biernik danego dany daną dane danych dane
narzędnik danym daną danym danymi
miejscownik danym danej danym danych
wołacz dany dana dane dani dane
 nie stopniuje się
przykłady:
(1.1) Żadna rzecz nie jest nam dana raz na zawsze.
(2.1) Piotr często pisze recenzje różnych sztuk teatralnych, ale nigdy nie przychodzi na dane przedstawienie.
(3.1) A w karate to ja mam już cztery dany.
synonimy:
(2.1) omawiany, znany, wiadomy
wyrazy pokrewne:
(2.1) rzecz. dane
tłumaczenia:
(1.1) zobacz listę tłumaczeń w hasłach: dawać, dać

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/dany

Lower Sorbian

Pronunciation

Participle

dany

  1. past passive participle of daś

Declension

Declension of dany
Masculine singular Feminine singular Neuter singular Dual Plural
Nominative dany dana dane danej dane
Genitive danego daneje danego daneju danych
Dative danemu danej danemu danyma danym
Accusative dany
danego (animate)		 danu dane danej
daneju (animate)		 dane
danych (optional animate form)
Instrumental danym daneju danym danyma danymi
Locative danem danej danem danyma danych

Polish

Pronunciation

Adjective

dany m (not comparable)

  1. given

Declension

declension of dany
case singular plural
m pers, m anim m inan n f m pers other
nominative, vocative dany dane dana dani dane
genitive danego danej danych
dative danemu danym
accusative danego dany dane daną danych dane
instrumental danym danymi
locative danej danych

Related terms

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/dan%D1%8C

Reconstruction:Proto-Slavic/danь

Proto-Slavic

Etymology

From Proto-Balto-Slavic *dōˀnis, from Proto-Indo-European *deh₃nis, from *deh₃- (“to give”). Cognate to Lithuanian duõnis (“gift”).

Noun

*danь f

  1. tribute, tax

Declension

*danь (i-stem)
Singular Dual Plural
Nominative *danь *dani *dani
Accusative *danь *dani *dani
Genitive *dani *danьju, *danju* *danьjь, *dani*
Locative *dani *danьju, *danju* *danьxъ
Dative *dani *danьma *danьmъ
Instrumental *danьjǫ, *danjǫ* *danьma *danьmi
Vocative *dani *dani *dani
* The second form occurs in languages that contract early across /j/ (e.g. Czech), while the first form occurs in languages that do not (e.g. Russian).

Descendants

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/dane

dane (język polski)

wymowa:
IPA: [ˈdãnɛ], AS: [dãne], zjawiska fonetyczne: nazal. wymowa ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

(1.1) wiadomości, informacje stanowiące podstawy jakiś twierdzeń, przekonań, wniosków
(1.2) informacje na temat jakiejś osoby
(1.3) zbiór informacji przetwarzanych elektronicznie lub składowanych na nośnikach
odmiana:
(1.1–3)

przypadek liczba mnoga
mianownik dane
dopełniacz danych
celownik danym
biernik dane
narzędnik danymi
miejscownik danych
wołacz dane
przykłady:
(1.2) Pisząc list na kopercie musisz podać dane odbiorcy.
kolokacje:
(1.2) bank danych
(1.3) baza danych • lotn. rejestrator danych • brak danych • dane GPS
synonimy:
(1.1) źródła
(1.3) informacje
tłumaczenia:

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/dane

dane

Polish

Polish Wikipedia has an article on: dane

Pronunciation

Noun

dane pl

  1. data

Declension

declension of dane
plural
nominative dane
genitive danych
dative danym
accusative dane
instrumental danymi
locative danych
vocative dane

Related terms

Further reading

  • dane in Polish dictionaries at PWN

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/danie

danie (język polski)

dania (1.1)
wymowa:
posłuchaj „dania” ?/i, IPA: [ˈdãɲɛ], AS: [dãńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) pojedyncza potrawa składająca się na posiłek
(1.2) rzecz. odczas. od: dać
odmiana:
(1.1)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mianownik danie dania
dopełniacz dania dań
celownik daniu daniom
biernik danie dania
narzędnik daniem daniami
miejscownik daniu daniach
wołacz danie dania
(1.2)

przypadek liczba pojedyncza
mianownik danie
dopełniacz dania
celownik daniu
biernik danie
narzędnik daniem
miejscownik daniu
wołacz danie
przykłady:
(1.1) Ta restauracja podaje tylko dania wegetariańskie.
(1.2) Danie komuś łapówki jest tak samo złe jak jej przyjęcie.
kolokacje:
(1.1) danie jarskie / barowe / firmowe • obiad z trzech dań • pierwsze / drugie / trzecie / … danie • dania kuchni włoskiej / francuskiej • danie na wynos • karta dań • przygotować / przyrządzić / zrobić / podać / postawić na stole / zjeść / skonsumować danie
synonimy:
(1.1) potrawa
(1.2) wręczenie
antonimy:
(1.2) wzięcie, przyjęcie
wyrazy pokrewne:
rzecz. dawanie n, dawca m, dawczyni f, dawstwo n, danina f, podawanie n, rozdanie n
czas. dać dk., dawać ndk., podawać ndk.
przym. jednodaniowy
tem. słow. -daniowy
tłumaczenia:

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/danie

danie

Polish

Pronunciation

Noun

danie n

  1. course (dish)

Declension

declension of danie
singular plural
nominative danie dania
genitive dania dań
dative daniu daniom
accusative danie dania
instrumental daniem daniami
locative daniu daniach
vocative danie dania

Noun

danie n

  1. verbal noun of dać

Declension

declension of danie
singular
nominative danie
genitive dania
dative daniem
accusative danie
instrumental daniem
locative daniu
vocative danie

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/dodanie

dodanie (język polski)

wymowa:
IPA: [dɔˈdãɲɛ], AS: [dodãńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) rzecz. odczas. od: dodać
odmiana:
(1.1) blm,

przypadek liczba pojedyncza
mianownik dodanie
dopełniacz dodania
celownik dodaniu
biernik dodanie
narzędnik dodaniem
miejscownik dodaniu
wołacz dodanie
antonimy:
(1.1) niedodanie
wyrazy pokrewne:
czas. dodać

UWAGA! Dodać / Do+DaC’ było już omawiane we wcześniejszym wpisie przy okazji Dać / DaC’.

