130 Target / TaRG+eT – Giermański Drag / DRaG i jego pierwotne Pra-Słowiańskie źródłosłowy i znaczenia, czyli tragiczne targnięcie się na najświętsze świętości ofitzjalnego jęsykosnaftzfa 03


tarcze (1.1)

Chcę by ta i następna część wpisu poświęconego wywodzeniu pierwotnych źródłosłowów i ich znaczeń dla giermańskiego słowa Drag / DRaG,.. były szczególne. Stąd rozszerzone tytuły, bo uznałem, że przez swoją zawartość, zasługują na takie właśnie podkreślenie.

Może na pierwszy rzut oka i ucha słowo Target / TaRG+eT niby nie ma z tym Drag / DRaG, nic wspólnego,.. ale jest to nieprawda. Pamiętajcie o zniekształceniach, o których była mowa wcześniej, patrz: PIE=PS T>D i D>T…

Nie będę spalał na samym wstępie tej wiadomości, od jakiego Pra-Słowiańskiego słowa pochodzi źródłosłów, czy raczej źródłosłowy także i tego giermańskiego słowa. Sami się poniżej znów przekonacie, jak fiarygodne są fyfotzenia ofitzjalnego jęsykosnaftzfa…

Napiszę tylko tyle, że także i w następnej części tego wpisu, zajmę się wywodzeniem znaczenia innego znanego słowa. W tym drugim przypadku będzie to słowo pochodzące rzekomo z tzw.  j, greckiego,.. co okaże się jak zwykle ofitzjalnie tragiczną pomyłką… 🙂

…..

https://www.etymonline.com/word/target

target (n.)

c. 1300, „shield,” diminutive of late Old English targe, from Old French targe „light shield” (12c.), from Frankish *targa „shield,” from Proto-Germanic *targ- (source also of Old High German zarga „edging, border,” German zarge „border, edge, frame,” Old English targe, Old Norse targa „shield, buckler„), perhaps originally „edge of a shield.” Meaning „round object to be aimed at in shooting” first recorded 1757, originally in archery, perhaps suggested by the concentric circles in both. Target-practice is from 1801. Target audience is by 1951; early reference is to Cold War psychological warfare.

target (v.)

„to use as a target,” 1837, from target (n.). Earlier it meant „to shield” (1610s). Related: Targeted; targeting.

Related Entries

targe

…..

https://www.etymonline.com/word/targe

targe (n.)

„shield, buckler,” late Old English, from Old French targe, from Frankish *targa, from Germanic (see target (n.)). Old English had a native form targe, but the soft -g- in the later word indicates it came from French.

Related Entries

target

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/target

target

English

Wikipedia has an article on: target

Etymology

From Middle French targette, targuete, diminutive of targe (“light shield”), from Old French, from  Frankish *targa  (“buckler”), akin to Old Norse targa (“small round shield”) (whence also Old Englishtarge, targa (“shield”)) from  Proto-Germanic *targǭ (“edge”), from Proto-Indo-European  *dArg’h- (“fenced lot”). Akin to Old High German  zarga (“side wall, rim”) (German Zarge  (“frame”)).

Pronunciation

  • (US) IPA(key): /ˈtɑɹɡɪt/, [ˈtʰɑɹɡɪt̚]
  • (UK) IPA(key): /tɑːɡɪt/

A target used for archery.

Noun

target (plural targets)

  1. A butt or mark to shoot at, as for practice, or to test the accuracy of a firearm, or the force of a projectile.
    Take careful aim at the target.
  2. A goal or objective.
    They have a target to finish the project by November.
  3. A kind of small shield or buckler, used as a defensive weapon in war.
  4. (obsolete) A shield resembling the Roman scutum. In modern usage, a smaller variety of shield is usually implied by this term.
  5. (sports) The pattern or arrangement of a series of hits made by a marksman on a butt or mark.
    He made a good target.
  6. (surveying) The sliding crosspiece, or vane, on a leveling staff.
  7. (rail transport) A conspicuous disk attached to a switch lever to show its position, or for use as a signal.
  8. (cricket) the number of runs that the side batting last needs to score in the final innings in order to win
  9. (linguistics) The tenor of a metaphor.
  10. (translation studies) The translated version of a document, or the language into which translation occurs.
    Do you charge by source or target?
  11. A person (or group of people) that a person or organization is trying to employ or to have as a customer, audience etc.
  12. (Britain, dated) A thin cut; a slice; specifically, of lamb, a piece consisting of the neck and breast joints.
  13. (Scotland, obsolete) A tassel or pendant.
  14. (Scotland, obsolete) A shred; a tatter.

Synonyms

Coordinate terms

  • (translated version): source

Derived terms

Verb

target (third-person singular simple present targets, present participle targeting or targetting, simple past and past participle targeted or targetted)

  1. (transitive) To aim something, especially a weapon, at (a target).
  2. (transitive, figuratively) To aim for as an audience or demographic.
    The advertising campaign targeted older women.
  3. (transitive, computing) To produce code suitable for.
    This cross-platform compiler can target any of several processors.

Anagrams

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Germanic/targ%C7%AD

Reconstruction:Proto-Germanic/targǭ

Proto-Germanic

Etymology

From Proto-Indo-European *dArǵʰ- (“fenced lot”), or from Proto-Indo-European *dergʰ- (“to catch, grasp”). Cognate with Lithuanian daržas (“border, halo, inclosure, garden”).

Pronunciation

  • IPA(key): /ˈtɑr.ɣɔ̃ː/

Noun

*targǭ f

  1. edge, rim, border

Inflection

Declension of *targǭ (ōn-stem)
singular plural
nominative *targǭ *targōniz
vocative *targǭ *targōniz
accusative *targōnų *targōnunz
genitive *targōniz *targōnǫ̂
dative *targōni *targōmaz
instrumental *targōnē *targōmiz

Descendants

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Indo-European/dAr%C7%B5%CA%B0-&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Indo-European/dArǵʰ-.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Indo-European/derg%CA%B0-&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Indo-European/dergʰ-.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/dar%C5%BEas#Lithuanian

daržas

Lithuanian

Etymology

Cognate with Latvian dārzs.

Noun

dar̃žas m stress pattern 4

  1. a vegetable garden

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/dar%C5%BEas

daržas (język litewski)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) ogród
wyrazy pokrewne:
rzecz. daržovė ż
etymologia:
por. łot. dārzs

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/d%C4%81rzs#Latvian

dārzs

Latvian

dārzs on Latvian Wikipedia

Puķu dārzs (1)

Zirgu dārzs (4)

Mēness dārzs (5)

Etymology

This word has the same origin as zārds (“rickstand”) (q.v.), from which it originated by metathesis. The different intonation (dārzs has a falling [àː], while zārds has a level [āː]) is probably explained by the change in meaning, and may have preceded the metathesis; cf. the intonation change in Lithuanian žárdas (“forked branch, rickstand”), žárdis (“pole”), but žar̃dis (“horse, cattle corral; (arch.) garden”). The meaning change would then have been: “wooden structure” > “fence” > “fenced area” (cf. below zirgu dārzs “horse corral”, and metaphorically also mēness   dārzs “moon ring”) > “garden.” Cognates include Lithuanian dar̃žas.[1]

Pronunciation

Noun

dārzs m (1st declension)

  1. garden (a piece of land used for growing specific vegetable species, flowers, crops, etc.)
    piemājas dārzs ― backyard garden
    skolas dārzs ― school garden
    sakņu dārzs ― vegetable (lit. roots) garden
    augļu dārzs ― orchard (lit. fruit garden)
    puķu dārzs ― flower garden
    dārza žogs ― garden fence
    dārza zeme ― garden land
    dārza zāģis ― garden saw
    dārza māja ― garden cottage (lit. house)
    dārza zemenes ― garden strawberries (i.e., not wild)
    uzrakt dārzu ― to dig up a garden
    ravēt dārzu ― to weed a garden
    dārzā rindās kā sargi stāvēja ķirši ar tikko kā sarkt sākušiem ogu čemuriem ― in lines in the garden, like guards, stood the cherry (trees) which had just started to produce red berry clusters
  2. (rare) a place where wild trees grow in bulk
    Žanis Vītols vēl atceras, cik ļoti dēlam patika liepu dārzs, kas bija tepat pie dravas ― Žanis Vītols still remembers how much (his) son liked the linden garden that was right here by the apiary
  3. garden, park (a planted area with paths for walking)
    pilsētas dārzi un parki ― a city’s gardens and parks
    dārza kafejnīca ― garden cafe
    ainavu dārzs ― landscape garden
    dārzu arhitektūra ― garden architecture (i.e., the design of gardens and parks)
    Rīgas centrā ir tik daudz parku, kuru dēļ to dēvē par dārzu pilsētu ― in the center of Riga there are so many parks that because of them they call it (= Riga) the garden city
  4. enclosure for holding animals, corral, pen
    zirgu dārzs ― horse corral
    koku dārzs ― limber corral (enclosure in a watercourse for floating timber, felled trees)
    tas nebūs aploks, bet vistu dārzs ― that will not be a corral, but (just) a chicken pen
  5. ring of light around the moon or the sun
    kad taisās lietus, tad ap mēnesi var redzēt gaišu riņķi: mēness dārzu ― when it is going to rain, then one can see around the moon a bright ring: the moon’s enclosure

Declension

Declension of dārzs (1st declension)
singular (vienskaitlis) plural (daudzskaitlis)
nominative (nominatīvs) dārzs dārzi
accusative (akuzatīvs) dārzu dārzus
genitive (ģenitīvs) dārza dārzu
dative (datīvs) dārzam dārziem
instrumental (instrumentālis) dārzu dārziem
locative (lokatīvs) dārzā dārzos
vocative (vokatīvs) dārzs dārzi

Synonyms

  • (of „park”): parks
  • (of „enclosure for animals”): aploks
  • (of „ring of light”): apdārzs

Derived terms

References

  1. ^ Karulis, Konstantīns. 1992, 2001. Latviešu etimoloģijas vārdnīca. Rīga: AVOTS. →ISBN.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=z%C4%81rds&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have an entry for zārds.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=%C5%BEardas&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have an entry for žardas.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=%C5%BEardis&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have an entry for žardis.

…..

I tak ofitzjalne jęsykosnaftzfo Dotarło / Do+TaR+L”o w bulach do Pra-Słowiańskiej Żerdzi / Z”/R”e+RDzi i Ogrodu / o+G+RoDo’…

Ja dotarłem tam wcześniej, patrz:

https://skribh.wordpress.com/2016/04/29/291-groouvd-i-jego-rzekomo-nie-slowianski-roouvdoouvwoouvd-i-zrodloslow-czyli-nabijmy-allo-allo-na-zerdzie-czyli-pale-i-wystawmy-na-postrach-przed-palisade-01/

https://skribh.wordpress.com/2016/05/02/292-groouvd-i-jego-rzekomo-nie-slowianski-roouvdoouvwoouvd-i-zrodloslow-czyli-nabijmy-allo-allo-na-zerdzie-czyli-pale-i-wystawmy-na-postrach-przed-palisade-02/

UWAGA!

Wiki nie podaje oczywiście jakichkolwiek słowiańskich odpowiedników, ani żadnych źródłosłowów, dla tego rzekomego odtfoszonego Pra-Giermańskiego *targǭ,.. nie zapominając o tych zniekształconych zapożyczeniach pochodzących od Pra-Słowiańskiej Żerdzi / Z”/R”e+RDzi, wobec tego poniżej podam je ja… 

Zacznę od słowa, które w nagłosie posiada dźwięk zapisywany znakiem T, by potem przejść do słów posiadających tam dźwięk zapisywany znakiem D…

…..

https://pl.wikipedia.org/wiki/Tarcza_(uzbrojenie)

Tarcza (uzbrojenie)

Tarcza husarska z XVI w.

Tarcze aborygenów

Tarcza (staropol. szczyt[1]) – obronna część uzbrojenia używana przez formacje konne i piesze, wyrabiana z drewna, kory, wikliny lub skóry, a z czasem głównie z drewna powlekanego skórą, często obijanego metalem lub skórą, później także w całości z metalu, współcześnie także z tworzyw sztucznych. Była używana co najmniej od okresu brązu, w starożytności i w średniowieczu, tracąc na znaczeniu po wprowadzeniu broni palnej przez piechotę i jazdę, stosowana w specjalnych sytuacjach także współcześnie.

Podział

Tarcza występowała w różnych kształtach i rozmiarach. W starożytnym Rzymie wojska rzymskie stosowały 3 rodzaje tracz:

W historii występowały również tarcze[1]:

  • paradne lub ceremonialne – pozbawione funkcji bojowych i używane jedynie do ozdoby w celach reprezentacyjnych,
  • normandzkie – posiadające charakterystyczny kształt migdała,
  • szermiercze – służące do szermierki,
  • węgierskie – w kształcie ptasiego skrzydła.

Budowa

Wielkie tarcze germańskie, drewniane lub plecione z wikliny, były najczęściej czworokątne i pokryte  skórą. Przypuszcza się, że kształt wczesnych tarcz miał związek z taktyką walki. Europejscy wojownicy piesi stosowali zazwyczaj tarcze okrągłe, wyposażone w umbo chroniące znajdującą się za nim dłoń[2], jeźdźcy używali raczej tarcz dłuższych, owalnych, później migdałowatych, lepiej chroniących sylwetkę konnego wojownika[3]. Znane z licznych i dość dobrze zachowanych wykopalisk tarcze skandynawskie z początków naszej ery i wczesnośredniowieczne tarcze wikińskie były zazwyczaj okrągłe, wykonane z kilku desek różnego rodzaju drewna, najczęściej wyposażone w umbo, wzmacniane drobnymi okuciami, niekiedy z okutym rantem. Niektóre egzemplarze były oklejane jednostronnie, obustronnie lub na krawędziach skórą, o średnicy od ok. 80 cm do 100 cm[4]. Tarcze wikińskie były z reguły malowane[5]. Tarcze słowiańskie z tego okresu, zwane szczytami, były często tarczami jeźdźców, wydłużonymi pionowo, do formy owalu. Zabytki ikonograficzne pokazują, że stosowanie tych typów tarcz nie było regułą, m.in. pruscy wojownicy piesi na Drzwiach Gnieźnieńskich przedstawieni są z tarczami owalnymi. W XII i XIII w Zachodniej Europie popularne stają się tarcze normandzkie, spiczaste u dołu (wysokości. od ok. 120 cm do 180 cm, szerokości ok. 80 cm do 90 cm), zdobione jaskrawymi malowidłami, często o motywach fantastycznych zwierząt, znane m.in. z tkaniny z Bayeux. Z czasem tarcze zaczęły się zmniejszać, przybierając kształt zbliżony do trójkąta.

