232 Praga, Praha, Prha, Pyrgać, Pierzga, Pierzchać, Prychać, Próżny, Prażyć, *Frekaz, Pragnąć, Przeżyć, Przeżuć, Przerzucać, Przerzut i inne dowody na pierwotną oboczność Pra-Słowiańskich rdzeni i słów

ziarna kawy prażą się (2.1)

…..

Jak może już wiecie, jakoś nie bardzo interesuje mnie wywodzenie źródłosłów nazw różnych ludów, krain, czy miast. Tym razem muszę jednak zrobić wyjątek. Tak mi nakazuje wyższa konieczność.

We wpisie 228 napisałem, że niebawem zajmę się czeskim słowem prha itp. Słowo się napisało, więc oto jestem. Spragniony wiedzy pragnę najpierw przypomnieć skąd to słowo się wzięło. Potem brodząc w podobnych słowach i ich znaczeniach, przedrę się do przodu przez próg i przejdę przez bród na przeciwległy brzeg. Tyle, że to już w następnych odcinkach… Teraz jednak radzę przyjrzeć się prastarym Pra-Słowiańskim obocznościom, jak np:

Prychać / PRy+(c)Ha+C’, Pierzchać / PieR”+(c)Ha+C’, Próżnia / PRo’Z”+Nia, Próżny / PRo’Z”+Ny, Prażyć / PRa+Z”/R”y+C’, Pragnąć / PRa+GNa”+C’, Pragnienie / PRa+GNie+Nie, Przeżyć / PR”e+Z”yC’, Przeżuć / PR”+R”/Z”o’C’, Przerzucać / PR”e+R”o’C+aC’, Przerzucić / PR”e+R”o’C+iC’, Przerzut / PR”e+R”o’T, itp.

Oto wywodzenia Pra-Słowiańskich źródłosłów dla słów jak PoRT, FoRD, czy PRoM, FeRRy, itp., ciąg dalszy, co zapowiedziałem we wpisach:

https://skrbh.wordpress.com/2020/02/06/227-przed-przod-przodek-przez-frons-front-czyli-smierc-tzw-proto-germanic-i-wszystkiego-co-ma-zwiazek-z-tym-nigdy-nie-istniejacym-czyms/

https://skrbh.wordpress.com/2020/02/04/226-prom-pram-ferry-fear-fare-fahren-far-ferd-forth-forward-fore-czyli-smierc-tzw-proto-germanic-i-wszystkiego-co-ma-zwiazek-z-tym-nigdy-nie-istniejacym-czyms/

Inne tytuły tego wpisu:

232 Peys, Piasta, Pieścić, Pizda, Pięść, Pięć, Piędź, Pięta, Pętać i inne dowody na pierwotną oboczność Pra-Słowiańskich rdzeni 27

232 Wtórnie ubezdźwięcznione liczebniki indogermańskie i ich wysokoenergetyczne PieRwotne PRa-Słowiańskie rdzenie, PieR+WS”y, PRW, PR 39

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/prze#Polish

prze

Czech

Pronunciation

• IPA^(key): [ˈpr̩zɛ]

Noun

prze f

1. dative/locative singular of prha

---

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /pʂɛ/

Verb

prze

1. third-person singular present of przeć

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/prha#Czech

prha

Czech

Etymology

From Proto-Slavic *pьrga.

Pronunciation

• IPA^(key): [ˈpr̩ɦa]

Noun

prha f

1. arnica

Declension

Declension

	singular	plural
nominative	prha	prhy
genitive	prhy	prh
dative	prze	prhám
accusative	prhu	prhy
vocative	prho	prhy
locative	prze	prhách
instrumental	prhou	prhami

Further reading

• prha in Příruční slovník jazyka českého, 1935–1957
• prha in Slovník spisovného jazyka českého, 1960–1971, 1989

---

UWAGA!

Widać co było pierwsze, patrz pierwotny dźwięk zapisywany znakiem G, czy ten wtórnie zniekształcony przez ubezdźwięcznienie, jak to czeskie, itp., H, patrz: „From Proto-Slavic *pьrga.„?

---

…..

Pyrgać / PyR+G+aC’

https://sjp.pwn.pl/doroszewski/pyrgac;5488260.html

pyrgać

…..

https://sjp.pl/pyrga%C4%87

pyrgać

gwarowo:
1. rzucać, ciskać;
2. pędzić; uciekać; skakać;
3. szturchać

…..

Pyrgnąć / PyR+G+N+a”C’

https://sjp.pl/pyrgn%C4%85%C4%87

pyrgnąć

gwarowo:
1. rzucić, cisnąć;
2. uciec, dać susa; prysnąć

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/p%D1%8Crga

Reconstruction:Proto-Slavic/pьrga

Proto-Slavic

Etymology

From *pьržiti (“to fry, to roast”).

Noun

*pьrga f

1. roasted victuals ground and pulped together

Inflection

Declension of *pьrga (hard a-stem)

	Singular	Dual	Plural
Nominative	*pьrga	*pьrdzě	*pьrgy
Accusative	*pьrgǫ	*pьrdzě	*pьrgy
Genitive	*pьrgy	*pьrgu	*pьrgъ
Locative	*pьrdzě	*pьrgu	*pьrgasъ, *pьrgaxъ*
Dative	*pьrdzě	*pьrgama	*pьrgamъ
Instrumental	*pьrgojǫ, *pьrgǫ**	*pьrgama	*pьrgami
Vocative	*pьrgo	*pьrdzě	*pьrgy

^* -asъ is the expected Balto-Slavic form but is found only in some Old Czech documents; -axъ is found everywhere else and is formed by analogy with other locative plurals in –xъ.
^** The second form occurs in languages that contract early across /j/ (e.g. Czech), while the first form occurs in languages that do not (e.g. Russian).

Descendants

• East Slavic:
  • Old East Slavic: пьрга (pĭrga)
    • Belarusian: пярга́ (pjarhá)
    • Russian: перга́ (pergá)
    • Ukrainian: перга́ (perhá)

• South Slavic:
  • Old Church Slavonic: пръга (prŭga)
  • Serbo-Croatian:

    Cyrillic: пр̏га, пр́га

    Latin: pȑga, pŕga

  • Slovene: pŕga

• West Slavic:
  • Czech: prha
  • Polish: pierzga
  • Slovak: perga
• Borrowed from some Slavic language:
  • → Romanian: pîrgă
  • → Serbo-Croatian:

    Cyrillic: перга

    Latin: perga

References

• Snoj, Marko (2016), “pŕga”, in Slovenski etimološki slovar, Ljubljana: Inštitut za slovenski jezik Frana Ramovša ZRC SAZU, →ISBN
• Vasmer (Fasmer), Max (Maks) (1964–1973), “перга́”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Trubačóv Oleg, Moscow: Progress

…..

Pierzga / PieR”/Z”+Ga

https://pl.wiktionary.org/wiki/pierzga

pierzga (język polski)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) pszcz. sfermentowany i zakonserwowany w komórkach plastra pyłek; zob. też pierzga w Wikipedii

odmiana:

(1.1) blm

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	pierzga
dopełniacz	pierzgi
celownik	pierzdze
biernik	pierzgę
narzędnik	pierzgą
miejscownik	pierzdze
wołacz	pierzgo

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) bee bread
• niemiecki: (1.1) Bienenbrot n

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/pierzga#Polish

pierzga

Polish

Polish Wikipedia has an article on: pierzga

Etymology

From Proto-Slavic *pьrga.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈpʲjɛʐ.ɡa/

Noun

pierzga f

1. beebread, bee pollen

Declension

declension of pierzga

	singular
nominative	pierzga
genitive	pierzgi
dative	pierzdze
accusative	pierzgę
instrumental	pierzgą
locative	pierzdze
vocative	pierzgo

Further reading

• pierzga in Polish dictionaries at PWN
•  Słownik etymologiczny języka polskiego/pierzga on the Polish Wikisource.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Slavic/p%D1%8Cr%C5%BEiti&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/pьržiti.

…..

Pierzchać / PieR”+(c)Ha+C’

https://pl.wiktionary.org/wiki/pierzcha%C4%87

pierzchać (język polski)

znaczenia:

czasownik nieprzechodni niedokonany

(1.1) książk. uciekać w popłochu^[1], pośpiesznie

(1.2) przen. znikać, rozwiewać się^[1]

odmiana:

(1.1–2) koniugacja I

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		pierzchać
czas teraźniejszy		pierzcham	pierzchasz	pierzcha	pierzchamy	pierzchacie	pierzchają
czas przeszły	m	pierzchałem	pierzchałeś	pierzchał	pierzchaliśmy	pierzchaliście	pierzchali
	ż	pierzchałam	pierzchałaś	pierzchała	pierzchałyśmy	pierzchałyście	pierzchały
	n	pierzchałom	pierzchałoś	pierzchało
tryb rozkazujący		niech pierzcham	pierzchaj	niech pierzcha	pierzchajmy	pierzchajcie	niech pierzchają
pozostałe formy czas przyszły m będę pierzchał, będę pierzchać będziesz pierzchał, będziesz pierzchać będzie pierzchał, będzie pierzchać będziemy pierzchali, będziemy pierzchać będziecie pierzchali, będziecie pierzchać będą pierzchali, będą pierzchać ż będę pierzchała, będę pierzchać będziesz pierzchała, będziesz pierzchać będzie pierzchała, będzie pierzchać będziemy pierzchały, będziemy pierzchać będziecie pierzchały, będziecie pierzchać będą pierzchały, będą pierzchać n będę pierzchało, będę pierzchać będziesz pierzchało, będziesz pierzchać będzie pierzchało, będzie pierzchać czas zaprzeszły m pierzchałem był pierzchałeś był pierzchał był pierzchaliśmy byli pierzchaliście byli pierzchali byli ż pierzchałam była pierzchałaś była pierzchała była pierzchałyśmy były pierzchałyście były pierzchały były n pierzchałom było pierzchałoś było pierzchało było forma bezosobowa czasu przeszłego pierzchano tryb przypuszczający m pierzchałbym, byłbym pierzchał pierzchałbyś, byłbyś pierzchał pierzchałby, byłby pierzchał pierzchalibyśmy, bylibyśmy pierzchali pierzchalibyście, bylibyście pierzchali pierzchaliby, byliby pierzchali ż pierzchałabym, byłabym pierzchała pierzchałabyś, byłabyś pierzchała pierzchałaby, byłaby pierzchała pierzchałybyśmy, byłybyśmy pierzchały pierzchałybyście, byłybyście pierzchały pierzchałyby, byłyby pierzchały n pierzchałobym, byłobym pierzchało pierzchałobyś, byłobyś pierzchało pierzchałoby, byłoby pierzchało imiesłów przymiotnikowy czynny m pierzchający, niepierzchający ż pierzchająca, niepierzchająca pierzchające, niepierzchające n pierzchające, niepierzchające imiesłów przysłówkowy współczesny pierzchając, nie pierzchając rzeczownik odczasownikowy pierzchanie, niepierzchanie

przykłady:

(1.1) Nieprzyjaciel pierzcha w kierunku wschodnim, pozostawiając wielu jeńców^[2].

synonimy:

(1.1) umykać

(1.2) niknąć

wyrazy pokrewne:

rzecz. pierzchanie n, pierzchnięcie n

czas. pierzchnąć dk.

źródła:

1. ↑ ^{Skocz do:1,0 1,1}  Hasło pierzchać w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
2. ↑ Jerzy Przybylski, Marynarze w walce o niepodległość Polski (1918–1920), 1999, Narodowy Korpus Języka Polskiego.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/pierzcha%C4%87

pierzchać

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈpjɛʐ.xat͡ɕ/

Verb

pierzchać impf (perfective pierzchnąć)

1. (intransitive) to scurry away, scamper

Conjugation

Conjugation of pierzchać impf

		singular			plural
	person	masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		pierzchać
present tense	1st	pierzcham			pierzchamy
	2nd	pierzchasz			pierzchacie
	3rd	pierzcha			pierzchają
	impersonal	pierzcha się
past tense	1st	pierzchałem	pierzchałam		pierzchaliśmy	pierzchałyśmy
	2nd	pierzchałeś	pierzchałaś		pierzchaliście	pierzchałyście
	3rd	pierzchał	pierzchała	pierzchało	pierzchali	pierzchały
	impersonal	pierzchano
future tense	1st	będę pierzchał, będę pierzchać	będę pierzchała, będę pierzchać		będziemy pierzchali, będziemy pierzchać	będziemy pierzchały, będziemy pierzchać
	2nd	będziesz pierzchał, będziesz pierzchać	będziesz pierzchała, będziesz pierzchać		będziecie pierzchali, będziecie pierzchać	będziecie pierzchały, będziecie pierzchać
	3rd	będzie pierzchał, będzie pierzchać	będzie pierzchała, będzie pierzchać	będzie pierzchało, będzie pierzchać	będą pierzchali, będą pierzchać	będą pierzchały, będą pierzchać
	impersonal	będzie pierzchać się
conditional	1st	pierzchałbym	pierzchałabym		pierzchalibyśmy	pierzchałybyśmy
	2nd	pierzchałbyś	pierzchałabyś		pierzchalibyście	pierzchałybyście
	3rd	pierzchałby	pierzchałaby	pierzchałoby	pierzchaliby	pierzchałyby
	impersonal	pierzchanoby
imperative	1st	niech pierzcham			pierzchajmy
	2nd	pierzchaj			pierzchajcie
	3rd	niech pierzcha			niech pierzchają
active adjectival participle		pierzchający	pierzchająca	pierzchające	pierzchający	pierzchające
contemporary adverbial participle		pierzchając
verbal noun		pierzchanie

Related terms

• parch
• proch

Further reading

• pierzchać in Polish dictionaries at PWN

…..

Prychać / PRy+(c)Ha+C’

https://pl.wiktionary.org/wiki/prycha%C4%87

prychać (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈprɨxaʨ̑], AS: [pryχać] wymowa ^?/i

znaczenia:

czasownik

(1.1) gwałtownie wydmuchiwać powietrze (wargami lub nozdrzami), wydając specyficzny odgłos

(1.2) mówić opryskliwie

odmiana:

(1.1–2) koniugacja I

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		prychać
czas teraźniejszy		prycham	prychasz	prycha	prychamy	prychacie	prychają
czas przeszły	m	prychałem	prychałeś	prychał	prychaliśmy	prychaliście	prychali
	ż	prychałam	prychałaś	prychała	prychałyśmy	prychałyście	prychały
	n	prychałom	prychałoś	prychało
tryb rozkazujący		niech prycham	prychaj	niech prycha	prychajmy	prychajcie	niech prychają
pozostałe formy czas przyszły m będę prychał, będę prychać będziesz prychał, będziesz prychać będzie prychał, będzie prychać będziemy prychali, będziemy prychać będziecie prychali, będziecie prychać będą prychali, będą prychać ż będę prychała, będę prychać będziesz prychała, będziesz prychać będzie prychała, będzie prychać będziemy prychały, będziemy prychać będziecie prychały, będziecie prychać będą prychały, będą prychać n będę prychało, będę prychać będziesz prychało, będziesz prychać będzie prychało, będzie prychać czas zaprzeszły m prychałem był prychałeś był prychał był prychaliśmy byli prychaliście byli prychali byli ż prychałam była prychałaś była prychała była prychałyśmy były prychałyście były prychały były n prychałom było prychałoś było prychało było forma bezosobowa czasu przeszłego prychano tryb przypuszczający m prychałbym, byłbym prychał prychałbyś, byłbyś prychał prychałby, byłby prychał prychalibyśmy, bylibyśmy prychali prychalibyście, bylibyście prychali prychaliby, byliby prychali ż prychałabym, byłabym prychała prychałabyś, byłabyś prychała prychałaby, byłaby prychała prychałybyśmy, byłybyśmy prychały prychałybyście, byłybyście prychały prychałyby, byłyby prychały n prychałobym, byłobym prychało prychałobyś, byłobyś prychało prychałoby, byłoby prychało imiesłów przymiotnikowy czynny m prychający, nieprychający ż prychająca, nieprychająca prychające, nieprychające n prychające, nieprychające imiesłów przysłówkowy współczesny prychając, nie prychając rzeczownik odczasownikowy prychanie, nieprychanie

przykłady:

(1.2) – Tyle, ile potrzeba – prycha, gdy słyszy niemądre (jego zdaniem) pytania^[1].

synonimy:

(1.1) parskać

(1.2) burczeć, odburkiwać

wyrazy pokrewne:

rzecz. prychanie n

źródła:

…..

Teraz słowo, które jest oboczne wobec słowa, które będzie jednym z dwóch głównych tematów następnego wpisu…

…..

Próżnia / PRo’Z”+Nia

https://pl.wiktionary.org/wiki/pr%C3%B3%C5%BCnia

próżnia (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈpruʒʲɲa], AS: [pružʹńa], zjawiska fonetyczne: zmięk.• -ni…

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) fiz. przestrzeń, w której nie ma cząsteczek obdarzonych masą (pomijając cząstki wirtualne); zob. też próżnia w Wikipedii

(1.2) techn. stan bardzo niskiego ciśnienia

(1.3) pusta przestrzeń^[1]

(1.4) przen. stan braku lub niedoboru czegoś w jakiejś sferze życia i działalności człowieka^[1]

odmiana:

(1.1–4)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	próżnia	próżnie
dopełniacz	próżni	próżni
celownik	próżni	próżniom
biernik	próżnię	próżnie
narzędnik	próżnią	próżniami
miejscownik	próżni	próżniach
wołacz	próżnio	próżnie

przykłady:

(1.1) Astronauci wychodzą w próżnię w celu przeprowadzenia napraw lub zamontowania aparatury zbyt delikatnej, aby zadanie to mogły wykonać roboty.^[2]

(1.3) Poruszał się po ringu statycznie, często odbierał ciosy, a jego własne uderzenia zwykle trafiały w próżnię.^[3]

(1.4) Coraz więcej pacjentów uskarża się na poczucie bezsensu i życiowej próżni.^[4]

kolokacje:

(1.1) próżnia absolutna • próżnia doskonała

(1.4) egzystencjalna / życiowa próżnia • polityczna / prawna próżnia • swoista próżnia • nie znosić próżni • działać w próżni • wypełnić próżnię

synonimy:

(1) vacuum

(1.3) pustka

(1.4) jałowizna, jałowość, pustka

wyrazy pokrewne:

rzecz. próżność ż, próżniak m, próżniaczka ż, próżniactwo n, próżnowanie n, opróżnianie n, opróżnienie n, wypróżnianie n, wypróżnienie n, próżnica ż

czas. opróżniać ndk., opróżnić dk., wypróżniać ndk., wypróżnić dk., próżnować ndk.

przym. próżniowy, próżny, próżniacki, próżniaczy

przysł. próżniowo

związki frazeologiczne:

zawisnąć w próżni • mówić w próżnię / pisać w próżnię • padać w próżnię / trafiać w próżnię