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/nadanie

nadanie (język polski)

wymowa:
IPA: [naˈdãɲɛ], AS: [nadãńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal. wymowa ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) rzecz. odczas. od: nadać
(1.2) hist. dokument potwierdzający ofiarowanie dóbr, przyznanie przywilejów, praw itp.
(1.3) hist. to, co jest przedmiotem nadania (1.2)
odmiana:
(1.1) blm,

przypadek liczba pojedyncza
mianownik nadanie
dopełniacz nadania
celownik nadaniu
biernik nadanie
narzędnik nadaniem
miejscownik nadaniu
wołacz nadanie
(1.2–3)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mianownik nadanie nadania
dopełniacz nadania nadań
celownik nadaniu nadaniom
biernik nadanie nadania
narzędnik nadaniem nadaniami
miejscownik nadaniu nadaniach
wołacz nadanie nadania
synonimy:
(1.3) donacja, uposażenie
wyrazy pokrewne:
rzecz. nadawanie n, nadawca m, nadawczyni f, nadajnik m, nadawnictwo n, nadawacz m
czas. nadać dk., nadawać ndk.
przym. nadawczy
tłumaczenia:

…..

https://sjp.pwn.pl/sjp/oddanie;2492835.html

oddanie

1. «całkowite poświęcenie się komuś i uległość wobec tej osoby»
2. «poświęcenie się jakiemuś zajęciu lub jakiejś idei z gorliwością i zapałem»

…..

https://sjp.pwn.pl/slowniki/oddanie.html

oddanie

1. «całkowite poświęcenie się komuś i uległość wobec tej osoby»
2. «poświęcenie się jakiemuś zajęciu lub jakiejś idei z gorliwością i zapałem»
oddać — oddawać
1. «zwrócić coś właścicielowi»
2. «przekazać coś komuś lub gdzieś w jakimś celu»
3. «dostarczyć coś komuś»
4. «wyrzec się czegoś na czyjąś korzyść»
5. «umieścić kogoś gdzieś»
6. «sprzedać coś»
7. «odwzajemnić się komuś czymś»
8. «przedstawić lub wyrazić coś w odpowiedni sposób»
9. «wydalić coś z organizmu»
oddany
1. «gotów do poświęceń na rzecz kogoś lub czegoś»
2. «zaabsorbowany czymś»

Synonimy

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/oddanie

oddanie (język polski)

wymowa:
wymowa ?/i, IPA: [ɔdˈːãɲɛ], AS: [o•dãńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.• gemin.
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) rzecz. odczas. od: oddawać
(1.2) wierność, poświęcenie określonej sprawie, idei lub osobie
(1.3) oddanie się – pozostawanie do dyspozycji innej osoby (lub osób, np. policji)
odmiana:
(1.1–3)

przypadek liczba pojedyncza
mianownik oddanie
dopełniacz oddania
celownik oddaniu
biernik oddanie
narzędnik oddaniem
miejscownik oddaniu
wołacz oddanie
wyrazy pokrewne:
czas. oddawać, oddać
rzecz. oddawanie n
przym. oddany
tłumaczenia:

…..

https://pl.wikipedia.org/wiki/Podanie

Podanie

To jest strona ujednoznaczniająca. Poniżej znajdują się różne znaczenia hasła: Podanie.
Zobacz hasło podanie w Wikisłowniku

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/podanie#pl

podanie (język polski)

wymowa:
IPA: [pɔˈdãɲɛ], AS: [podãńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal. wymowa ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) pismo z prośbą skierowane do władz[1]
(1.2) praw. adm. pismo osoby fizycznej lub prawnej (strony) powodujące wszczęcie postępowania administracyjnego lub podatkowego
(1.3) lit. opowieść o przeszłości przekazywana w ustnej formie z pokolenia na pokolenie; zob. też podanie (literatura) w Wikipedii
(1.4) sport. przekazanie piłki w grach zespołowych
(1.5) rzecz. odczas. od: podać
odmiana:
(1.1–4)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mianownik podanie podania
dopełniacz podania podań
celownik podaniu podaniom
biernik podanie podania
narzędnik podaniem podaniami
miejscownik podaniu podaniach
wołacz podanie podania
(1.5)

przypadek liczba pojedyncza
mianownik podanie
dopełniacz podania
celownik podaniu
biernik podanie
narzędnik podaniem
miejscownik podaniu
wołacz podanie
przykłady:
(1.1) Złożyłam podanie do dziekana.
(1.2) Podanie powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres i żądanie oraz czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach szczególnych.[2]
(1.2) Napisałem podanie o umorzenie sprawy.
(1.5) Czy mogę cię prosić o podanie cukru?
składnia:
(1.1) podanie o + B. (coś) • podanie do + D. (kogoś)
(1.3) podanie o + Ms. (kimś, czymś)
(1.4) podanie do + D. (kogoś)
kolokacje:
(1.1) złożyć / napisać / przyjąć / odrzucić podanie • podanie o pracę
(1.2) wnosić / wnieść / złożyć / składać / kierować / skierować podanie • przekazać podanie według właściwości • rozpatrywać podanie
synonimy:
(1.1) prośba, petycja, wniosek
(1.3) legenda
hiperonimy:
(1.1–2) pismo
(1.3) opowieść
hiponimy:
(1.3) klechda
wyrazy pokrewne:
czas. podawać ndk., podać dk., dawać ndk., dać dk.
przym. podaniowy
rzecz. podawanie n

zdrobn. podanko n
uwagi:
zob. też podanie w Wikipedii
tłumaczenia:
źródła:
  1. Skocz do góry↑ publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana płatna rejestracja Hasło podanie w: Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  2. Skocz do góry↑ Art. 63 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/podanie

podanie

Polish

Pronunciation

Noun

podanie n

  1. petition, application, a written request
  2. (ball games) pass, transfer of the ball to another player
  3. legend, tale
  4. verbal noun of podać

Declension

declension of podanie
singular plural
nominative podanie podania
genitive podania podań
dative podaniu podaniom
accusative podanie podania
instrumental podaniem podaniami
locative podaniu podaniach
vocative podanie podania

…..

https://sjp.pwn.pl/doroszewski/wdanie;5514471.html

wdanie

…..

https://sjp.pl/wdanie

wdanie

wdać

1. szyjąc, przymarszczyć dłuższą część tkaniny w celu równego zszycia jej z drugą częścią;
2. wdać się:
a) wziąć w czymś udział, przyłączyć się do czegoś;
b) wmieszać się do czegoś;
c) zająć się czymś przez dłuższy okres;
d) być podobnym do kogoś, odziedziczyć po kimś jakieś cechy; wrodzić się;
e) o czymś niepożądanym, np. zjawisku: zaistnieć