Historia

Wytwórców tarcz nazywano w średniowiecznej Polsce „szczytnikami„ od staropolskiej nazwy tarczy – „szczytu”[1]. Szczytnikami nazywano również w piastowskiej Polsce żołnierzy walczących pieszo, uzbrojonych w włócznie, miecze i topory chroniących się tarczami. W Polsce istnieje wiele miejscowości, których nazwy wywodzą się od wytwórców tarcz m.in. dawna wieś służebna  Szczytniki we Wrocławiu[6].

Od XVI wieku, wraz z rozwojem i zmianami w uzbrojeniu tarcza traciła stopniowo na znaczeniu.

Współcześnie tarcza używana jest niekiedy przez siły porządkowe: policję i milicję.

Repliki tarcz średniowiecznych

Bibliografia

  • Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1969.

Przypisy

  1. ↑ Skocz do:a b c Włodzimierz Kwaśniewicz: 1000 słów o broni białej i uzbrojeniu ochronnym hasło szczyt, szczytnicy oraz tarcza. Warszawa: MON, 1981, s. 243-262. ISBN 83-11-07666-9.
  2. Skocz do góry↑ Muzeum Archeologiczne w Poznaniu: Świat Słowian i Wikingów
  3. Skocz do góry↑ Gazeta Rycerska
  4. Skocz do góry↑ Tarcza przeworska
  5. Skocz do góry↑ Viking shields
  6. Skocz do góry↑ Konstanty Damrot: Die älteren Ortsnamen Schlesiens, ihre Entstehung und Bedeutung: mit einem Anhange über die schlesisch-polnischen Personennamen: Beiträge zur schlesischen Geschichte und Volkskunde. Beuthen: Verlag von Felix Kasprzyk, 1896, s. 116.

Zobacz też

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/tarcza

tarcza (język polski)

tarcze (1.1)

tarcza (1.2)

tarcza (1.3)

tarcza (1.4)

tarcza (1.5)

tarcza (1.9)

wymowa:
IPA: [ˈtarʧ̑a], AS: [tarča]
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) obronna część uzbrojenia wytwarzana z drewna, kory, wikliny, skóry, metalu lub tworzyw sztucznych
(1.2) herald. element herbu w kształcie tarczy (1.1)
(1.3) tektura lub tablica z narysowanymi koncentrycznymi okręgami przeznaczona do zawieszenia na strzelnicy (sportowej/wojskowej / policyjnej) jako cel do ostrzelania
(1.4) cyferblat, część zegara / zegarka
(1.5) mała plakietka/naszywka w kształcie tarczy (1.1–2) noszona na ubraniu w celu identyfikacji, określenia przynależności
(1.6) geol. rozległy, zazwyczaj lekko wypukły i mający tendencje do podnoszenia się, obszar skał krystalicznych
(1.7) wojsk. zob. tarcza antyrakietowa
(1.8) kolej. urządzenie sygnalizacyjne stosowane w ruchu kolejowym; zob. tarcza ostrzegawcza
(1.9) część telefonu służąca do wybierania numeru telefonu w telefonach starszej generacji; zob. tarcza numerowa
(1.10) mech. część hamulca tarczowego najczęściej wykonane ze stali; zob. tarcza hamulcowa
(1.11) mech. część sprzęgła; zob. tarcza sprzęgła
(1.12) mech. część sprzęgła; zob. tarcza dociskowa
(1.13) mech. lotn. element sterujący wirnika w śmigłowcu; zob. tarcza sterująca
(1.14) ściernica, narzędzie ścierne; zob. tarcza szlifierska
(1.15) element konstrukcyjny, którego grubość jest mała w porównaniu do długości i szerokości, obciążony prostopadle do mniejszego wymiaru
(1.16) med. część pochwowa szyjki macicy
odmiana:
(1.1–16)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mianownik tarcza tarcze
dopełniacz tarczy tarcz
celownik tarczy tarczom
biernik tarczę tarcze
narzędnik tarczą tarczami
miejscownik tarczy tarczach
wołacz tarczo tarcze
przykłady:
(1.1) Tarcze hoplitów nazywały się hoplonami.
(1.2) Na niebieskiej tarczy herbu znajdował się żółty półksiężyc i gwiazda.
(1.3) Łucznik umieścił wszystkie strzały w tarczy.
(1.4) Po upadku tarcza zegara pękła.
(1.5) Zgubiłem gdzieś moją szkolną tarczę.
(1.15) Stropy pracują jako tarcze, przenosząc obciążenie poziome od wiatru na trzony i ściany budynku.
kolokacje:
(1.1) tarcza Zeusa
(1.2) tarcza herbowa
(1.3) tarcza strzelecka
(1.4) tarcza zegarowa • tarcza zegara • tarcza zegarka
(1.5) tarcza szkolna
(1.6) tarcza kontynentalna • tarcza krystaliczna • tarcza fennoskandzka • tarcza bałtycka • tarcza ałdańska
(1.11) tarcza nośna
(1.14) tarcza szlifierska
(1.15) tarcza ścienna
wyrazy pokrewne:
rzecz. tarczownik m

zdrobn. tarczka ż
przym. tarczowy
związki frazeologiczne:
z tarczą lub na tarczy • powrócić z tarczą • żywa tarcza
tłumaczenia:
(1.4) zobacz listę tłumaczeń w haśle: cyferblat
(1.7) zobacz listę tłumaczeń w haśle: tarcza antyrakietowa
(1.8) zobacz listę tłumaczeń w haśle: tarcza ostrzegawcza
(1.9) zobacz listę tłumaczeń w haśle: tarcza numerowa
(1.10) zobacz listę tłumaczeń w haśle: tarcza hamulcowa
(1.11) zobacz listę tłumaczeń w haśle: tarcza sprzęgła
(1.12) zobacz listę tłumaczeń w haśle: tarcza dociskowa
(1.13) zobacz listę tłumaczeń w haśle: tarcza sterująca
(1.14) zobacz listę tłumaczeń w haśle: ściernica

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/tarcza

tarcza

tarcze (#1)

tarcza (#2)

Etymology

EB1911 - Volume 01 - Page 001 - 1.svg

This entry lacks etymological information.

Pronunciation

Noun

tarcza f

  1. shield
  2. target (butt or mark to shoot at)
  3. (heraldry) shield

Declension

declension of tarcza
singular plural
nominative tarcza tarcze
genitive tarczy tarcz
dative tarczy tarczom
accusative tarczę tarcze
instrumental tarczą tarczami
locative tarczy tarczach
vocative tarczo tarcze

See also

…..

https://sjp.pwn.pl/sjp/starczy%C4%87;2523836

starczać

starczać zob. starczyć.

…..

https://sjp.pwn.pl/sjp/starczyc;2523844.html

starczyć — starczać

1. «wystąpić w dostatecznej ilości, liczbie»
2. «stać się dostatecznym powodem, wystarczającą przyczyną czegoś»
…..

wystarczyć — wystarczać

1. «wystąpić w dostatecznej ilości lub liczbie»
2. «stać się dostatecznym powodem czegoś»
3. «zaspokoić czyjeś potrzeby albo zastąpić komuś kogoś lub coś»
wystarczający «odpowiadający określonym wymaganiom»
• wystarczająco
…..

wystarczać (język polski)

wymowa:
IPA: [vɨˈstarʧ̑aʨ̑], AS: [vystarčać]
znaczenia:

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. wystarczyć)

(1.1) aspekt niedokonany od: wystarczyć (nie brakować)
(1.2) aspekt niedokonany od: wystarczyć (być dostatecznym powodem); zob. warunek wystarczający
(1.3) aspekt niedokonany od: wystarczyć (zastępować kogoś)
odmiana:
(1.1) koniugacja I

forma liczba pojedyncza liczba mnoga
1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os.
bezokolicznik wystarczać
czas teraźniejszy wystarczam wystarczasz wystarcza wystarczamy wystarczacie wystarczają
czas przeszły m wystarczałem wystarczałeś wystarczał wystarczaliśmy wystarczaliście wystarczali
ż wystarczałam wystarczałaś wystarczała wystarczałyśmy wystarczałyście wystarczały
n wystarczałom wystarczałoś wystarczało
przykłady:
(1.1) W porannym autobusie nigdy nie wystarczało dla wszystkich miejsc.
(1.1) Miałam wystarczające powody, by się obrazić.
(1.2) Czasem wystarcza, że się uśmiechasz, a wszyscy milej na ciebie patrzą.
(1.3) Odkąd Ania chodzi z Rafałem, on wystarcza jej za wszystkie koleżanki.
kolokacje:
(1.1) warunek wystarczający
synonimy:
(1.1) starczać
antonimy:
(1.1) brakować
wyrazy pokrewne:
rzecz. wystarczanie n
czas. wystarczyć dk.
przym. wystarczający
przysł. wystarczająco
uwagi:
(1.1) zwykle w 3 os. lp, rodzaj nijaki (z podmiotem domyślnym)
tłumaczenia:
(1.1–3) dla języków nierozróżniających aspektów zobacz listę tłumaczeń w haśle: wystarczyć

…..

wystarczać

Polish

Verb

wystarczać impf (perfective wystarczyć)

  1. to suffice, to be enough

Conjugation

Conjugation of wystarczać impf
singular plural
person m f n m pers m anim, m inan, f, n
infinitive wystarczać
present tense 1st wystarczam wystarczamy
2nd wystarczasz wystarczacie
3rd wystarcza wystarczają
past tense 1st wystarczałem wystarczałam wystarczaliśmy wystarczałyśmy
2nd wystarczałeś wystarczałaś wystarczaliście wystarczałyście
3rd wystarczał wystarczała wystarczało wystarczali wystarczały
future tense 1st będę wystarczał1 będę wystarczała1 będziemy wystarczali1 będziemy wystarczały1
2nd będziesz wystarczał1 będziesz wystarczała1 będziecie wystarczali1 będziecie wystarczały1
3rd będzie wystarczał1 będzie wystarczała1 będzie wystarczało1 będą wystarczali1 będą wystarczały1
conditional 1st wystarczałbym wystarczałabym wystarczalibyśmy wystarczałybyśmy
2nd wystarczałbyś wystarczałabyś wystarczalibyście wystarczałybyście
3rd wystarczałby wystarczałaby wystarczałoby wystarczaliby wystarczałyby
imperative 1st — wystarczajmy
2nd wystarczaj wystarczajcie
3rd niech wystarcza niech wystarczają
active adjectival participle wystarczający wystarczająca wystarczające wystarczający wystarczające
contemporary adverbial participle wystarczając
impersonal past wystarczano
verbal noun wystarczanie
1 or: będę wystarczać, będziesz wystarczać etc.

Related terms

UWAGA! 

Wystarczy tego dobrego o Tarczy / TaRC”y. O Sterczeć było już chyba wspomniane w poprzedniej części, więc odpuszczam to sobie. Resztę wiadomości powiązanych z tym pojęciem podam w następnym wpisie.

Wytłumaczenie źródłosłowu dla Pra-Słowiańskiego słowa Tarcza / TaR+C”a jest tożsame ze źródłosłowem dla Pra-Słowiańskiego słowa Targać / TaRG+aC’ i jest zawarte min. w Słowniku M. Arcta z 1916r. Podam je jednak w specjalnym wpisie temu słownikowi poświęconemu.

Tymczasem powrócę do źródłosłowu dla tego Lithuanian dar̃žas…

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/dzier%C5%BCy%C4%87

dzierżyć (język polski)

wymowa:
IPA: [ˈʥ̑ɛrʒɨʨ̑], AS: [ʒ́eržyć], zjawiska fonetyczne: zmięk. wymowa ?/i
znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. zdzierżyć)

(1.1) przest. albo książk. trzymać
(1.2) mieć we władaniu, posiadać

czasownik zwrotny niedokonany dzierżyć się

(2.1) przest. trzymać się
odmiana:
(1.1–2) koniugacja VIb

forma liczba pojedyncza liczba mnoga
1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os.
bezokolicznik dzierżyć
czas teraźniejszy dzierżę dzierżysz dzierży dzierżymy dzierżycie dzierżą
czas przeszły m dzierżyłem dzierżyłeś dzierżył dzierżyliśmy dzierżyliście dzierżyli
ż dzierżyłam dzierżyłaś dzierżyła dzierżyłyśmy dzierżyłyście dzierżyły
n dzierżyłom dzierżyłoś dzierżyło
tryb rozkazujący niech dzierżę dzierż niech dzierży dzierżmy dzierżcie niech dzierżą
przykłady:
(1.1) Za zdrowie Najjaśniejszego Pana! – dworzanie odpowiedzieli tubalnie, dzierżąc pełne kielichy[1].
składnia:
(1.1–2) dzierżyć + B.
kolokacje:
(1.1) dzierżyć berło / miecz / ster • dzierżyć prym • dzierżyć władzę • dzierżyć palmę pierwszeństwa
synonimy:
(1.1) trzymać, reg. śl. dzierżeć
antonimy:
(1.1) puszczać
wyrazy pokrewne:
rzecz. dzierżenie n, dzierżyciel m, dzierżycielka ż, dzierżak m, zdzierżenie n
czas. dzierżeć, zdzierżyć dk.
tłumaczenia:
(1.1) zobacz listę tłumaczeń w haśle: trzymać
źródła:
  1. Skocz do góry↑ Mariusz Sieniewicz, Żydówek nie obsługujemy, 2005, Narodowy Korpus Języka Polskiego.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/dzier%C5%BCy%C4%87

dzierżyć

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *dьržati.

