239 Róg, Rogowy, Jednoróg, Jednorożec, Rożny, Narożny, Poroże, Rogaty, Rogacz i inne dowody na pierwotną oboczność Pra-Słowiańskich rdzeni i słów

róg (1.8)

…..

UWAGA! 01.05.2020 Aktualizacja, ponieważ zupełnie zapomniałem o rogatej / wystającej Rogówce / RoG+o’W+Ce!

Mam nadzieję, że pamiętasz jeszcze bezdźwięczny Prog / P+Ro’G i dźwięczny Prożek / P+RoZ”+eK z wpisu 233., jak i problem z ofitzjalnie odtfoszonym dźwiękami, zapisywanymi jaki tzw. *g, *g’, *gh, *g’h.

Obiecałem tam, że wkrótce przedstawię ich Pra-Słowiańskie źródłosłowy. Zrobię to w tym i w następnych wpisach. Oto dalszy ciąg tej samej bajkowej opowieści, z wpisów 238, 237, 236 i wcześniejszych.

Zacznę od tego, że wszystkie te źródłosłowy i ich rdzenie są i jednocześnie oboczne i nawiązują do znaczenia, jako „wystawanie czegoś z czegoś lub nad czymś”. Rdzeniami tymi są bezdźwięczny RG lub dźwięczny RZ. Do Rdzenia RZ powrócę jeszcze nie raz, ponieważ on jest związany i ze znaczeniem „wystawanie”, ale także i „wzrost”, „pustka”, „cięcie”, „kłucie”, „krojenie”, „rżnięcie”, „rzezanie”, itp.

Zwróć uwagę na dwa ofitzjalnie wzajemnie logicznie wykluczające się zagadnienia.

Problem pierwszy to pierwotna jednoczesna oboczność Pra-Słowiańskich rdzeni. Oto słowa i rdzenie do porównania:

Bezdźwięczne Róg / Ro’G i Jednoróg / JeDNo+Ro’G i jednocześnie dźwięczne Poroże / Po+RoZ”e i Jednorożec / JeDNo+RoZ”+eC, itp.

Źródłosłowem wszystkich tych słów jest ciągle bezdźwięczny i jakoś ciągle „niespalatalizowany” Róg / Ro’G,.. a może jednak „spalatalizowany” Rożek / RoZ”+eK?

Problem drugi to pierwotna jednoczesna oboczność Pra-Słowiańskich końcówek. Oto dwa słowa oparte na tym samym rdzeniu RG i ich jednocześnie oboczne końcówki do porównania:

Bezdźwięczny Rogaty / RoG+aTy i dźwięczny Rogacz / RoG+aC”…

Inne tytuły tego wpisu:

239 Peys, Piasta, Pieścić, Pizda, Pięść, Pięć, Piędź, Pięta, Pętać i inne dowody na pierwotną oboczność Pra-Słowiańskich rdzeni 34

239 Wtórnie ubezdźwięcznione liczebniki indogermańskie i ich wysokoenergetyczne PieRwotne PRa-Słowiańskie rdzenie, PieR+WS”y, PRW, PR 46

…..

Jednoróg / JeDNo+Ro’G

https://pl.wikipedia.org/wiki/Jednor%C3%B3g_(ptak)

https://pl.wikipedia.org/wiki/Jednor%C3%B3g_(dzia%C5%82o)

https://en.wiktionary.org/wiki/jednor%C3%B3g

jednoróg

Polish

Etymology

From jedno- +‎ róg.

Pronunciation

• IPA^(key): /jɛdˈnɔ.ruk/

Noun

jednoróg m anim

1. horned guan (Oreophasis derbianus)

Declension

declension of jednoróg

	singular	plural
nominative	jednoróg	jednorogi
genitive	jednoroga	jednorogów
dative	jednorogowi	jednorogom
accusative	jednoroga	jednorogi
instrumental	jednorogiem	jednorogami
locative	jednorogu	jednorogach
vocative	jednorogu	jednorogi

Noun

jednoróg m inan

1. licorne (Russian cannon)

Declension

declension of jednoróg

	singular	plural
nominative	jednoróg	jednorogi
genitive	jednorogu	jednorogów
dative	jednorogowi	jednorogom
accusative	jednoróg	jednorogi
instrumental	jednorogiem	jednorogami
locative	jednorogu	jednorogach
vocative	jednorogu	jednorogi

Further reading

• jednoróg in Polish dictionaries at PWN

…..

