199 Proso, Prosić, Frasā, Rheg, Harsn, Frehnaną, Pstry, Barwy, jako dowody na pierwotność i pierwszeństwo postaci słów, opartych na Pra-Słowiańskim rdzeniu PR

proso (1.1)
…..

W tym wpisie znów udowadniam, że

• Pra-Słowiański rdzeń PR jest rdzeniem PieRWotnym, PRadawnym, PR”eDnim, itp,
• zachował się on do dziś we wszystkich znanych gwarach słowiańskich, patrz: P>P/B, nie zniekształcając się wtórnie P>F/V/W, jak to miało miejsce szczególnie w językach germańskich,
• na podstawie podanych przykładów stosunek występowania zniekształceń wynosi odpowiednio 0% i 100% dla języków innych niż słowiańskie,
• rdzenie i słowa słowiańskie są podobnie PieRWotniejsze od późniejszych FTo’Rnie zniekształconych i ubezdźwięcznionych Po-Od-Pra-Słowiańskich zapożyczeń, istniejących w j. irańskich, ormiańskim, greckim, italo-celtyckich, germańskich, itp.

Na podstawie zgromadzonych danych i wniosków, jakie logicznie można i należy wyciągnąć z nich, jest bardziej prawdopodobne, że to postacie wtórnie ubezdźwięcznione i zniekształcone zostały zapożyczone od pierwotniejszych postaci, a nie odwrotnie, jak to twierdzi ofitzjalne jęsykoznaftzfo.

Wspiera to również występowanie niezniekształconych postaci słowiańskich na całej Słowiańszczyźnie, także i takiej, która nie miała ani bezpośredniego ani pośredniego kontaktu z rzekomo pierwotnymi postaciami germańskimi, patrz: gwary południowo i wschodnio-słowiańskie.

Na samym dole zaprzeczam i na przekór wszystkim allo-allo przekornie podaję, a także prę do przodu z  dowodami zaprzeczającymi tzw. palatalizacjom słowiańskim, a szczególnie tzw. 3 palatalizacji zachodniosłowiańskiej / lechickiej. Jak nie, jak tak. Niewiernych wzywam do podważenia lub obalenie moich twierdzeń i dowodzeń.

Ten wpis powinien mieć tytuł, coś jak to:

199 Wtórnie ubezdźwięcznione liczebniki indogermańskie i ich wysokoenergetyczne PieRwotne PRa-Słowiańskie rdzenie, PieR+WS”y, PRW, PR 09

W poprzednich wpisach w sumie to chyba zapomniałem o podawaniu zapisu rdzeni. W tym poprawiam się.

Mam PRośbę. Napiszcie mi proszę, jak Wy widzicie te moje poszukiwania Pra-Słowiańskiego kfiadu fafroki. Z góry dziękuję za uwagi.

(Aktualizacja 09.09.2018) Zapomniałem, że trochę już o tym wcześniej pisałem, patrz:

https://skribh.wordpress.com/2016/04/02/280-niemieckie-farbe-czy-slowianska-barwa-co-bylo-pierwsze-czyli-o-fiarygodnosci-fietzy-allo-allo-jesykosnaftzof-01/

…..

Proso / PRoSo

https://pl.wiktionary.org/wiki/proso

proso (język polski)

proso (1.1)

proso (1.2)

wymowa:

IPA: [ˈprɔsɔ], AS: [proso]

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) bot. Panicum miliaceum^[1], roślina zbożowa; zob. też proso w Wikipedii

(1.2) spoż. ziarno prosa (1.1)

odmiana:

(1.1–2)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	proso	prosa
dopełniacz	prosa	pros
celownik	prosu	prosom
biernik	proso	prosa
narzędnik	prosem	prosami
miejscownik	prosie	prosach
wołacz	proso	prosa

związki frazeologiczne:

kto sieje proso, ten chodzi boso • nie chodzi boso, bo tu sieją proso • zginąć jak proso w pszenicy • zlecieć się jak wróble na proso^[2] • cudze proso ogania, a jego wróble młócą

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) millet
• arabski: (1.1) دخن
• baskijski: (1.1) artatxiki, artatxe, artoxehe
• czeski: (1.1) proso; (1.2) proso
• esperanto: (1.1) milio
• francuski: (1.1) millet
• hiszpański: (1.1) mijo m
• kataloński: (1.1) mill m; (1.2) mill m
• nowogrecki: (1.1) κεχρί n
• ukraiński: (1.1) просо n

źródła:

1. ↑ Hasło Panicum miliaceum w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
2. ↑ Jan Miodek, Póki żyta – póki byta, w: Odpowiednie dać rzeczy słowo. Szkice o współczesnej polszczyźnie, Wrocław 1987.

Kategorie:

• polski (indeks)

---

proso (język czeski)

proso (1.1)

proso (1.2)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) bot. proso

(1.2) spoż. proso

odmiana:

(1.1–2)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	proso	prosa
dopełniacz	prosa	pros
celownik	prosu	prosům
biernik	proso	prosa
wołacz	proso	prosa
miejscownik	prose / prosu	prosech
narzędnik	prosem	prosy

wyrazy pokrewne:

przym. prosný

Kategorie:

• czeski (indeks)

---

proso (język górnołużycki)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) zool. prosię

(1.2) proso

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/proso

proso

English

English Wikipedia has an article on: Proso millet

Noun

proso (uncountable)

1. Panicum miliaceum, a grass used as a crop.

See also

• proso millet

Anagrams

• Spoor, roops, sopor, spoor, sporo-

---

Czech

Etymology

From Proto-Slavic *proso

Pronunciation

• IPA^(key): [ˈproso]

Noun

proso n

1. millet (grain)

See also

• jáhla f

---

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *proso

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈprɔ.sɔ/

Noun

proso n

1. millet (grain)

Declension

declension of proso

	singular
nominative	proso
genitive	prosa
dative	prosu
accusative	proso
instrumental	prosem
locative	prosie
vocative	proso

Further reading

• proso in Polish dictionaries at PWN

---

Serbo-Croatian

Etymology

From Proto-Slavic *proso.

Pronunciation

• IPA^(key): /prôso/
• Hyphenation: pro‧so

Noun

prȍso n (Cyrillic spelling про̏со)

1. millet (grain)

Declension

Declension of proso

	singular
nominative	proso
genitive	prosa
dative	prosu
accusative	proso
vocative	proso
locative	prosu
instrumental	prosom

---

Upper Sorbian

Etymology 1

From Proto-Slavic *porsę.

Noun

proso n

1. piglet

Etymology 2

From Proto-Slavic *proso.

Noun

proso n

1. millet

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/proso

Reconstruction:Proto-Slavic/proso

Proto-Slavic

Etymology

From Proto-Balto-Slavic *praśas, from Proto-Indo-European *proḱos. Baltic cognates include Old Prussian prassan. Indo-European cognates include Latin pressī, Sanskrit  पृश्नि (pṛ́śni), Ancient Greek περκνός (perknós)

Noun

*prȍso n^[1]

1. millet

Inflection

Declension of *prȍso (hard o-stem, accent paradigm c)

	Singular	Dual	Plural
Nominative	*prȍso	*prȍsě	*prosà
Accusative	*prȍso	*prȍsě	*prosà
Genitive	*prȍsa	*prosù	*pròsъ
Locative	*prȍsě	*prosù	*prosě̃xъ
Dative	*prȍsu	*prosomà	*prosòmъ
Instrumental	*prȍsъmь, *prȍsomь*	*prosomà	*prosý
Vocative	*proso	*prȍsě	*prosà

^* -ъmь in North Slavic, -omь in South Slavic.

Descendants

• East Slavic:
  • Old East Slavic: просо (proso)
    • Belarusian: проса (prósa)
    • Russian: просо (proso)
    • Ukrainian: про́со (próso)
• South Slavic:
  • Old Church Slavonic:

    Cyrillic: просо (proso)

  • Bulgarian: про́со (próso)
  • Macedonian: просо (proso)
  • Serbo-Croatian:

    Cyrillic: про̏со

    Latin: prо̏so

  • Slovene: рrоsо̣̑ (tonal orthography)
• West Slavic:
  • Czech: proso
  • Polish: proso
  • Polabian: prösü
  • Slovak: proso
  • Sorbian:
    • Lower Sorbian: pšoso
    • Upper Sorbian: proso

Further reading

• Vasmer (Fasmer), Max (Maks) (1964–1973), “просо”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Trubačóv Oleg, Moscow: Progress

References

1. ^ Olander, Thomas (2001), “proso prosa, pl. prosa”, in Common Slavic accentological word list, Copenhagen: Editiones Olander: “c (SA 139, 157, 188, 199; PR 138; MP 20; RPT 111)”

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Indo-European/proḱos&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Indo-European/proḱos.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/pressi#Latin

pressi

Latin

Verb

pressī

1. first-person singular perfect active indicative of premō

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/premo#Latin

premo

Latin

Etymology

From Proto-Indo-European *pres- (“to press”). The present stem was formed on the model of Latin tremō.

Pronunciation

• (Classical) IPA^(key): /ˈpre.moː/, [ˈprɛ.moː]

Verb

premō (present infinitive premere, perfect active pressī, supine pressum); third conjugation

1. I press
2. I pursue

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/pres-

Reconstruction:Proto-Indo-European/pres-

Proto-Indo-European

Etymology

Possibly an extension of *per- (“to attempt, try, risk”), but this is guesswork.^[1]

Root

*pres-^[1]

1. to press

Derived terms

Category Terms derived from the PIE root *pres- not found

• *pres-s-t (s-aorist)
  • Italic: *pressai
    • Latin: pressī
• *pres-lo-m
  • Italic: *preslom
    • Latin: prēlum
• Unsorted formations:
  • Italic: *premō
    • Latin: premō (on the model of tremō)

References

1. ↑ ^{Jump up to:1.0 1.1} De Vaan, Michiel (2008) Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 7), Leiden, Boston: Brill

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/περκνός#Ancient_Greek

περκνός

Ancient Greek

Etymology

From Proto-Indo-European *perḱ- (“motley, coloured”). Cognate with Proto-Germanic *farwō (“colour”).

Pronunciation

• (5^th BCE Attic) IPA^(key): /per.knós/
• (1^st CE Egyptian) IPA^(key): /pɛrˈknos/
• (4^th CE Koine) IPA^(key): /perˈknos/
• (10^th CE Byzantine) IPA^(key): /perˈknos/
• (15^th CE Constantinopolitan) IPA^(key): /perˈknos/

Adjective

περκνός • (perknós) m (feminine περκνή, neuter περκνόν); first/second declension

1. dusky, dark in colour, having dark spots

Inflection

First and second declension of περκνός; περκνή; περκνόν (Attic)

Number		Singular				Dual				Plural
Case/Gender		Masculine	Feminine	Neuter		Masculine	Feminine	Neuter		Masculine	Feminine	Neuter
Nominative		περκνός perknós	περκνή perknḗ	περκνόν perknón		περκνώ perknṓ	περκνᾱ́ perknā́	περκνώ perknṓ		περκνοί perknoí	περκναί perknaí	περκνᾰ́ perkná
Genitive		περκνοῦ perknoû	περκνῆς perknês	περκνοῦ perknoû		περκνοῖν perknoîn	περκναῖν perknaîn	περκνοῖν perknoîn		περκνῶν perknôn	περκνῶν perknôn	περκνῶν perknôn
Dative		περκνῷ perknôi	περκνῇ perknêi	περκνῷ perknôi		περκνοῖν perknoîn	περκναῖν perknaîn	περκνοῖν perknoîn		περκνοῖς perknoîs	περκναῖς perknaîs	περκνοῖς perknoîs
Accusative		περκνόν perknón	περκνήν perknḗn	περκνόν perknón		περκνώ perknṓ	περκνᾱ́ perknā́	περκνώ perknṓ		περκνούς perknoús	περκνᾱ́ς perknā́s	περκνᾰ́ perkná
Vocative		περκνέ perkné	περκνή perknḗ	περκνόν perknón		περκνώ perknṓ	περκνᾱ́ perknā́	περκνώ perknṓ		περκνοί perknoí	περκναί perknaí	περκνᾰ́ perkná
Derived forms		Adverb				Comparative				Superlative
		περκνῶς perknôs				περκνότερος perknóteros				περκνότᾰτος perknótatos
Notes:		This table gives Attic inflectional endings. For declension in other dialects, see Appendix:Ancient Greek dialectal declension.