Pronunciation

  • IPA(key): /ˈd͡ʑɛr.ʐɨt͡ɕ/

Verb

dzierżyć impf

  1. (transitive) to wield

Conjugation

Conjugation of dzierżyć impf
singular plural
person m f n m pers m anim, m inan, f, n
infinitive dzierżyć
present tense 1st dzierżę dzierżymy
2nd dzierżysz dzierżycie
3rd dzierży dzierżą
past tense 1st dzierżyłem dzierżyłam dzierżyliśmy dzierżyłyśmy
2nd dzierżyłeś dzierżyłaś dzierżyliście dzierżyłyście
3rd dzierżył dzierżyła dzierżyło dzierżyli dzierżyły
future tense 1st będę dzierżył1 będę dzierżyła1 będziemy dzierżyli1 będziemy dzierżyły1
2nd będziesz dzierżył1 będziesz dzierżyła1 będziecie dzierżyli1 będziecie dzierżyły1
3rd będzie dzierżył1 będzie dzierżyła1 będzie dzierżyło1 będą dzierżyli1 będą dzierżyły1
conditional 1st dzierżyłbym dzierżyłabym dzierżylibyśmy dzierżyłybyśmy
2nd dzierżyłbyś dzierżyłabyś dzierżylibyście dzierżyłybyście
3rd dzierżyłby dzierżyłaby dzierżyłoby dzierżyliby dzierżyłyby
imperative 1st — dzierżmy
2nd dzierż dzierżcie
3rd niech dzierży niech dzierżą
active adjectival participle dzierżący dzierżąca dzierżące dzierżący dzierżące
passive adjectival participle dzierżony dzierżona dzierżone dzierżeni dzierżone
contemporary adverbial participle dzierżąc
impersonal past dzierżono
verbal noun dzierżenie
1 or: będę dzierżyć, będziesz dzierżyć etc.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/d%D1%8Cr%C5%BEati

Reconstruction:Proto-Slavic/dьržati

Proto-Slavic

Etymology

Verb

*dьržati impf

  1. to hold

Inflection

*dьržati (impf., -i/a-, s-aorist, accent paradigm c)
Verbal noun Infinitive Supine L-participle
*dьržanьje *dьržati *dьržatъ *dьržalъ
Participles
Tense Past Present
Passive *dьržanъ *dьržimъ
Active *dьržavъ *dьržę
Aorist Present
Person 1st 2nd 3rd 1st 2nd 3rd
Singular *dьržaxъ *dьrža *dьrža *dьržǫ *dьržiši *dьržitь
Dual *dьržaxově *dьržasta *dьržaste *dьrživě *dьržita *dьržite
Plural *dьržaxomъ *dьržaste *dьržašę *dьržimъ *dьržite *dьržętь
Imperfect Imperative
Person 1st 2nd 3rd 1st 2nd 3rd
Singular *dьržaaxъ *dьržaaše *dьržaaše — *dьrži *dьrži
Dual *dьržaaxově *dьržaašeta *dьržaašete *dьrživě *dьržita —
Plural *dьržaaxomъ *dьržaašete *dьržaaxǫ *dьržimъ *dьržite —

Descendants

References

  • Derksen, Rick (2008) Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, pages 137–138
  • Vasmer, Max (1964–1973), “держа́ть”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Trubačev O. N., Moscow: Progress
  • Černyx, P. Ja. (1999), “держа́ть”, in Istoriko-etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Historical-Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), volume 1, 3rd reprint edition, Moscow: Russkij jazyk, pages 243–244
  • Trubačev O. N., editor (1978), “*dьržati”, in Etimologičeskij slovarʹ slavjanskix jazykov [Etymological dictionary of Slavic languages] (in Russian), volume 05, Moscow: Nauka, page 230–231

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Slavic/derg%C4%9Bti&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/dergěti.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Slavic/derzjati&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/derzjati.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=dir%C5%BEti&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have an entry for diržti.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=dir%C5%BEtu&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have an entry for diržtu.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=%CE%B4%CF%81%CE%AC%CF%83%CF%83%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B9&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have an entry for δράσσομαι.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=%CE%B4%CF%81%CE%AC%CF%84%CF%84%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CE%B9&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have an entry for δράττομαι.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Indo-European/d%CA%B0er%C7%B5%CA%B0-&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Indo-European/dʰerǵʰ-.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=%E0%A4%A6%E0%A5%83%E0%A4%B9%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%A4%E0%A4%BF&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have an entry for दृह्यति.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/%E0%A4%A7%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A4%A4%E0%A4%BF#Sanskrit

धारयति

Sanskrit

Etymology

Causative of धरति (dharati, “to hold, support, seize”), itself from √धृ (dhṛ, “to hold back, stop, restrain”)

Verb

धारयति • (dhārayati)

  1. to maintain, to hold
  2. to practise
  3. to undergo, to bear

References

  • Sir Monier Monier-Williams (1898) A Sanskrit-English dictionary etymologically and philologically arranged with special reference to cognate Indo-European languages, Oxford: Clarendon Press, page 519

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=forctis&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have an entry for forctis.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/fortis#Latin

UWAGA! 

Wywiedzeniu źródłosłowów łacińskiego słowa Fortis / FoRT+iS poświęcę oddzielny wpis, bo warto zobaczyć te wszystkie ofitzjalne fyfietzenia dokładniej!

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/firmus#Latin

firmus

Latin

Etymology

From Proto-Italic *fermos, from Proto-Indo-European *dʰer-mo-s (“holding”), from the root *dʰer-  (“to hold”)  (whence also ferē and fermē). Cognates include Sanskrit धरति (dharati), Old Persian  (d-a-r-y-t-i-y /dārayatiy/),  Persian دار‎ (dār, “have, hold”) Lithuanian derė́ti and Russian  держать  (deržát’).[1]

Pronunciation 

Adjective 

firmus (feminine firma, neuter firmum, comparative firmior, superlative firmissimus); first/second declension

  1. stable, strong, firm
  2. faithful, steadfast, true

Inflection

First/second declension.

Number Singular Plural
Case / Gender Masculine Feminine Neuter Masculine Feminine Neuter
nominative firmus firma firmum firmī firmae firma
genitive firmī firmae firmī firmōrum firmārum firmōrum
dative firmō firmō firmīs
accusative firmum firmam firmum firmōs firmās firma
ablative firmō firmā firmō firmīs
vocative firme firma firmum firmī firmae firma

Synonyms 

Derived terms 

Descendants 

References 

  1. ^ De Vaan, Michiel (2008), “firmus”, in Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 7), Leiden, Boston: Brill, page 223

Further reading 

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/durus#Latin

durus

Latin

Etymology

From Proto-Indo-European *deru-, *drew- (“hard, fast”). Probably Lithuanian drū́tas (“firm, strong”), Old English  trum (“trim, strong, firm”) and Sanskrit ध्रुव (dhruva, “firm, fixed”).

Pronunciation

Adjective

dūrus (feminine dūra, neuter dūrum); first/second declension

  1. hard, rough (of a touch)
  2. harsh (of a taste)
  3. hardy, vigorous
  4. unyielding, unfeeling, stern
  5. oppressive, severe

Inflection

First/second declension.

Number Singular Plural
Case / Gender Masculine Feminine Neuter Masculine Feminine Neuter
nominative dūrus dūra dūrum dūrī dūrae dūra
genitive dūrī dūrae dūrī dūrōrum dūrārum dūrōrum
dative dūrō dūrō dūrīs
accusative dūrum dūram dūrum dūrōs dūrās dūra
ablative dūrō dūrā dūrō dūrīs
vocative dūre dūra dūrum dūrī dūrae dūra

Derived terms

Related terms

Descendants

References

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF#Sanskrit

धरति

Sanskrit

Etymology

From Proto-Indo-Iranian *dʰárati, from Proto-Indo-European *dʰér-e-ti, thematic present of *dʰer- (“to hold”). Cognates include Old Persian (d-a-r-y-t-i-y /dārayatiy/), Latin firmus  and Lithuanian derė́ti.

Verb

धरति • (dharati) (class-1, P. Ā., root √dhṛ)

  1. to hold, bear (also bring forth), carry, maintain, preserve, keep, possess, have, use, employ, practise, undergo
  2. (with or scil. आत्मानम् (ātmānam), जीवितम् (jīvitam), प्राणान् (prāṇān), देहम् (deham), शरीरम् (śarīram) etc.) to preserve soul or body, continue living, survive (especially future dhariṣyati; compare passive below)
  3. to hold back, keep down, stop, restrain, suppress, resist
  4. to place or fix in, bestow or confer on (locative)
  5. to destine for (dative; Ā. also to be destined for or belong to)
  6. to present to (genitive)
  7. to direct or turn (attention, mind, etc.) towards, fix or resolve upon (locative or dative)
  8. (Ā) to be ready or prepared for
  9. (Ā, P) to owe anything (accusative) to (dative or genitive)
  10. to prolong (in pronunciation)
  11. to quote, cite
  12. (with गर्भम् (garbham)) to conceive, be pregnant (older garbham- √bhṛ)
  13. (with दण्डम् (daṇḍam), दमम् (damam)) to inflict punishment on (locative)
  14. (with केशान् (keśān), or श्मश्रु (śmaśru)) to let the hair or beard grow
  15. (with रश्मीन् (raśmīn) or प्रहरान् (praharān)) to draw the reins tight
  16. (with धरमम् (dharamam)) to fulfil a duty
  17. (with व्रतम् (vratám)) to observe or keep a vow
  18. (with धारणाम् (dhāraṇām)) to practise self-control
  19. (with ?) to perform penance
  20. (with मूर्ध्ना (mūrdhnā) or मूर्ध्नि (mūrdhni), शिरसा (śirasā) or शिरसि (śirasi)) to bear on the head, honour highly
  21. (with or scil. तुलया (tulayā)) to hold in a balance, weigh, measure
  22. (with or scil. मनसा (manasā)) to bear in mind, recollect, remember
  23. (with समये (samaye)) to hold to an agreement, cause to make a compact
  24. (passive) to be borne
  25. to be firm, keep steady
  26. to continue living, exist, remain
  27. to begin, resolve upon, undertake (dative; accusative or infinitive)
  28. (intensive) to hold fast, bear firmly, fasten

Descendants

References

  • Sir Monier Monier-Williams (1898) A Sanskrit-English dictionary etymologically and philologically arranged with special reference to cognate Indo-European languages, Oxford: Clarendon Press, page 0519

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/%E0%A4%A7%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%B5#Sanskrit

ध्रुव

Sanskrit

Etymology

From Proto-Indo-Iranian *dʰruwás (“fixed, firm, strong”), from Proto-Indo-European *dʰru-wó-s, from *dʰer-us ~ *dʰr-éws + *-wós, from *dʰer- (“to support, hold”) +‎ *-us. Cognate with Avestan  (druua), Old Persian (duruva, “firm, certain”), Persian درست‎ (dorost, “healthy”).

Pronunciation

Adjective

ध्रुव • (dhruvá) m

  1. fixed, immovable
  2. firm, stable
  3. certain, sure
    मृतस्य जन्म ध्रुवम् ― mṛtasya janma dhruvam ― for the dead life (ie, reincarnation) is certain

Declension

Masculine a-stem declension of ध्रुव
Singular Dual Plural
Nominative ध्रुवः (dhruvaḥ) ध्रुवौ (dhruvau) ध्रुवाः (dhruvāḥ)
Vocative ध्रुव (dhruva) ध्रुवौ (dhruvau) ध्रुवाः (dhruvāḥ)
Accusative ध्रुवम् (dhruvam) ध्रुवौ (dhruvau) ध्रुवान् (dhruvān)
Instrumental ध्रुवेन (dhruvena) ध्रुवाभ्याम् (dhruvābhyām) ध्रुवैः (dhruvaiḥ)
Dative ध्रुवाय (dhruvāya) ध्रुवाभ्याम् (dhruvābhyām) ध्रुवेभ्यः (dhruvebhyaḥ)
Ablative ध्रुवात् (dhruvāt) ध्रुवाभ्याम् (dhruvābhyām) ध्रुवेभ्यः (dhruvebhyaḥ)
Genitive ध्रुवस्य (dhruvasya) ध्रुवयोः (dhruvayoḥ) ध्रुवानाम् (dhruvānām)
Locative ध्रुवे (dhruve) ध्रुवयोः (dhruvayoḥ) ध्रुवेषु (dhruveṣu)
Feminine ā-stem declension of ध्रुव
Singular Dual Plural
Nominative ध्रुवा (dhruvā) ध्रुवे (dhruve) ध्रुवाः (dhruvāḥ)
Vocative ध्रुवे (dhruve) ध्रुवे (dhruve) ध्रुवाः (dhruvāḥ)
Accusative ध्रुवाम् (dhruvām) ध्रुवे (dhruve) ध्रुवाः (dhruvāḥ)
Instrumental ध्रुवया (dhruvayā) ध्रुवाभ्याम् (dhruvābhyām) ध्रुवाभिः (dhruvābhiḥ)
Dative ध्रुवायै (dhruvāyai) ध्रुवाभ्याम् (dhruvābhyām) ध्रुवाभ्यः (dhruvābhyaḥ)
Ablative ध्रुवायाः (dhruvāyāḥ) ध्रुवाभ्याम् (dhruvābhyām) ध्रुवाभ्यः (dhruvābhyaḥ)
Genitive ध्रुवायाः (dhruvāyāḥ) ध्रुवयोः (dhruvayoḥ) ध्रुवानाम् (dhruvānām)
Locative ध्रुवायाम् (dhruvāyām) ध्रुवयोः (dhruvayoḥ) ध्रुवासु (dhruvāsu)
Neuter a-stem declension of ध्रुव
Singular Dual Plural
Nominative ध्रुवम् (dhruvam) ध्रुवे (dhruve) ध्रुवानि (dhruvāni)
Vocative ध्रुव (dhruva) ध्रुवे (dhruve) ध्रुवानि (dhruvāni)
Accusative ध्रुवम् (dhruvam) ध्रुवे (dhruve) ध्रुवानि (dhruvāni)
Instrumental ध्रुवेन (dhruvena) ध्रुवाभ्याम् (dhruvābhyām) ध्रुवैः (dhruvaiḥ)
Dative ध्रुवाय (dhruvāya) ध्रुवाभ्याम् (dhruvābhyām) ध्रुवेभ्यः (dhruvebhyaḥ)
Ablative ध्रुवात् (dhruvāt) ध्रुवाभ्याम् (dhruvābhyām) ध्रुवेभ्यः (dhruvebhyaḥ)
Genitive ध्रुवस्य (dhruvasya) ध्रुवयोः (dhruvayoḥ) ध्रुवानाम् (dhruvānām)
Locative ध्रुवे (dhruve) ध्रुवयोः (dhruvayoḥ) ध्रुवेषु (dhruveṣu)

Descendants

  • Maharastri Prakrit: (dhuva)
  • Pali: dhuva
  • Sauraseni Prakrit: (dhuva)

Noun

ध्रुव • (dhruva) m

  1. the celestial pole, the axis mundi
  2. a knot

Derived terms

References

  • Sir Monier Monier-Williams (1898) A Sanskrit-English dictionary etymologically and philologically arranged with special reference to cognate Indo-European languages, Oxford: Clarendon Press, page 521-522

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-Iranian/d%CA%B0%C3%A1rati

Reconstruction:Proto-Indo-Iranian/dʰárati

Proto-Indo-Iranian

Etymology

From Proto-Indo-European *dʰér-e-ti, from *dʰer- (“to support, hold”) +‎ *-eti (thematic present suffix).