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/wydanie

wydanie (język polski)

wymowa:
IPA: [vɨˈdãɲɛ], AS: [vydãńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal. wymowa ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) rzecz. odczas. od: wydać
(1.2) druk. wszystkie egzemplarze danego dzieła wydrukowane z tego samego składu drukarskiego
odmiana:
(1.1)

przypadek liczba pojedyncza
mianownik wydanie
dopełniacz wydania
celownik wydaniu
biernik wydanie
narzędnik wydaniem
miejscownik wydaniu
wołacz wydanie
(1.2)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mianownik wydanie wydania
dopełniacz wydania wydań
celownik wydaniu wydaniom
biernik wydanie wydania
narzędnik wydaniem wydaniami
miejscownik wydaniu wydaniach
wołacz wydanie wydania
kolokacje:
(1.2) rok wydania
antonimy:
(1.1) niewydanie
wyrazy pokrewne:
rzecz. wydawnictwo n, wydawca mos, wydawka f, wydawanie ndk.
czas. wydatkować, wydawać ndk., wydać dk.
tłumaczenia:

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/rozdanie

rozdanie (język polski)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) rzecz. odczas. od: rozdać
(1.2) uroczystość wręczania nagród konkursowych lub dyplomów
(1.3) rozdzielenie stanowisk lub funkcji, zwykle według pewnego klucza
(1.4) rozdzielenie kart między graczy
(1.5) runda gry w karty
odmiana:
(1.1) blm,

przypadek liczba pojedyncza
mianownik rozdanie
dopełniacz rozdania
celownik rozdaniu
biernik rozdanie
narzędnik rozdaniem
miejscownik rozdaniu
wołacz rozdanie
(1.2–5)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mianownik rozdanie rozdania
dopełniacz rozdania rozdań
celownik rozdaniu rozdaniom
biernik rozdanie rozdania
narzędnik rozdaniem rozdaniami
miejscownik rozdaniu rozdaniach
wołacz rozdanie rozdania
przykłady:
(1.1) Rozdanie słodyczy przed obiadem było błędem, bo dzieci nie chciały jeść zupy.
(1.2) Na tegorocznym rozdaniu Oscarów uhonorowano jednego Polaka.
(1.3) Po zwycięskich wyborach zawsze przychodzi rozdanie posad między swoich.
(1.4) W brydżu, po rozdaniu kart następuje licytacja.
(1.5) W tym rozdaniu atu są piki.
składnia:
(1.1) rozdanie + D. lm
(1.2) rozdanie + D. lm
(1.3) rozdanie + D. lm
(1.5) rozdanie + D. lm
kolokacje:
(1.2) rozdanie nagród / dyplomów / świadectw
antonimy:
(1.1) nierozdanie, zebranie
wyrazy pokrewne:
rzecz. rozdawanie n, rozdawnictwo n, dawanie n, danie n, dawca m
czas. rozdawać ndk., rozdać dk., dawać ndk., dać dk.
przym. rozdawniczy
tłumaczenia:

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/zdanie

zdanie (język polski)

wymowa:
IPA: [ˈzdãɲɛ], AS: [zdãńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal. wymowa ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) gram. wypowiedzenie posiadające orzeczenie (osobową formę czasownika)
(1.2) opinia
(1.3) rzecz. odczas. od: zdać
odmiana:
(1.1–2)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mianownik zdanie zdania
dopełniacz zdania zdań
celownik zdaniu zdaniom
biernik zdanie zdania
narzędnik zdaniem zdaniami
miejscownik zdaniu zdaniach
wołacz zdanie zdania
(1.3) blm,

przypadek liczba pojedyncza
mianownik zdanie
dopełniacz zdania
celownik zdaniu
biernik zdanie
narzędnik zdaniem
miejscownik zdaniu
wołacz zdanie
przykłady:
(1.1) Egzamin polegał na przetłumaczeniu dwudziestu zdań na język szwedzki.
(1.2) Jakie jest jego zdanie na temat książki?
kolokacje:
(1.1) zdanie złożone
(1.2) mieć / wyrażać zdanie
synonimy:
(1.2) opinia, pogląd
antonimy:
(1.1) równoważnik zdania
meronimy:
(1.1) wyraz
wyrazy pokrewne:
rzecz.

zdrobn. zdanko n
przym. zdaniowy
czas. zdawać
związki frazeologiczne:
bez dwóch zdań
tłumaczenia:

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/zdanie

zdanie

Polish

Pronunciation

Noun

zdanie n

  1. sentence (grammatically complete series of words consisting of a subject and predicate)
  2. opinion
  3. (logic) proposition (assertion which may be considered true or false)

Declension

declension of zdanie
singular plural
nominative zdanie zdania
genitive zdania zdań
dative zdaniu zdaniom
accusative zdanie zdania
instrumental zdaniem zdaniami
locative zdaniu zdaniach
vocative zdanie zdania

Further reading

  • zdanie in Polish dictionaries at PWN

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/zadanie

zadanie (język polski)

wymowa:
IPA: [zaˈdãɲɛ], AS: [zadãńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal. wymowa ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) coś, co należy wykonać
(1.2) rzecz. odczas. od: zadać
odmiana:
(1.1)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mianownik zadanie zadania
dopełniacz zadania zadań
celownik zadaniu zadaniom
biernik zadanie zadania
narzędnik zadaniem zadaniami
miejscownik zadaniu zadaniach
wołacz zadanie zadania
(1.2)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mianownik zadanie zadania
dopełniacz zadania zadań
celownik zadaniu zadaniom
biernik zadanie zadania
narzędnik zadaniem zadaniami
miejscownik zadaniu zadaniach
wołacz zadanie zadania
przykłady:
(1.1) Dzisiaj mam dużo zadań do zrobienia i nie możemy się spotkać.
kolokacje:
(1.1) zadanie domowe • rozwiązać / wykonać zadanie • wywiązać się z zadania • postawić sobie za zadanie
synonimy:
(1.1) praca
wyrazy pokrewne:
rzecz. zadawanie n, nazadawanie n, pozadawanie n

zdrobn. zadanko n
czas. zadawać ndk., zadać dk., nazadawać dk., pozadawać dk.
przym. zadaniowy
przysł. zadaniowo
związki frazeologiczne:
stanąć na wysokości zadania
tłumaczenia:

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/zadanie

zadanie

See also: żądanie

Polish

Pronunciation

Noun

zadanie n

  1. task, job
  2. exercise

Declension

declension of zadanie
singular plural
nominative zadanie zadania
genitive zadania zadań
dative zadaniu zadaniom
accusative zadanie zadania
instrumental zadaniem zadaniami
locative zadaniu zadaniach
vocative zadanie zadania

Related terms

Further reading

  • zadanie in Polish dictionaries at PWN

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/danina

danina (język polski)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) hist. świadczenie obowiązkowe w naturze albo pieniężne składane przez poddanych rządzącemu
(1.2) coś składanego w ofierze
synonimy:
(1.1) dań, haracz, podatek
(1.2) trybut
wyrazy pokrewne:
rzecz. danie n
tłumaczenia:

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/danina

danina

Polish

Etymology

From Old Polish dań (“tribute, ransom”).