Derived terms

• περκάζω (perkázō)

References

• περκνός in Liddell & Scott (1940) A Greek–English Lexicon, Oxford: Clarendon Press
• περκνός in Bailly, Anatole (1935) Le Grand Bailly: Dictionnaire grec-français, Paris: Hachette
• Beekes, Robert S. P. (2010) Etymological Dictionary of Greek (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 10), with the assistance of Lucien van Beek, Leiden, Boston: Brill, →ISBN

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/perḱ-

Reconstruction:Proto-Indo-European/perḱ-

Proto-Indo-European

Root

*perḱ-

1. colored
2. motley

Descendants

• Germanic: *farwō (“colour”), *furhnō (“a fish”) (see there for further descendants)
• Hellenic:
  • Ancient Greek: πέρκος (pérkos), πέρκη (pérkē)
    • → Latin: perca
  • Ancient Greek: περκνός (perknós)
  • Ancient Greek: προκάς (prokás)
  • Ancient Greek: πρόξ (próx)
  • Ancient Greek: πρώξ (prṓx)
• Indo-Iranian: *pŕ̥ĉniš
  • Indo-Aryan: *pŕ̥śniṣ
    • Sanskrit: पृश्नि (pṛ́śni)
  • Iranian: *pŕ̥ĉniš
    • Middle Persian: plš (parš, “spotted, speckled”)
    • Mazanderani: برجی‎ (barji)
• Italic:
  • Latin: pulcher (< *polcro- < *pelcro- < *perk-ro-)

References

• Pokorny, Julius (1959) Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume ΙΙΙ, Bern, München: Francke Verlag, page 820

1. A Handbook of Germanic Etymology by Vladimír Orel

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Germanic/farwō

Reconstruction:Proto-Germanic/farwō

Proto-Germanic

Etymology

From earlier *fargwō, derived from *farwaz (“colorful”), from Proto-Indo-European  *perḱ- (“spotted, motley, coloured”), from Proto-Indo-European *per- (“to spray, spritz, snort”). Cognate with Latin pulcer, pulcher  (“beauty”), Ancient Greek περκνός  (perknós, “speckled, dark-spotted”).

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈɸɑr.wɔː/

Noun

*farwō f

1. colour

Inflection

ō-stem
	singular
nominative	*farwō
genitive	*farwōz

Descendants

• Old English: færbu
• Old Frisian: ferwe, verwa
  • Saterland Frisian: Faawe
  • West Frisian: farve, ferve
• Old Saxon: *farawa, *farawi, farw, faro
  • Middle Low German: varwe, verwe
    • Low German: Faarf, Farf, Farv, Farve, Farw, Farwe
    • Westrobothnian: ferg
    • → Danish: farve
    • → Estonian: värv
    • → Norwegian: farge
    • → Old Swedish: færgha
      • Swedish: färg
        • → Finnish: väri
• Frankish: *farwa, *farwjan (> *farwidon)
  • Old Dutch: *farwa
    • Middle Dutch: varwe
      • Dutch: verf
        • Afrikaans: verf
        • → Papiamentu: fèrfdó
      • Limburgish: varf
  • → Old French: farder
    • Middle French: farder
      • French: farder
    • → Middle English: farden
      • English: fard (verb)
      • Scots: faird
• Old High German: farawa, farawī, faro
  • Middle High German: varwe, var, verwe
    • Alemannic German:
      • Alsatian: Fàrb (plural: Fàrwe)
      • Swabian: Farb (plural: Farba or Farben)
    • Bavarian:

      Cimbrian: bèrbe, varbe

    • Central Franconian:

      Hunsrik: Forreb

      Ripuarian: Färv

    • German: Farbe, Färbe, Farb
      • → Belarusian: фарба (farba)
      • → Hungarian: farba
      • → Polish: farba
      • → Serbo-Croatian:

        Cyrillic: фарба

        Latin: farba

      • → Slovak: farba
      • → Slovene: farba
      • → Ukrainian: фарба (farba)
    • Luxembourgish: Faarf
    • Vilamovian: förf
    • Yiddish: פֿאַרב‎ (farb)
    • → Czech: barva
      • → Polish: barwa
        • → Belarusian: барва (barva)
        • → Ukrainian: барва (barva)
    • → Lower Sorbian: barwa
    • → Slovene: barva
    • → Upper Sorbian: barba
  • ⇒ Old High German: farwjan (verb)
    • ⇒ Old High German: gifarwit (past participle)
      • → Old French: fart m, farde f ?
        • Middle French: fard
          • French: fard
            • → English: fard (noun)
• Gothic: 𐍆𐌰𐍂𐍅𐌰 (farwa, dative singular) (a-stem of uncertain gender)

See also

Colors in Proto-Germanic · *farwôz
*blaikaz, *blankaz, *hwītaz	*falwaz, *grēwaz, *haswaz	*blakaz, *swartaz
*raudaz	_ ; *brūnaz, *erpaz	*gelwaz
*grōniz	*grōniz
	*blēwaz	*blēwaz, *hēwjaz
*blēwaz, *hēwjaz	*baswaz, *gudawabjīnaz

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Germanic/furhnō

Reconstruction:Proto-Germanic/furhnō

Proto-Germanic

Etymology

From Proto-Indo-European *per(ǝ)ḱ-no-, *per(ǝ)ḱ- (“mottled, multicoloured; a kind of speckled fish”), from  Proto-Indo-European *per-, *prē- (“to spray, inject, snort”). Cognate with Latin porcus (“a kind of fish with spiny fins”), Middle Irish orc  (“lax, salmon”), Ancient Greek πέρκη (pérkē, “perch”), Ancient Greek περκνός (perknós,  “dark-spotted”).

Noun

*furhnō f

1. trout

Inflection

Declension of *furhnō (ō-stem)
	singular	plural
nominative	*furhnō	*furhnôz
vocative	*furhnō	*furhnôz
accusative	*furhnǭ	*furhnōz
genitive	*furhnōz	*furhnǫ̂
dative	*furhnōi	*furhnōmaz
instrumental	*furhnō	*furhnōmiz

Descendants

• Old English: forn
• Old Saxon: forhna
  • Middle Low German: vôrne
    • Swedish: färna
• Old Dutch: *forhna
  • Middle Dutch: voorne
    • Dutch: voorn
• Old High German: forhana
  • Middle High German: forhen, forhel
    • German: Forelle
      • Danish: forel
      • Dutch: forel
    • Luxembourgish: Frell
• Latin: fario (gen. fariōnis) (?)

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Germanic/farwaz

Reconstruction:Proto-Germanic/farwaz

Proto-Germanic

Etymology

From earlier *fargwaz, from Pre-Germanic *porḱwós, from Proto-Indo-European  *perḱ- (“spotted”).

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈɸɑr.wɑz/

Adjective

*farwaz

1. colored, colorful

Inflection

Declension of *farwaz (a-stem)

Strong declension
Case	Masculine		Feminine		Neuter
	Singular	Plural	Singular	Plural	Singular	Plural
Nominative	*farwaz	*farwai	*farwō	*farwôz	*farwą, -atō	*farwō
Accusative	*farwanǭ	*farwanz	*farwǭ	*farwōz	*farwą, -atō	*farwō
Genitive	*farwas, -is	*farwaizǫ̂	*farwaizōz	*farwaizǫ̂	*farwas, -is	*farwaizǫ̂
Dative	*farwammai	*farwaimaz	*farwaizōi	*farwaimaz	*farwammai	*farwaimaz
Instrumental	*farwanō	*farwaimiz	*farwaizō	*farwaimiz	*farwanō	*farwaimiz
Weak declension
Case	Masculine		Feminine		Neuter
	Singular	Plural	Singular	Plural	Singular	Plural
Nominative	*farwô	*farwaniz	*farwǭ	*farwōniz	*farwô	*farwōnō
Accusative	*farwanų	*farwanunz	*farwōnų	*farwōnunz	*farwô	*farwōnō
Genitive	*farwiniz	*farwanǫ̂	*farwōniz	*farwōnǫ̂	*farwiniz	*farwanǫ̂
Dative	*farwini	*farwammaz	*farwōni	*farwōmaz	*farwini	*farwammaz
Instrumental	*farwinē	*farwammiz	*farwōnē	*farwōmiz	*farwinē	*farwammiz

Related terms

• *farwō

Descendants

• Old High German: faro
  • Middle High German: vare

References

• Kroonen, Guus (2013) Etymological Dictionary of Proto-Germanic (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 11), Leiden, Boston: Brill

…..

A teraz trochę nie znanych ofitzjalnie „dziwnych” słowiańskich przykładów…

…..

Perkoz / PeR+K+oZ

https://pl.wiktionary.org/wiki/perkoz

perkoz (język polski)

perkoz (1.1)

wymowa:

IPA: [ˈpɛrkɔs], AS: [perkos], zjawiska fonetyczne: wygł. wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

(1.1) ornit. ptak śródlądowy zmieniający upierzenie stosownie do pory roku; zob. też perkozy w Wikipedii

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	perkoz	perkozy
dopełniacz	perkoza	perkozów
celownik	perkozowi	perkozom
biernik	perkoza	perkozy
narzędnik	perkozem	perkozami
miejscownik	perkozie	perkozach
wołacz	perkozie	perkozy

hiperonimy:

(1.1) ptak wodny

hiponimy:

(1.1) perkoz dwuczuby, perkozek, perkoz rdzawoszyi

wyrazy pokrewne:

rzecz. perkozek m

uwagi:

(1.1) zobacz też: Indeks:Polski – Ptaki

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) grebe
• czeski: (1.1) potápka
• esperanto: (1.1) grebo
• fiński: (1.1) uikku
• francuski: (1.1) grèbe m
• hiszpański: (1.1) somorgujo m, somormujo m
• niemiecki: (1.1) Lappentaucher m
• nowogrecki: (1.1) βουτηχτάρα ż, βουτηχτάρι n
• rosyjski: (1.1) поганка ż
• szwedzki: (1.1) dopping w

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/perkoz

perkoz

Polish

Polish Wikipedia has an article on: Perkozy

Etymology

This entry lacks etymological information.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈpɛr.kɔs/

Noun

perkoz m anim

1. grebe, any bird of the family Podicipedidae

Declension

declension of perkoz

	singular	plural
nominative	perkoz	perkozy
genitive	perkoza	perkozów
dative	perkozowi	perkozom
accusative	perkoza	perkozy
instrumental	perkozem	perkozami
locative	perkozie	perkozach
vocative	perkozie	perkozy

…..