Verb

*dʰárati

  1. to hold, have

Descendants

See also

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-Iranian/d%CA%B0%C4%81r%C3%A1yati

Reconstruction:Proto-Indo-Iranian/dʰāráyati

Proto-Indo-Iranian

Etymology

From Proto-Indo-European *dʰor-éyeti, causative of *dʰer-.

Verb

*dʰāráyati

  1. to bear, hold

Descendants

References

  1. ^ Turner, Ralph Lilley (1969–1985), “dhāráyati (6791)”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press
  2. ^ Cheung, Johnny (2007), “*dar1”, in Etymological Dictionary of the Iranian Verb (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 2), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 57

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Indo-European/deru-&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Indo-European/deru-.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Indo-European/drew-&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Indo-European/drew-.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=trum&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have an entry for trum.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=drutas&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have an entry for drutas.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/der%C4%97ti#Lithuanian

derėti

Lithuanian

Etymology

From Proto-Indo-European *dʰer- (“to hold”). Cognates include Sanskrit धरति (dharati) and Latin firmus.

Verb

derė́ti

  1. be suited, be fit
  2. to bargain, bet
  3. to agree upon

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B0%D1%82%D1%8C#Russian

держать

Russian

Etymology

From Proto-Slavic *dьržati, from Proto-Indo-European *dʰer- (“to hold, to support”).

Pronunciation

Verb

держа́ть • (deržátʹ) impf (perfective подержа́ть or сдержа́ть)

  1. to hold, keep, support
    держа́ть при себе́ кого́-либо ― deržátʹ pri sebé kovó-libo ― to keep somebody close by oneself, to keep somebody around
    держа́ть при себе́ что́-либо ― deržátʹ pri sebé štó-libo ― to keep something to oneself, to hold something inside
    держа́ть кого́-либо за ру́ку ― deržátʹ kovó-libo za rúku ― to hold somebody by the hand
    держа́ть друг дру́га за ру́ку ― deržátʹ drug drúga za rúku ― to hold hands
    держа́ть себя́ в рука́х ― deržátʹ sebjá v rukáx ― to have control over oneself, to keep oneself in hand, to keep oneself under control
    держа́ть ка́мень за па́зухой на кого́-либо / про́тив кого́-либо ― deržátʹ kámenʹ za pázuxoj na kovó-libo / prótiv kovó-libo ― to harbor a grudge towards someone /against someone

Conjugation

Conjugation of держа́ть (class 5c imperfective transitive)
Note: For declension of participles, see their entries. Adverbial participles are indeclinable.
imperfective aspect
infinitive держа́ть
deržátʹ
participles present tense past tense
active держа́щий
deržáščij		 держа́вший
deržávšij
passive держи́мый
deržímyj		 де́ржанный
déržannyj
adverbial держа́
deržá		 держа́в
deržáv,
держа́вши
deržávši
present tense future tense
1st singular (я) держу́
deržú		 бу́ду держа́ть
búdu deržátʹ
2nd singular (ты) де́ржишь
déržišʹ		 бу́дешь держа́ть
búdešʹ deržátʹ
3rd singular (он/она́/оно́) де́ржит
déržit		 бу́дет держа́ть
búdet deržátʹ
1st plural (мы) де́ржим
déržim		 бу́дем держа́ть
búdem deržátʹ
2nd plural (вы) де́ржите
déržite		 бу́дете держа́ть
búdete deržátʹ
3rd plural (они́) де́ржат
déržat		 бу́дут держа́ть
búdut deržátʹ
imperative singular plural
держи́
derží		 держи́те
deržíte
past tense singular plural
(мы/вы/они́)
masculine (я/ты/он) держа́л
deržál		 держа́ли
deržáli
feminine (я/ты/она́) держа́ла
deržála
neuter (оно́) держа́ло
deržálo

Derived terms

imperfective

perfective

Related terms

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B0%D1%82%D1%8C

держать (język rosyjski)

transliteracja:
deržatʹ
wymowa:
IPA: [dʲɪ’rʐatʲ] wymowa ?/i
znaczenia:

czasownik niedokonany

(1.1) trzymać
odmiana:
(1.1) держа́ть ter. lp держу́, де́ржишь, де́ржит; lm де́ржим, де́ржите, де́ржат; przesz. lp держа́л / держа́ла / держа́ло; lm держа́ли; rozk. lp держи́; 2 os. lm держи́те
związki frazeologiczne:
держать рот на замке • держать себя в руках • держать язык за зубами

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B2%D0%B0#Russian

держава

Russian

Etymology

Cognates include Ukrainian держа́ва (deržáva), Belarusian дзяржа́ва (dzjaržáva).

Pronunciation

Noun

держа́ва • (deržáva) f inan (genitive держа́вы, nominative plural держа́вы, genitive plural держа́в)

  1. state, power
  2. orb, globe, mound

Declension

Declension of держа́ва (inan fem-form hard-stem accent-a)
singular plural
nominative держа́ва
deržáva		 держа́вы
deržávy
genitive держа́вы
deržávy		 держа́в
deržáv
dative держа́ве
deržáve		 держа́вам
deržávam
accusative держа́ву
deržávu		 держа́вы
deržávy
instrumental держа́вой, держа́вою
deržávoj, deržávoju		 держа́вами
deržávami
prepositional держа́ве
deržáve		 держа́вах
deržávax

Synonyms

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B2%D0%B0

держава (język rosyjski)

держава (1.3)

transliteracja:
deržava
wymowa:
IPA: [dʲɪrˈʐavə] wymowa ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) geogr. polit. państwo, kraj
(1.2) hist. polit. mocarstwo
(1.3) hist. jabłko królewskie
odmiana:
(1.1–3)

przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga
mianownik держа́ва держа́вы
dopełniacz держа́вы держа́в
celownik держа́ве держа́вам
biernik держа́ву держа́вы
narzędnik держа́вой / держа́вою держа́вами
miejscownik держа́ве держа́вах
kolokacje:
(1.1) Великоморавская держава
wyrazy pokrewne:
rzecz. державность ż
przym. державный

держава (język ukraiński)

transliteracja:
deržava
wymowa:
wymowa ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) geogr. polit. państwo
odmiana:
(1.1) lp держа́в|а; lm держав|и; deklinacja I, wzór 1
przykłady:
(1.1) У своєму вітальному слові міністр подякував за запрошення та зазначив важливість співпраці між сусідніми державами. → W swojej mowie powitalnej ministerpodziękował za zaproszenie i podkreślił ważność współpracy między sąsiednimi państwami.
synonimy:
(1.1) країна, rzad. край
wyrazy pokrewne:
rzecz. держання n, державність ż, державник m, державець m, держак m, держачок m, держално n, держальце n, держалко n, держало n
czas. держати ndk., держатися ndk.
przym. держкий, державний
tem. słow. держ-

…..

A teraz coś, co nadziewa coś na coś…

…..

https://pl.wikisource.org/wiki/S%C5%82ownik_etymologiczny_j%C4%99zyka_polskiego/dzierzba

Słownik etymologiczny języka polskiego/dzierzba

dzierzba, dzirzwa w 15. wieku, ptak z rodziny wróblów, dzirbołka r. 1500 to samo?; dzirbić,  dzirbolić się, ‘dźwigać powolnie’ (do der-)?

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/dzierzba

dzierzba (język polski)

dzierzba (1.1)

wymowa:
IPA: [ˈʥ̑ɛʒba], AS: [ʒ́ežba], zjawiska fonetyczne: zmięk. wymowa ?/i
znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) ornit. barwny ptak nabijający swoje pożywienie na cierń lub ostrą gałąź; zob. też dzierzbowate w Wikipedii

przykłady:
(1.1) Gil, wróbel i dzierzba śpiewały na grabinie […] (J. Słowacki: Balladyna)
uwagi:
(1.1) zobacz też: Indeks:Polski – Ptaki
tłumaczenia:

…..

https://sjp.pwn.pl/sjp/dziergac;2455728.html

dziergać

1. «robić na drutach, szydełkiem lub haftować»
2. reg. «usuwać z łodyg lnu główki nasienne za pomocą dziergaczki»

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/dzierga%C4%87

dziergać

Polish

Etymology 

From Proto-Slavic *dьrgati.

Pronunciation

IPA(key): /ˈd͡ʑɛr.ɡat͡ɕ/

Verb

dziergać impf

  1. (transitive) to crochet, to embroider

Conjugation

Conjugation of dziergać impf
singular plural
person m f n m pers m anim, m inan, f, n
infinitive dziergać
present tense 1st dziergam dziergamy
2nd dziergasz dziergacie
3rd dzierga dziergają
past tense 1st dziergałem dziergałam dziergaliśmy dziergałyśmy
2nd dziergałeś dziergałaś dziergaliście dziergałyście
3rd dziergał dziergała dziergało dziergali dziergały
future tense 1st będę dziergał1 będę dziergała1 będziemy dziergali1 będziemy dziergały1
2nd będziesz dziergał1 będziesz dziergała1 będziecie dziergali1 będziecie dziergały1
3rd będzie dziergał1 będzie dziergała1 będzie dziergało1 będą dziergali1 będą dziergały1
conditional 1st dziergałbym dziergałabym dziergalibyśmy dziergałybyśmy
2nd dziergałbyś dziergałabyś dziergalibyście dziergałybyście
3rd dziergałby dziergałaby dziergałoby dziergaliby dziergałyby
imperative 1st — dziergajmy
2nd dziergaj dziergajcie
3rd niech dzierga niech dziergają
active adjectival participle dziergający dziergająca dziergające dziergający dziergające
passive adjectival participle dziergany dziergana dziergane dziergani dziergane
contemporary adverbial participle dziergając
impersonal past dziergano
verbal noun dzierganie
1 or: będę dziergać, będziesz dziergać etc.

Synonyms

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/d%D1%8Crgati

Reconstruction:Proto-Slavic/dьrgati

Proto-Slavic

Etymology

From Proto-Balto-Slavic *dirˀg-, from Proto-Indo-European *dr̥Hgʰ, from the root *derHgʰ-  (given as *derHǵʰ- in Derksen, but this is likely a typo). Cognate with Lithuanian dìrginti (“to irritate”)  (3sg. dìrgina, 3sg. past dìrgino), dìrgti (“to become weak”) (3sg. dìrgsta, 3sg. past  dìrgo), Latvian  dragât (“to pull, to tear”) (1sg. dragãju), derglît (“to tear, to split”) (1sg.  derglĩju). Also cognate with Old English tiergan (“to irritate, to annoy”), German zergen (“to tease”) (dialectal), Dutch  tergen (“to provoke”).

Verb

*dьrgati impf

  1. to comb (flax)? to rub? to scratch? to pull?

Inflection

*dьrgati (impf., -aj-, s-aorist, accent paradigm ?)
Verbal noun Infinitive Supine L-participle
*dьrganьje *dьrgati *dьrgatъ *dьrgalъ
Participles
Tense Past Present
Passive *dьrganъ *dьrgajemъ
Active *dьrgavъ *dьrgaję
Aorist Present
Person 1st 2nd 3rd 1st 2nd 3rd
Singular *dьrgaxъ *dьrga *dьrga *dьrgajǫ *dьrgaješi *dьrgajetь
Dual *dьrgaxově *dьrgasta *dьrgaste *dьrgajevě *dьrgajeta *dьrgajete
Plural *dьrgaxomъ *dьrgaste *dьrgašę *dьrgajemъ *dьrgajete *dьrgajǫtь
Imperfect Imperative
Person 1st 2nd 3rd 1st 2nd 3rd
Singular *dьrgaaxъ *dьrgaaše *dьrgaaše — *dьrgaji *dьrgaji
Dual *dьrgaaxově *dьrgaašeta *dьrgaašete *dьrgajivě *dьrgajita —
Plural *dьrgaaxomъ *dьrgaašete *dьrgaaxǫ *dьrgajimъ *dьrgajite —

Related terms

Descendants

  • East Slavic:
  • West Slavic:
    • Czech: drhat (“to tear, to pluck”) (rare)
    • Polish: dziergać (“to stitch, to comb (flax), to make bobbin lace”), also (obsolete or dialectal) dzierzgać
    • Sorbian:
      • Lower Sorbian: źergaś (“to comb (flax)”)

References

  • Černyx, P. Ja. (1999), “дёргать”, in Istoriko-etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Historical-Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), volume 1, 3rd reprint edition, Moscow: Russkij jazyk, page 242
  • Derksen, Rick (2008), “*dьrgati”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, pages 135–136
  • Trubačev O. N., editor (1978), “*dьrgati”, in Etimologičeskij slovarʹ slavjanskix jazykov [Etymological dictionary of Slavic languages] (in Russian), volume 05, Moscow: Nauka, page 221
  • Vasmer, Max (1964–1973), “дергать”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Trubačev O. N., Moscow: Progress

…..

UWAGA!!!

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/dorga

Reconstruction:Proto-Slavic/dorga

Proto-Slavic

Etymology

From Proto-Indo-European *dergʰ-

Noun

*dòrga f

  1. path, road
  2. way

Inflection

*dòrga (hard a-stem, accent paradigm a)
Singular Dual Plural
Nominative *dòrga *dòrdzě *dòrgy
Accusative *dòrgǫ *dòrdzě *dòrgy
Genitive *dòrgy *dòrgu *dòrgъ
Locative *dòrdzě *dòrgu *dòrgasъ, *dòrgaxъ*
Dative *dòrdzě *dòrgama *dòrgamъ
Instrumental *dòrgojǫ, *dòrgǭ** *dòrgama *dòrgamī
Vocative *dòrgo *dòrdzě *dòrgy
* -asъ is the expected Balto-Slavic form but is found only in some Old Czech documents; -axъ is found everywhere else and is formed by analogy with other locative plurals in -xъ.
** The second form occurs in languages that contract early across /j/ (e.g. Czech), while the first form occurs in languages that do not (e.g. Russian).