Pronunciation

IPA(key): /daˈɲi.na/

Noun

danina f

  1. tribute

Declension

declension of danina
singular plural
nominative danina daniny
genitive daniny danin
dative daninie daninom
accusative daninę daniny
instrumental daniną daninami
locative daninie daninach
vocative danino daniny

Derived terms

UWAGA! Dziać / DziaC’, Dziad / DziaD, Dziatki / DziaT+Ki, itp, będą omówione w oddzielnym wpisie!

…..

DaTa / DaTa , Datek / DaT+eK

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/data

data (język polski)

data (1.1)
wymowa:
IPA: [ˈdata], AS: [data] wymowa ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) umowne oznaczenie dnia, miesiąca i roku, kalendarzowy termin jakiegoś zdarzenia; zob. też data w Wikipedii
(1.2) przest. czas, epoka, era, okres
(1.3) st.pol. datek
odmiana:
(1.1–2)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mianownik data daty
dopełniacz daty dat
celownik dacie datom
biernik datę daty
narzędnik datą datami
miejscownik dacie datach
wołacz dato daty
przykłady:
(1.1) W formularzu brakuje daty urodzenia.
(1.2) Był to typowy człowiek daty renesansu.
kolokacje:
(1) data urodzenia / ślubu / śmierci / publikacji • historyczna / wyznaczona data • napisać datę • zapisać coś pod datą
synonimy:
(1.2) doba (doby / w dobie)
hiperonimy:
(1.1) czas
holonimy:
(1.1) kalendarz
meronimy:
(1.1) dzień, miesiąc, rok
wyrazy pokrewne:
rzecz. datowanie n, datacja f, datownik m
czas. datować ndk.
związki frazeologiczne:
być pod dobrą datą • być starej daty / człowiek starej daty • okrągła data
etymologia:
łac.[1]
tłumaczenia:
źródła:
  1. Skocz do góry↑ Zenon Klemensiewicz, Historia języka polskiego, PWN, Warszawa 2002, s. 137.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/data

data

Etymology

Borrowing from Latin data, nominative plural of datum (“that is given”), neuter past participle of dō (“I give”). Doublet of date.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/datum#Latin

datum

Latin

Etymology

Neuter past participle of dō.

Pronunciation

Noun

datum n (genitive datī); second declension

  1. gift, present

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/do#Latin

do

Latin

Etymology

From Proto-Italic *didō, from Proto-Indo-European *dédeh₃ti, from the root *deh₃- (“give”). The reduplication was lost in Latin, but is preserved in the other Italic languages. A root aorist (from  Proto-Indo-European *déh₃t) is preserved in Venetic (doto); the other Italic perfect forms reflect a reduplicated stative, *dedai. However, the root aorist possibly served as the source of the Latin present forms.[1]

Cognates include Ancient Greek δίδωμι (dídōmi), Sanskrit ददाति (dádāti), Old Persian (dā-).

Pronunciation

Verb

dō (present infinitive dare, perfect active dedī, supine datum); first conjugation, irregular

  1. I give. q
  2. I offer, render.
  3. I yield, surrender, concede.

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/datek

datek (język polski)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) pewna kwota przeznaczana na cele publiczne lub dobroczynne
(1.2) drobna kwota za wyświadczoną przysługę
kolokacje:
dać/dawać datek • hojny datek • ofiarować/ofiarowywać datek
synonimy:
(1.1) jałmużna, ofiara, składka
związki frazeologiczne:
nie patrz na datek, ale na serce
tłumaczenia:

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/dodatek

dodatek (język polski)

wymowa:
IPA: [dɔˈdatɛk], AS: [dodatek] wymowa ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) coś dodanego, dodatkowego
(1.2) inform. dodatkowa funkcjonalność programu komputerowego w postaci wtyczki, skórki itp.
odmiana:
(1.1–2)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mianownik dodatek dodatki
dopełniacz dodatku dodatków
celownik dodatkowi dodatkom
biernik dodatek dodatki
narzędnik dodatkiem dodatkami
miejscownik dodatku dodatkach
wołacz dodatku dodatki
kolokacje:
(1.1) dodatek nadzwyczajny • dodatek szkodliwy
wyrazy pokrewne:
czas. dodać, dodawać
przym. dodatkowy, dodatni
przysł. dodatkowo
związki frazeologiczne:
na dodatek • w dodatku
tłumaczenia:

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/dodatek

dodatek

Czech

Pronunciation

Noun

dodatek m

  1. appendix (of a book)
  2. (law) amendment (correction or addition to a law)

Declension

Declension
singular plural
nominative dodatek dodatky
genitive dodatku dodatků
dative dodatku dodatkům
accusative dodatek dodatky
vocative dodatku dodatky
locative dodatku dodatcích
instrumental dodatkem dodatky

Related terms

Polish

Pronunciation

Noun

dodatek m inan

  1. addition, supplement
  2. appendix (of a book)
  3. (computing) add-on

Declension

declension of dodatek
singular plural
nominative dodatek dodatki
genitive dodatku dodatków
dative dodatkowi dodatkom
accusative dodatek dodatki
instrumental dodatkiem dodatkami
locative dodatku dodatkach
vocative dodatku dodatki

Derived terms

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/dodatkowy#pl

dodatkowy (język polski)

wymowa:
IPA: [ˌdɔdatˈkɔvɨ], AS: [dodatkovy], zjawiska fonetyczne: akc. pob. wymowa ?/i
znaczenia:

przymiotnik

(1.1) dodany do istniejącej wcześniej reszty
(1.2) niekonieczny; taki, którego brak nie zmieniłby ostatecznych wniosków
(1.3) pomocniczy
(1.4) nieplanowany
odmiana:
(1.1–4)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mos/mzw mrz f n mos nmos
mianownik dodatkowy dodatkowa dodatkowe dodatkowi dodatkowe
dopełniacz dodatkowego dodatkowej dodatkowego dodatkowych
celownik dodatkowemu dodatkowej dodatkowemu dodatkowym
biernik dodatkowego dodatkowy dodatkową dodatkowe dodatkowych dodatkowe
narzędnik dodatkowym dodatkową dodatkowym dodatkowymi
miejscownik dodatkowym dodatkowej dodatkowym dodatkowych
wołacz dodatkowy dodatkowa dodatkowe dodatkowi dodatkowe
 nie stopniuje się
przykłady:
(1.1) Weź sobie dodatkową pracę, to będziesz mieć mniej czasu, ale więcej zarobisz.
(1.2) Dodatkową jej zaletą był czarujący uśmiech.
(1.3) Dodatkowe kółka zapewniają większą stabilność.
(1.4) Dodatkowe wydanie gazety osiągnęło wielki nakład.
synonimy:
(1.1) bonusowy, uzupełniający, uboczny
(1.2) nadmiarowy, nadwyżkowy, bonusowy, uzupełniający, uboczny
(1.3) pomocniczy, wspomagający, rezerwowy, uzupełniający, uboczny
(1.4) specjalny, okolicznościowy
antonimy:
(1.1) główny
(1.2) główny
(1.3) przeszkadzający, główny
wyrazy pokrewne:
rzecz. dodatek m
czas. dodawać ndk., dodać dk.
przysł. dodatkowo
tłumaczenia:

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/dodatkowy

dodatkowy

Polish

Etymology

dodatek +‎ -owy

Pronunciation

  • IPA(key): /dɔ.datˈkɔ.vɨ/

Adjective

dodatkowy m (not comparable, adverb dodatkowo)

  1. additional, supplementary

Declension

declension of dodatkowy
case singular plural
m pers, m anim m inan n f m pers other
nominative, vocative dodatkowy dodatkowe dodatkowa dodatkowi dodatkowe
genitive dodatkowego dodatkowej dodatkowych
dative dodatkowemu dodatkowym
accusative dodatkowego dodatkowy dodatkowe dodatkową dodatkowych dodatkowe
instrumental dodatkowym dodatkowymi
locative dodatkowej dodatkowych

Further reading

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/podatek

podatek (język polski)

wymowa:
IPA: [pɔˈdatɛk], AS: [podatek] wymowa ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) powszechna obowiązkowa danina uiszczana zwykle na rzecz państwa, ale również na rzecz Kościoła, władcy
odmiana:
(1.1)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mianownik podatek podatki
dopełniacz podatku podatków
celownik podatkowi podatkom
biernik podatek podatki
narzędnik podatkiem podatkami
miejscownik podatku podatkach
wołacz podatku podatki
przykłady:
(1.1) W naszym kraju podatki są zbyt wysokie.
składnia:
(1.1) podatek od + D.
kolokacje:
(1.1) podatek dochodowy • podatek obrotowy • podatek od zysków kapitałowych • podatek od dochodów kapitałowych • podatek od czynności cywilnoprawnych • podatek rolny • podatek leśny • podatek od nieruchomości • podatek pogłówny • wyłudzenie podatku • unikanie podatków • podatek kościelny • podatek od towarów i usług
hiperonimy:
(1.1) danina, świadczenie
wyrazy pokrewne:
rzecz. podatnik mos, podatniczka f, opodatkowanie n, opodatkowywanie n
czas. opodatkować dk., opodatkowywać ndk.
przym. podatkowy, podatniczy
przysł. podatkowo
tłumaczenia:

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/podatek

podatek

Polish

Pronunciation

Noun

podatek m inan

  1. tax

Declension

declension of podatek
singular plural
nominative podatek podatki
genitive podatku podatków
dative podatkowi podatkom
accusative podatek podatki
instrumental podatkiem podatkami
locative podatku podatkach
vocative podatku podatki

Derived terms

Further reading

  • podatek in Polish dictionaries at PWN

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/podatnik#pl

podatnik (język polski)

wymowa:
IPA: [pɔˈdatʲɲik], AS: [podatʹńik], zjawiska fonetyczne: zmięk. wymowa ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(1.1) osoba zobowiązana do płacenia podatków, osoba płacąca podatki
odmiana:
(1.1)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mianownik podatnik podatnicy
dopełniacz podatnika podatników
celownik podatnikowi podatnikom
biernik podatnika podatników
narzędnik podatnikiem podatnikami
miejscownik podatniku podatnikach
wołacz podatniku podatnicy
przykłady:
(1.1) Czy francuscy podatnicy powinni płacić za szkoły, świadczenia i szkolenia, aby rodziny Romów osiągnęły minimalny poziom życia akceptowany we Francji?[1]
wyrazy pokrewne:
rzecz. podatek m, opodatkowanie n, opodatkowywanie n
przym. podatkowy
tłumaczenia:
źródła:
  1. Skocz do góry↑ presseurop.eu.pl: Sarkozy ma rację

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/podatny

podatny (język polski)

znaczenia:

przymiotnik

(1.1) ulegający z łatwością czemuś
(1.2) techn. łatwo podlegający obróbce, wpływowi fizycznemu
odmiana:
(1.1–2)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mos/mzw mrz f n mos nmos
mianownik podatny podatna podatne podatni podatne
dopełniacz podatnego podatnej podatnego podatnych
celownik podatnemu podatnej podatnemu podatnym
biernik podatnego podatny podatną podatne podatnych podatne
narzędnik podatnym podatną podatnym podatnymi
miejscownik podatnym podatnej podatnym podatnych
wołacz podatny podatna podatne podatni podatne
przykłady:
(1.1) Osobie tak podatnej na środowisko należy przydzielić kuratora.
składnia:
(1.1–2) podatny na + B.
kolokacje:
(1.1) być podatnym • podatny grunt
(1.2) być podatnym
synonimy:
(1.1) nieodporny
(1.2) nieodporny, urabialny
antonimy:
(1.1) odporny
wyrazy pokrewne:
rzecz. podatność n
przysł. podatnie
tłumaczenia:

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/podatny

podatny

Polish

Pronunciation

Adjective

podatny m (comparative podatniejszy or bardziej podatny, superlative najpodatniejszy or najbardziej podatny, adverb podatnie)

  1. malleable, flexible

Declension

declension of podatny
case singular plural
m pers, m anim m inan n f m pers other
nominative, vocative podatny podatne podatna podatni podatne
genitive podatnego podatnej podatnych
dative podatnemu podatnym
accusative podatnego podatny podatne podatną podatnych podatne
instrumental podatnym podatnymi
locative podatnej podatnych

…..

https://sjp.pl/przydatek

przydatek

1. uzupełnienie, dopełnienie do większej całości; dodatek;
2. dodanie, dołożenie czegoś;
3. zwykle w liczbie mnogiej: jajniki i jajowody

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/przydatny

przydatny (język polski)

wymowa:
IPA: [pʃɨˈdatnɨ], AS: [pšydatny], zjawiska fonetyczne: utr. dźw. wymowa ?/i
znaczenia:

przymiotnik

(1.1) mający zastosowanie
(1.2) pomocny
odmiana:
(1.1–2)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mos/mzw mrz f n mos nmos
mianownik przydatny przydatna przydatne przydatni przydatne
dopełniacz przydatnego przydatnej przydatnego przydatnych
celownik przydatnemu przydatnej przydatnemu przydatnym
biernik przydatnego przydatny przydatną przydatne przydatnych przydatne
narzędnik przydatnym przydatną przydatnym przydatnymi
miejscownik przydatnym przydatnej przydatnym przydatnych
wołacz przydatny przydatna przydatne przydatni przydatne
przykłady:
(1.1) Nie wyrzucaj pędzla, będzie przydatny do malowania ścian.
(1.2) Ten słowniczek będzie bardzo przydatny w czasie podróży po Europie.
składnia:
(1.1) przydatny + do + D.
kolokacje:
(1.1) przydatny do spożycia
synonimy:
(1.1) zdatny
(1.2) użyteczny, pożyteczny, pomocny
hiponimy:
(1.2) praktyczny
wyrazy pokrewne:
rzecz. przydatność f
czas. przydawać się ndk., przydać się dk.
tłumaczenia:

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/przydatny

przydatny

Polish

Pronunciation

Adjective

przydatny m (comparative bardziej przydatny, superlative najbardziej przydatny)

  1. useful

Declension

declension of przydatny
case singular plural
m pers, m anim m inan n f m pers other
nominative, vocative przydatny przydatne przydatna przydatni przydatne
genitive przydatnego przydatnej przydatnych
dative przydatnemu przydatnym
accusative przydatnego przydatny przydatne przydatną przydatnych przydatne
instrumental przydatnym przydatnymi
locative przydatnej przydatnych

Synonyms

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/wydatek

wydatek (język polski)

wymowa:
IPA: [vɨˈdatɛk], AS: [vydatek] wymowa ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) kwota, która została wydana lub ma być wydana na coś
odmiana:
(1.1)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mianownik wydatek wydatki
dopełniacz wydatku wydatków
celownik wydatkowi wydatkom
biernik wydatek wydatki
narzędnik wydatkiem wydatkami
miejscownik wydatku wydatkach
wołacz wydatku wydatki
przykłady:
(1.1) Około 45% funduszy z podatku dochodowego jest przeznaczane na wydatki militarne.
kolokacje:
(1.1) spory / niewielki wydatek • zbędny wydatek • nagły wydatek
synonimy:
(1.1) przest. ekspens
antonimy:
(1.1) zarobek
hiperonimy:
(1.1) nakład
hiponimy:
(1.1) rozchód
wyrazy pokrewne:
rzecz. wydatkowanie n, wydawanie n
czas. wydatkować ndk., wydać dk., wydawać ndk.
przym. wydatkowy
tłumaczenia:

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/wydatek

wydatek

Polish

Pronunciation

Noun

wydatek m inan

  1. expense

Declension

declension of wydatek
singular plural
nominative wydatek wydatki
genitive wydatka wydatków
dative wydatkowi wydatkom
accusative wydatek wydatki
instrumental wydatkiem wydatkami
locative wydatku wydatkach
vocative wydatku wydatki

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/mie%C4%87_zadatki

mieć

wymowa:
IPA: [ˈmʲjɛ̇ʥ̑ zaˈdatʲci], AS: [mʹi ̯ėʒ́ zadatʹḱi], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.• udźw. międzywyr.• i → j 
znaczenia:

fraza czasownikowa

(1.1) mieć umiejętności, zdolności by coś robić, wykonywać jakiś zawód
odmiana:
(1.1) zob. mieć, „zadatki” nieodm.
składnia:
(1.1) mieć zadatki + na + B. (kogoś lub coś)
uwagi:
zobacz też: Indeks:Polski – Związki frazeologiczne
tłumaczenia:

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/dati

Reconstruction:Proto-Slavic/dati

Proto-Slavic

Etymology

From Proto-Balto-Slavic *dōˀtei, from Proto-Indo-European*deh₃- (“to give”). Cognate with Lithuanian dúoti, Latin dō (“I give”), Ancient Greek δῶρον (dôron, “gift”),  δίδωμι (dídōmi,  “give”), Sanskrit ददाति (dádāti), Persian دادن‎ (dâdan, “to give”).

Verb

*datipf (imperfective *davati)

  1. to give

Conjugation

Conjugation of *dati (athematic, reduplicated present)
infinitive *dati
supine *datъ
verbal noun *danьje
participles present past
active *dady *davъ
passive — *danъ
resultative — *dalъ
present imperative
1st singular *damь —
2nd singular *dasi *daďь
3rd singular *dastь, *dastъ *daďь
1st dual *davě *dadivě
2nd dual *dasta *dadita
3rd dual *daste —
1st plural *damъ *dadimъ
2nd plural *daste *dadite
3rd plural *dadętь, *dadętъ —
imperfect aorist
1st singular *daděaxъ *daxъ
2nd singular *daděaše *dastъ, *da
3rd singular *daděaše *dastъ, *da
1st dual *daděaxově *daxově
2nd dual *daděašeta *dasta
3rd dual *daděašete *daste
1st plural *daděaxomъ *daxomъ
2nd plural *daděašete *daste
3rd plural *daděaxǫ *dašę

Derived terms

Related terms

Descendants

…..

I to byłoby na tyle w tej części…

108 uwag do wpisu “120 Ja”/oND+aR lub Ja”/oN+Dar J/Z”a”/oNDzi, czyli Je”D+RNe Ja”/oND+Ra JiNDRy, czyli PRa-SL”oW+iaN’+SKie+Go Je”/eND+RuSia 08”

  1. Przyciągnął mnie obrazek.
    dnieje widnieje
    dzień widzień
    Czy chodzi o to ze w dzień jest widno i widzimy?
    Czy to jest etymologia dla „widzieć” – „w dzień”, za dnia, kiedy jest jasno?

    Polubienie

    Odpowiedz

    • Proszę Pana S, od czego pochodzi angielskie słowo wasp, niemieckie Wespe?

      Czy to może się stało od wysypki?
      No wiesz, swędzenie, świąd itp.

      Albo może bliżej duńskiego hveps (ś >> h) i lat. Vespula.
      Świerzb pronunciation zapisuje sie IPA: [ɕfʲjɛʃp], AS: [śfʹi ̯ešp]

      Wysypka świerzbi. Co lepsze?

      Polubienie

      Odpowiedz

      • Czy ty też czujesz się bardziej Słowianinem niż Polakiem? Bo wymyśliłam sobie PIEjkę.

        Bardzo żałuję, ze wasza (ze Sławomirem) dyskusja obrała taki przebieg zamiast skoncentrować się na istocie.
        Czyli dżwiękach w nagłosie w ogóle.

        Tego nie wiem. Skąd to się wzięło, czy to pierwotne, czy korupcja, jakieś zjadanie dźwięków.
        Ale to jest obecne na północy.

        Jak światły, white, hvit, czy celtyckie gwyn.

        Mniejsza co częściej h, s, ś, ch, k, dz, dź, g, ć, ź itd.

        Np. snuć i nić. A po celtycku przędza jest snáth. Nawet słowo nie zkentumizowane.
        Albo sznur i hnutur.

        Porównaj cwał, kawaler, kobyła.