Pstrąg / PSTR+a”G

https://pl.wiktionary.org/wiki/pstrąg#pl

pstrąg (język polski)

pstrąg (1.1)

pstrąg (1.2)

wymowa:

wymowa ^?/i, IPA: [pstrɔ̃ŋk], AS: [pstrõŋk], zjawiska fonetyczne: wygł.• nazal.• asynch. ą 

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

(1.1) icht. drapieżna ryba słodkowodna z charakterystycznymi plamkami na bokach; zob. też pstrąg w Wikipedii

(1.2) kulin. spoż. mięso lub potrawa z pstrąga (1.1)

odmiana:

(1.1–2)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	pstrąg	pstrągi
dopełniacz	pstrąga	pstrągów
celownik	pstrągowi	pstrągom
biernik	pstrąga	pstrągi
narzędnik	pstrągiem	pstrągami
miejscownik	pstrągu	pstrągach
wołacz	pstrągu	pstrągi

przykłady:

(1.2) Murgrabia przyniósł mi wieczerzę, złożoną z półmiska pstrągów złowionych w sąsiednim potoku^[1].

kolokacje:

(1.1) pstrąg potokowy • pstrąg tęczowy • pstrąg źródlany

(1.2) pstrąg patroszony • filet z pstrąga • pstrąg na niebiesko / pieczony / smażony / wędzony • pstrąg w galarecie

synonimy:

(1.1) troć

hiperonimy:

(1.1) ryba

(1.2) potrawa, ryba

wyrazy pokrewne:

rzecz. Pstrążna ż, pstrągarnia ż

przym. pstrągowy, pstrągowaty

etymologia:

prasł. *pьstrǫgъ, utworzone od prasł. *pьstrъ → wielobarwny, pstry, ze względu na pstre ubarwienie tej ryby^[2]

uwagi:

zobacz też: Indeks:Polski – Ryby • Indeks:Polski – Jedzenie

tłumaczenia:

• afrykanerski: (1.1) forel
• angielski: (1.1) trout; (1.2) trout
• arabski: (1.1) سلمون مرقط m
• asturyjski: (1.1) trucha ż
• baskijski: (1.1) amuarrain
• czeski: (1.1) pstruh m
• duński: (1.1) forel w
• esperanto: (1.1) truto
• fiński: (1.1) forelli
• hiszpański: (1.1) trucha ż
• holenderski: (1.1) forel ż/m
• ido: (1.1) truto
• islandzki: (1.1) silungur m; (1.2) silungur m
• japoński: (1.1) 鱒(ます) (masu)
• jidysz: (1.1) פֿאָרעל ż (forel), סטראָנגע ż (stronge); (1.2) פֿאָרעל ż (forel), סטראָנגע ż (stronge)
• kataloński: (1.1) truita ż
• niemiecki: (1.1) Forelle ż; (1.2) Forelle ż
• nowogrecki: (1.1) πέστροφα ż
• rosyjski: (1.1) форель ż
• rumuński: (1.1) păstrăv
• szwedzki: (1.1) forell w, öring w
• ukraiński: (1.1) пструг m, струг m, форель ż
• węgierski: (1.1) pisztráng
• wilamowski: (1.1) pstrong; (1.2) pstrong
• włoski: (1.1) trota ż; (1.2) trota ż

źródła:

1. ↑ J. Potocki: Rękopis znaleziony w Saragossie.
2. ↑ Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków, Wydawnictwo Literackie, 2006, ISBN 83–08–03648–1.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/pstrąg

pstrąg

Polish

pstrąg

Polish Wikipedia has an article on: pstrąg

Etymology

From Proto-Slavic *pestrъg from the adjective *pestъr, compare pester

Pronunciation

• IPA^(key): /pstrɔŋk/

Noun

pstrąg m anim

1. trout

Declension

declension of pstrąg

	singular	plural
nominative	pstrąg	pstrągi
genitive	pstrąga	pstrągów
dative	pstrągowi	pstrągom
accusative	pstrąga	pstrągi
instrumental	pstrągiem	pstrągami
locative	pstrągu	pstrągach
vocative	pstrągu	pstrągi

Related terms

• pstrągowy
• pstrągarnia

Further reading

• pstrąg in Polish dictionaries at PWN

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Slavic/pestrъg&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/pestrъg.

…..

Pstry / PSTRy

https://pl.wiktionary.org/wiki/pstry

pstry (język polski)

wymowa:

IPA: [pstrɨ], AS: [pstry]

znaczenia:

przymiotnik

(1.1) o rozmaitych barwach, wielokolorowy

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	pstry		pstra	pstre	pstrzy	pstre
dopełniacz	pstrego		pstrej	pstrego	pstrych
celownik	pstremu		pstrej	pstremu	pstrym
biernik	pstrego	pstry	pstrą	pstre	pstrych	pstre
narzędnik	pstrym		pstrą	pstrym	pstrymi
miejscownik	pstrym		pstrej	pstrym	pstrych
wołacz	pstry		pstra	pstre	pstrzy	pstre

przykłady:

(1.1) Ostatni snop w spódnicy, fartuchu, gałgankach pstrych, zwany „babą„, „staruchem„, „kogutem” wjeżdża uroczyście do stodoły^[1].

(1.1) Poszłam do niej w pstrej, kusej sukience, w dodatku w słomkowym kapeluszu ozdobionym wiechciem kwiatów (…).^[2]

kolokacje:

(1.1) dzięcioł pstry duży • kirysek pstry • maślak pstry • bot. cieciorka pstra • pstropióry • pstrogłowy • pstroskrzydły

synonimy:

(1.1) gw. (Śląsk Cieszyński) mręgaty, strokaty

wyrazy pokrewne:

rzecz. pstrokacizna ż

przym. pstrokaty

związki frazeologiczne:

łaska pańska na pstrym koniu jeździ • łaska pańska na pstrym koniu chadza

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) gaudy, motley, variegated
• białoruski: (1.1) стракаты
• czeski: (1.1) pestrý
• esperanto: (1.1) bunta
• francuski: (1.1) bigarré
• hiszpański: (1.1) abigarrado
• niemiecki: (1.1) bunt, getüpfelt, gescheckt (o koniu)
• nowogrecki: (1.1) ποικιλόχρωμος, παρδαλός
• rosyjski: (1.1) пёстрый
• słowacki: (1.1) pestrý
• ukraiński: (1.1) барвистий, строкатий

źródła:

1. ↑ Stanisław Wasylewski, Życie polskie w XIX wieku, 2008, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
2. ↑ Hanna Kowalewska, Tego lata, w Zawrociu, 1998, Narodowy Korpus Języka Polskiego.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/pstry

pstry

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *pьstrъ (“variegated”).

Pronunciation

• IPA^(key): /pstrɨ/

Adjective

pstry (comparative bardziej pstry, superlative najbardziej pstry, adverb pstro)

1. spotted
2. motley
3. variegated

Declension

declension of pstry

case	singular				plural
	m pers or m anim	m inan	n	f	m pers	other
nominative, vocative	pstry		pstre	pstra	pstrzy	pstre
genitive	pstrego			pstrej	pstrych
dative	pstremu				pstrym
accusative	pstrego	pstry	pstre	pstrą	pstrych	pstre
instrumental	pstrym				pstrymi
locative				pstrej	pstrych

Further reading

• pstry in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN

• pstry in Polish dictionaries at PWN

…..

Pstrokaty / PSTR+oK+aTY

https://pl.wiktionary.org/wiki/pstrokaty

pstrokaty (język polski)

wymowa:

IPA: [pstrɔˈkatɨ], AS: [pstrokaty]

znaczenia:

przymiotnik

(1.1) odznaczający się rozmaitością barw, najczęściej jaskrawych^[1]

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	pstrokaty		pstrokata	pstrokate	pstrokaci	pstrokate
dopełniacz	pstrokatego		pstrokatej	pstrokatego	pstrokatych
celownik	pstrokatemu		pstrokatej	pstrokatemu	pstrokatym
biernik	pstrokatego	pstrokaty	pstrokatą	pstrokate	pstrokatych	pstrokate
narzędnik	pstrokatym		pstrokatą	pstrokatym	pstrokatymi
miejscownik	pstrokatym		pstrokatej	pstrokatym	pstrokatych
wołacz	pstrokaty		pstrokata	pstrokate	pstrokaci	pstrokate

przykłady:

(1.1) Wdzieję strój pstrokaty dziwacznego kroju i pomiędzy kwiaty pobiegnę w tym stroju!^[2]

synonimy:

(1.1) różnokolorowy

wyrazy pokrewne:

rzecz. pstrokacizna ż, pstrokatość ż

przym. pstry

przysł. pstrokato

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) motley
• białoruski: (1.1) стракаты, пярэсты
• czeski: (1.1) pestrý
• hiszpański: (1.1) abigarrado
• nowogrecki: (1.1) παρδαλός
• rosyjski: (1.1) пёстрый
• słowacki: (1.1) pestrofarebný, pestrý
• ukraiński: (1.1) строкатий

źródła:

1. ↑  Hasło pstrokaty w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
2. ↑ B. Leśmian, Klechdy sezamowe. Baśń o pięknej Parysadzie i o ptaku Bulbulezarze

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/pьstrъ

Reconstruction:Proto-Slavic/pьstrъ

Proto-Slavic

Etymology

From earlier *pьsrъ, from Proto-Balto-Slavic *piś-ras, from Proto-Indo-European *piḱ-rós, from the root *peyḱ-  (“to mark, paint”).

Morphologically *pьsati +‎ *-rъ. (!!!)

Direct cognate is Ancient Greek πικρός (pikrós, “sharp, pointed”). Semantically close to Ancient Greek ποικίλος  (poikílos), Proto-Germanic *faihaz.

Adjective

*pь̀strъ^[1]

1. variegated

Inflection

Accent paradigm b.