Descendants

References

  • Vasmer, Max (1964–1973), “доро́га”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Trubačev O. N., Moscow: Progress
  • Derksen, Rick (2008), “*dòrga”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 113
  • Trubačev O. N., editor (1978), “*dorga”, in Etimologičeskij slovarʹ slavjanskix jazykov [Etymological dictionary of Slavic languages] (in Russian), volume 05, Moscow: Nauka, page 74f

UWAGA! 

Powrócę to tego słowa jeszcze, ale w jednej z następnych części, poświęconej słowom zaczynającym się dźwiękiem zapisywanym znakiem D!

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Slavic/d%D1%8Crn%C7%ABti&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/dьrnǫti.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=zergen&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have an entry for zergen.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=tiergan&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have an entry for tiergan.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=tergen&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have an entry for tergen.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Indo-European/derH%C7%B5%CA%B0-&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Indo-European/derHǵʰ-.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Indo-European/derHg%CA%B0-&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Indo-European/derHgʰ-.

…..

A teraz niemożliwe, czyli dwa odtfoszenia prawie takie same, ale… o dokładnie odwrotnym znaczeniach… Jak to możliwe? Ano tak to, bo to są ofitzjalne odtfoszenia..

UWAGA!

No ale może to i prawda, patrz Drzeć / DR”eC’, Dziergać / DzieR+GaC’ i Dzierżyć / DzieR+Z”yC’… i Trzeć / TR”eC’ i Trzymać / TR”y+MaC’, z tym że… 

Dziergać / DzieR+GaC’ to postac tzw. kentum,.. a Dzierżyć / DzieR+Z”yC’ to postać tzw. satem…

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/der-

Reconstruction:Proto-Indo-European/der-

Proto-Indo-European

Alternative reconstructions

Root

*der-[1]

  1. to split, to separate
  2. to tear, to crack, to shatter

Descendants

Derived terms

► Terms derived from the PIE root *der-

References

  1. ↑ Jump up to:1.0 1.1 Kroonen, Guus (2013) Etymological Dictionary of Proto-Germanic (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 11), Leiden, Boston: Brill

UWAGA!

Słowami *dērtì, *dьrati, δέρω, itd zajmę się w następnych wpisach poświęconych słowom zaczynającym się dźwiękiem zapisywanym znakiem D!

Widać już, że KAŻDE powyższe giermańskie słowo, jak np. *turnaz, *turþiz, *turnaną,  *teraną, distaurnan, aftaurnan, jest wtórnie zniekształcone względem postaci i tzw. PIE,.. jak i postaci słowiańskich, hm? 🙂

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Indo-European/derH-&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Indo-European/derH-.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/d%CA%B0er-

Reconstruction:Proto-Indo-European/dʰer-

Proto-Indo-European

Root

*dʰer- (perfective)[1][2]

  1. to support
  2. to hold

See also

Descendants

  • Indo-Iranian: *dʰar- (“hold, stop, bear, carry, receive, hold up right”)
    • Persian: دار‎ (dār, “having, holding”)

Derived terms

► Terms derived from the PIE root *dʰer-
  • *dʰr̥-tó ~ dʰr-n̥tó (root medio-passive aorist)[2][3]
    • Indo-Iranian:
    • Iranian:
      • Avestan: (dərətā, 3sg.med.inj.), (drītā, 3sg.med.opt.)
  • *dʰér-e-ti (thematic present)[2][4]
  • *dʰí-dʰer-ti (reduplicated present)[2][3]
    • Indo-Iranian:
      • Indo-Aryan:
      • Iranian:
        • (perhaps) Avestan: (vidiδārəmna-)
  • *dʰe-dʰór-e ~ *dʰe-dʰr̥-ḗr (reduplicated perfect)[2][3]
  • *dʰor-éyeti[2][3][5]
    • Balto-Slavic:
    • Indo-Iranian:
      • Indo-Aryan:
      • Iranian:
        • Avestan: (dāraiiat̰)
        • Old Persian: (d-a-r-y-a-mi-i-y /dārayāmiy/), (d-a-r-y-t-i-y /dārayatiy/, “to hold”)}
  • *dʰér-mn̥
  • *dʰer-mos[6]
    • Indo-Iranian: *dʰarmas
      • Indo-Aryan:
        • Sanskrit: धर्म (dhárma) (see there for further descendants)
    • Italic: *fermos
      • Latin: firmus (“firm, strong, steadfast, enduring, stable”) (see there for further descendants)
  • *dʰer-o-[7]
  • *dʰr-eh₁-nom[8]
    • Italic: *frēnom
      • Latin: frēnum (“bridle”) (see there for further descendants)
  • *dʰr-eh₁-tos[9]
    • Italic: *frētos
      • Latin: frētus (“leaning on something”) (see there for further descendants)
  • Unsorted formations:
    • Celtic:
      • Old Irish: drong (“troop, multitude, crowd”)
    • Germanic: *darnijaną (“to conceal”) (with nasalization) (see there for further descendants)

References

  1. ^ Pokorny, Julius (1959), “dher-, dherə-”, in Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume I, Bern, München: Francke Verlag, pages 252-254
  2. ↑ Jump up to:2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 Rix, Helmut, editor (2001), “*dʰer-”, in Lexikon der indogermanischen Verben [Lexicon of Indo-European Verbs] (in German), 2nd edition, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, →ISBN, pages 145-146
  3. ↑ Jump up to:3.0 3.1 3.2 3.3 Cheung, Johnny (2007), “*dar¹”, in Etymological Dictionary of the Iranian Verb (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 2), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, pages 57-59
  4. ^ Derksen, Rick (2015), “derėti”, in Etymological Dictionary of the Baltic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 13), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 122
  5. ^ Derksen, Rick (2015), “daryti”, in Etymological Dictionary of the Baltic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 13), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 116
  6. ^ De Vaan, Michiel (2008), “firmus”, in Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 7), Leiden, Boston: Brill, page 223
  7. ^ De Vaan, Michiel (2008), “ferē”, in Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 7), Leiden, Boston: Brill, page 212
  8. ^ De Vaan, Michiel (2008), “frēnum”, in Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 7), Leiden, Boston: Brill, pages 241-242
  9. ^ De Vaan, Michiel (2008), “frētus”, in Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 7), Leiden, Boston: Brill, pages 242-243

UWAGA!

Postacie łacińskie są tez oczywiście zniekształcone wobec pierwotnych postaci tzw. PIE… i postaci słowiańskich, patrz:  *fermos, firmus, *feros, *feramos, ferē, fermē, *frēnom,  frēnum, *frētos, frētus…

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/%E0%A4%A7%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE#Sanskrit

धर्म

Hindi

Hindi Wikipedia has an article on: धर्म

Etymology

Borrowed from Sanskrit धर्म (dhárma), from Proto-Indo-Iranian *dʰármas, from Proto-Indo-European *dʰér-mos (“to hold, to support”).

Pronunciation

Noun

धर्म • (dharma) m (Urdu spelling دھرم‎)

  1. religion, faith

    हम किसी धर्म का तिरस्कार नहीं करना चाहते।

    ham kisī dharma kā tiraskār nahī̃ karnā cāhte.
    We do not want to disregard any religion.

    धर्म हमारे समाज की रीढ़ है।

    dharma hamāre samāj kī rīṛh hai.
    Religion is the backbone of our society.
    Synonyms: मज़हब (mazhab)
  2. virtue, righteousness; morality

    हमारा नेता एक धर्म-स्तम्भ है।

    hamārā netā ek dharma-stambh hai.
    Our leader is a pillar of righteousness.
  3. duty

    तुम्हारी मृत्यु से पहले, अपना अन्तिम धर्म निभाना पड़ता।

    tumhārī mŕtyu se pahle, apnā antim dharma nibhānā paṛtā.
    Before your death, you must fulfill your duty.
    Synonyms: कर्तव्य (kartavya), फर्ज़ (pharz)

Declension

Declension of धर्म
Singular Plural
Direct धर्म (dharma) धर्म (dharma)
Oblique धर्म (dharma) धर्मों (dharmõ)
Vocative धर्म (dharma) धर्मो (dharmo)

Derived terms

Terms derived from धर्म (dharma)

References

  • Bahri, Hardev (1989), “धर्म”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners’ Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons
  • Caturvedi, Mahendra; Bhola Nath Tiwari (1970), “धर्म”, in A practical Hindi-English dictionary, Delhi: National Publishing House

Marathi

Marathi Wikipedia has an article on: धर्म

Etymology

Borrowed from Sanskrit धर्म (dhárma).

Noun

धर्म • (dharma) m

  1. religion

Nepali

Etymology

Borrowed from Sanskrit धर्म (dhárma).

Noun

धर्म • (dharma)

  1. religion

Newari

Newari Wikipedia has an article on: धर्म

Etymology

Borrowed from Sanskrit धर्म (dhárma).

Noun

धर्म (dharma)

  1. religion

Old Gujarati

Etymology

Borrowed from Sanskrit धर्म (dhárma).

Noun

धर्म (transliteration needed) m

  1. duty
  2. dharma

Sanskrit

Etymology

From Proto-Indo-European *dʰer- (“to hold, to support”).

Pronunciation

Noun

धर्म • (dhárma) m

  1. morality, virtue, moral code, good deed, good works
  2. that which is established or firm, steadfast decree, statute, ordinance, law
  3. usage, practice, customary observance or prescribed conduct, duty
  4. right, justice (often as a synonym of punishment)
  5. religion, religious merit
  6. Law or Justice personified
  7. the law or doctrine of Buddhism
  8. the ethical precepts of Buddhism
  9. the law of Northern Buddhism
  10. nature, character, peculiar condition or essential quality, property, mark, peculiarity
  11. a particular ceremony
  12. sacrifice
  13. the ninth mansion
  14. Upanishad
  15. associating with the virtuous
  16. religious abstraction, devotion
  17. bow
  18. Soma-drinker
  19. name of the 15th अर्हत् (arhat) of the present अवसर्पिणी (ava-sarpiṇī)

Declension

Masculine a-stem declension of धर्म
Singular Dual Plural
Nominative धर्मः (dharmaḥ) धर्मौ (dharmau) धर्माः (dharmāḥ)
Vocative धर्म (dharma) धर्मौ (dharmau) धर्माः (dharmāḥ)
Accusative धर्मम् (dharmam) धर्मौ (dharmau) धर्मान् (dharmān)
Instrumental धर्मेण (dharmeṇa) धर्माभ्याम् (dharmābhyām) धर्मैः (dharmaiḥ)
Dative धर्माय (dharmāya) धर्माभ्याम् (dharmābhyām) धर्मेभ्यः (dharmebhyaḥ)
Ablative धर्मात् (dharmāt) धर्माभ्याम् (dharmābhyām) धर्मेभ्यः (dharmebhyaḥ)
Genitive धर्मस्य (dharmasya) धर्मयोः (dharmayoḥ) धर्माणाम् (dharmāṇām)
Locative धर्मे (dharme) धर्मयोः (dharmayoḥ) धर्मेषु (dharmeṣu)

Related terms

Descendants

References

  • Sir Monier Monier-Williams (1898) A Sanskrit-English dictionary etymologically and philologically arranged with special reference to cognate Indo-European languages, Oxford: Clarendon Press, page 0510

…..

https://pl.wikipedia.org/wiki/Dharma

Dharma (skt. धर्म; pali Dhamma धम्म; chiń. 法, pinyin fǎ; kor. pŏp 법, talma; jap. ホウ hō lub タツマ datsuma; wiet. pháp, đạt-ma; tyb. ལྷ་ཆོས།, Wylie lha chos) – wieloznaczny termin występujący w religiach dharmicznych, np. w buddyzmie i hinduizmie.

Hinduizm

W klasycznych tekstach braminizmu słowo to oznaczało zespół podstawowych praw karmicznych, decydujących o wszelkich zdarzeniach, mających miejsce w życiu człowieka, jak i rodzaj tajemnej wiedzy na temat tych praw, dostępnych wyłącznie ryszim.

We współczesnym hinduizmie dharma to jednocześnie nazwa podstawowych zasad etycznych, jakimi powinien kierować się każdy wyznawca – obejmujących obowiązek pracy, założenia rodziny, spłodzenia i wychowania dzieci oraz na starość próby osiągnięcia wyzwolenia. Dharma jako powinność to wypełnianie obowiązków społecznych i religijnych[1].

Buddyzm

Słowo dharma pochodzi od źródłosłowu dhr – nosić, podtrzymywać, podpierać (por. polskie  dzierżyć, greckie thronos).

Często w piśmiennictwie rozróżnia się znaczenia pisząc ten wyraz wielką literą jeśli chodzi o naukę Buddy, prawdę czy ostateczną rzeczywistość.

Dharma jest jednym z podstawowych terminów buddyjskich. Posiada wiele znaczeń:

  • Prawo powszechne, ostateczna rzeczywistość
  • Doktryna buddyjska, nauki Buddy
  • Prawda
  • Zjawiska
  • Rzeczy, elementy, atomy

W praktyce jest się czasem trudno zorientować, jak należy interpretować pojęcie dharmy, gdy natrafimy na nie w tekstach. Można założyć, że np. sthavirowie będą używać go raczej w znaczeniu moralnym, natomiast mahajaniści w znaczeniu raczej ontologicznym. Sthavirowie będą się raczej trzeźwo trzymać literalnego, faktycznego znaczenia, a mahajaniści bardziej egzaltowanego i religijnego. Np. termin dharmadhātu (element dharm/dharmy) dla sthavirów oznacza siedemnasty z osiemnastu elementów (czyli tzw. przedmioty umysłu). Jednak czasami rozumieją ten termin jako dharmiczną prawdę (np. Tathāgata jest wszechwiedzący, ponieważ osiągnął i wszedł do dharmadhātu). Mahāsanghikowie i mahajaniści rozumieją zazwyczaj dharmadhātu jako absolutną Dharmę, która jest dodatkowym czynnikiem dla wszystkich kontyngentnych (zależnych) składników naszego doświadczenia. Element Dharmy staje się jednym z synonimów Absolutu. Trzeba tu zauważyć, że jego znaczenie nie jest epistemologiczne, ale czysto religijne.