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) vacuum
• arabski: (1.1) فراغ
• azerski: (1.1) vakuum
• baskijski: (1.1) huts
• białoruski: (1.1) вакуум n (vakuum)
• bułgarski: (1.1) вакуум n (vakuum)
• chorwacki: (1.1) vakuum n
• czeski: (1.1) vakuum n
• esperanto: (1.1) vakuo
• francuski: (1.1) vide m; (1.2) vacuum m
• hiszpański: (1.1) vacío m; (1.2) vacío m
• japoński: (1.1) 真空(しんくう)
• jidysz: (1.1) וואַקוּום m (wakuum)
• kaszubski: (1.1) pustosc ż; (1.3) wiodropusti rum
• kataloński: (1.1) buit
• łaciński: (1.1) vacuum n
• niemiecki: (1.1) Vakuum n
• nowogrecki: (1.1) κενό n; (1.2) κενό n
• perski: (1.1) خلأ
• portugalski: (1.1) vácuo m
• rosyjski: (1.1) вакуум n; (1.2) вакуум n
• rumuński: (1.1) vacuum n
• słowacki: (1.1) vákuum n
• ukraiński: (1.1) вакуум n (vakuum)
• węgierski: (1.1) vákuum
• włoski: (1.1) vuoto m

źródła:

1. ↑ ^{Skocz do:1,0 1,1}  Hasło próżnia w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/pr%C3%B3%C5%BCnia

próżnia

Polish

Polish Wikipedia has an article on: próżnia

Etymology

From próżny +‎ -nia.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈpruʐ.ɲa/

Noun

próżnia f

1. vacuum (region of space that contains no matter)

Declension

declension of próżnia

	singular	plural
nominative	próżnia	próżnie
genitive	próżni	próżni
dative	próżni	próżniom
accusative	próżnię	próżnie
instrumental	próżnią	próżniami
locative	próżni	próżniach
vocative	próżnio	próżnie

Further reading

• próżnia in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• próżnia in Polish dictionaries at PWN

…..

Próżny / PRo’Z”+Ny

https://pl.wiktionary.org/wiki/pr%C3%B3%C5%BCny

próżny (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈpruʒnɨ], AS: [pružny] wymowa ^?/i

znaczenia:

przymiotnik

(1.1) mający o sobie przesadnie dobre zdanie, lubiący żeby go podziwiać i schlebiać mu^[1]

(1.2) niczym niewypełniony^[1]

(1.3) o wysiłku, staraniach: nie mający szans powodzenia, daremny

odmiana:

(1.1–3)

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	próżny		próżna	próżne	próżni	próżne
dopełniacz	próżnego		próżnej	próżnego	próżnych
celownik	próżnemu		próżnej	próżnemu	próżnym
biernik	próżnego	próżny	próżną	próżne	próżnych	próżne
narzędnik	próżnym		próżną	próżnym	próżnymi
miejscownik	próżnym		próżnej	próżnym	próżnych
wołacz	próżny		próżna	próżne	próżni	próżne
stopień wyższy próżniejszy przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik próżniejszy próżniejsza próżniejsze próżniejsi próżniejsze dopełniacz próżniejszego próżniejszej próżniejszego próżniejszych celownik próżniejszemu próżniejszej próżniejszemu próżniejszym biernik próżniejszego próżniejszy próżniejszą próżniejsze próżniejszych próżniejsze narzędnik próżniejszym próżniejszą próżniejszym próżniejszymi miejscownik próżniejszym próżniejszej próżniejszym próżniejszych wołacz próżniejszy próżniejsza próżniejsze próżniejsi próżniejsze
stopień najwyższy najpróżniejszy przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik najpróżniejszy najpróżniejsza najpróżniejsze najpróżniejsi najpróżniejsze dopełniacz najpróżniejszego najpróżniejszej najpróżniejszego najpróżniejszych celownik najpróżniejszemu najpróżniejszej najpróżniejszemu najpróżniejszym biernik najpróżniejszego najpróżniejszy najpróżniejszą najpróżniejsze najpróżniejszych najpróżniejsze narzędnik najpróżniejszym najpróżniejszą najpróżniejszym najpróżniejszymi miejscownik najpróżniejszym najpróżniejszej najpróżniejszym najpróżniejszych wołacz najpróżniejszy najpróżniejsza najpróżniejsze najpróżniejsi najpróżniejsze

przykłady:

(1.2) Pesymista widzi szklankę do połowy próżną, optymista do połowy pełną.

synonimy:

(1.2) niewypełniony, pusty

(1.3) daremny, bezcelowy, bezowocny, bezpłodny, bezproduktywny, bezskuteczny, książk. czczy, daremny, jałowy, nieefektywny, nieskuteczny, książk. płonny, syzyfowy^[2]

antonimy:

(1.2) pełny, wypełniony

wyrazy pokrewne:

rzecz. próżnowanie n, próżność ż, próżnia ż

przym. próżniowy

przysł. próżno

związki frazeologiczne:

przelewać z pustego w próżne • bęben dlatego tak głośny, bo próżny • ręce pełne, serce próżne

etymologia:

prasł. *porzdьnъ → ‚pusty wewnątrz, niezapełniony, nienapełniony’^[3]

Zobacz też: białor. парожні, ros. порожний, ukr. порожній.

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) vain; (1.2) empty, void; (1.3) futile
• białoruski: (1.2) парожні
• esperanto: (1.3) vana
• rosyjski: (1.2) порожний
• ukraiński: (1.2) порожній

źródła:

1. ↑ ^{Skocz do:1,0 1,1} SJP.pl.
2. ↑ synonimy.ux.pl.
3. ↑  Hasło próżny w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/pr%C3%B3%C5%BCny#Polish

próżny

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *porzdьnъ.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈpruʐ.nɨ/

Adjective

próżny (comparative bardziej próżny or próżniejszy, superlative najbardziej próżny or najpróżniejszy, adverb próżno)

1. vain, vainglorious
2. empty, void

   Synonym: pusty

3. fruitless, futile, unavailing

   Synonyms: czczy, daremny

Declension

declension of próżny

case	singular				plural
	masculine personal/animate	masculine inanimate	neuter	feminine	virile	nonvirile
nominative, vocative	próżny		próżne	próżna	próżni	próżne
genitive	próżnego			próżnej	próżnych
dative	próżnemu				próżnym
accusative	próżnego	próżny	próżne	próżną	próżnych	próżne
instrumental	próżnym				próżnymi
locative				próżnej	próżnych

Derived terms

• opróżniać, opróżnić
• próżnia
• próżność

Further reading

• próżny in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• próżny in Polish dictionaries at PWN

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/porzd%D1%8Cn%D1%8A

Reconstruction:Proto-Slavic/porzdьnъ

Proto-Slavic

Etymology

Unclear. (This etymology is missing or incomplete. )

Adjective

*porzdьnъ

1. empty

Inflection

This adjective needs an inflection-table template.

Derived terms

• *jьzporzdьniti
• *oporzdьniti

Descendants

• East Slavic:
  • Old East Slavic: пороздьнъ (porozdĭnŭ), порожьнъ (porožĭnŭ)
    • Belarusian: паро́жні (paróžni)
    • Russian: поро́жний (poróžnij)
    • Ukrainian: поро́жний (poróžnyj)

• South Slavic:
  • Old Church Slavonic: праздьнъ (prazdĭnŭ)
    • → Russian: пра́здный (prázdnyj)
  • Bulgarian: пра́зден (prázden), пра́зен (prázen)
  • Macedonian: празен (prazen)
  • Serbo-Croatian:

    Cyrillic: пра́зан

    Latin: prázan

  • Slovene: prázen

• West Slavic:
  • Czech: prázdný
  • Polish: próżny
  • Slovak: prázdny
  • Sorbian:
    • Lower Sorbian: prozny
    • Upper Sorbian: prózdny, prózny

References

• Vasmer (Fasmer), Max (Maks) (1964–1973), “порожний”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Trubačóv Oleg, Moscow: Progress

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/pr%C3%A1zdn%C3%BD#Czech

prázdný

Czech

Etymology

From Proto-Slavic *porzdьnъ.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈpraːzdniː/

Adjective

prázdný

1. empty

Declension

singular
	masculine animate	masculine inanimate	feminine	neuter
nominative	prázdný		prázdná	prázdné
genitive	prázdného		prázdné	prázdného
dative	prázdnému		prázdné	prázdnému
accusative	prázdného	prázdný	prázdnou	prázdné
vocative	prázdný		prázdná	prázdné
locative	prázdném		prázdné	prázdném
instrumental	prázdným		prázdnou	prázdným
plural
	masculine animate	masculine inanimate	feminine	neuter
nominative	prázdní	prázdné		prázdná
genitive	prázdných
dative	prázdným
accusative	prázdné			prázdná
vocative	prázdní	prázdné		prázdná
locative	prázdných
instrumental	prázdnými

Antonyms

• plný m
• (set theory): neprázdný m

Derived terms

• vyprázdnit
• prázdno n
• prázdnota f
• prázdniny f pl

Further reading

• prázdný in Příruční slovník jazyka českého, 1935–1957
• prázdný in Slovník spisovného jazyka českého, 1960–1971, 1989

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/pr%C3%A1zdn%C3%BD

prázdný (język czeski)

znaczenia:

przymiotnik

(1.1) pusty

wyrazy pokrewne:

rzecz. prázdnota ż

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/pr%C3%A1zdnota#cs

prázdnota (język czeski)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) pustka

wyrazy pokrewne:

przym. prázdný

Kategorie:

• czeski (indeks)

---

prázdnota (język słowacki)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) pustka

wyrazy pokrewne:

przym. prázdny

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/pr%C3%A1zdnota

prázdnota

Czech

Etymology

From prázdný +‎ -ota.