Indefinite declension of *pьstrъ (hard)

Singular	Masculine	Feminine	Neuter
Nominative	*pьstrъ	*pьstra	*pьstro
Accusative	*pьstrъ	*pьstrǫ	*pьstro
Genitive	*pьstra	*pьstry	*pьstra
Locative	*pьstrě	*pьstrě	*pьstrě
Dative	*pьstru	*pьstrě	*pьstru
Instrumental	*pьstromь	*pьstrojǫ	*pьstromь
Vocative	*pьstre	*pьstro	*pьstro
Dual	Masculine	Feminine	Neuter
Nominative	*pьstra	*pьstrě	*pьstrě
Accusative	*pьstra	*pьstrě	*pьstrě
Genitive	*pьstru	*pьstru	*pьstru
Locative	*pьstru	*pьstru	*pьstru
Dative	*pьstroma	*pьstrama	*pьstroma
Instrumental	*pьstroma	*pьstrama	*pьstroma
Vocative	*pьstra	*pьstrě	*pьstrě
Plural	Masculine	Feminine	Neuter
Nominative	*pьstri	*pьstry	*pьstra
Accusative	*pьstry	*pьstry	*pьstra
Genitive	*pьstrъ	*pьstrъ	*pьstrъ
Locative	*pьstrěxъ	*pьstraxъ	*pьstrěxъ
Dative	*pьstromъ	*pьstramъ	*pьstromъ
Instrumental	*pьstry	*pьstrami	*pьstry
Vocative	*pьstri	*pьstry	*pьstra

Definite declension of *pьstrъ (hard)

Singular	Masculine	Feminine	Neuter
Nominative	*pьstrъjь	*pьstraja	*pьstroje
Accusative	*pьstrъjь	*pьstrǫjǫ	*pьstroje
Genitive	*pьstrajego	*pьstryję	*pьstrajego
Locative	*pьstrějemь	*pьstrěji	*pьstrějemь
Dative	*pьstrujemu	*pьstrěji	*pьstrujemu
Instrumental	*pьstryjimi	*pьstrǫjǫ	*pьstryjimi
Vocative	*pьstrъjь	*pьstraja	*pьstroje
Dual	Masculine	Feminine	Neuter
Nominative	*pьstraja	*pьstrěji	*pьstrěji
Accusative	*pьstraja	*pьstrěji	*pьstrěji
Genitive	*pьstruju	*pьstruju	*pьstruju
Locative	*pьstruju	*pьstruju	*pьstruju
Dative	*pьstryjima	*pьstryjima	*pьstryjima
Instrumental	*pьstryjima	*pьstryjima	*pьstryjima
Vocative	*pьstraja	*pьstrěji	*pьstrěji
Plural	Masculine	Feminine	Neuter
Nominative	*pьstriji	*pьstryję	*pьstraja
Accusative	*pьstryję	*pьstryję	*pьstraja
Genitive	*pьstrъjixъ	*pьstrъjixъ	*pьstrъjixъ
Locative	*pьstryjixъ	*pьstryjixъ	*pьstryjixъ
Dative	*pьstryjimъ	*pьstryjimъ	*pьstryjimъ
Instrumental	*pьstryjimi	*pьstryjimi	*pьstryjimi
Vocative	*pьstriji	*pьstryję	*pьstraja

Related terms

Proto-Slavic terms derived from the PIE root *peyḱ-‎ (0 c, 3 e)

  Proto-Slavic/pisьmo

  Proto-Slavic/pьsati

  Proto-Slavic/pьstrъ

• *pěga

Descendants

• East Slavic:
  • Old East Slavic: пьстръ (pĭstrŭ)
    • Russian: пёстрый (pjóstryj)
    • Ukrainian: пістри́й (pistrýj)

• South Slavic:
  • Bulgarian: пъ̀стър (pǎ̀stǎr)
  • Serbo-Croatian:

    Cyrillic: па̏стрва

    Latin: pȁstrva

  • Slovene: pẹ́stər (tonal orthography)

• West Slavic:
  • Czech: pestrý
  • Polish: pstry
  • Slovak: pestrý

• Non-Slavic:
  • Romanian: pestriț

Further reading

• Vasmer (Fasmer), Max (Maks) (1964–1973), “пестрый”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Trubačóv Oleg, Moscow: Progress
• https://slovari.yandex.ru/~книги/Этимологический%20словарь/Пестрый/

References

1. ^ Derksen, Rick (2008), “*pь̀strъ”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 430: “adj. o (b) ‘variegated’”

---

UWAGA!

Także i…

https://pl.wiktionary.org/wiki/srokaty

https://pl.wiktionary.org/wiki/sroka

---

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Germanic/faihaz

Reconstruction:Proto-Germanic/faihaz

Proto-Germanic

Alternative forms

• *faigaz

Etymology 1

From Proto-Indo-European *póyḱos, from *peyḱ-.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈɸɑi̯.xɑz/

Adjective

*faihaz

1. colored, decorated

Inflection

Declension of *faihaz (a-stem)

Derived terms

• *faihijaną
• *faihį̄
• *faihōną

Descendants

• Old English: fāh, fāg
  • Middle English: fou, fāh, fāy
    • Scots: faw
• Old Saxon: fēh
  • Middle Low German: *vê (in compound vêwerk, veewerk)
• Old High German: fēh
  • Middle High German: fēch, vēch
    • German: fech (“colourful”) (obsolete)
• Gothic: 𐍆𐌰𐌹𐌷𐍃 (faihs)

Etymology 2

From Proto-Indo-European *peyḱ-.

Adjective

*faihaz

1. hostile, criminal

Inflection

Declension of *faihaz (a-stem)

Derived terms

• *faihijaną
• *faihiþō

Related terms

• *faigijaz

Descendants

• Old English: fāh
  • Middle English: fo
    • English: foe
• Old Frisian: fāch
• Old Dutch
  • Middle Dutch: *veech, veechte
    • Dutch: veegte
• Old High German: gifēh

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Indo-European/piḱrós&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Indo-European/piḱrós.

…..

Tym odtfoszonym tzw. *peyḱ- i tym:

Proto-Slavic terms derived from the PIE root *peyḱ-‎ (0 c, 3 e)

  Proto-Slavic/pisьmo

  Proto-Slavic/pьsati

  Proto-Slavic/pьstrъ

• *pěga

zajmę się dokładniej jeszcze w niedalekiej przyszłości…

Tymczasem pokażę dalsze dane, które zaprzeczają ofitzjalnej wykładni, rzekomych zapożyczeń od fielko-germańskich w j. słowiańskim…

A dlaczego śmiem tak twierdzić?

Ano ponieważ gdyż wszystkie gwary języka słowiańskiego posiadają ciągle niezmienione postacie rdzeni i słów, opartych w 100% zarówno na dźwiękach zapisywanych jako P lub B!

Tymczasem rzekome pierwotne fielko-germańskie postacie posiadają w 100% jedynie wtórnie zniekształcone dźwięki zapisywane znakami F, V, W!

Dane wskazują niezbicie, że było dokładnie odwrotnie, niż to tfierdzi ofitzjalna nauka! To Fielcy-Germanie zapożyczyli słowo Barwa / BaR+Wa do swojego ubezdźwięcznionego kreolskiego języka!

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/barwa#Polish

barwa

Lower Sorbian

Etymology

Ultimately from Middle High German varwe (perhaps via Czech barva or Polish  barwa), from Old High German  farawa, from Proto-Germanic *farwō. Compare also Upper Sorbian barba, Slovene barva, and Belarusian and Ukrainian барва (barva).

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbarva/

Noun

barwa f

1. color

Declension

Declension of barwa

	Singular	Dual	Plural
Nominative	barwa	barwje	barwy
Genitive	barwy	barwowu	barwow
Dative	barwje	barwoma	barwam
Accusative	barwu	barwje	barwy
Instrumental	barwu	barwoma	barwami
Locative	barwje	barwoma	barwach

Further reading

• barwa in Ernst Muka/Mucke (St. Petersburg and Prague 1911–28): Słownik dolnoserbskeje rěcy a jeje narěcow / Wörterbuch der nieder-wendischen Sprache und ihrer Dialekte. Reprinted 2008, Bautzen: Domowina-Verlag.
• barwa in Manfred Starosta (1999): Dolnoserbsko-nimski słownik / Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch. Bautzen: Domowina-Verlag.

---

Polish

Etymology

From Czech barva, from Middle High German varwe.^[1] Doublet of farba (“paint”), which is from modern German.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbar.va/

Noun

barwa f

1. colour
2. hue
3. tint
4. tone
5. dye

Declension

declension of barwa

	singular	plural
nominative	barwa	barwy
genitive	barwy	barw
dative	barwie	barwom
accusative	barwę	barwy
instrumental	barwą	barwami
locative	barwie	barwach
vocative	barwo	barwy

Synonyms

• kolor m

Derived terms

• barwić (verb)
• barwnik m (noun)
• barwny (adjective)

Descendants

• → Belarusian: барва (barva)
• → Ukrainian: барва (barva)

References

1. ^ Brückner, Aleksander (1927), “barwa”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish): “z czes. barwa z dawnego niem. prasłowa varwe, dziś Farbe”

Further reading

• barwa in Polish dictionaries at PWN

…..

Barwa / BaR+Wa lub Ba+RWa

https://pl.wiktionary.org/wiki/barwa

barwa (język polski)

wymowa:

wymowa ^?/i, IPA: [ˈbarva], AS: [barva]

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) fiz. cecha przedmiotu, określająca, część pasma widzialnego światła jest odbijana przez przedmiot; zob. też barwa w Wikipedii

(1.2) muz. charakterystyczne brzmienie, dzięki któremu można rozpoznać źródło tego dźwięku pośród innych

(1.3) barwy: rumieniec

(1.4) st.pol. róż do twarzy

(1.5) st.pol. liberia

(1.6) st.pol. pozór

odmiana:

(1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	barwa	barwy
dopełniacz	barwy	barw
celownik	barwie	barwom
biernik	barwę	barwy
narzędnik	barwą	barwami
miejscownik	barwie	barwach
wołacz	barwo	barwy

przykłady:

(1.1) Niebo ma niebieską barwę.

(1.3) Zosia na myśl o Zbigniewie od razu nabrała barw.

kolokacje:

(1.1) coś ma niebieską/czerwoną/… barwę = coś jest niebieskie/czerwone • barwy dopełniające się • barwy naturalne • barwy interferencyjne • barwa lokalna • barwa nasycona • barwa ochronna •

(1.2) nabrać barw • stracić barwy

synonimy:

(1.1) kolor

(1.2) tembr

(1.3) rumieniec, wypieki, kolor

wyrazy pokrewne:

rzecz. barwność ż, barwistość ż, barwnik m, barwiarstwo n, barwiarz m, barwiarka ż, barwidło n, barwinek m, barwienie n, zabarwianie n, zabarwienie n

czas. odbarwiać, barwić ndk., zabarwiać ndk., zabarwić dk.

przym. barwny, barwisty, barwnikowy

przysł. barwnie

związki frazeologiczne:

ciepłe barwy • gorące barwy • zimne barwy/chłodne barwy • jaśnieć barwami • malować w jasnych barwach/przedstawiać w jasnych barwach/widzieć w jasnych barwach • malować w jaskrawych barwach/przedstawiać w jaskrawych barwach/kreślić w jaskrawych barwach

etymologia:

czes. barva^[1] < niem. Farbe^[2] < śrniem varwe^[3]

tłumaczenia:

(1.1,3) zobacz listę tłumaczeń w haśle: kolor

• hiszpański: (1.2) tonalidad ż, timbre m, tono m
• rosyjski: (1.2) тембр m
• ukraiński: (1.1) барва ż
• wilamowski: fuörw ż, fiörf ż

źródła:

1. ↑  Hasło barwa w: Aleksander Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków, Krakowska Spółka Wydawnicza, 1927.
2. ↑ Słownik zapożyczeń niemieckich w polszczyźnie, red. Marek Łaziński, s. 31, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, ISBN 978–83–01–15588–9.
3. ↑ Hasło barwa w: Izabela Malmor, Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa-Bielsko-Biała, Wydawnictwo Szkolne PWN ParkEdukacja, 2009, ISBN 978–83–262–0146–2.

Kategorie:

• polski (indeks)

---

barwa (język dolnołużycki)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) barwa, kolor

przykłady:

(1.1) Pśichod wiźim w carnych barwach. → Przyszłość widzę w czarnych barwach.

---

UWAGA!