Tradycje buddyzmu: wczesne szkoły buddyjskie, theravada i mahajana różnie pochodzą do problemu dharm.

Wczesne szkoły buddyjskie i theravada

  • sarvastivadin-vaibhasika (utrzymujący, że wszystko istnieje, a więc świat zewnętrzny jest poznawalny wprost). Istnieje 75 dharm, z których 72 są dharmami kontyngentnymi (uwarunkowanymi), przyczynowo uzależnionymi (sans. samskṛta), podlegającymi stawaniu się. Istnieją one przez bardzo krótki czas, powstając i zanikając w nieustającym strumieniu. Pozostałe trzy dharmy są niekontyngentne (nieuwarunkowane), przyczynowo nieuzależnione (asamskṛta) i są nimi: przestrzeń (akasa), nirwana oraz ‚niepowstawanie skutków przy braku przyczyn’. Podstawą doktryny szkoły była cała Tripitaka, a zwłaszcza Abhidharma pitaka.
  • sautrantika (trzymający się Sutra pitaki) Odrzucali oni Abhidharma pitakę w całości. Każda dharma – a jest ich 43 – istnieje tylko w teraźniejszości i nie będzie istnieć w przyszłości, tak jak nie istniała w przeszłości (a co utrzymują sarvastavadinowie). Dharmy manifestują się działaniem, momentem dynamicznym. Cała rzeczywistość empiryczna, to potok momentalnych rozbłysków energii (dharm). W swoim podstawowym dziele Abhidharmakośa  Wasubandhu przyjmuje to samo stanowisko. Nirwana traktowana jest negatywnie, jako nieprzejawianie się dharm. Świat zewnętrzny może być tylko wydedukowany. Podstawą doktryny tej szkoły były dwa pierwsze kosze (pitaki) bez Abhidharma pitaki.
  • theravada (nauki starszych). Uznają oni 82 dharmy, które są realne w czasie teraźniejszym (jak i sautrantikowie), jednak ta teraźniejszość jest rozkładana na trzy fazy: powstawanie, trwanie i zanik. Nie redukują realności dharm do jakby matematycznego punktu (‚błysku’). Nirwana jest czymś pozytywnym, wiecznym, niezmiennym, jednym, niepoznawalnym rozumowo – czyli jest niekontyngentną dharmą. Jak z tego wynika: 81 dharm jest kontyngentnych, a jedna (nirwana) jest niekontyngentna.
Dharmy te są podzielone na 3 grupy:
1. Składniki fizyczne: 28 dharm [4 wielkie elementy (ziemia, woda, ogień, powietrze, oraz ruchliwość, elastyczność, ciągliwość itd.).
2. Składniki umysłowe: 52 dharmy [25 moralnie dobrych (brak żądzy, brak nienawiści, brak ułudy, wiara, uwaga, współczucie itd.), 14 moralnie złych (złe poglądy, żądza itd), 13 moralnie obojętnych, które osiągają moralne ‚zabarwienie’ zależne od tych dharm, z którymi się łączą.
3. Świadomość – ostatni uwarunkowany element, tak jak wszystkie uwarunkowane dharmy powstaje, istnieje przez ułamek sekundy i zanika, aby być zastąpionym przez inny składnik / element tego samego typu. Doktryna theravadinów oparta jest na całej Tipitace.

Szkoły mahajany

  • madhjamaka – szkoła środkowej drogi. Wszystko, co ma istnienie relatywne, względne (w odniesieniu do innych rzeczy), w rzeczywistości nie istnieje, np. pojęcie syn ma sens tylko w odniesieniu do pojęcia ojciec i odwrotnie. Skoro zachodzi taka współzależność, żadne pojęcie i żadna rzecz nie są same w sobie, same przez się, a przez to są puste (sans. śunya), nierealne, niemające własnej tożsamości. Nierealne są kompleksy dharm i same dharmy, nierealne są pojęcia zarówno ja jak i nie ja, nierealny jest świat zewnętrzny i nie ma w ogóle żadnej osoby. Wszystko jest bowiem korelatywne. W takim ujęciu pratityasamutpada (współzależne powstawanie) – fundamentalna doktryna buddyzmu – wyraża pustkę, nieposiadanie własnej natury, brak samoistnego bytu i nierealność pojęć i rzeczy. Jak to stwierdził Nagardżuna w  Madhyamakakarika: To, co nazywamy pustką, jest współzależnym powstawaniem.
Śunya nie jest ani matematyczną próżnią, ani niebytem. Madhyamikowie są relatywistami i dowodzą niemożliwości racjonalnej metafizyki. Wniosek jest następujący: jeśli nie ma bytu, nie ma też niebytu. To, co istnieje, nie jest ani realne, ani nierealne. Jest po prostu puste, czyli nie posiada żadnego oznaczenia. W wyniku dalszego rozwoju tej doktryny przyjęto w końcu tezę, że to, co realne – jest absolutem.
  • yogacara – szkoła negująca poznawczy dualizm przedmiotowo-podmiotowy. Rozszerzyła katalog dharm do 100, z czego sześć jest nieuwarunkowanych. Szkoła uznawała że zarówno świadomość jak i przedmiot jej poznania z absolutnego punktu widzenia nie istnieją. Prawdziwe poznanie dopuszcza jedynie postrzeganie rzeczywistości w jej radykalnie dynamicznym charakterze, w którym nie ma miejsca na urzeczowienia typu podmiot i przedmiot. Filozofia Wasubandhu i Asangi była próbą pogodzenia krytycznego pluralizmu  hinajanistycznej teorii dharm z mahajanistycznym monizmem. W myśl tego ujęcia rzeczywistość można opisywać na trzy sposoby, i stąd wziął się termin trzy natury: fikcyjny, zależny i doskonały. Z czasem późniejsi spadkobiercy tej tradycji filozoficznej coraz bardziej zmierzali w kierunku stanowiska idealizmu ontologicznego.

W buddyzmie Dharma ma podobne do pierwotnego, braministycznego znaczenie. Jest to więc zespół podstawowych praw przyczyny i skutku istniejący obiektywnie, niezależnie od ludzkiej woli, który można sobie w całej pełni uświadomić dopiero w wyniku oświecenia, ale który jest w uproszczonej wersji dostępny każdemu człowiekowi w formie nauki Buddy, która jest niczym innym, jak tylko klarownym wyłożeniem Dharmy.

Jakkolwiek Dharma, zarówno w hinduizmie jak i buddyzmie, jest rozumiana przede wszystkim jako podstawowe prawa rządzące światem, słowo to stosuje się także do sytuacji jednostkowych. W tym rozumieniu Dharma to właściwe postępowanie, które jest zgodne z porządkiem całego świata w danym momencie, np.: Dharmą dla ojca jest dobrze wychować dzieci, a dla kierowcy samochodu podporządkowywać się zasadom kodeksu drogowego. Postępowanie zgodne z Dharmą poprawia karmę, a niezgodne psuje.

W filozofii zachodu najbardziej zbliżonym terminem do dharmy jako obiektywnie istniejącego zespołu praw rządzących światem jest heglowska koncepcja dialektyki metafizycznej oraz stoicka  koncepcja pneumy. Zbliżonym pojęciem jest również wprowadzona przez Aleistera Crowleya  koncepcja Thelemy.

Zobacz też

Przypisy

  1. Skocz do góry↑ Etyka i nauka o zbawieniu. W: Andrzej Szyszko-Bohusz: Hinduizm, buddyzm, islam. Wyd. 1. Wrocław: Ossolineum, 1990, s. 14. ISBN 83-04-03162-0.

Bibliografia

  • Edward Conze. Buddhist Thought in India. The University of Michigan Press. Ann Arbor, 1970 ​ISBN 0-472-06129-1​
  • Red. Stephan Schuhmacher i Gert Woerner. The Encyclopedia of Eastern Philosophy and Religion. Shambala. Boston, 1989 ​ISBN 0-87773-433-X​
  • Sangharakshita. A Survey of Buddhism. Tharpa Publications. Londyn, 1987. ​ISBN 0-948006-01-3​

…..

https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%82o_Dharmy

Koło Dharmy – Zbiory Muzeum Azji i Pacyfiku w Warszawie

Koło Dharmy – ważny symbol buddyzmu. Odnosi się ono zarówno do koła życia, składającego się z sześciu sfer egzystencji, czyli samsary (kręgu narodzin i śmierci, świata cierpienia dukkha) jak i do nauczania (ośmiorakiej ścieżki) Buddy Siakjamuniego, o którym mówi się, że puścił w ruch Koło Dharmy. Motyw Koła Dharmy znajduje się na fladze Indii.

Zobacz też

W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem:
Koło Dharmy

Bibliografia

  • Świat buddyzmu tybetańskiego, Dalajlama Tenzin Giaco, Wydawnictwo MUDRA, [2002]

…..

Zaczynając ten wpis nie miałem pojęcia, gdzie Mię on doprowadzi. Uwierzycie mi, że nigdy nie natrafiłem na powyższy opis dotyczący Dharmy, patrz np. to, co jest napisane nawet w wikipedii!??

Zatoczyłem koło. Poznałem przy tej okazji od tyłu wiele nowych słów, choć wcale z nimi nie skończyłem. Jak zwykle wcale tego nie oczekiwałem, dlatego druga część tego właśnie wpisu, pojawi się tu też niezwłocznie, bo muszę zamknąć to strzelanie do tarczy…

Dharma… DaR+Ma, może DaRo’ MaNie, DaR”+eNie, DaR”+oWaNie, DzieR+Z”eNie, czy też raczej DaRCie, czy może DzieR+GaNie rzeczywistości,.. czyli w sumie czego,.. skoro nawet same atomy to jedynie drgania drgające w pustce?

70 uwag do wpisu “130 Target / TaRG+eT – Giermański Drag / DRaG i jego pierwotne Pra-Słowiańskie źródłosłowy i znaczenia, czyli tragiczne targnięcie się na najświętsze świętości ofitzjalnego jęsykosnaftzfa 03”

  1. no świetnie , a porównaj – żerdź , czyli grzęda , czyli stopień drabiny , stąd- gradus „a step, a pace, gait; a step climbed (on a ladder or stair).
    mamy jeszcze słówko -jerk(of uncertain origin, perhaps echoic)(niespodzianka:)) czyli drgać , być może pierwsze instrumenty były zrobione z żerdzi które drgały i stąd skojarzenie naszych językowych praprzodków.

    Polubienie

    Odpowiedz

    • Ja mam takie dwie drgające żerdzie w domu. Podarek z Australii od cepelii aborygeńskiej. Uderza / o’+DeR”a się jedną o Drugą / DRo’Ga” i Drgają / DRGa+Ja”… Myślę, że masz rację, co do pierwszego instrumentu,.. po za głosem / hałasem właśnie…

      Gołąb miał pikne wytłumaczenie i Żerdzi / Z”/R”e+RDzi i G+RoDo’, jako pożyczki od dwóch różnych plemion germańskich… jednego tzw. satem, a drugiego kentum. Tak se myślę, że allo-allo niedługo zaczną pomocy u Obcych szukać z tymi ich prostymi i jasnymi tłumaczeniami… hehehe

      Polubienie

      Odpowiedz

  2. zapożyczenie od Obcych to już wygląda na bardziej prawdopodobne 🙂 jeszcze tylko zauważę , że żrd to drż od tyłu , więc być może znowu pzykład tworzenia słowa poprzez odwrócenie kolejności głosek , a zatem gród to droga wspak .

    Polubienie

    Odpowiedz

    • Dobrze rozumujesz, ale poczekaj na kolejne wpisy… O Drodze będzie tam też co nieco, ale wg Mię, DRG to nie to samo co GRD, bo DR”eC, DRZ”/R”eC’ i Z/G+Do’D… Co do Z/G+RoDo’, to rdzeniem jest RD, a co do DRoGi to DR”/Z”…

      Polubienie

      Odpowiedz

      • A jak się mają do siebie GRóD i GRoMaDa -słowo zapomniane, ale nadal obecne jako „gromada galaktyk”, ” „zgromadzenie sejmowe”, gromadzić (zbierać).
        Wygląda na to, że zbiór GRoDów to GRoMaDa:
        „Pierwotnie gromada była nazwą jednostki samorządu terytorialnego, rozwijającej się w XV–XVIII wieku na wsi.”

        Polubienie

        Odpowiedz

        • Dobre pytanie. GRoM, o+GRoM, GR”Mi, GR”M+oT… Wygląda, że z Z+RoDz+eNiem, G+RoDz+eNieM, Z/G+RoD+eM nie mają za wiele wspólnego, aczkolwiem w G+RoDzie GRoM+aDa GRoM+aDziL”a Się… Znaczenie wspólne jest, ale rdzeń nie do końca taki sam…

          Polubienie

          Odpowiedz

          • Ten GR kojarzy mi się z GRudą, GRubą (półziemianka, także kopalnia), GRubym.
            GRóD jest takim Gdzie Ród.
            GRań, GRanica – Gdzie Rant

            Polubienie

            Odpowiedz

            • gromada, grono, gro

              GoRoMaDa
              KuRoMaDa?
              jako rdzeń (czasownik) występuje „Ro” oznaczający ogólnie czynienie, robienie czyli pracę. Gromarda zatem, to: ku robieniu ma to. Czyli do działania przodkowie nasi kupą się brali.

              Polubienie

              Odpowiedz

                • Podawałem przykłady a jeszcze wcześniej tłumaczyłem i niby przyznałeś mi rację.

                  Rdzeniowanie słów doprowadza do ich dzielenia. Naturalnym wynikiem są sylaby. Uważam, że każda sylaba, składająca się z spółgłoski i samogłoski, to prastare słowo. Nasze słowo, to zdanie dla naszych przodków. Rdzeniem (głównym) takiego minizdania jest sylaba określająca czynność. Reszta, to dookreślenia. W minizdaniu takich rdzeni może być więcej niż jeden.
                  To jest podstawa nie tylko naszego języka ale też innych języków. To jest podstawa syntetyczności (złożenia, scalenia) języka. Zbliżona zresztą do „glutacji”😉 czyli klejenia. Cecha ta w polszczyźnie wskazuje na podobieństwo języków syberyjskich (Jenisej?) i indiańskich (algijskie) i świadczy o wspólnym pochodzeniu, prawdopodobnie od języka ludu borealnego czyli łowców z obrzeży lądolodu.