        Do czasu księcia, którego zrobiłam cesarzem, a Słowianie csarem, myślałam że nagłos był w PIE.
        A teraz czekam na twoją książkę, żeby to pojąć.

        Swiatło > wiatło > biatło > białto > biały

        Swider > Viader > Oder

        Czas przemija jak wremija (czas chyba po rosyjsku) p = b = w

        itd.

        Ale [śfʹi ̯ešp], hveps, Vespula dobre, co?

        Polubienie

        Odpowiedz

        • (…) Czy ty też czujesz się bardziej Słowianinem niż Polakiem? Bo wymyśliłam sobie PIEjkę.(…)

          Przecież już to napisałem. Kto to jest Polak? Człowiek z obywatelstwem polskim, który chodzi do kościoła, itp?

          (…) Bardzo żałuję, ze wasza (ze Sławomirem) dyskusja obrała taki przebieg zamiast skoncentrować się na istocie.
          Czyli dżwiękach w nagłosie w ogóle. (…)

          Obawiam się, że bardzo źle zrozumiałaś, to co wynikło z tych dyskusji. A czy istotą tego były dźwięki w nagłosie, no to nie byłbym tego taki pewny. Istotą tego co sobie wymyślił Sławomir na podstawie twierdzeń allo-allo był dźwięk tzw. miękkie k’/K’, który wg niego miał początek wszystkim dźwiękom zapisywanym znakami, C, S, Z, Dz, itp. Przykro mi, ale nie umiał w żaden sposób obronić stoich twierdzeń. Stanęło na Smole / Z/S+MoLe, niby K+MoLe, itp. do której wtedy nie znalazłem źródłosłowu. Nie umiał obronić nic i tylko grzązł coraz bardziej. To nie było dobre, aczkolwiek było to logiczne niestety. Wymyślił sobie teorię i przykleił się do niej. Niestety nie sprawdziła się, ale to juz było dla niego zło… Z Adrianem Leszczyńskim było dokładnie tak samo. Przykro mi, ale mam to gdzieś i coraz głośniejsze wykrzykiwanie na Mię jakichś coraz dziwniejszych argumentów nie działa. A co do nagłosu, to powtarzam, że dźwięki z nagłosu mogą znikać, np. tzw. homeryckie (W)eiDe, czyli WieDza, lub być dodawane, no. W+e”/eNG+iel, czyli w j. ros. o”GoL, itp.

          (…) Tego nie wiem. Skąd to się wzięło, czy to pierwotne, czy korupcja, jakieś zjadanie dźwięków. Ale to jest obecne na północy. (…)

          Tak… na północy homeryckiej Hellady także… Daj spokój…

          (…) Jak światły, white, hvit, czy celtyckie gwyn. Mniejsza co częściej h, s, ś, ch, k, dz, dź, g, ć, ź itd. Np. snuć i nić. A po celtycku przędza jest snáth. Nawet słowo nie zkentumizowane. Albo sznur i hnutur. Porównaj cwał, kawaler, kobyła.(…)

          Tu wszędzie masz zwykły tzw. rough breathing, czyli ubezdźwięcznienie… To są dowody, że Sławomir i jego teoria skrzeczą, co mu pisałęm, a czego on nie chciał zrozumieć. On opisał późniejszy stan, kiedy to już KieN’ powstał z Z/S+ieMia, Ze MNie…

          (…) Do czasu księcia, którego zrobiłam cesarzem, a Słowianie csarem, myślałam że nagłos był w PIE. A teraz czekam na twoją książkę, żeby to pojąć. (…)

          Nie wiem, czy będę wiele pisał o traceniu czy też dokładaniu dźwięków do nagłosu, itp.

          (…) Swiatło > wiatło > biatło > białto > biały
          Swider > Viader > Oder
          Czas przemija jak wremija (czas chyba po rosyjsku) p = b = w
          itd.
          Ale [śfʹi ̯ešp], hveps, Vespula dobre, co? (…)

          Dobrze myślisz, ale uważałbym z takimi przemianami, bez dowodzenia,.. bo to może być odebrane, jako dowolna zamiana dźwięków… S>B/W, itp.

          Polubienie

          Odpowiedz

      • Zobacz,
        heaven niebo nie wydają się podobne dopóki nie dodasz odpadniętych głosek.
        hneaven i hniebo, przy w = b pokazują podobieństwo, co nie?

        Polubienie

        Odpowiedz

        • https://www.etymonline.com/word/heaven

          heaven (n.)
          Old English heofon „home of God,” earlier „the visible sky, firmament,” probably from Proto-Germanic *hibin-, dissimilated from *himin- (cognates Low German heben, Old Norse himinn, Gothic himins, Old Frisian himul, Dutch hemel, German Himmel „heaven, sky”), which is of uncertain origin. Perhaps literally „a covering,” from a PIE root *kem- „to cover” (also proposed as the source of chemise). Watkins derives it elaborately from PIE *ak- „sharp” via *akman- „stone, sharp stone,” then „stony vault of heaven.”

          From late 14c. as „a heavenly place; a state of bliss.” Plural use in sense of „sky” probably is from Ptolemaic theory of space as composed of many spheres, but it also formerly was used in the same sense as the singular in Biblical language, as a translation of Hebrew plural shamayim. Heaven-sent (adj.) attested from 1640s.

          Related Entries
          chemise
          heavenly
          heavens
          heavenward
          sky

          …..

          https://en.wiktionary.org/wiki/heaven

          Etymology
          From a wide variety of Middle English forms including heven, hevin, heuen and hewin (“heaven, sky”), from Old English heofon (“heaven, sky”), of uncertain origin.[1]

          Cognate with Scots hevin, hewin (“heaven, sky”), Low German hēven (“heaven, sky”), Old Saxon heƀan (“heaven, sky”), and possibly the rare Icelandic and Old Norse hifinn (“heaven, sky”), which are probably dissimilated forms of the Germanic root which appears in Old Norse himinn (“heaven, sky”), Gothic 𐌷𐌹𐌼𐌹𐌽𐍃 (himins, “heaven, sky”), Old Swedish himin, Old Danish himæn and probably also (in another variant form) Old Saxon himil, Old Dutch himil (modern Dutch hemel) and Old High German himil (German Himmel).[1]

          Accepting these as cognates, some scholars propose a further derivation from Proto-Germanic *heminaz (“cover, heaven, sky”),[2] from Proto-Indo-European *k(‚)emen- (“sky, heaven”),[2] from Proto-Indo-European *ḱem- (“cover, shroud”).[2] Such a derivation would make the word cognate with shame.[1]

          …..