Wyrwa / Wy+RWa, Barwa / Ba+RWa i Porywa / Po+RyWa… Rdzeniem wspólnym jest RW, jak Rwać / RW+aC’.

Dlaczego słowa Barwa jest obecne w wielu dialektach słowiańskich, także w tych tzw. wschodnio-słowiańskich?

Nie ma podstaw żeby nadal twierdzić, że jest to pożyczka z jakiejś niemieckiej zniekształconej postaci, skoro postać słowiańska jest logicznie starsza, patrz:

P>B>W>V>F

Było dokładnie odwrotnie i to niemieckie postacie to Od-Pra-Słowiańskie zapożyczenia! Tak podpowiada logika patrz:

Pra-Słowiańska P/Barwa / P/Ba+RWa / P/BaR+W > Średnio-Niemiecka Varwe / Va+RWe > Niemiecka Farbe / Fa+RBe

---

…..

Prośba / PRoS’+Ba

https://pl.wiktionary.org/wiki/prośba

prośba (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈprɔʑba], AS: [proźba], zjawiska fonetyczne: udźw. wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) uprzejme zwrócenie się do kogoś w celu uzyskania czegoś; skierowanie do kogoś jakiegoś życzenia

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	prośba	prośby
dopełniacz	prośby	próśb[1]
celownik	prośbie	prośbom
biernik	prośbę	prośby
narzędnik	prośbą	prośbami
miejscownik	prośbie	prośbach
wołacz	prośbo	prośby

przykłady:

(1.1) Na moją prośbę o ciszę wszyscy zamilkli.

kolokacje:

(1.1) mieć do kogoś prośbę • zwrócić się do kogoś z prośbą • przychylić się do czyjejś prośby • (zrobić coś) na czyjąś prośbę • spełnić czyjąś prośbę • gorąca/pokorna/rozpaczliwa/serdeczna prośba • prośba o pomoc • prośba o chleb/wodę

synonimy:

(1.1) proszenie, petycja

wyrazy pokrewne:

czas. prosić

rzecz. dopraszanie n, doproszenie n

związki frazeologiczne:

chodzić po prośbie • na własną prośbę

etymologia:

pol. prosić + -ba^[2]

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) request
• arabski: (1.1) طلب
• esperanto: (1.1) peto
• fenicki: (1.1) 𐤔𐤀𐤋
• hiszpański: (1.1) ruego m, petición ż
• jidysz: (1.1) בקשה ż (bakosze)
• niemiecki: (1.1) Bitte ż
• nowogrecki: (1.1) παράκληση ż, αίτηση ż
• rosyjski: (1.1) просьба ż
• szwedzki: (1.1) anhållan, begäran
• tuvalu: (1.1) fakatagi
• włoski: (1.1) richiesta ż

źródła:

•  Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Renata Grzegorczykowa, Zarys słowotwórstwa polskiego. Słowotwórstwo opisowe, wyd. III poprawione, Warszawa 1979, s. 17.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/prośba

prośba

Polish

Etymology

Cognate with Czech prosba and East Slavic просьба. Equivalent to prosić +‎ -ba.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈprɔʑ.ba/

Noun

prośba f

1. request (a message requesting something)

Declension

declension of prośba

	singular	plural
nominative	prośba	prośby
genitive	prośby	próśb
dative	prośbie	prośbom
accusative	prośbę	prośby
instrumental	prośbą	prośbami
locative	prośbie	prośbach
vocative	prośbo	prośby

Further reading

• prośba in Polish dictionaries at PWN

…..

Prosić / PRoS+iC’

https://pl.wiktionary.org/wiki/prosić

prosić (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈprɔɕiʨ̑], AS: [prośić], zjawiska fonetyczne: zmięk., wymowa ^?/i

podział przy przenoszeniu wyrazu: pro•sić

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

(1.1) zwracać się uprzejmie do kogoś w celu uzyskania czegoś

(1.2) zwracać się do kogoś w celu nakłonienia go do złożenia wizyty; zapraszać

czasownik zwrotny niedokonany prosić się (dk. brak)

(2.1) usilnie zwracać się do kogoś w celu uzyskania czegoś, mimo odmawiania

(2.2) o świni: rodzić prosięta

odmiana:

(1.1–2) koniugacja VIa

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		prosić
czas teraźniejszy		proszę	prosisz	prosi	prosimy	prosicie	proszą
czas przeszły	m	prosiłem	prosiłeś	prosił	prosiliśmy	prosiliście	prosili
	ż	prosiłam	prosiłaś	prosiła	prosiłyśmy	prosiłyście	prosiły
	n	prosiłom	prosiłoś	prosiło
tryb rozkazujący		niech proszę	proś	niech prosi	prośmy	proście	niech proszą

 

pozostałe formy czas przyszły m będę prosił, będę prosić będziesz prosił, będziesz prosić będzie prosił, będzie prosić będziemy prosili, będziemy prosić będziecie prosili, będziecie prosić będą prosili, będą prosić ż będę prosiła, będę prosić będziesz prosiła, będziesz prosić będzie prosiła, będzie prosić będziemy prosiły, będziemy prosić będziecie prosiły, będziecie prosić będą prosiły, będą prosić n będę prosiło, będę prosić będziesz prosiło, będziesz prosić będzie prosiło, będzie prosić czas zaprzeszły m prosiłem był prosiłeś był prosił był prosiliśmy byli prosiliście byli prosili byli ż prosiłam była prosiłaś była prosiła była prosiłyśmy były prosiłyście były prosiły były n prosiłom było prosiłoś było prosiło było forma bezosobowa czasu przeszłego proszono tryb przypuszczający m prosiłbym, byłbym prosił prosiłbyś, byłbyś prosił prosiłby, byłby prosił prosilibyśmy, bylibyśmy prosili prosilibyście, bylibyście prosili prosiliby, byliby prosili ż prosiłabym, byłabym prosiła prosiłabyś, byłabyś prosiła prosiłaby, byłaby prosiła prosiłybyśmy, byłybyśmy prosiły prosiłybyście, byłybyście prosiły prosiłyby, byłyby prosiły n prosiłobym, byłobym prosiło prosiłobyś, byłobyś prosiło prosiłoby, byłoby prosiło imiesłów przymiotnikowy czynny m proszący, nieproszący ż prosząca, nieprosząca proszące, nieproszące n proszące, nieproszące imiesłów przymiotnikowy bierny m proszony proszeni ż proszona proszone n proszone imiesłów przysłówkowy współczesny prosząc, nie prosząc rzeczownik odczasownikowy proszenie, nieproszenie

(2.1–2) koniugacja VIa

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		prosić się
czas teraźniejszy		proszę się	prosisz się	prosi się	prosimy się	prosicie się	proszą się
czas przeszły	m	prosiłem się	prosiłeś się	prosił się	prosiliśmy się	prosiliście się	prosili się
	ż	prosiłam się	prosiłaś się	prosiła się	prosiłyśmy się	prosiłyście się	prosiły się
	n	prosiłom się	prosiłoś się	prosiło się
tryb rozkazujący		niech się proszę	proś się	niech się prosi	prośmy się	proście się	niech się proszą

czas przyszły m będę się prosił, będę się prosić będziesz się prosił, będziesz się prosić będzie się prosił, będzie się prosić będziemy się prosili, będziemy się prosić będziecie się prosili, będziecie się prosić będą się prosili, będą się prosić ż będę się prosiła, będę się prosić będziesz się prosiła, będziesz się prosić będzie się prosiła, będzie się prosić będziemy się prosiły, będziemy się prosić będziecie się prosiły, będziecie się prosić będą się prosiły, będą się prosić n będę się prosiło, będę się prosić będziesz się prosiło, będziesz się prosić będzie się prosiło, będzie się prosić czas zaprzeszły m prosiłem się był prosiłeś się był prosił się był prosiliśmy się byli prosiliście się byli prosili się byli ż prosiłam się była prosiłaś się była prosiła się była prosiłyśmy się były prosiłyście się były prosiły się były n prosiłom się było prosiłoś się było prosiło się było forma bezosobowa czasu przeszłego proszono się tryb przypuszczający m prosiłbym się, byłbym się prosił prosiłbyś się, byłbyś się prosił prosiłby się, byłby się prosił prosilibyśmy się, bylibyśmy się prosili prosilibyście się, bylibyście się prosili prosiliby się, byliby się prosili ż prosiłabym się, byłabym się prosiła prosiłabyś się, byłabyś się prosiła prosiłaby się, byłaby się prosiła prosiłybyśmy się, byłybyśmy się prosiły prosiłybyście się, byłybyście się prosiły prosiłyby się, byłyby się prosiły n prosiłobym się, byłobym się prosiło prosiłobyś się, byłobyś się prosiło prosiłoby się, byłoby się prosiło imiesłów przymiotnikowy czynny m proszący się, nieproszący się ż prosząca się, nieprosząca się proszące się, nieproszące się n proszące się, nieproszące się imiesłów przysłówkowy współczesny prosząc się, nie prosząc się rzeczownik odczasownikowy proszenie się, nieproszenie się

przykłady:

(1.1) Czy mogę cię prosić o przyniesienie szklanki wody?

(1.2) Był proszony na wczorajsze przyjęcie.

kolokacje:

(1.1) prosić uprzejmie / grzecznie / natarczywie

synonimy:

(1.1) apelować, błagać, dopraszać się, molestować, napraszać się, nudzić, odwoływać się, przymawiać się, ubłagiwać, upraszać, wołać, wybłagiwać, wypraszać, zaklinać; fraz. błagać na kolanach, błagać na wszystko na świecie, wnosić prośbę, wyciągać ręce, zwracać się z prośbą; reg. śl. pytać

(1.2) inwitować, spraszać, ściągać, zwoływać; fraz. otwierać podwoje

antonimy:

(1.1) kazać, nakazać, nakazywać, polecić, rozkazać, rozkazywać, zalecać, zalecić, zarządzać, zarządzić, zlecać, zlecić, zmuszać

hiperonimy:

(1.1–2, 2.1) zwracać się

wyrazy pokrewne:

(1.1–2, 2.1)

rzecz. prośba ż, proszenie n, dopraszanie n, doproszenie n, napraszanie n, naproszenie n, naspraszanie n, odpraszanie n, odproszenie n, ponaspraszanie n, poproszenie n, pospraszanie n, powypraszanie n, pozapraszanie n, przepraszanie n, przeproszenie n, spraszanie n, sproszenie n, upraszanie n, uproszenie n, wproszenie n, wpraszanie n, wypraszanie n, wyproszenie n, zapraszanie n, zaproszenie n

czas. dopraszać ndk., doprosić dk., napraszać się ndk., naprosić dk., naspraszać dk., odpraszać ndk., odprosić dk., ponaspraszać dk., poprosić dk., pospraszać dk., powypraszać dk., pozapraszać dk., przepraszać ndk., przeprosić dk., spraszać ndk., sprosić dk., upraszać ndk., uprosić dk., wpraszać się ndk., wprosić się dk., wypraszać ndk., wyprosić dk., zapraszać ndk., zaprosić dk., zaprosiny nmos

wykrz. proszę

rzecz. prosię n, prosiak mzw, prosiaczek mzw, prosiątko n, proszenie n, oproszenie n

czas. oprosić się dk.

związki frazeologiczne:

kto leniwo prosi, leniwo odnosi

etymologia:

---

W użyciu od XIV w., ogsłow., por. czes. prosit → prosić, dial. żebrać • ros. просить → prosić, upraszać, zapraszać, pot. żądać, chcieć, przest. ugaszczać, częstować • scs. просити → prosić, wypraszać; żądać, wymagać^[1].