                  Polubienie

                • (…) Podawałem przykłady a jeszcze wcześniej tłumaczyłem i niby przyznałeś mi rację. (…)

                  Taaak? A niby kiedy?

                  (…) Rdzeniowanie słów doprowadza do ich dzielenia. Naturalnym wynikiem są sylaby. Uważam, że każda sylaba, składająca się z spółgłoski i samogłoski, to prastare słowo. (…)

                  Możesz uważać, co uważasz, ale nie masz racji, patrz Ro+BiC’ ale i Ro’B i RoB+iC’, dalej nie Ra”+BaC’ tylko Ra”B+aC’, itd. Powtarzam, że sylaby to jest sensualny morfemizm.

                  (…) Nasze słowo, to zdanie dla naszych przodków. (…)

                  Nie. Nasze słowa to nasze słowa, a zdania Naszych Przodków, top zdania Naszych Przodków.

                  (…) Rdzeniem (głównym) takiego minizdania jest sylaba określająca czynność. (…)

                  Nie prawda, patrz powyżej. Rdzeń to zdzeń i raczej składa się z co najmniej dwóch samogłosek, a sylaba to sylaba. O „minizdaniach” nie będę dyskutował, bo nie rozmawiam ani o morfemach, ani o fonemach. Przykro mi.

                  (…) Reszta, to dookreślenia. W minizdaniu takich rdzeni może być więcej niż jeden.
                  To jest podstawa nie tylko naszego języka ale też innych języków. (…)

                  Masz prawo do swojego zdania, ale jeszcze raz powtarzam, że jest to sensualny morfemizm z którego nic nie wynika. Nie będę tego drążył.

                  (…) To jest podstawa syntetyczności (złożenia, scalenia) języka. Zbliżona zresztą do „glutacji”😉 czyli klejenia. (…)

                  Myślę, że dowolnie mieszasz pojęcia i powinieneś poczytać zarówno o tzw. językach syntetycznych, czyli fleksyjnych, gdzie występują odmiany, a różnicach między nimi a tzw. językami aglutynacyjnymi, gdzie nie ma odmian rzeczownika, czasownika i przymiotnika.

                  https://pl.wikipedia.org/wiki/Aglutynacyjno%C5%9B%C4%87

                  https://pl.wikipedia.org/wiki/Klasyfikacja_j%C4%99zyk%C3%B3w

                  (…) Cecha ta w polszczyźnie wskazuje na podobieństwo języków syberyjskich (Jenisej?) i indiańskich (algijskie) i świadczy o wspólnym pochodzeniu, prawdopodobnie od języka ludu borealnego czyli łowców z obrzeży lądolodu. (…)

                  Jaka cecha? Wytłumaczysz?

                  Polubienie

                • Sensualny morfemizm? Czyli nie rozumiesz o czym mówię a twierdzisz, że nie mam racji.
                  Rąbać, robić? Woda na mój młyn.

                  Polubienie

                • Ro Bi C'(ci?)
                  Na końcu zdania sylaba bez wykończenia samogłoskąsamogłoską. Normalka .

                  Polubienie

                • Właśnie po to są samogłoski, by można było się porozumieć.
                  Rąbać
                  Robić
                  wyglądają tak samo. Tyle tylko, że może to być podobieństwo wtórne. Możliwe, że „r” w „rąbać” jest „uproszczeniem, uwtórnieniem od „żąbać”.
                  Możliwe też, że „rąbać”, to wersja słowa „robić”, a różnica w znaczeniu powstała w czasie gdy rąbanie stało się ważną czynnością.
                  Tego chyba nigdy nie rozwikłamy. Łatwiej wytropić źródło, czyli prardzeń.

                  Polubienie

                • Tu zaczynasz pisać z sensem. Rdzeń to RB i Ra”B i Ro”B, to jedno i to samo. To słowo nie powstało od robienia czegoś np. orania ziemi… To bardzo stare słowo i ma związek z Ra”B+aNiem drzewa i drewna, ale nie tylko bo i np. mięsa…

                  Nie odtfaszaj sobie jakichś słów, tylko dlatego, że wydaje Ci się, że coś tam. Co to niby ma być to „żąbać”?

                  Polubienie

                • Otóż nie.
                  RB jest już wtórne i złożone.
                  Podobnie jest z:
                  RD
                  RW
                  RC.
                  Wszystkie są prazdaniami złożonymi z „czasownika”
                  R
                  i dookreślenia, którego nawet ja czasownikiem nie śmiem nazwać.
                  I rak mamy: raba, radło, rów, rzecz – będące dzisiaj rzeczownikami, oraz: robić, rodzić, rwać, ryć, które dzisiaj są czasownikami.

                  Można tak z przymiotnikami i imiesłowami.

                  Polubienie

                • „Nie odtfaszaj sobie jakichś słów, tylko dlatego, że wydaje Ci się, że coś tam. Co to niby ma być to „żąbać”?”

                  Czemu uważasz, że takiego słowa nie ma? Sprawdziłeś we wszystkich słowiańskich i pokrewnych?
                  Ja nie sprawdziłem, przyznaję ale już to słowo jest, bo je wymyśliłem. Zrobiłem tak, jak nasi przodkowie, czyli wypowiedziałem minizdanie.
                  Gdyby je usłyszał człek starej daty, nie uczony w szkołach, to by je bezbłędnie zrozumiał. Tak samo jak inne minizdania od tego czasownika się wywodzące: sęp, żądło, orzeł, sierp, żucie, żęcie…

                  Takie właśnie było słowiańskie słowotwórstwo. 😄

                  Polubienie

                • Wyobraź sobie, że to jest łatwiejsze niż myślisz…

                  https://www.google.co.uk/search?q=%C5%BC%C4%85ba%C4%87&rlz=1C1GGRV_enGB753GB753&oq=%C5%BC%C4%85ba%C4%87&aqs=chrome..69i57j0l5.630j0j4&sourceid=chrome&ie=UTF-8

                  Tu masz to, co teraz robisz. Masz pierwsze oszczeżenie. Nie manipuluj proszę, bo tego bardzo nie lubię. Znasz to słowo, czy je sobie wymyśliłeś? Google go nie zna…

                  The Left-Wing Agenda Strategy | Emotional Propaganda, Insults & Untruth | Migrant Crisis

                  The Iconoclast
                  Opublikowany 10 lip 2018

                  Polubienie

                • Rdzeni takich, jest zapewne kilka. Reszta to późniejsze wariacje.
                  Myślę, że najstarszym i zarazem podstawowym dźwiękiem było R , prawdopodobnie pierwotnie w parze z prastarym dźwiękiem nosowym, jakby dzisiejszym „ą”. Z analizy polskich słów wychodzi mi, że rdzeń ten oznaczał ogólnie działanie, czynienie.

                  Inne prardzenie wydają się być jego dookreśleniem. Tak więc:
                  R” i pochodne- Z’S”S’ZS oznaczają ogólnie cięcie
                  L i pochodne-L’o, palenie.

                  Są tochyba dwie najstarsze czynności, które zostały nazwane w języku naszych przodków. Musiały zatem na to zasłużyć. Musiały być ważne. Obydwie kojarzą się wprzódy z pożywieniem, polowaniem i gotowaniem. Potem z ciepłem. To również świadczy o chłodnym środowisku, w którym powstawały.

                  W naszym słowie/minizdaniu zasługują te prardzenie na miano czasowników.

                  Polubienie

                • (…) W naszym słowie/minizdaniu zasługują te prardzenie na miano czasowników. (…)

                  To jest jakieś takie coś, co może być czymkolwiek. Powtarzam, że ja badam rdzenie, a nie minizdania w postaci sylab.

                  Polubienie

                • Otaczający naszych przodków świat, czyli wszystkie rzeczy, miały dla nich znaczenie wtedy, gdy działali nimi lub one działały na nich. Zatem przypuszczam, że określali je tymi czynnościami, na które mieli nazwy. W ten sposób powstały przymiotniki (odczasownikowe) i imiesłowy nadające imiona rzeczom, stające się w naszych oczach (właściwie uszach😊) rzeczownikami.

                  Polubienie

      • GRD – G-Ż – ŻeRDź
        DRG – DRąŻyĆ
        ale też wtórnie – GaRDziel – czyli to coś co droga, ale mi się rzuca rdzeń GR niż GRD, czy G-RO -Dzisko, GRoD
        GaR – jest zazwyczaj okrągły – więc GaRDziel – to w przekroju okrągła droga, tunel
        ale wspominałeś SKRBH, że trudno odnaleźć pierwotne rdzenie, sądzę, że to jeden z nich: Ga! -Węda, Ga-Wo!R”z”-yć- (t), – czyli Ga WO RyT następny z kołem związany to Wo-R, i Ga-R – no i mamy gawarit – mowić.
        Pierwotnie GaWorzono, GWaRzono, – czyli z ust robiono koło, i coś DRGA?!
        Jeden to otwór okragły do ziemi, drugi bez określonego kierunku.

        Polubienie

        Odpowiedz

  3. scutum – tarcza rzymskiego legionisty
    SCyTuM – już się ze Scytami kojarzy
    S”C”yT uM – szczyt um?
    umbo – jest po środku tarczy
    uMBo
    a”Wo – ąwo, owiązanie czy owal?

    Przy plecieniu szczytu (kałkan to samo) pozostają wystające na środku tarczy witki. Jeśli ich grubsze końce, to trzeba je było związać. Jeśli cieńsze – co logiczniejsze – zapleść . Tworzył się wtedy guz, z natury owalny . Przecięcie wiązania doprowadzało do rozpadnięcia tarczy, więc je zabezpieczano kawałkiem drewna, skóry, kością, rogiem, tworząc owiązanie.

    Tak, czy siak, to nazwy słowiańskie.

    Polubienie

    Odpowiedz

  4. „Rdzeniowanie słów doprowadza do ich dzielenia. Naturalnym wynikiem są sylaby. Uważam, że każda sylaba, składająca się z spółgłoski i samogłoski, to prastare słowo.”

    Nie, na pewno nie. Sylaba sama jako tak nie znaczy słowa, raczej to jest moment ewolucji gdy człowiek nie umiał mówić. Posługiwał się właśnie takimi sylabami.

    Polubienie

    Odpowiedz

    • Napewno nie? Zastanów się. Ja je widzę i niektóre (wydaje mi się) rozumię.
      Najbardziej pewny jestem określeń czynności, dlatego nazywam je czasownikami.

      Potwierdzeniem wydają się być języki algijskie, nad którymi biedzą się Amerykanie. Im wychodzi podobnie jak mi. Obecna polonistyka nie uwzględnia postrzegania słów jako zdań. Uważam to za błąd.

      Polubienie

      Odpowiedz

      • (…) Napewno nie? Zastanów się. Ja je widzę i niektóre (wydaje mi się) rozumię. Najbardziej pewny jestem określeń czynności, dlatego nazywam je czasownikami. (…)

        Zobacz ile słów niepewnych tu zawarłeś, patrz: Napewno nie, wydaje mi się rozumię, Najbardziej pewny… Ja zawsze mówię o dowodzeniu, a nie o gdybaniu…

        (…) Obecna polonistyka nie uwzględnia postrzegania słów jako zdań. Uważam to za błąd. (…)

        Nie. – A to co, jak nie zdanie? Tyle tylko, że wg. Ciebie Ro to jest zdanie… Wg Mię to jest nadużycie.

        Polubienie

        Odpowiedz

        • Według mnie „Ro”, to zdanie?! Gdzieś to wyczytał?

          Albo nie umiem się jasno wyrazić, albo nie słuchasz uważnie.

          Pokazuję i objaśniam:

          Ro, to prasłowo,
          RaB, to prazdanie, czyli słowo dzisiejsze.

          Z”o”, to prasłowo,
          Z”o”C’, to prazdanie, czyli obecnie słowo.

          Teraz chyba jasno się wyraziłem.

          Polubienie

          Odpowiedz

              • Stefan Urynowicz 2018-07-10 O 15:24
                gromada, grono, gro

                GoRoMaDa
                KuRoMaDa?
                jako rdzeń (czasownik) występuje „Ro” oznaczający ogólnie czynienie, robienie czyli pracę. Gromarda zatem, to: ku robieniu ma to. Czyli do działania przodkowie nasi kupą się brali. (…)

                O czym tu gadać? Gdzie jest tu jakiś sens w tym wszystkim? Do czego to zmierza?

                Polubienie

                Odpowiedz

        • „Zobacz ile słów niepewnych tu zawarłeś, patrz: Napewno nie, wydaje mi się rozumię, Najbardziej pewny… Ja zawsze mówię o dowodzeniu, a nie o gdybaniu…”

          A Ty dałbyś sobie rękę obciąć za swoje wywody?

          Ja wolę mieć ręce. Są całkiem przydatne.

          Polubienie

          Odpowiedz

          • Czy widzisz gdzies u Mię te słowa w użyciu? Nie. Nie zrozumiałeś. Ja podaję przykłady i porównuję coś z czymś i nigdy nie odtfaszam… i to dlatego nie muszę używać typowych nic nie znaczących słow, jak te: Napewno nie, wydaje mi się rozumię, Najbardziej pewny… 🙂

            No i co Ty na to? Rozumiesz?

            Polubienie

            Odpowiedz

            • Przyczyny są dwie.

              Po pierwsze – piszę kątem na telefonie i to już są kombinacje alpejskie z telemarkiem. Wstawek więc nie robię licząc na zrozumienie czytającego.

              Po drugie – przecież mogę się mylić. Nie będę bronił zdania za wszelką cenę, bo to nie prowadzi do poznania (z małej litery 😉). Jeśli mnie przekonasz, że się mylę, to zdanie zmienię.

              Mogę też powiedzieć jak Ty: udowodnij, że się mylę.

              Zysk zawsze po mojej stronie. Zrozumiem więcej.

              Polubienie

              Odpowiedz

    • O co Ci chodzi? Wiesz jak odpowiada się na komentarze w adminie wp, zwłaszcza jak jest ich kilka? Leci się od góry w dół… jeden po drugim… Wiesz o czym mówię?