Pronunciation

• IPA^(key): [ˈpraːzdnota]

Noun

prázdnota f

1. emptiness

Related terms

• prázdný
• prázdno n
• prázdně
• vyprázdnit

Further reading

• prázdnota in Příruční slovník jazyka českého, 1935–1957
• prázdnota in Slovník spisovného jazyka českého, 1960–1971, 1989

…..

A teraz źródłosłów dla słowa Próżnia / PRo’Z”+Nia

…..

Prażyć / PRa+R”/Z”y+C’

https://pl.wiktionary.org/wiki/pra%C5%BCy%C4%87

prażyć (język polski)

ziarna kawy prażą się (2.1)

wymowa:

IPA: [ˈpraʒɨʨ̑], AS: [pražyć]

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany

(1.1) kulin. poddawać żywność działaniu wysokiej temperatury bez użycia tłuszczu

(1.2) wojsk. ostrzeliwać ogniem ciągłym, strzelać seriami

(1.3) smagać, chłostać, bić

czasownik zwrotny niedokonany prażyć się

(2.1) kulin. być poddawanym działaniu wysokiej temperatury bez użycia tłuszczu

(2.2) książk. wystawiać się na działanie silnego gorąca

odmiana:

(1.1–3) koniugacja VIb

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		prażyć
czas teraźniejszy		prażę	prażysz	praży	prażymy	prażycie	prażą
czas przeszły	m	prażyłem	prażyłeś	prażył	prażyliśmy	prażyliście	prażyli
	ż	prażyłam	prażyłaś	prażyła	prażyłyśmy	prażyłyście	prażyły
	n	prażyłom	prażyłoś	prażyło
tryb rozkazujący		niech prażę	praż	niech praży	prażmy	prażcie	niech prażą
pozostałe formy czas przyszły m będę prażył, będę prażyć będziesz prażył, będziesz prażyć będzie prażył, będzie prażyć będziemy prażyli, będziemy prażyć będziecie prażyli, będziecie prażyć będą prażyli, będą prażyć ż będę prażyła, będę prażyć będziesz prażyła, będziesz prażyć będzie prażyła, będzie prażyć będziemy prażyły, będziemy prażyć będziecie prażyły, będziecie prażyć będą prażyły, będą prażyć n będę prażyło, będę prażyć będziesz prażyło, będziesz prażyć będzie prażyło, będzie prażyć czas zaprzeszły m prażyłem był prażyłeś był prażył był prażyliśmy byli prażyliście byli prażyli byli ż prażyłam była prażyłaś była prażyła była prażyłyśmy były prażyłyście były prażyły były n prażyłom było prażyłoś było prażyło było forma bezosobowa czasu przeszłego prażono tryb przypuszczający m prażyłbym, byłbym prażył prażyłbyś, byłbyś prażył prażyłby, byłby prażył prażylibyśmy, bylibyśmy prażyli prażylibyście, bylibyście prażyli prażyliby, byliby prażyli ż prażyłabym, byłabym prażyła prażyłabyś, byłabyś prażyła prażyłaby, byłaby prażyła prażyłybyśmy, byłybyśmy prażyły prażyłybyście, byłybyście prażyły prażyłyby, byłyby prażyły n prażyłobym, byłobym prażyło prażyłobyś, byłobyś prażyło prażyłoby, byłoby prażyło imiesłów przymiotnikowy czynny m prażący, nieprażący ż prażąca, nieprażąca prażące, nieprażące n prażące, nieprażące imiesłów przymiotnikowy bierny m prażony prażeni ż prażona prażone n prażone imiesłów przysłówkowy współczesny prażąc, nie prażąc rzeczownik odczasownikowy prażenie, nieprażenie

(2.1–2) koniugacja VIb

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		prażyć się
czas teraźniejszy		prażę się	prażysz się	praży się	prażymy się	prażycie się	prażą się
czas przeszły	m	prażyłem się	prażyłeś się	prażył się	prażyliśmy się	prażyliście się	prażyli się
	ż	prażyłam się	prażyłaś się	prażyła się	prażyłyśmy się	prażyłyście się	prażyły się
	n	prażyłom się	prażyłoś się	prażyło się
tryb rozkazujący		niech się prażę	praż się	niech się praży	prażmy się	prażcie się	niech się prażą
pozostałe formy czas przyszły m będę się prażył, będę się prażyć będziesz się prażył, będziesz się prażyć będzie się prażył, będzie się prażyć będziemy się prażyli, będziemy się prażyć będziecie się prażyli, będziecie się prażyć będą się prażyli, będą się prażyć ż będę się prażyła, będę się prażyć będziesz się prażyła, będziesz się prażyć będzie się prażyła, będzie się prażyć będziemy się prażyły, będziemy się prażyć będziecie się prażyły, będziecie się prażyć będą się prażyły, będą się prażyć n będę się prażyło, będę się prażyć będziesz się prażyło, będziesz się prażyć będzie się prażyło, będzie się prażyć czas zaprzeszły m prażyłem się był prażyłeś się był prażył się był prażyliśmy się byli prażyliście się byli prażyli się byli ż prażyłam się była prażyłaś się była prażyła się była prażyłyśmy się były prażyłyście się były prażyły się były n prażyłom się było prażyłoś się było prażyło się było forma bezosobowa czasu przeszłego prażono się tryb przypuszczający m prażyłbym się, byłbym się prażył prażyłbyś się, byłbyś się prażył prażyłby się, byłby się prażył prażylibyśmy się, bylibyśmy się prażyli prażylibyście się, bylibyście się prażyli prażyliby się, byliby się prażyli ż prażyłabym się, byłabym się prażyła prażyłabyś się, byłabyś się prażyła prażyłaby się, byłaby się prażyła prażyłybyśmy się, byłybyśmy się prażyły prażyłybyście się, byłybyście się prażyły prażyłyby się, byłyby się prażyły n prażyłobym się, byłobym się prażyło prażyłobyś się, byłobyś się prażyło prażyłoby się, byłoby się prażyło imiesłów przymiotnikowy czynny m prażący się, nieprażący się ż prażąca się, nieprażąca się prażące się, nieprażące się n prażące się, nieprażące się imiesłów przysłówkowy współczesny prażąc się, nie prażąc się rzeczownik odczasownikowy prażenie się, nieprażenie się

synonimy:

(1.1) piec, przypiekać

wyrazy pokrewne:

rzecz. prażucha ż, prażynka ż, prażonka ż, prażenie n, prażonki nmos

czas. uprażyć dk.

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) roast
• arabski: (1.1) حمص
• esperanto: (1.1) rosti
• fiński: (1.1) paistaa
• francuski: (1.1) griller, rôtir
• hiszpański: (1.1) tostar
• holenderski: (1.1) roosteren
• japoński: (1.1) 焼く(やく), 炙る(あぶる),　ローストする,　炒る(いる)
• niemiecki: (1.1) braten, prallen
• nowogrecki: (1.1) ψήνω
• rosyjski: (1.1) жарить, запекать
• szwedzki: (1.1) rosta
• włoski: (1.1) arrostire

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/pra%C5%BCy%C4%87

prażyć

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *pražiti, from Proto-Indo-European *progéyeti, from *preg–.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈpra.ʐɨt͡ɕ/

Verb

prażyć impf (perfective uprażyć)

1. (transitive) to roast, to calcine, to parch, to scorch
2. (transitive, intransitive) to swelter

Conjugation

Conjugation of prażyć impf

		singular			plural
	person	masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		prażyć
present tense	1st	prażę			prażymy
	2nd	prażysz			prażycie
	3rd	praży			prażą
	impersonal	praży się
past tense	1st	prażyłem	prażyłam		prażyliśmy	prażyłyśmy
	2nd	prażyłeś	prażyłaś		prażyliście	prażyłyście
	3rd	prażył	prażyła	prażyło	prażyli	prażyły
	impersonal	prażono
future tense	1st	będę prażył, będę prażyć	będę prażyła, będę prażyć		będziemy prażyli, będziemy prażyć	będziemy prażyły, będziemy prażyć
	2nd	będziesz prażył, będziesz prażyć	będziesz prażyła, będziesz prażyć		będziecie prażyli, będziecie prażyć	będziecie prażyły, będziecie prażyć
	3rd	będzie prażył, będzie prażyć	będzie prażyła, będzie prażyć	będzie prażyło, będzie prażyć	będą prażyli, będą prażyć	będą prażyły, będą prażyć
	impersonal	będzie prażyć się
conditional	1st	prażyłbym	prażyłabym		prażylibyśmy	prażyłybyśmy
	2nd	prażyłbyś	prażyłabyś		prażylibyście	prażyłybyście
	3rd	prażyłby	prażyłaby	prażyłoby	prażyliby	prażyłyby
	impersonal	prażonoby
imperative	1st	niech prażę			prażmy
	2nd	praż			prażcie
	3rd	niech praży			niech prażą
active adjectival participle		prażący	prażąca	prażące	prażący	prażące
passive adjectival participle		prażony	prażona	prażone	prażeni	prażone
contemporary adverbial participle		prażąc
verbal noun		prażenie

Derived terms

• (nouns) prażucha, prażynka

Synonyms

• (to roast): piec
• (to calcine): kalcynować, wyprażać
• (to swelter): doskwierać, przypiekać

Further reading

• prażyć in Polish dictionaries at PWN

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Indo-European/prog%C3%A9yeti&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Indo-European/progéyeti.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/preg-

Reconstruction:Proto-Indo-European/preg–

Proto-Indo-European

Root

*preg-^[1]