Od prasł. *prositi, *prošǫ → prosić, pytać, zapytywać; żądać, wymagać (por. dokładne odpowiedniki: litew. prašyti → prosić, żądać, domagać się czegoś • łot. prasīt → prosić, pytać) < praindoeur. *prek- (*perḱ, *pr̥ḱ-) → pytać, prosić (por. pokrewne: st.ind. praš- → (sądowe) wypytywanie, przesłuchanie • awest. frasa → pytanie • tocharski prak- → pytać • łac. precor, precari → prosić, modlić się, przyzywać • goc. fraihan → pytać)^[1].

---

uwagi:

(1.2) w języku współczesnym występuje rzadko, raczej jako wyszukana forma grzecznościowa

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) ask, request
• arabski: (1.1) طلب talaba (u)
• baskijski: (1.1) eskatu
• białoruski: (1.1) прасіць
• dolnołużycki: (1.1) pšosyś
• esperanto: peti
• francuski: (1.1) prier, demander
• górnołużycki: (1.1) prosyć
• hiszpański: (1.1) pedir, rogar
• holenderski: (1.1) vragen
• jidysz: (1.1) בעטן (betn)
• kazachski: (1.1) өтіну; (1.2) шақыру
• litewski: (1.1) prašyti
• łaciński: (1.1) rogare
• niemiecki: (1.1) bitten
• nowogrecki: (1.1) παρακαλώ
• rosyjski: (1.1) просить; (1.2) приглашать, звать
• rumuński: (1.1) pofti
• slovio: (1.1) prosit (просит)
• szwedzki: (1.1) begära
• ukraiński: (1.1) прохати, просити
• włoski: (1.1) chiedere; (1.2) invitare

źródła:

1. Hasło prosić w: Wiesław Boryś, Słownik etymologiczny języka polskiego, s. 484, Kraków, Wydawnictwo Literackie, 2006, ISBN 83–08–03648–1.

---

UWAGA!

W użyciu od XIV w., ogsłow., por. czes. prosit → prosić, dial. żebrać • ros. просить → prosić, upraszać, zapraszać, pot. żądać, chcieć, przest. ugaszczać, częstować • scs. просити → prosić, wypraszać; żądać, wymagać^[1].

Od prasł. *prositi, *prošǫ → prosić, pytać, zapytywać; żądać, wymagać (por. dokładne odpowiedniki: litew. prašyti → prosić, żądać, domagać się czegoś • łot. prasīt → prosić, pytać) < praindoeur. *prek- (*perḱ, *pr̥ḱ-) → pytać, prosić (por. pokrewne: st.ind. praš- → (sądowe) wypytywanie, przesłuchanie • awest. frasa → pytanie • tocharski prak- → pytać • łac. precor, precari → prosić, modlić się, przyzywać • goc. fraihan → pytać)^[1].

Ogólnosłowiański w 14W? A jak, skoro Pra-Słowiański miał się już rozpaść w 10-13w?!!

Zwracam uwagę na rzekomą tzw. zapożyczenie od-czeskie (w domyśle od-germańskie!), gdzie T>C, czyli tzw. 3 palatalizacja zachodnio-słowiańska / lechicka!!!

A Bałtowie to sobie to słowo przynieśli ze sobą ze wschodu, czy może jednak se je zapożyczyli około 3500 lat temu od Pra-Słowian z północno-wschodniego CWC, hm?

Powtarzam, że tzw. wspólnota bałto-słowiańska, itp, to i jednocześnie i bidny przeciw-słowiański wymysł i nędzne kłamstwo! W świetle ogólnie znanych faktów i dostępnych dowodów tylko nao-nazista i słowianofob może to coś obecnie popierać.

Postać Pra-Słowiańska jest identyczna z postacią tego ofitzjalnie odtfoszonego tzw. PIE!

Przez co najmniej 5,000 nie zaszły żadne zmiany dźwięków między tymi postaciami, w porównaniu do innych języków, szczególnie tzw. kentum, choć nie tylko, patrz j. awestyjski i gocki!

Słowem Pytać / PyTa+C’ zajmę się w oddzielnym wpisie.

---

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/prosić

prosić

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *prositi.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈprɔ.ɕit͡ɕ/

Verb

prosić impf (perfective poprosić)

1. (transitive) to ask somebody

Conjugation

Conjugation of prosić impf

		singular			plural
	person	m	f	n	m pers	m anim or m inan or f or n
infinitive		prosić
present tense	1st	proszę			prosimy
	2nd	prosisz			prosicie
	3rd	prosi			proszą
past tense	1st	prosiłem	prosiłam		prosiliśmy	prosiłyśmy
	2nd	prosiłeś	prosiłaś		prosiliście	prosiłyście
	3rd	prosił	prosiła	prosiło	prosili	prosiły
future tense	1st	będę prosił1	będę prosiła1		będziemy prosili1	będziemy prosiły1
	2nd	będziesz prosił1	będziesz prosiła1		będziecie prosili1	będziecie prosiły1
	3rd	będzie prosił1	będzie prosiła1	będzie prosiło1	będą prosili1	będą prosiły1
conditional	1st	prosiłbym	prosiłabym		prosilibyśmy	prosiłybyśmy
	2nd	prosiłbyś	prosiłabyś		prosilibyście	prosiłybyście
	3rd	prosiłby	prosiłaby	prosiłoby	prosiliby	prosiłyby
imperative	1st	—			prośmy
	2nd	proś			proście
	3rd	niech prosi			niech proszą
active adjectival participle		proszący	prosząca	proszące	proszący	proszące
passive adjectival participle		proszony	proszona	proszone	proszeni	proszone
contemporary adverbial participle		prosząc
impersonal past		proszono
verbal noun		proszenie
1 or: będę prosić, będziesz prosić etc.

Derived terms

verbs derived from prosić

• poprosić pf
• przepraszać (się) impf, przeprosić pf
• spraszać impf, sprosić pf
• wpraszać (się) impf, wprosić pf
• wypraszać impf, wyprosić pf
• zapraszać impf, zaprosić pf

Related terms

• prośba

See also

• proszę

Further reading

• prosić in Polish dictionaries at PWN

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/prositi

Reconstruction:Proto-Slavic/prositi

Proto-Slavic

Etymology

From Proto-Balto-Slavic *práśīˀtei, from Proto-Indo-European *proḱ-éye-ti, causative of *preḱ-.

Verb

*prosìti^[1]

1. to ask

Conjugation

Conjugation of *prositi (?, -i-, s-aorist, accent paradigm b)

Suffix: *-iti
― iterative (*nositi⇐*nesti)
― causative (*pojiti⇐*piti)
― …

Verbal noun	Infinitive	Supine	L-participle
*prošenьje	*prositi	*prositъ	*prosilъ

	Participles
Tense	Past	Present
Passive	*prošenъ	*prosimъ
Active	*prošь	*prosę

	Aorist			Present
Person	1st	2nd	3rd	1st	2nd	3rd
Singular	*prosixъ	*prosi	*prosi	*prošǫ	*prosiši	*prositь
Dual	*prosixově	*prosista	*prosiste	*prosivě	*prosita	*prosite
Plural	*prosixomъ	*prosiste	*prosišę	*prosimъ	*prosite	*prosętь
	Imperfect			Imperative
Person	1st	2nd	3rd	1st	2nd	3rd
Singular	*prošaaxъ	*prošaaše	*prošaaše	—	*prosi	*prosi
Dual	*prošaaxově	*prošaašeta	*prošaašete	*prosivě	*prosita	—
Plural	*prošaaxomъ	*prošaašete	*prošaaxǫ	*prosimъ	*prosite	—

Notes:
• (*)*prosivъ is later doublet of past active participle

Descendants

• East Slavic:
  • Belarusian: прасі́ць (prasícʹ)
  • Russian: проси́ть (prosítʹ)
  • Ukrainian: проси́ти (prosýty)
• South Slavic:
  • Old Church Slavonic: просити (prositi)
  • Bulgarian: про́ся (prósja)
  • Serbo-Croatian:

    Cyrillic: про̀сити

    Latin: pròsiti

  • Slovene: prósiti
• West Slavic:
  • Czech: prosit
  • Polish: prosić
  • Slovak: prosiť
  • Sorbian:
    • Lower Sorbian: pšosyś
    • Upper Sorbian: prosyć

References

1. ^ Derksen, Rick (2008), “*prosìti”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 421

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/pre%E1%B8%B1-

Reconstruction:Proto-Indo-European/preḱ-

Proto-Indo-European

Root

*preḱ-^[1][2]

1. to ask

Derived terms

► Terms derived from the PIE root *preḱ-

• *proḱ-éye-ti (causative)^[3][4]
  • Balto-Slavic: *práśīˀtei (see there for further descendants)
• *pr̥(ḱ)-sḱé-ti (sḱe-present)^[1]
• *préḱ-s^[5][6]
  • Celtic:
    • Brythonic:
      • Welsh: rheg
  • Indo-Iranian: *prā́ĉš
    • Indo-Aryan: *prā́ṭṣ
      • Sanskrit: प्राश् (prā́ś)
    • Iranian: *prā́š
      • Avestan: 𐬟𐬭𐬀𐬯𐬁‎ (frasā), 𐬟𐬆𐬭𐬀𐬯𐬁‎ (fərasā)
  • Italic: *preks
    • Latin: prex, precor
• *proḱ-o-
  • Italic: *prokos
    • Latin: procus, procō
• Unsorted formations:
  • Armenian:
    • Old Armenian: հարսն (harsn, “bride”)
  • Balto-Slavic:
    • Lithuanian: pir̃šti (“to arrange a marriage”)
  • Germanic: *frehnaną (see there for further descendants)
  • Indo-Iranian:
    • Iranian:
      • Kurdish: pirs (“question”), pirsîn (“to ask”)
      • Old Persian: √fraθ/pars > parsa-
        • Middle Persian: pwrs (purs-), pwrsytn’ (pursīdan)
          • Persian: پرس‎ (purs-), پرسیدن‎ (pursīdan)
  • Italic:
    • Latin: percontor
  • Tocharian:
    • Tocharian A: pärk-
    • Tocharian B: pärk-

References

1. ↑ ^{Jump up to:1.0 1.1} Ringe, Don (2006) From Proto-Indo-European to Proto-Germanic, Oxford University Press
2. ^ De Vaan, Michiel (2008) Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 7), Leiden, Boston: Brill
3. ^ Derksen, Rick (2008), “*prosìti”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 421
4. ^ Derksen, Rick (2015), “prašyti”, in Etymological Dictionary of the Baltic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 13), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, pages 360-370
5. ^ De Vaan, Michiel (2008), “prex, -cis”, in Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 7), Leiden, Boston: Brill, page 488
6. ^ Monier Williams (1899), “Proto-Indo-European/preḱ-”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, OCLC458052227, page 709/2.

---

UWAGA!

Widać wtórne ubezdźwięcznienia, patrz: Welsh: rheg, Avestan: frasā, fərasā, Old Persian: √fraθ/pars, Old Armenian: harsn, Germanic: *frehnaną?!!