          Po pierwsze zobacz ile jest tu postaci tego słowa, ile domysłów, itp. To *k(‚)emen- (“sky, heaven”),[2] from Proto-Indo-European *ḱem- (“cover, shroud”), itp pachnie lipą na kilometr i nie ma oczywiście nic na ten temat… Ot odtfoszyli sobie coś, żeby im pasowało do współczesnych postaci…

          A może to jest jakieś tzw. staroeuropejskie słowo? Mi kojarzy sie tylko z Z/S+ieMia, ale nie chcę żebym był brany za kolesia, któremu wszystko tylko z tym słowem kojarzy się… Przy okazji masz tu miękkie k’/K’ użyte w tym odtfoszeniu… i różne rdzenie odtfoszone, patrz:

          https://en.wiktionary.org/wiki/shand

          Etymology
          From Middle English shande, schande, schonde, from Old English sċeand, sċand (“shame, disgrace, infamy, ignominy, confusion; a shameful, infamous, or abominable thing; that which brings disgrace, scandal, disgraceful thing; a bad or infamous person, a buffoon, charlatan, wretch, imposter, recreant”), from Proto-Germanic *skandō (“shame, disgrace”), from Proto-Indo-European *(s)ḱem- (“to cover, hide, conceal”). Cognate with Dutch schande (“shame, disgrace, reproach, dishonour, scandal”), German Schande (“shame, disgrace, ignominity, dishonour”). Related to shame, shend.

          Polubienie

          Odpowiedz

          • Tak na marginesie. Przypomniałem sobie, jak w j. słowiańskim nazywał się żagiel – wiatrzyc. W j. ukraińskim został jeszcze – witryn.

            Polubienie

            Odpowiedz

          • „Obawiam się, że bardzo źle zrozumiałaś,”
            Nie przesadzaj, nie tak źle.
            Ja w opozycji do Sławomira uważam, że nie z k’/K’powstały wszystkie pozostałe, tylko, że tego mogło być jeszcze wiecej.
            Świstów i gwizdów. W tym niemieckie „ch” ze słowa ich, ja.

            „A co do nagłosu, to powtarzam, że dźwięki z nagłosu mogą znikać, np. tzw. homeryckie (W)eiDe, czyli WieDza, lub być dodawane, no. W+e”/eNG+iel, czyli w j. ros. o”GoL, itp.”

            Ok. Ale jest jakaś reguła, czy pełna dowolność?
            Pierwsi byli Eneti i dodano w, czy Wenethi stracili w Turcji głoskę w, co?

            Kiedyś znalazłam, że Italia pierwotniej była nazywana Witalią, więc uznałam, że to później powstała tendencja do skracania.
            A najwięcej nie obdartych słów jest na północy.

            Myslałam, że na tym powinniście sie skupić ze Sławomirem, nad odpowiedzią czy to było prastare i pochodzi z kolebki czy to foch polegający na dodawaniu jakiś dźwieków.

            Co do nieba,
            nie zastanawiałam sie nad możliwą etymologią. Zwróciłam jedynie uwagę, że pomysły Ambroziaka na odpadanie głosek w tym przypadku Low German heben i niebo
            dają nam hneben i hniebo.

            Jest coś takiehgo o niebie

            „*nébʰos n (oblique stem *nébʰes-) cloud, mist, moisture

            Comment
            In a number of derived words the meaning shifts to „sky” or „heaven,” as the sky was thought to be the dwelling place of various deities, esp. *dyḗws ph₂tḗr (“sky father”), the chief sky-god.”

            https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/n%C3%A9b%CA%B0os

            W walijskim niebo to nefoedd, więc coś niecos podobnie.

            Polubienie

            Odpowiedz

            • (…) „Obawiam się, że bardzo źle zrozumiałaś,” Nie przesadzaj, nie tak źle. (…)

              Obawa to nie to samo co przesada. 🙂

              (…) Ja w opozycji do Sławomira uważam, że nie z k’/K’powstały wszystkie pozostałe, tylko, że tego mogło być jeszcze wiecej.
              Świstów i gwizdów. W tym niemieckie „ch” ze słowa ich, ja. (…)

              Wiem i masz słuszność, co do tych niemych „iś”, itp.

              (…) „A co do nagłosu, to powtarzam, że dźwięki z nagłosu mogą znikać, np. tzw. homeryckie (W)eiDe, czyli WieDza, lub być dodawane, no. W+e”/eNG+iel, czyli w j. ros. o”GoL, itp.” Ok. Ale jest jakaś reguła, czy pełna dowolność? Pierwsi byli Eneti i dodano w, czy Wenethi stracili w Turcji głoskę w, co? (…)

              Brawo. Bobrze rozumujesz. Eneasz / eNeaS”, to Weneasz / (W)eNe+aS, czyli może… WeNe+(DaS”) lub WeNe+(D)aR… itp. To ma sens. W przypadku (W)Ągrów / (W)a”/oNGR+o”W, czy (W)Ęgla / (W)+e’/eN+GLa dane wskazują na dokładnie odwrotny stan, rozumiesz?

              Nie wiem, czy istnieje zasada, że w j. słowiańskim w nagłosie był lub został jakoś kiedyś dodany dźwięk zapisywany znakiem W / B,.. podczas gdy w np. j. greckim i łacińskim ten sam dźwięk ZAWSZE ODPADAŁ z nagłosu… Jeśli chcesz prawa no to je masz. Zadowolona?

              (…) Kiedyś znalazłam, że Italia pierwotniej była nazywana Witalią, więc uznałam, że to później powstała tendencja do skracania.
              A najwięcej nie obdartych słów jest na północy.

              Myslałam, że na tym powinniście sie skupić ze Sławomirem, nad odpowiedzią czy to było prastare i pochodzi z kolebki czy to foch polegający na dodawaniu jakiś dźwieków.(…)

              Ale na tym właśnie skupiliśmy się! On po prostu twierdził, że dźwięki z nagłosu ZAWSZE ODPADAJĄ, no poza tym miękkim k’/K’, itp.

              (…) Co do nieba, nie zastanawiałam sie nad możliwą etymologią. Zwróciłam jedynie uwagę, że pomysły Ambroziaka na odpadanie głosek w tym przypadku Low German heben i niebo dają nam hneben i hniebo. (…)

              Z NieBa… Z NaWi…

              (…) Jest coś takiehgo o niebie „*nébʰos n (oblique stem *nébʰes-) cloud, mist, moisture

              Comment
              In a number of derived words the meaning shifts to „sky” or „heaven,” as the sky was thought to be the dwelling place of various deities, esp. *dyḗws ph₂tḗr (“sky father”), the chief sky-god.”

              https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/n%C3%A9b%CA%B0os

              W walijskim niebo to nefoedd, więc coś niecos podobnie. (…)

              HeaWeN
              HaeBeN
              NaeBeN ( coś jak z tym NeFoeDD < NePoeDD < NeBoeDD)

              Polubienie

              Odpowiedz