1. to yearn, to covet

Derived terms

► Terms derived from the PIE root *preg-

• *prog-éye-ti (causative)
  • Balto-Slavic:
    • Slavic: *pražiti
      • South Slavic:
        • Slovene: pražiti
      • West Slavic:
        • Polish: prażyć
• *preg-o-s
  • Germanic: *frekaz 
• *prog-o-s
  • Germanic: *frakaz
    • Old English: fræc
    • Old Dutch: *frak
      • Middle Dutch: vrac
• *preg-yo-s
  • Celtic:
    • Welsh: rhewydd
• Unsorted formations:
  • Balto-Slavic:
    • Slavic: *pragnǫti
      • West Slavic:
        • Czech: prahnout
        • Polish: pragnąć
  • Celtic:
    • Old Breton: rogedou

References

1. ^ Kroonen, Guus (2013) Etymological Dictionary of Proto-Germanic (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 11), Leiden, Boston: Brill, →ISBN

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Germanic/frekaz

Reconstruction:Proto-Germanic/frekaz

Proto-Germanic

Etymology

From Proto-Indo-European *preg–.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈɸre.kɑz/

Adjective

*frekaz

1. greedy

Inflection

Declension of *frekaz (a-stem)

Strong declension
Case	Masculine		Feminine		Neuter
	Singular	Plural	Singular	Plural	Singular	Plural
Nominative	*frekaz	*frekai	*frekō	*frekôz	*freką, -atō	*frekō
Accusative	*frekanǭ	*frekanz	*frekǭ	*frekōz	*freką, -atō	*frekō
Genitive	*frekas, -is	*frekaizǫ̂	*frekaizōz	*frekaizǫ̂	*frekas, -is	*frekaizǫ̂
Dative	*frekammai	*frekaimaz	*frekaizōi	*frekaimaz	*frekammai	*frekaimaz
Instrumental	*frekanō	*frekaimiz	*frekaizō	*frekaimiz	*frekanō	*frekaimiz
Weak declension
Case	Masculine		Feminine		Neuter
	Singular	Plural	Singular	Plural	Singular	Plural
Nominative	*frekô	*frekaniz	*frekǭ	*frekōniz	*frekô	*frekōnō
Accusative	*frekanų	*frekanunz	*frekōnų	*frekōnunz	*frekô	*frekōnō
Genitive	*frekiniz	*frekanǫ̂	*frekōniz	*frekōnǫ̂	*frekiniz	*frekanǫ̂
Dative	*frekini	*frekammaz	*frekōni	*frekōmaz	*frekini	*frekammaz
Instrumental	*frekinē	*frekammiz	*frekōnē	*frekōmiz	*frekinē	*frekammiz

Related terms

• *frakaz
• *frikį̄
• *frakijaz

Descendants

• West Germanic: *frek
  • Old English: frec
    • Middle English: frec, frek (merging with other synonymous words from *frakjaz, *frakaz, *frakuz)
  • Old Dutch: *frec
    • Middle Dutch: vrec
      • Dutch: vrek (adjective & derived noun)
        • Afrikaans: vrek (noun)
  • Old High German: freh
    • Middle High German: frech, vrech
      • German: frech
• Old Norse: frekr
  • Danish: fræk
  • Faroese: frekur
  • Icelandic: frekur
  • Norwegian: frek
  • Swedish: fräck
• Gothic: *𐍆𐍂𐌹𐌺𐍃 (*friks) (attested in 𐍆𐌰𐌹𐌷𐌿𐍆𐍂𐌹𐌺𐍃 (faihufriks))
  • → Old French: frique, fricque
    • Middle French: frique (merged with Middle French frisque)

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Slavic/pragn%C7%ABti&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/pragnǫti.

…..

Pragnąć / PRa+GNa”+C’

https://pl.wiktionary.org/wiki/pragn%C4%85%C4%87

pragnąć (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈpraɡnɔ̃ɲʨ̑], AS: [pragnõńć], zjawiska fonetyczne: nazal.• asynch. ą  wymowa ^?/i

znaczenia:

czasownik nieprzechodni niedokonany (dk. zapragnąć)

(1.1) ofic. chcieć czegoś, mieć pragnienie, życzyć sobie

(1.2) książk. pożądać seksualnie^[1]

(1.3) przest. być spragnionym, chcieć pić^[2]

odmiana:

(1.1–3) koniugacja Va

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		pragnąć
czas teraźniejszy		pragnę	pragniesz	pragnie	pragniemy	pragniecie	pragną
czas przeszły	m	pragnąłem	pragnąłeś	pragnął	pragnęliśmy	pragnęliście	pragnęli
	ż	pragnęłam	pragnęłaś	pragnęła	pragnęłyśmy	pragnęłyście	pragnęły
	n	pragnęłom	pragnęłoś	pragnęło
tryb rozkazujący		niech pragnę	pragnij	niech pragnie	pragnijmy	pragnijcie	niech pragną
pozostałe formy czas przyszły m będę pragnął, będę pragnąć będziesz pragnął, będziesz pragnąć będzie pragnął, będzie pragnąć będziemy pragnęli, będziemy pragnąć będziecie pragnęli, będziecie pragnąć będą pragnęli, będą pragnąć ż będę pragnęła, będę pragnąć będziesz pragnęła, będziesz pragnąć będzie pragnęła, będzie pragnąć będziemy pragnęły, będziemy pragnąć będziecie pragnęły, będziecie pragnąć będą pragnęły, będą pragnąć n będę pragnęło, będę pragnąć będziesz pragnęło, będziesz pragnąć będzie pragnęło, będzie pragnąć czas zaprzeszły m pragnąłem był pragnąłeś był pragnął był pragnęliśmy byli pragnęliście byli pragnęli byli ż pragnęłam była pragnęłaś była pragnęła była pragnęłyśmy były pragnęłyście były pragnęły były n pragnęłom było pragnęłoś było pragnęło było tryb przypuszczający m pragnąłbym, byłbym pragnął pragnąłbyś, byłbyś pragnął pragnąłby, byłby pragnął pragnęlibyśmy, bylibyśmy pragnęli pragnęlibyście, bylibyście pragnęli pragnęliby, byliby pragnęli ż pragnęłabym, byłabym pragnęła pragnęłabyś, byłabyś pragnęła pragnęłaby, byłaby pragnęła pragnęłybyśmy, byłybyśmy pragnęły pragnęłybyście, byłybyście pragnęły pragnęłyby, byłyby pragnęły n pragnęłobym, byłobym pragnęło pragnęłobyś, byłobyś pragnęło pragnęłoby, byłoby pragnęło imiesłów przymiotnikowy czynny m pragnący, niepragnący ż pragnąca, niepragnąca pragnące, niepragnące n pragnące, niepragnące imiesłów przysłówkowy współczesny pragnąc, nie pragnąc rzeczownik odczasownikowy pragnienie, niepragnienie

przykłady:

(1.1) Po prostu pragnę przedstawić tę sprawę panu i panu zostawić głos rozstrzygający.^[3]

(1.2) Pragnę cię, Boh, i ty mnie pragniesz, kocham cię do szaleństwa, Boh.^[4]

(1.3) Jeżeli nieprzyjaciel twój cierpi głód – nakarm go. Jeżeli pragnie – napój go!^[5]

(1.3) Mówcie, komu czego braknie, kto z was pragnie, kto z was łaknie?^[6]

składnia:

(1.1–2) pragnąć + D.^[7]

synonimy:

(1.1) pożądać, żądać, chcieć, łaknąć

(1.2) pożądać

(1.3) być spragnionym, chcieć pić

wyrazy pokrewne:

rzecz. pragnienie n

czas. zapragnąć dk.

przym. spragniony, upragniony

związki frazeologiczne:

pragnąć jak kania dżdżu • kołacza pragnij, lecz chleba nie porzucaj • im kto ma więcej, tym więcej pragnie

uwagi:

(1.2) używane w mowie egzaltowanej lub w książkach

(1.3) używane współcześnie jedynie w języku poetyckim, w Biblii

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) desire
• arabski: (1.1) رغب ,أراد
• czeski: (1.1) dychtit, toužit
• esperanto: (1.1) soifi
• hawajski: (1.1) makemake, ʻiʻini, ʻanoʻi, ʻupu, ake, kuko, nipo, puni
• hiszpański: (1.1) anhelar
• interlingua: (1.1) appeter, aspirar, desirar
• jidysz: (1.1) באַגערן (bagern), וועלן (weln)
• niemiecki: (1.1) dürsten
• nowogrecki: (1.1) επιθυμώ, ποθώ
• rosyjski: (1.1) желать; (1.3) жаждать
• staroegipski: (1.1)  (mrỉ);  (ỉb)
• szwedzki: (1.1) åtrå, törsta
• tuvalu: (1.1) fiafai, loto
• ukraiński: (1.1) прагнути
• włoski: (1.1) desiderare

źródła:

1. ↑  Hasło pragnąć w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
2. ↑  Hasło pragnąć w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
3. ↑ Tadeusz Dołęga-Mostowicz: Profesor Wilczur
4. ↑ Tadeusz Dołęga-Mostowicz: Prokurator Alicja Horn
5. ↑ Biblia Tysiąclecia, Rz 12:19-20
6. ↑ Adam Mickiewicz: Dziady, część II
7. ↑ Andrzej Markowski, Jak dobrze mówić i pisać po polsku, Warszawa 2000.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/pragn%C4%85%C4%87#Polish

pragnąć

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *pragnǫti. Ultimately from Proto-Indo-European *preg–.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈpraɡ.nɔɲt͡ɕ/

Verb

pragnąć impf (perfective zapragnąć)