---

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Germanic/frehnaną

Reconstruction:Proto-Germanic/frehnaną

Proto-Germanic

Etymology

From Proto-Indo-European *preḱ- (“to ask, woo”). Cognate with Lithuanian prašyti (“to ask, request”), Latin precor  (“ask, beseech”).

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈɸrex.nɑ.nɑ̃/

Verb

*frehnaną

1. to ask, inquire

Inflection

Present tense with n-infix. The present tense forms, unusually, also have the voiced Verner alternant -g-.

Conjugation of *frehnaną (strong class 5)

	active voice			passive voice
present tense	indicative	subjunctive	imperative	indicative	subjunctive
1st singular	*frehnō	*frehnaų	—	*frehnai	*?
2nd singular	*frihnizi	*frehnaiz	*frehn	*frehnazai	*frehnaizau
3rd singular	*frihnidi	*frehnai	*frehnadau	*frehnadai	*frehnaidau
1st dual	*frehnōz	*frehnaiw	—	—	—
2nd dual	*frehnadiz	*frehnaidiz	*frehnadiz	—	—
1st plural	*frehnamaz	*frehnaim	—	*frehnandai	*frehnaindau
2nd plural	*frihnid	*frehnaid	*frihnid	*frehnandai	*frehnaindau
3rd plural	*frehnandi	*frehnain	*frehnandau	*frehnandai	*frehnaindau
past tense	indicative	subjunctive
1st singular	*frah	*frēgį̄
2nd singular	*fraht	*frēgīz
3rd singular	*frah	*frēgī
1st dual	*frēgū	*frēgīw
2nd dual	*frēgudiz	*frēgīdiz
1st plural	*frēgum	*frēgīm
2nd plural	*frēgud	*frēgīd
3rd plural	*frēgun	*frēgīn
	present	past
participles	*frehnandz	*freganaz

Related terms

• *frihtiz
• *gafrēgiz
• *frēgōną

Descendants

• Old English: freġnan, friġnan, frīnan
  • Middle English: freinen, frainen
    • Scots: frain, frane
    • English: frain
• Old Saxon: fregnan
• Old High German: *frëgnan (in gifrëgnan)
• Old Norse: fregna
  • Icelandic: fregna
  • Faroese: fregna
  • Old Swedish: fræghna
  • Old Danish: fræghnæ
• Gothic: 𐍆𐍂𐌰𐌹𐌷𐌽𐌰𐌽 (fraihnan)

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Balto-Slavic/pr%C3%A1%C5%9B%C4%AB%CB%80tei

Reconstruction:Proto-Balto-Slavic/práśīˀtei

Proto-Balto-Slavic

Etymology

From Proto-Indo-European *proḱ-éye-ti, from *preḱ-.

Verb

*práśīˀtei^[1][2][3]

1. to ask

Inflection

Fixed accent.

Descendants

• Latgalian: praseit
• Latvian: prasît
• Lithuanian: prašýti
• Slavic: *prosìti (see there for further descendants)

References

1. ^ Derksen, Rick (2008), “*prosìti”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 420: “*proś-ei/i-”
2. ^ Derksen, Rick (2015), “prašyti”, in Etymological Dictionary of the Baltic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 13), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 369: “*proś-ei/i-”
3. ^ Jasanoff, Jay (2017) The Prehistory of the Balto-Slavic Accent (Brill’s Studies in Indo-European Languages & Linguistics; 17), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 222: “*pro̍śiH-tēi”

---

UWAGA!

Te ostanie dane związane z tzw. Pra-Germańskim i Pra-Bałto-Słowiańskim / Proto-Balto-Slavic czymś puszczam jako polewkę z ofitzjalnych allo-allo mondrosi.

Jest na sali jakaś mocarna młocarka lub młocarz lub ktoś z pozostałych ze 109 płci, kto chce bronić tego przeciw-logicznego poglądu, hm?

---

…..

Przekora / PR”e+KoRa

https://sjp.pl/przekora

przekora

1. bycie złośliwym, robienie komuś na złość; także: udawany sprzeciw, przekomarzanie się

2. (r. żeński) kobieta przekorna, robiąca na przekór; także o mężczyźnie, zwierzęciu, z silniejszym zabarwieniem ekspresywnym

(r . męski) mężczyzna przekorny, robiący na przekór

…..

Przeczyć / PReC”+yC’

https://pl.wiktionary.org/wiki/przeczyć

przeczyć (język polski)

znaczenia:

czasownik niedokonany

(1.1) odrzucać dane twierdzenie

synonimy:

(1.1) negować

antonimy:

(1.1) aprobować, przytakiwać, przyjmować, zgadzać się

wyrazy pokrewne:

rzecz. zaprzeczenie n, przeczenie n

czas. zaprzeczać ndk., zaprzeczyć dk.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/przeczyć

przeczyć

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *perčiti, from *perkъ (“transverse”).

Pronunciation

IPA^(key): /ˈpʂɛ.t͡ʂɨt͡ɕ/

Verb

przeczyć impf (perfective zaprzeczyć)

1. to contradict, defy, belie
2. to deny, negate

   Synonym: zaprzeczać

Conjugation

Conjugation of przeczyć impf

		singular			plural
	person	m	f	n	m pers	m anim or m inan or f or n
infinitive		przeczyć
present tense	1st	przeczę			przeczymy
	2nd	przeczysz			przeczycie
	3rd	przeczy			przeczą
past tense	1st	przeczyłem	przeczyłam		przeczyliśmy	przeczyłyśmy
	2nd	przeczyłeś	przeczyłaś		przeczyliście	przeczyłyście
	3rd	przeczył	przeczyła	przeczyło	przeczyli	przeczyły
future tense	1st	będę przeczył1	będę przeczyła1		będziemy przeczyli1	będziemy przeczyły1
	2nd	będziesz przeczył1	będziesz przeczyła1		będziecie przeczyli1	będziecie przeczyły1
	3rd	będzie przeczył1	będzie przeczyła1	będzie przeczyło1	będą przeczyli1	będą przeczyły1
conditional	1st	przeczyłbym	przeczyłabym		przeczylibyśmy	przeczyłybyśmy
	2nd	przeczyłbyś	przeczyłabyś		przeczylibyście	przeczyłybyście
	3rd	przeczyłby	przeczyłaby	przeczyłoby	przeczyliby	przeczyłyby
imperative	1st	—			przeczmy
	2nd	przecz			przeczcie
	3rd	niech przeczy			niech przeczą
active adjectival participle		przeczący	przecząca	przeczące	przeczący	przeczące
contemporary adverbial participle		przecząc
impersonal past		przeczono
verbal noun		przeczenie
1 or: będę przeczyć, będziesz przeczyć etc.

Derived terms

• przeczenie
• przeczący

Related terms

• poprzeczka
• poprzeczny
• w poprzek

Further reading

• przeczyć in Polish dictionaries at PWN

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/perčiti

Reconstruction:Proto-Slavic/perčiti

Proto-Slavic

Etymology

Causative derivative of *perkъ (“transverse, direct”) +‎ *-iti, commonly viewed as a k-extension of Proto-Indo-European *per- (“to propel, forwards”).

Verb

*perčìti impf (perfective *perknǫti)^[1]

1. to interfere with
2. to deny, to negate

Inflection

Conjugation of *perčiti (impf., -i-, s-aorist, accent paradigm a)

Suffix: *-iti
― iterative (*nositi⇐*nesti)
― causative (*pojiti⇐*piti)
― …

Verbal noun	Infinitive	Supine	L-participle
*perčenьje	*perčiti	*perčitъ	*perčilъ

	Participles
Tense	Past	Present
Passive	*perčenъ	*perčimъ
Active	*perčь	*perčę

	Aorist			Present
Person	1st	2nd	3rd	1st	2nd	3rd
Singular	*perčixъ	*perči	*perči	*perčǫ	*perčiši	*perčitь
Dual	*perčixově	*perčista	*perčiste	*perčivě	*perčita	*perčite
Plural	*perčixomъ	*perčiste	*perčišę	*perčimъ	*perčite	*perčętь
	Imperfect			Imperative
Person	1st	2nd	3rd	1st	2nd	3rd
Singular	*perčaaxъ	*perčaaše	*perčaaše	—	*perči	*perči
Dual	*perčaaxově	*perčaašeta	*perčaašete	*perčivě	*perčita	—
Plural	*perčaaxomъ	*perčaašete	*perčaaxǫ	*perčimъ	*perčite	—

Notes:
• (*)*perčivъ is later doublet of past active participle

Related terms

• *perčьnъ (“transverse, opposite”)
• *perti (“to oppose”)
• *porkъ (“sling”)
• *pъrknǫti (“to appear (out of nowhere)”)

Derived terms

• *perčьka (“obstacle”)
• *perperčiti (“to obstruct”)
• *zaperčiti (“to hinder”)
• *naperčiti (“to propel across”)
• *vъperčiti (“to get involved”)
• *jьzpertiti (“to stumble across, to take an opposing stance”)
• *poperčiti (“to disrupt”)

Descendants

• East Slavic:
  • Russian: пере́чить (peréčitʹ)
• South Slavic:
  • Old Church Slavonic: въпрѣчaти (vŭprěčati, “to get involved”)
  • Bulgarian: преча (preča)
  • Macedonian: пречи (preči)
  • Serbo-Croatian:

    Cyrillic: приjе́чити

    Latin: prijéčiti

  • Slovene: prẹ́čiti
• West Slavic:
  • Polish: przeczyć (“to contradict”)

Further reading

• Vasmer (Fasmer), Max (Maks) (1964–1973), “пере́чить”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Trubačóv Oleg, Moscow: Progress
• Duridanov I., Račeva M., Todorov T., editors (1996), “преча”, in Български етимологичен речник [Bulgarian Etymological Dictionary] (in Bulgarian), volume 5, Sofia: Bulgarian Academy of Sciences, page 685

References

1. ^ Snoj, Marko (2016), “prẹ́čiti”, in Slovenski etimološki slovar, Ljubljana: Inštitut za slovenski jezik Frana Ramovša ZRC SAZU, →ISBN: “*perči̋ti”

…..