      Polubienie

      Odpowiedz

      • „O czym tu w końcu jest mowa, bo pogubiłem się. Wg tego, co tu piszesz, zaprzeczasz sam sobie, bo raz twierdzisz, że sylaba to minizadanie, a tu że „sylaba sama jako tak nie znaczy słowa, raczej to jest moment ewolucji gdy człowiek nie umiał mówić”.”

        Polubienie

        Odpowiedz

          • Wiem , że dużo piszesz. płodnyś literat ale aż takich jaj nie rób. Dzisiaj pisałeś, wieczorem, to pamiętasz .

            A może to praca zbiorowa ?

            Polubienie

            Odpowiedz

                • Stefan Urynowicz 2018-07-10 O 23:25
                  Wiem , że dużo piszesz. płodnyś literat ale aż takich jaj nie rób. Dzisiaj pisałeś, wieczorem, to pamiętasz . A może to praca zbiorowa ?

                  To jest dziecinny tekst i powinienem wywalić Cię do oT+(c)H+L”aNi za to, co tu piszesz. Prosiłem o odnośnik, którego mi nie dałeś… Takie są fakty.

                  Znów nic nie zrozumiałeś. Napisałem, że odpowiadałem jak leci na wszystkie komentarze po kolei. Jak zwróciłem uwagę, że odpowiadam Robertowi a nie Tobie, to go od razu usunąłem. Czy to coś niewłaściwego? Mam go dla Ciebie przywrócić? Po co? O co Ci w ogóle tu chodzi? Do czego to zmierza? Jaką to ma wartość, bo ja nie widzę w tym nic wartościowego. Bijesz pianę z której nic nie wynika. Gdybyś nie pisał wcześniej rozsądnych rzeczy otrzymałbyś już trzecie oszczeżenie… i jak wyżej.

                  Powtarzam, słowo, minizdanie, czasownik R, Ro jak zwał i reszta powyżej to bełkot. Nie chcę tego bełkotu i proszę nigdy więcej nie zachowuj się w ten sposób, bo następnym razem nie zawaham się zrobić z tym porządek.

                  Polubienie

                • Daj spokój.

                  Nie spodobał Ci się sposób „dyskusji”? A to była tylko kalka Twojego. Takie lusterko i to wersji „lajt”. To nie mój styl.

                  Kończmy te przepychanki bo nic wartościowego z tego nie wynika.Jeśli chcesz je kontynuować, to proszę przez pocztę lub inne sieciowe ustrojstwo.

                  Polubienie

                • To nie jest mój sposób dyskusji. Ja doceniam, co piszesz, ale jak wchodzisz na sensualne morfemy i raz piszesz o czasowniku Ro a raz a R, itd, i jeszcze twierdzisz, że napisałem coś, czego nie ma, itd, no to gotuję się. Nie twierdzę, że nie masz racji, ale twierdzę, że w żaden sposób nie udowodniłeś tego, że np. czasownik R, czy Ro rzeczywiście istnieją. O tym wymyślonym „żąbać” jest tak samo. Poczekaj na mój dzisiejszy wpis. Tam będziesz miał przykłady odtfaszania ala Sławomir.

                  Pamiętaj, że ja nie odtfaszam. Ja jedynie porównuję i wyciągam wnioski z tego co znajduję…

                  Polubienie

                • cd

                  Rdzeń może składać się z kilku spółgłosek.
                  Prardzeń zawsze oznacza czynność.
                  Rdzeń oznacza czynność lub rzecz.
                  Prardzeni jest zapewne tylko kilka i mają wspólne źródło. Jest to praprardzeń i uważam, że jest to gardłowy, prymitywny dźwięk „r”.
                  Prymitywne ryki stanowią ostrzeżenie. Zatem wyrażają informację o czynności „być” lub „robić” (by coś robić, trzeba być). Dlatego uważam, że spółgłoska „R” oznacza właśnie „działanie”.

                  To zrobiłem porządek. Nazewnictwo ma tu najmniej do rzeczy. Czy to „sensualne morfemy”, czy „minizdania” i „minisłowa”.

                  Twierdzę też, że nijak to się nie gryzie z tym, co Ty głosisz.

                  Polubienie

                • Tylko kurde to jest od siódmego punktu do jedenastego.
                  Pierwsza część komentarza, to jest od 1 do 6 punktu, gdzieś utonęło w odmentach sieci.
                  Ale też byś się z nią zapewne zgodził.

                  Polubienie

                • Aby uporządkować wypunktuję zasady, do których doszedłem w toku odczytywania polskich słów z wykorzystaniem rdzeniowania.
                  Ogromny wpływ na ich określenie mieli (mają) Skribha  i Robert. Nie pomijam innych dyskutantów.

                  Zatem do dzieła:

                  I. W języku polskim słowa składają się z niepodzielnych spółgłosek i samogłosek.

                  II. Spółgłoski (zgodnie z nazwą) są wypowiadane wspólnie z samogłoską lub bez niej ale z zachowaniem możliwości jej wypowiedzenia.

                  III. Przy rdzeniowaniu spółgłoski traktować należy jako wypowiadane w parze z samogłoską. Zatem spółgłoski (zgodnie z nazwą) stanowią właściwe sylaby, jednocześnie będące podstawowymi i niepodzielnymi składnikami całej polskiej mowy (stanowiąc minisłowa). Tylko one nadają znaczenie słowom.

                  IV. Samogłoski nie zmieniają znaczenia spółgłosek, nadając jedynie kierunek ich rozumienia.

                  V. Spółgłoski (sylaby) niosą podstawowy sens wypowiedzi.

                  VI. Wszystkie czasowniki, przymiotniki, przysłówki,  imiesłowy, rzeczowniki zawierają samogłoskę-sylabę-minisłowo oznaczającą czynność i stanowią rdzeń obecnie używanych w polszczyźnie słów.

                  VII. Zaimki,  przyimki, przydawki, spójniki itp nie zawierają spółgłosek oznaczających czynności. Nie niosą więc sensu i nie stanowią rdzeni.

                  VIII. Najstarszym rdzeniem (praprardzeniem) jest spółgłoska R, jako prymitywne, gardłowe „rrr”. Z oberwacji zwierząt wynika,  że jest to dźwięk ostrzegawczy, informujący o istnieniu warczącego a zatem możliwości jego działania. Zatem uważam,  że  R oznacza najogólniejsze działanie i stanowi podstawę dla prardzeni.

                  IX. Prardzeni jest zapewne tylko kilka i stanowią sens dla ogromnej ilości słów, oraz podstawę dla wielu rdzeni o odmiennym (nieco lub bardziej) znaczeniu. Jednymi z najpewniejszych prardzeni są: Z”- oznaczajace najogólniejsze cięcie; L – oznaczające palenie.

                  X. Rdzenie mogą nieść znaczenie (oznaczające czynność) jednego lub kilku prardzeni. Mogą być więc jedno (żąć) lub wieloczynnościowe (żelazo, szkło). Rdzeń może oznaczać zarówno czynność jak i rzecz.

                  Lista zasad nie jest oczywiście zamknięta ani niezmienna (chociaż, na razie, ewentualnych kierunków zmian nie widzę). Przy nazewnictwie się też nie upieram. Nazwałem rzeczy w celu wyjaśnienia ich znaczenia i uporządkowania wiedzy.

                  Polubienie

                • To miło, że tak to rozbierasz na części pierwsze, ale z wieloma zawartymi tu stwierdzeniami nie mogę się zgodzić. Jestem na wakacjach i nie mam jeszcze czasu, żeby normalnie odpisać, ale zrobię to za kilka dni, jak ogarnę się. 🙂

                  Polubienie

                • Też czasu nie mam. Dobrze byłoby zweryfikować te „zasady”. Sam mam wątpliwości (ale ja zawsze je mam). Tylko nie traktuj tych zasad jak definicji.

                  Polubienie

                • Spoko!. Za dzień będę miał więcej czasu, to przysiądę do tego, z cytatami, itp. Miło mi, że nie grzęźniemy w nienaruszalnych aksjomatach, itp.

                  Polubienie

                • Stefek, mało rozumiem z powyższych wywodów.

                  Najsamprzód należy założyć, że twórcy słów / proces powstawania słów był dziełem ludzi, którzy nie rozumieli co to są przydawki, zaimiesłowy i temu podobne.

                  Na pewno da się zauważyć rdzeniowość słów złożoną wyłącznie (niemal, bywają wyjątki) ze spółgłosek. Mówimy o języku słowiańskim i słowach słowiańskich.

                  Nalezy tylko i aż rozszyfrować ich znaczenie oraz pochodzenie, czyli dlaczego akurat one. Moim zdaniem są formą dżwiękonaśladowczą tego co słychać ale i naśladowczą dla aparatu mowy na to co widzą oczy.
                  To stąd ‚o’ jest okragłę w aparacie mowy, co nie przeczy, że jako samogłoska może być dowolnie używana wśród spółgłosek.

                  Samogłoski mogą dowolnie być podmieniane, odpowiada to za powstawanie nowych gwar i języków, czyli za różnicowanie się języka pierwotnego słowiańskiego.

                  Jestem tez zdania, że nikt nie dotrze do celu, czyli skąd wzięły się takie, a nie inne spógłoski.
                  Ale też nie jest nam to do niczego potrzebne.

                  Polubienie

                • „Jestem tez zdania, że nikt nie dotrze do celu, czyli skąd wzięły się takie, a nie inne spógłoski.”
                  Pewności nigdy mieć nie będziemy. Próbować jednak trzeba. To, jak powstały lub skąd się wzięły spółgłoski (w domyśle sylaby) jest jednak możliwe do naszkicowania.

                  „Ale też nie jest nam to do niczego potrzebne.”
                  Przeciwnie. Każda wiedza, na zasadzie synergii, pomaga w zrozumieniu świata. W językoznawstwie też to następuje. Zasady słowotwórcze języka (pra)słowiańskiego przystają do języków wymierających z terenów Starego i Nowego Świata.
                  Gdyby nie było to ważne, nie byłoby germanizacji, rusyfikacji, palenia książek i zabijania inteligencji.
                  Poznanie zasad slowotwórczych, kolejności powstawania słów może pomóc w określeniu warunków życia twórców języka, czyli klimatu, geografii, kosmologii (zatem i czasu), fauny i flory, struktury społecznej, posiadanej wiedzy i wierzeń.

                  Polubienie

                • „Najsamprzód należy założyć, że twórcy słów / proces powstawania słów był dziełem ludzi, którzy nie rozumieli co to są przydawki, zaimiesłowy i temu podobne.”
                  Twórcy nie rozumieli ale my tak. To my rozmawiamy. Te określenia są dla nas. Można się zastanawiać nad ich dokładnością ale powstały w celu sprecyzowania wymiany myśli. Pomimo to i tak nie do końca się rozumiemy.

                  „Nalezy tylko i aż rozszyfrować ich znaczenie oraz pochodzenie, czyli dlaczego akurat one”
                  Więc to robimy. Metodą prób i błędów,  małymi kroczkami, wspólnotą wielu głów ale robimy.

                  „Na pewno da się zauważyć rdzeniowość słów złożoną wyłącznie (niemal, bywają wyjątki) ze spółgłosek. Mówimy o języku słowiańskim i słowach słowiańskich.”
                  I to są właśnie efekty tych prób. Dodam, że Amerykanie dochodzą do podobnych wniosków badając języki algijskie. Nawiasem: występujących w rejonach hipotetycznego oddziaływania europejskich górników miedziowych końca epoki brązu.

                  „Samogłoski mogą dowolnie być podmieniane, odpowiada to za powstawanie nowych gwar i języków, czyli za różnicowanie się języka pierwotnego słowiańskiego.”
                  Może nie całkiem „dowolnie”, ale w całej reszcie tak właśnie uważam.

                  „Moim zdaniem są formą … naśladowczą dla aparatu mowy na to co widzą oczy”
                  Czyli podstawa prostego (ciętego, prostolinijnego) zapisu runicznego. Wizualizacja dźwięku.

                  Polubienie

      • Oďpisujuję na wiadomości z poczty a tam czasami nie cały komentarz się ukazuje.
        Na stronie długo się otwiera. Czasami okienka dialogowego nie otwiera a pisanie w nim, to test na cierpliwość.

        Polubienie

        Odpowiedz

  6. „Tu masz to, co teraz robisz. Masz pierwsze oszczeżenie. Nie manipuluj proszę, bo tego bardzo nie lubię. Znasz to słowo, czy je sobie wymyśliłeś? Google go nie zna…”
    Wyraźnie napisałem, że wymyśliłem . Po drugie, nie manipuluje. I nie mów tak, bo tego bardzo nie lubię.

    Polubienie

    Odpowiedz

    • (….)Wyraźnie napisałem, że wymyśliłem . Po drugie, nie manipuluje. I nie mów tak, bo tego bardzo nie lubię. (…)

      Skoro sobie wymyśliłeś to słowo, to w jakim słowniku ono jest i gdzie mam go szukać? Co to jest jak nie manipulacja i robienie sobie jaj z logiki? To samo dotyczy minizdań, mikrozadań, czy czarownika Ro, czy czasownika R. To jest to samo co sensualne morfemy Orlickiego, które Mię nie interesują, bo są debilnym i nieokreślonym idiotyzmem, jak fonemy, itp.

      Jeśli chcesz prowadzić sobie takie dyskusja, jak ta powyższa, to proszę idź do Fielkiego Łoftzy Ruskich Trolli i tam wyjaśniaj to sobie z Orlickim. Tu tego mi nie rób. Flaki mi się wywracają, jak czytam to o czym teraz piszesz. Za chińskiego boga nie wiem, o co Ci chodzi. Nie widzę w tym nic poza bredzeniem o bełkocie. Przykro mi, ale tak to widzę.

      Kiedy piszesz sensem, to piszesz, ale żadnego sensu w tym, co napisałeś tu wczoraj nie widzę. Zatłukłeś ten wątek czymś, co jest wg mnie chore. I ja tego nie lubię i nie będę na to tu pozwalał. Tyle mam w tej sprawie do napisania. Byłem bardzo cierpliwy i już nie jestem.

      Polubienie

      Odpowiedz

Dodaj komentarz

Ta witryna wykorzystuje usługę Akismet aby zredukować ilość spamu. Dowiedz się w jaki sposób dane w twoich komentarzach są przetwarzane.