1. (intransitive) to desire, to long for
2. (archaic) to thirst

Conjugation

Conjugation of pragnąć impf

		singular			plural
	person	masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		pragnąć
present tense	1st	pragnę			pragniemy
	2nd	pragniesz			pragniecie
	3rd	pragnie			pragną
	impersonal	pragnie się
past tense	1st	pragnąłem	pragnęłam		pragnęliśmy	pragnęłyśmy
	2nd	pragnąłeś	pragnęłaś		pragnęliście	pragnęłyście
	3rd	pragnął	pragnęła	pragnęło	pragnęli	pragnęły
future tense	1st	będę pragnął, będę pragnąć	będę pragnęła, będę pragnąć		będziemy pragnęli, będziemy pragnąć	będziemy pragnęły, będziemy pragnąć
	2nd	będziesz pragnął, będziesz pragnąć	będziesz pragnęła, będziesz pragnąć		będziecie pragnęli, będziecie pragnąć	będziecie pragnęły, będziecie pragnąć
	3rd	będzie pragnął, będzie pragnąć	będzie pragnęła, będzie pragnąć	będzie pragnęło, będzie pragnąć	będą pragnęli, będą pragnąć	będą pragnęły, będą pragnąć
	impersonal	będzie pragnąć się
conditional	1st	pragnąłbym	pragnęłabym		pragnęlibyśmy	pragnęłybyśmy
	2nd	pragnąłbyś	pragnęłabyś		pragnęlibyście	pragnęłybyście
	3rd	pragnąłby	pragnęłaby	pragnęłoby	pragnęliby	pragnęłyby
imperative	1st	niech pragnę			pragnijmy
	2nd	pragnij			pragnijcie
	3rd	niech pragnie			niech pragną
active adjectival participle		pragnący	pragnąca	pragnące	pragnący	pragnące
contemporary adverbial participle		pragnąc

Synonyms

• (to desire): pożądać
• (to thirst): być spragnionym

Related terms

• (noun) pragnienie
• (adjectives) spragniony, upragniony

Further reading

• pragnąć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• pragnąć in Polish dictionaries at PWN

…..

Pragnienie / PRa+GNie+Nie

https://pl.wiktionary.org/wiki/pragnienie#pl

pragnienie (język polski)

wymowa:

IPA: [praˈɟɲɛ̇̃ɲɛ], AS: [praǵńė̃ńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.• nazal.• -ni… wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) fizj. jedna z najbardziej podstawowych potrzeb biologicznych człowieka i zwierząt przejawiająca się w popędzie ku pobraniu odpowiedniej ilości wody do organizmu; zob. też pragnienie w Wikipedii

(1.2) chęć realizacji, zrobienia czegoś; dążenie do czegoś; życzenie, ambicja

odmiana:

(1.1–2)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	pragnienie	pragnienia
dopełniacz	pragnienia	pragnień
celownik	pragnieniu	pragnieniom
biernik	pragnienie	pragnienia
narzędnik	pragnieniem	pragnieniami
miejscownik	pragnieniu	pragnieniach
wołacz	pragnienie	pragnienia

kolokacje:

(1.1) ugasić pragnienie

(1.1–2) mieć / zaspokoić pragnienie

(1.2) spełnić / wzbudzać pragnienie

synonimy:

(1.1) reg. śl. żyżyń

(1.2) głód, ochota, pokusa, pożądanie, żądza

antonimy:

(1.1) łaknienie

hiperonimy:

(1.2) chęć

hiponimy:

(1.2) ambicja, marzenie, oczekiwanie, potrzeba, tęsknota, życzenie

wyrazy pokrewne:

czas. pragnąć ndk., zapragnąć dk.

przym. spragniony

związki frazeologiczne:

ugasić pragnienie

uwagi:

(1.1) Zwykle w lp^[1]

tłumaczenia:

• albański: (1.1) etje ż
• angielski: (1.1) thirst; (1.2) ambition
• arabski: (1.1) أوار, عطش m; (1.2) شهوة ż, رغبة ż, بغية ż, ود
• baskijski: (1.1) egarri
• białoruski: (1.1) смага ż; (1.2) прага ż
• czeski: (1.1) žízeň ż
• duński: (1.1) tørst w
• esperanto: (1.1) soifo
• francuski: (1.1) soif ż; (1.2) désir m
• hawajski: (1.2) makemake, kuko, ʻanoʻi, ʻiʻini, ʻupu, kauhua, manaʻo
• hindi: (1.2) इच्छा
• hiszpański: (1.1) sed ż; (1.2) sed ż, deseo m, anhelo m
• interlingua: (1.2) aspiration
• islandzki: (1.1) þorsti m
• jidysz: (1.1) דאָרשט m (dorszt); (1.2) באַגער m (bager)
• luksemburski: (1.1) Duuscht m
• łaciński: (1.1) sitis
• macedoński: (1.1) жед ż
• maltański: (1.1) għatx m
• niemiecki: (1.1) Durst m
• nowogrecki: (1.1) δίψα ż; (1.2) δίψα ż, επιθυμία ż, πόθος m
• ormiański: (1.2) ցանկություն
• północnolapoński: (1.1) goiku
• rosyjski: (1.1) жажда ż; (1.2) желание n
• rumuński: (1.1) sete ż
• sanskryt: (1.2) काम, इच्छा
• słoweński: (1.1) žeja ż
• staroegipski: (1.2)  (mrwt);  (ỉb)
• suahili: (1.1) kiu
• szwedzki: (1.1) åtrå w, törst w; (1.2) törst w
• tamilski: (1.1) தாகம்
• ukraiński: (1.1) спрага ż; (1.2) прагнення n, бажання n
• węgierski: (1.1) áhítozás; (1.2) szomjúság
• włoski: (1.1) sete m; (1.2) desiderio m

źródła:

1. ↑  Hasło pragnienie w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/pragnienie

pragnienie

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /praɡˈɲɛ.ɲɛ/

Noun

pragnienie n

1. thirst
2. longing

Declension

declension of pragnienie

	singular	plural
nominative	pragnienie	pragnienia
genitive	pragnienia	pragnień
dative	pragnieniu	pragnieniom
accusative	pragnienie	pragnienia
instrumental	pragnieniem	pragnieniami
locative	pragnieniu	pragnieniach
vocative	pragnienie	pragnienia

Further reading

• pragnienie in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• pragnienie in Polish dictionaries at PWN

…..

A teraz w nawiązaniu jedynie do Prażenia / PRa+R”/Z”+eNia…

…..

https://pl.wikipedia.org/wiki/Praga

(…) Pierwszymi mieszkańcami terenów nad Wełtawą były osiedlające się tu od ok. 500 roku p.n.e. plemiona celtyckie. Zostały one stopniowo wyparte pomiędzy IX a VI wiekiem p.n.e. przez napływający germański lud Markomanów. Pierwsze plemiona słowiańskie przybyły na te tereny ok. 500 roku. Walki o dominację doprowadziły ok. 800 roku do władzy dynastię Przemyślidów, którzy założyli tu miasto. Wznieśli oni dwie warowne osady: Zamek Praski i Wyszehrad. Od 973 roku Praga była siedzibą pierwszego biskupstwa na tych terenach, podległego metropolii mogunckiej. (…)

…..

https://en.wikipedia.org/wiki/Prague

(…) The Czech name Praha is derived from an old Slavic word, práh, which means „ford” or „rapid„, referring to the city’s origin at a crossing point of the Vltava river.^[55] The same etymology is associated with the Praga district of Warsaw.^[56]

Another view to the origin of name is also related to the Czech word práh (in the mean of a threshold) and a legendary etymology connects the name of the city with princess Libuše, prophetess and a wife of mythical founder of the Přemyslid dynasty. She is said to have ordered the city „to be built where a man hews a threshold of his house”. The Czech práh might thus be understood to refer to rapids or fords in the river, the edge of which could have acted as a means of fording the river – thus providing a „threshold” to the castle.

Another derivation of the name Praha is suggested from na prazě, the original term for the shale hillside rock upon which the original castle was built. At that time, the castle was surrounded by forests, covering the nine hills of the future city – the Old Town on the opposite side of the river, as well as the Lesser Town beneath the existing castle, appeared only later. (…)

…..

https://www.etymonline.com/word/Prague

Prague capital of the Czech Republic, Czech Praha, perhaps from an ancient Slavic word related to Czech pražiti, a term for woodland cleared by burning. Popular etymology is from Czech prah „threshold.” Related: Praguean; Praguian.

…..

https://places.behindthename.com/name/prague/

From Czech Praha, possibly from the Slavic root práh meaning „ford„. This is the name of the capital city of the Czech Republic.

…..

https://www.liquisearch.com/prague/etymology_and_other_names

Prague – Etymology and Other Names

Etymology and Other Names

The name Prague is derived from an old Slavic root, praga, which means „ford„, referring to the city’s origin at a crossing point of the Vltava river.

The native name of the city, Praha, however, is also related to the modern Czech word práh (threshold) and a legendary etymology connects the name of the city with princess Libuše, prophetess and a wife of mythical founder of the Přemyslid dynasty. She is said to have ordered the city „to be built where a man hews a threshold of his house”. The Czech práh might thus be understood to refer to rapids or a cataract in the river, the edge of which could have acted as a means of fording the river – thus providing a „threshold” to the castle. However, no geological ridge in the river has ever been located directly beneath the castle. The same etymology is associated with the Praga district of Warsaw.

Another derivation of the name Praha is suggested from na prazě, the original term for the shale hillside rock upon which the original castle was built. At that time, the castle was surrounded by forests, covering the nine hills of the future city – the Old Town on the opposite side of the river, as well as the Lesser Town beneath the existing castle, appeared only later.