Przeć / PR”eC’

https://pl.wiktionary.org/wiki/przeć

przeć (język polski)

wymowa:

IPA: [pʃɛʨ̑], AS: [pšeć], zjawiska fonetyczne: utr. dźw.

znaczenia:

czasownik przechodni

(1.1) posuwać się z wysiłkiem, gwałtownie naprzód lub w górę

(1.2) przen. usilnie do czegoś dążyć, forsować coś

(1.3) med. napinać mięśnie, wywołując ucisk na odpowiednie narządy jamy brzusznej, najczęściej podczas porodu

(1.4) st.pol. zapierać się, nie przyznawać się do czegoś

odmiana:

(1) koniugacja XI

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		przeć
czas teraźniejszy		prę	przesz	prze	przemy	przecie	prą
czas przeszły	m	parłem	parłeś	parł	parliśmy	parliście	parli
	ż	parłam	parłaś	parła	parłyśmy	parłyście	parły
	n	parłom	parłoś	parło
tryb rozkazujący		niech prę	przyj	niech prze	przyjmy	przyjcie	niech prą
czas przyszły m będę parł, będę przeć będziesz parł, będziesz przeć będzie parł, będzie przeć będziemy parli, będziemy przeć będziecie parli, będziecie przeć będą parli, będą przeć ż będę parła, będę przeć będziesz parła, będziesz przeć będzie parła, będzie przeć będziemy parły, będziemy przeć będziecie parły, będziecie przeć będą parły, będą przeć n będę parło, będę przeć będziesz parło, będziesz przeć będzie parło, będzie przeć czas zaprzeszły m parłem był parłeś był parł był parliśmy byli parliście byli parli byli ż parłam była parłaś była parła była parłyśmy były parłyście były parły były n parłom było parłoś było parło było forma bezosobowa czasu przeszłego parto tryb przypuszczający m parłbym, byłbym parł parłbyś, byłbyś parł parłby, byłby parł parlibyśmy, bylibyśmy parli parlibyście, bylibyście parli parliby, byliby parli ż parłabym, byłabym parła parłabyś, byłabyś parła parłaby, byłaby parła parłybyśmy, byłybyśmy parły parłybyście, byłybyście parły parłyby, byłyby parły n parłobym, byłobym parło parłobyś, byłobyś parło parłoby, byłoby parło imiesłów przymiotnikowy czynny m prący, nieprący ż prąca, nieprąca prące, nieprące n prące, nieprące imiesłów przymiotnikowy bierny m party ż parta parte n parte imiesłów przysłówkowy współczesny prąc, nie prąc rzeczownik odczasownikowy parcie, nieparcie

przykłady:

(1.1) Statek parł niestrudzenie naprzód, prując dziobem fale.

składnia:

(1.1) przeć na + B.

wyrazy pokrewne:

czas. naprzeć, poprzeć, wyprzeć, zaprzeć, przyprzeć, wesprzeć, uprzeć się, podeprzeć, odeprzeć, opierać

rzecz. zapora ż, parcie

etymologia:

prasł. прти

uwagi:

rzadko używany

tłumaczenia:

• rosyjski: (1.2) переть
• ukraiński: (1.1) перти; (1.2) перти

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/przeć

przeć

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *perti (stem *pьr-).

Pronunciation

• IPA^(key): /pʂɛt͡ɕ/

Verb

przeć impf

1. (intransitive) to push (during labour)
2. (intransitive) to press ahead, press on, push forward, strive

Conjugation

Conjugation of przeć impf

		singular			plural
	person	m	f	n	m pers	m anim or m inan or f or n
infinitive		przeć
present tense	1st	prę			przemy
	2nd	przesz			przecie
	3rd	prze			prą
past tense	1st	parłem	parłam		parliśmy	parłyśmy
	2nd	parłeś	parłaś		parliście	parłyście
	3rd	parł	parła	parło	parli	parły
future tense	1st	będę parł1	będę parła1		będziemy parli1	będziemy parły1
	2nd	będziesz parł1	będziesz parła1		będziecie parli1	będziecie parły1
	3rd	będzie parł1	będzie parła1	będzie parło1	będą parli1	będą parły1
conditional	1st	parłbym	parłabym		parlibyśmy	parłybyśmy
	2nd	parłbyś	parłabyś		parlibyście	parłybyście
	3rd	parłby	parłaby	parłoby	parliby	parłyby
imperative	1st	—			przyjmy
	2nd	przyj			przyjcie
	3rd	niech prze			niech prą
active adjectival participle		prący	prąca	prące	prący	prące
passive adjectival participle		party	parta	parte	parci	parte
contemporary adverbial participle		prąc
impersonal past		parto
verbal noun		parcie
1 or: będę przeć, będziesz przeć etc.

Derived terms

verbs derived from przeć

• napierać impf, naprzeć pf
• odpierać impf, odeprzeć pf
• opierać (się) impf, oprzeć (się) pf
• podpierać (się) impf, podeprzeć (się) pf
• popierać impf, poprzeć pf
• przypierać impf, przyprzeć pf
• rozpierać (się) impf, rozeprzeć (się) pf
• spierać się impf
• upierać się impf, uprzeć się pf
• wpierać (się) impf, weprzeć (się) pf
• wspierać (się) impf, wesprzeć (się) pf
• wypierać (się) impf, wyprzeć (się) pf
• zapierać (się) impf, zaprzeć (się) pf

Related terms

• napór
• odpór
• opór
• spór
• zapora

Further reading

• przeć in Polish dictionaries at PWN

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/perti

Reconstruction:Proto-Slavic/perti

Proto-Slavic

Etymology

• Per Derksen, from Proto-Balto-Slavic *per-, from Proto-Indo-European *per-. Baltic cognates include  Lithuanian per̃ti (“to beat with a broom (in a bath)”), and wider Indo-European cognates include Sanskrit पृत् (pṛt), पृतन (pṛ́tana), पृतना (pṛ́tanā, “struggle, dispute, battle”).
• Per Vasmer, cognates also include Latvian pḕrt (“to beat, to pound”), pirêtiês (“to quarrel”), Avestan 𐬞𐬆𐬱 (pəšana, “battle”), 𐬞𐬆𐬭 (pərətantē, “they are fighting”), Sanskrit परि (parí), परिन्(parin, “enemy”),  Avestan  𐬞𐬀𐬭-‎ (par-, “stand in the way”). Vasmer also includes various cognates beginning with *sp- that may reflect a separate Indo-European root *(s)perH–: Lithuanian spìrti (“to prop up”), 1sg. Lithuanian spiriù  and Lithuanian ãtsparas (“support, stand”), and wider Indo-European cognates Latin spernō (“to spurn”), English  spurn, Sanskrit स्फुरति (sphuráti, “to kick away, to shudder”), Avestan 𐬯𐬞𐬀 (sparaiti, “to trample, to push”).

Vasmer treats the Russian meanings „to move, to travel” as belonging to an entirely separate homophonous verb, also found in Old Church Slavonic перѫтъ (perǫtŭ, “they fly”), but this form more correctly stems from the Proto-Slavic verb *pьrati (“to fly”), and the Russian meanings are colloquial and likely to be extensions of the underlying meaning „to drag”.

Verb

*pérti impf^[1][2][3]

1. to push, to press
2. to oppose

   → to quarrel, deny, renounce

Inflection

Conjugation of *perti (impf., -C-, s-aorist, accent paradigm c)

Verbal noun	Infinitive	Supine	L-participle
*pьrtьje	*perti	*pertъ	*pьrlъ

	Participles
Tense	Past	Present
Passive	*pьrtъ	*pьromъ
Active	*pьrъ	*pьry

	Aorist			Present
Person	1st	2nd	3rd	1st	2nd	3rd
Singular	*perxъ	*per	*per	*pьrǫ	*pьreši	*pьretь
Dual	*perxově	*persta	*perste	*pьrevě	*pьreta	*pьrete
Plural	*perxomъ	*perste	*peršę	*pьremъ	*pьrete	*pьrǫtь
	Imperfect			Imperative
Person	1st	2nd	3rd	1st	2nd	3rd
Singular	*pьrěaxъ	*pьrěaše	*pьrěaše	—	*pьri	*pьri
Dual	*pьrěaxově	*pьrěašeta	*pьrěašete	*pьrěvě	*pьrěta	—
Plural	*pьrěaxomъ	*pьrěašete	*pьrěaxǫ	*pьrěmъ	*pьrěte	—

Notes:
• (*)*pьrenъ is doublet of past passive participle

• Intensive derivative: *-pirati

Related terms

• *pьrati (“to beat, to trample, to wash”)
• *pьrěti (“to quarrel, to deny, to renounce”)
• *pertiti (“to order, to forbid, to threaten”)
• *pъrtiti (“to expire”)
• *portiti (“to propel, to send”)

• *opora (“support, basis, foothold”)
• *perkъ (“direct”)
• *pertъ (“trim, arranged”)
• *pьrtь (“bathhouse”)
• *sъporъ (“conflict, dispute”)

Derived terms

• *otъperti (“to detain”)
• *zaperti (“to lock, to detain”)
• *sъperti (“to stop”)
• *jьzperti (“to beat, to strike”)
• *naperti (“to push, to agitate”)
• *uperti (“to resist, to restrain”)
• *orzperti (“to spread”)
• *operti (“to recline, to lean”)
• *podъperti (“to support”)
• *doperti (“to bring together, to touch”)
• *perperti (“to apply”)
• *priperti (“to connect”)

Descendants

• East Slavic:
  • Old East Slavic:
    • Belarusian: пе́рці (pjérci), 1sg. пру (pru)
    • Russian: пере́ть (perétʹ, “to push, to drag; (colloquial) to move, to travel”), 1sg. пру (pru), 3sg. прёт (prjot)
    • Ukrainian: пе́рти (pérty), 1sg. пру (pru)

• South Slavic:
  • Old Church Slavonic:

    Cyrillic: прѣти (prěti, “to quarrel”), 1sg. пьрѫ (pĭrǫ)

    Glagolitic: [Term?]

  • Bulgarian: запра́ (zaprá), запи́рам (zapíram, “to detain, to prohibit”)
  • Macedonian: запре (zapre, “to stop”)
  • Serbo-Croatian:

    Cyrillic: за̀прије̄ти (“to bar, to lock”), 1sg. за̏пре̄м

    Latin: zàprijēti (“to bar, to lock”), 1sg. zȁprēm

  • Slovene: zaprẹ́ti (“to bar, to lock”) (tonal orthography), 1sg. zaprȅm (tonal orthography)

• West Slavic:
  • Old Czech: přieti sě (“to challenge”)
    • Czech: přít se (“to quarrel”), 1sg. pru se, přu se; (obsolete) přít (“to deny, to renounce”), 1sg. přu, přím; zapřít (“to enclose, to obstruct”), 1sg. zapru
  • Polish: przeć (“to push, to press (on)”), 1sg. prę
  • Slovak: zaprieť
  • Sorbian:
    • Upper Sorbian: prěć (“to refuse, to renounce”)
    • Lower Sorbian: pŕěś (“to refuse, to renounce”)

Further reading

• Vasmer (Fasmer), Max (Maks) (1964–1973), “пере́ть”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Trubačóv Oleg, Moscow: Progress
• Duridanov I., Račeva M., Todorov T., editors (1996), “пръ се”, in Български етимологичен речник [Bulgarian Etymological Dictionary] (in Bulgarian), volume 5, Sofia: Bulgarian Academy of Sciences, page 812

References

1. ^ Derksen, Rick (2008), “*perti”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 396: “v. (c)”
2. ^ Snoj, Marko (2016), “-prẹ́ti”, in Slovenski etimološki slovar, Ljubljana: Inštitut za slovenski jezik Frana Ramovša ZRC SAZU, →ISBN: “*pérti”
3. ^ Olander, Thomas (2001), “perti: pьrǫ pьretь”, in Common Slavic accentological word list, Copenhagen: Editiones Olander: “c låse, lukke (SA 203, 235, 251; PR 139)”

…..

Przeczyć / PR”eC”+yC’ i Przekora / PR”eK+oRa na Przekór / PR”eK+o’R ofitzjalnym fymysłom, same w sobie zaprzeczają tzw. palatalizacji słowiańskiej, zachodnio-słowiańskiej, lechickiej, polskiej!!!

Prę dalej. Prostacko i prosto z mostu, a także przekornie walnę, że chętnie znów zapuszczę moje kłujące kły, w jakiejś szczególnie jedwabiście smakowitej fielko-germańskiej grdyce lub logice… 🙂 Ciąg dalszy nastąpi wkrótce, a w nim więcej ciekawostek.