Nicknames for Prague have included: Praga mater urbium/Praha matka měst („Prague – Mother of Cities”) in Latin/Czech, Stověžatá Praha  („City of a Hundred Spires”) based on count by 19 century mathematician Bernard Bolzano. Today’s count is estimated at 500.

Other nicknames: Zlaté město/Goldene Stadt („Golden City”) in Czech/German.

Read more about this topic:  Prague

…..

O Przez / PR”eZ, Przejściu / PR”e+J+S’Cio’, Parciu / PaR+Cio’, Przeciw / PR”e+C+iW, Naprzeciwko / Na+PR”e+C+iW+Ko itp., pisałem już np tu:

https://skrbh.wordpress.com/2020/02/06/227-przed-przod-przodek-przez-frons-front-czyli-smierc-tzw-proto-germanic-i-wszystkiego-co-ma-zwiazek-z-tym-nigdy-nie-istniejacym-czyms/

https://skrbh.wordpress.com/2020/02/16/229-przejsc-przejazd-przejezdzac-przejechac-przeniesc-przebiec-przebiegac-przeleciec-przeciagac-przeciazac-przetaczac-przeciw-i-inne-dowody-na-pierwotnosc-i-obocznosc-pra-slowianskich-rdzen/

… ale i tak napiszę o tym znów niebawem. Tymczasem więcej innych przykładów pierwotnej Pra-Słowiańskiej oboczności…

…..

Przeżyć / PR”e+Z”yC’

https://pl.wiktionary.org/wiki/prze%C5%BCy%C4%87

przeżyć (język polski)

wymowa:

wymowa ^?/i, IPA: [ˈpʃɛʒɨʨ̑], AS: [pšežyć], zjawiska fonetyczne: utr. dźw.

znaczenia:

czasownik dokonany (ndk. przeżywać)

(1.1) pozostać przy życiu

(1.2) doświadczyć czegoś

odmiana:

(1.1–2) koniugacja Xa

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		przeżyć
czas przyszły prosty		przeżyję	przeżyjesz	przeżyje	przeżyjemy	przeżyjecie	przeżyją
czas przeszły	m	przeżyłem	przeżyłeś	przeżył	przeżyliśmy	przeżyliście	przeżyli
	ż	przeżyłam	przeżyłaś	przeżyła	przeżyłyśmy	przeżyłyście	przeżyły
	n	przeżyłom	przeżyłoś	przeżyło
tryb rozkazujący		niech przeżyję	przeżyj	niech przeżyje	przeżyjmy	przeżyjcie	niech przeżyją
pozostałe formy czas zaprzeszły m przeżyłem był przeżyłeś był przeżył był przeżyliśmy byli przeżyliście byli przeżyli byli ż przeżyłam była przeżyłaś była przeżyła była przeżyłyśmy były przeżyłyście były przeżyły były n przeżyłom było przeżyłoś było przeżyło było forma bezosobowa czasu przeszłego przeżyto tryb przypuszczający m przeżyłbym, byłbym przeżył przeżyłbyś, byłbyś przeżył przeżyłby, byłby przeżył przeżylibyśmy, bylibyśmy przeżyli przeżylibyście, bylibyście przeżyli przeżyliby, byliby przeżyli ż przeżyłabym, byłabym przeżyła przeżyłabyś, byłabyś przeżyła przeżyłaby, byłaby przeżyła przeżyłybyśmy, byłybyśmy przeżyły przeżyłybyście, byłybyście przeżyły przeżyłyby, byłyby przeżyły n przeżyłobym, byłobym przeżyło przeżyłobyś, byłobyś przeżyło przeżyłoby, byłoby przeżyło imiesłów przymiotnikowy przeszły m przeżyty przeżyci ż przeżyta przeżyte n przeżyte imiesłów przysłówkowy uprzedni przeżywszy rzeczownik odczasownikowy przeżycie, nieprzeżycie

przykłady:

(1.1) – A skąd ty wiesz, że przeżyjesz jeszcze trzy dni, jeśli nam nie wskażesz Wolfa?^[1]

kolokacje:

(1.1) przeżyć katastrofę / wojnę / wypadek / zawał serca

(1.2) przeżyć miłe chwile / wielką miłość

synonimy:

(1.1) przetrwać, reg. śl. obstoć

(1.2) doświadczyć, zaznać

hiponimy:

(1.1) nie zginąć, nie umrzeć, nie zostać zgładzonym / zamordowanym, ujść z życiem

wyrazy pokrewne:

rzecz. przeżywanie n, przeżycie n, przeżytek m, życie n

czas. przeżywać ndk., żyć

przym. przeżyty, żywy, życiowy

etymologia:

pol. prze- + żyć < prasł. *prěžiti < prasł. *prě- + *žiti < prasł. *per- + *žiti^[2]

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) survive; (1.2) experience
• francuski: (1.1) survivre; (1.2) vivre, expérimenter
• hiszpański: (1.1) sobrevivir; (1.2) vivir, experimentar
• niemiecki: (1.1) überleben; (1.2) verleben, erleben
• rosyjski: (1.1) пережить; (1.2) пережить
• tuvalu: (1.1) hao
• ukraiński: (1.1) пережити; (1.2) пережити

źródła:

1. ↑ Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan), Stawka większa niż życie, 2000, Narodowy Korpus Języka Polskiego.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/prze%C5%BCy%C4%87

przeżyć

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈpʂɛ.ʐɨt͡ɕ/

Verb

przeżyć pf (imperfective przeżywać)

1. (transitive) to experience
2. (transitive) to outlive, to survive (live longer than)
3. (intransitive) to survive

Conjugation

Conjugation of przeżyć pf

		singular			plural
	person	masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		przeżyć
future tense	1st	przeżyję			przeżyjemy
	2nd	przeżyjesz			przeżyjecie
	3rd	przeżyje			przeżyją
	impersonal	przeżyje się
past tense	1st	przeżyłem	przeżyłam		przeżyliśmy	przeżyłyśmy
	2nd	przeżyłeś	przeżyłaś		przeżyliście	przeżyłyście
	3rd	przeżył	przeżyła	przeżyło	przeżyli	przeżyły
	impersonal	przeżyto
conditional	1st	przeżyłbym	przeżyłabym		przeżylibyśmy	przeżyłybyśmy
	2nd	przeżyłbyś	przeżyłabyś		przeżylibyście	przeżyłybyście
	3rd	przeżyłby	przeżyłaby	przeżyłoby	przeżyliby	przeżyłyby
	impersonal	przeżytoby
imperative	1st	niech przeżyję			przeżyjmy
	2nd	przeżyj			przeżyjcie
	3rd	niech przeżyje			niech przeżyją
passive adjectival participle		preżyty	preżyta	preżyte	przeżyci	preżyte
anterior adverbial participle		przeżywszy
verbal noun		przeżycie

Related terms

• żyć

Further reading

…..

Przeżuć / PR”+R”/Z”o’C’

https://en.wiktionary.org/wiki/prze%C5%BCu%C4%87

przeżuć

Polish

Etymology

From prze- +‎ żuć.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈpʂɛ.ʐut͡ɕ/
• Homophone: przerzuć

Verb

przeżuć pf (imperfective żuć or przeżuwać)

1. to chew (to crush with teeth before swallowing); to masticate

Conjugation

Conjugation of przeżuć pf

		singular			plural
	person	masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		przeżuć
future tense	1st	przeżuję			przeżujemy
	2nd	przeżujesz			przeżujecie
	3rd	przeżuje			przeżują
	impersonal	przeżuje się
past tense	1st	przeżułem	przeżułam		przeżuliśmy	przeżułyśmy
	2nd	przeżułeś	przeżułaś		przeżuliście	przeżułyście
	3rd	przeżuł	przeżuła	przeżuło	przeżuli	przeżuły
	impersonal	przeżuto
conditional	1st	przeżułbym	przeżułabym		przeżulibyśmy	przeżułybyśmy
	2nd	przeżułbyś	przeżułabyś		przeżulibyście	przeżułybyście
	3rd	przeżułby	przeżułaby	przeżułoby	przeżuliby	przeżułyby
	impersonal	przeżutoby
imperative	1st	niech przeżuję			przeżujmy
	2nd	przeżuj			przeżujcie
	3rd	niech przeżuje			niech przeżują
passive adjectival participle		przeżuty	przeżuta	przeżute	przeżuci	przeżute
anterior adverbial participle		przeżuwszy
verbal noun		przeżucie

Further reading

• przeżuć in Polish dictionaries at PWN

…..

Przerzucać / PR”e+R”o’C+aC’

https://pl.wiktionary.org/wiki/przerzuca%C4%87#pl

przerzucać (język polski)

most przerzucony (1.3) przez dolinę

wymowa:

IPA: [pʃɛˈʒuʦ̑aʨ̑], AS: [pšežucać], zjawiska fonetyczne: utr. dźw. wymowa ^?/i

znaczenia:

czasownik

(1.1) rzucać z jakiegoś miejsca na inne

(1.2) rzucać nad kimś lub nad czymś

(1.3) budując most, kładkę przekraczać dolinę lub rzekę

(1.4) kłaść coś tak, aby zwisało z czegoś

(1.5) przeprawiać nielegalnie towary lub ludzi przez granicę

(1.6) przeglądać coś pobieżnie

odmiana:

(1) koniugacja I

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		przerzucać
czas teraźniejszy		przerzucam	przerzucasz	przerzuca	przerzucamy	przerzucacie	przerzucają
czas przeszły	m	przerzucałem	przerzucałeś	przerzucał	przerzucaliśmy	przerzucaliście	przerzucali
	ż	przerzucałam	przerzucałaś	przerzucała	przerzucałyśmy	przerzucałyście	przerzucały
	n	przerzucałom	przerzucałoś	przerzucało
tryb rozkazujący		niech przerzucam	przerzucaj	niech przerzuca	przerzucajmy	przerzucajcie	niech przerzucają
pozostałe formy czas przyszły m będę przerzucał, będę przerzucać będziesz przerzucał, będziesz przerzucać będzie przerzucał, będzie przerzucać będziemy przerzucali, będziemy przerzucać będziecie przerzucali, będziecie przerzucać będą przerzucali, będą przerzucać ż będę przerzucała, będę przerzucać będziesz przerzucała, będziesz przerzucać będzie przerzucała, będzie przerzucać będziemy przerzucały, będziemy przerzucać będziecie przerzucały, będziecie przerzucać będą przerzucały, będą przerzucać n będę przerzucało, będę przerzucać będziesz przerzucało, będziesz przerzucać będzie przerzucało, będzie przerzucać czas zaprzeszły m przerzucałem był przerzucałeś był przerzucał był przerzucaliśmy byli przerzucaliście byli przerzucali byli ż przerzucałam była przerzucałaś była przerzucała była przerzucałyśmy były przerzucałyście były przerzucały były n przerzucałom było przerzucałoś było przerzucało było forma bezosobowa czasu przeszłego przerzucano tryb przypuszczający m przerzucałbym, byłbym przerzucał przerzucałbyś, byłbyś przerzucał przerzucałby, byłby przerzucał przerzucalibyśmy, bylibyśmy przerzucali przerzucalibyście, bylibyście przerzucali przerzucaliby, byliby przerzucali ż przerzucałabym, byłabym przerzucała przerzucałabyś, byłabyś przerzucała przerzucałaby, byłaby przerzucała przerzucałybyśmy, byłybyśmy przerzucały przerzucałybyście, byłybyście przerzucały przerzucałyby, byłyby przerzucały n przerzucałobym, byłobym przerzucało przerzucałobyś, byłobyś przerzucało przerzucałoby, byłoby przerzucało imiesłów przymiotnikowy czynny m przerzucający, nieprzerzucający ż przerzucająca, nieprzerzucająca przerzucające, nieprzerzucające n przerzucające, nieprzerzucające imiesłów przymiotnikowy bierny m przerzucony przerzuceni ż przerzucona przerzucone n przerzucone imiesłów przysłówkowy współczesny przerzucając, nie przerzucając rzeczownik odczasownikowy przerzucanie, nieprzerzucanie

przykłady:

(1.2) Tenisista zdobył punkt przerzucając piłkę nad przeciwnikiem.

wyrazy pokrewne:

rzecz. przerzucanie n, przerzutka ż, przerzut mrz

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/przerzuca%C4%87

przerzucać

Polish

Etymology

From prze- +‎ rzucać.

Pronunciation

• IPA^(key): /pʂɛˈʐu.t͡sat͡ɕ/

Verb

przerzucać impf (perfective przerzucić)

1. (transitive) to flip
2. (transitive) to flick through (to browse rapidly)
3. (reflexive) to convert, to switch

Conjugation

Conjugation of przerzucać impf

		singular			plural
	person	masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		przerzucać
present tense	1st	przerzucam			przerzucamy
	2nd	przerzucasz			przerzucacie
	3rd	przerzuca			przerzucają
	impersonal	przerzuca się
past tense	1st	przerzucałem	przerzucałam		przerzucaliśmy	przerzucałyśmy
	2nd	przerzucałeś	przerzucałaś		przerzucaliście	przerzucałyście
	3rd	przerzucał	przerzucała	przerzucało	przerzucali	przerzucały
	impersonal	przerzucano
future tense	1st	będę przerzucał, będę przerzucać	będę przerzucała, będę przerzucać		będziemy przerzucali, będziemy przerzucać	będziemy przerzucały, będziemy przerzucać
	2nd	będziesz przerzucał, będziesz przerzucać	będziesz przerzucała, będziesz przerzucać		będziecie przerzucali, będziecie przerzucać	będziecie przerzucały, będziecie przerzucać
	3rd	będzie przerzucał, będzie przerzucać	będzie przerzucała, będzie przerzucać	będzie przerzucało, będzie przerzucać	będą przerzucali, będą przerzucać	będą przerzucały, będą przerzucać
	impersonal	będzie przerzucać się
conditional	1st	przerzucałbym	przerzucałabym		przerzucalibyśmy	przerzucałybyśmy
	2nd	przerzucałbyś	przerzucałabyś		przerzucalibyście	przerzucałybyście
	3rd	przerzucałby	przerzucałaby	przerzucałoby	przerzucaliby	przerzucałyby
	impersonal	przerzucanoby
imperative	1st	niech przerzucam			przerzucajmy
	2nd	przerzucaj			przerzucajcie
	3rd	niech przerzuca			niech przerzucają
active adjectival participle		przerzucający	przerzucająca	przerzucające	przerzucający	przerzucające
passive adjectival participle		przerzucany	przerzucana	przerzucane	przerzucani	przerzucane
contemporary adverbial participle		przerzucając
verbal noun		przerzucanie

Further reading

• przerzucać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• przerzucać in Polish dictionaries at PWN

…..

Przerzucić / PR”e+R”o’C+iC’

https://pl.wiktionary.org/wiki/przerzuci%C4%87#pl

przerzucić (język polski)

wymowa:

IPA: [pʃɛˈʒuʨ̑iʨ̑], AS: [pšežućić], zjawiska fonetyczne: zmięk.• utr. dźw. wymowa ^?/i

znaczenia:

czasownik przechodni

(1.1) aspekt dokonany od: przerzucać

odmiana:

(1.1) zob. przerzucać

wyrazy pokrewne:

rzecz. przerzutka ż, przerzut mrz

etymologia:

pol. prze- + rzucić^[1]

tłumaczenia:

(1.1) dla języków nierozróżniających aspektów zobacz listę tłumaczeń w haśle: przerzucać

źródła:

1. ↑ Renata Grzegorczykowa, Zarys słowotwórstwa polskiego. Słowotwórstwo opisowe, wyd. III poprawione, Warszawa 1979, s. 18.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/przerzuci%C4%87

przerzucić

Polish

Etymology

From prze- +‎ rzucić.

Pronunciation

• IPA^(key): /pʂɛˈʐu.t͡ɕit͡ɕ/

Verb

przerzucić pf (imperfective przerzucać)

1. (transitive) to flip
2. (transitive) to flick through (to browse rapidly)
3. (reflexive) to convert, to switch

Conjugation

Conjugation of przerzucić pf

		singular			plural
	person	masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		przerzucić
future tense	1st	przerzucę			przerzucimy
	2nd	przerzucisz			przerzucicie
	3rd	przerzuci			przerzucą
	impersonal	przerzuci się
past tense	1st	przerzuciłem	przerzuciłam		przerzuciliśmy	przerzuciłyśmy
	2nd	przerzuciłeś	przerzuciłaś		przerzuciliście	przerzuciłyście
	3rd	przerzucił	przerzuciła	przerzuciło	przerzucili	przerzuciły
	impersonal	przerzucono
conditional	1st	przerzuciłbym	przerzuciłabym		przerzucilibyśmy	przerzuciłybyśmy
	2nd	przerzuciłbyś	przerzuciłabyś		przerzucilibyście	przerzuciłybyście
	3rd	przerzuciłby	przerzuciłaby	przerzuciłoby	przerzuciliby	przerzuciłyby
	impersonal	przerzuconoby
imperative	1st	niech przerzucę			przerzućmy
	2nd	przerzuć			przerzućcie
	3rd	niech przerzuci			niech przerzucą
passive adjectival participle		przerzucony	przerzucona	przerzucone	przerzucony	przerzucone
anterior adverbial participle		przerzuciwszy
verbal noun		przerzucenie

Further reading

• przerzucić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• przerzucić in Polish dictionaries at PWN

…..

Przerzut / PR”e+R”o’T

https://pl.wiktionary.org/wiki/przerzut

przerzut (język polski)

przerzuty (1.3)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) pot. przewiezienie czegoś w inne miejsce

(1.2) pot. kontrabanda

(1.3) med. rozsiew nowotworu, metastaza; zob. też Przerzut nowotworowy w Wikipedii

(1.4) sport. podanie piłki na inną stronę boiska

(1.5) sport. przeniesienie rywala w sportach siłowych

(1.6) sport. szybki obrót ciała w gimnastyce i skokach do wody

odmiana:

(1.1–6)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	przerzut	przerzuty
dopełniacz	przerzutu	przerzutów
celownik	przerzutowi	przerzutom
biernik	przerzut	przerzuty
narzędnik	przerzutem	przerzutami
miejscownik	przerzucie	przerzutach
wołacz	przerzucie	przerzuty

przykłady:

(1.3) Lekarze robili co mogli, ale już pojawiły się przerzuty.

synonimy:

(1.3) metastaza

wyrazy pokrewne:

czas. przerzucać ndk., przerzucić dk.

przym. przerzutny, przerzutowy

przysł. przerzutowo

rzecz. przerzucanie n, przerzucenie n, przerzutność ż

etymologia:

pol. przerzucać

tłumaczenia:

• angielski: (1.3) metastasis
• baskijski: (1.3) metastasi
• francuski: (1.3) métastase ż
• łaciński: (1.3) abevacuatio ż, metastasis ż
• słoweński: (1.3) metastaza ż
• ukraiński: (1.5) кидок m
• węgierski: (1.3) daganatáttétel
• włoski: (1.3) metastasi ż

…..

Widać oboczność Przerzucić / PR”e+R”o’C+iC’ i Przerzut / PR”e+R”o’T? Dalsze źródłosłowy w następnych wpisach.