Jednorożec / JeDNo+RoZ”+eC

https://pl.wiktionary.org/wiki/jednoro%C5%BCec#pl

jednorożec (język polski)

jednorożec (1.1)

jednorożce (1.2)

wymowa:

IPA: [ˌjɛdnɔˈrɔʒɛʦ̑], AS: [i ̯ednorožec], zjawiska fonetyczne: akc. pob.

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

(1.1) mit. książk. fantastyczne stworzenie posiadające jeden róg na czole, pojawiające się w mitach i legendach; zob. też jednorożec w Wikipedii

(1.2) st.pol. nosorożec^[1]

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	jednorożec	jednorożce
dopełniacz	jednorożca	jednorożców
celownik	jednorożcowi	jednorożcom
biernik	jednorożca	jednorożce
narzędnik	jednorożcem	jednorożcami
miejscownik	jednorożcu	jednorożcach
wołacz	jednorożcu	jednorożce

przykłady:

(1.1) Jednorożca identyfikowano m.in. z nosorożcem, oryksem, elandem i kudu. Do grona możliwych pierwowzorów często zalicza się także wymarłe elasmoterium^[2].

(1.1) Masz już dziesięć lat i nadal wierzysz w świętego mikołaja? Może jeszcze mi powiesz, że wierzysz także w jednorożce i krasnoludki?

kolokacje:

(1.1) Niewidzialny Różowy Jednorożec

wyrazy pokrewne:

rzecz. jednorożność ż

tłumaczenia:

(1.2) zobacz listę tłumaczeń w haśle: nosorożec

• angielski: (1.1) unicorn
• arabski: (1.1) حريش m
• baskijski: (1.1) adarbakar
• białoruski: (1.1) аднарог m
• bułgarski: (1.1) еднорог
• chorwacki: (1.1) jednorog
• duński: (1.1) enhjørning w
• esperanto: (1.1) unikorno, unukornulo
• fiński: (1.1) yksisarvinen
• francuski: (1.1) licorne ż, unicorne m
• hiszpański: (1.1) unicornio m
• ido: (1.1) unikorno
• interlingua: (1.1) unicorne
• japoński: (1.1) ユニコーン
• koreański: (1.1) 유니콘
• litewski: (1.1) vienaragis
• macedoński: (1.1) еднорог
• niemiecki: (1.1) Einhorn m/n
• nowogrecki: (1.1) μονόκερος m
• portugalski: (1.1) unicórnio m, licórnio m
• rosyjski: (1.1) единорог m
• słowacki: (1.1) jednorožec
• słoweński: (1.1) samorog m
• starogrecki: (1.1) μονόκερως m/ż, καρτάζωνος m
• szwedzki: (1.1) enhörning w
• turecki: (1.1) tekboynuz
• ukraiński: (1.1) єдиноріг m

źródła:

1. ↑ Polskie nazwy własne. Encyklopedia pod red. Ewy Rzetelskiej-Feleszko, Kraków 2005, s. 164.
2. ↑ z Wikipedii

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/jednoro%C5%BCec

jednorożec

Polish

Polish Wikipedia has an article on: jednorożec

Etymology

From jedno- (“one”) +‎ róg (“horn”) +‎ -ec.

Pronunciation

• IPA^(key): /jɛd.nɔˈrɔ.ʐɛt͡s/

Noun

jednorożec m anim

1. unicorn (mythical beast)
2. (archaic) narwhal (Monodon monoceros)

   Synonym: narwal

Declension

declension of jednorożec

	singular	plural
nominative	jednorożec	jednorożce
genitive	jednorożca	jednorożców
dative	jednorożcowi	jednorożcom
accusative	jednorożca	jednorożce
instrumental	jednorożcem	jednorożcami
locative	jednorożcu	jednorożcach
vocative	jednorożcu	jednorożce

Further reading

• jednorożec in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• jednorożec in Polish dictionaries at PWN

…..

Koziorożec / KoZio+RoZ”+eC

https://pl.wiktionary.org/wiki/kozioro%C5%BCec#pl

koziorożec (język polski)

koziorożec (1.1)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

(1.1) zool. ssak z rzędu parzystokopytnych; zob. też koziorożec w Wikipedii

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	koziorożec	koziorożce
dopełniacz	koziorożca	koziorożców
celownik	koziorożcowi	koziorożcom
biernik	koziorożca	koziorożce
narzędnik	koziorożcem	koziorożcami
miejscownik	koziorożcu	koziorożcach
wołacz	koziorożcu	koziorożce

przykłady:

(1.1) Dostałam widokówkę z koziorożcem.

kolokacje:

(1.1) samica / samiec / młode koziorożca • koziorożec alpejski • koziorożec nubijski

hiperonimy:

(1.1) ssak

wyrazy pokrewne:

rzecz. Koziorożec m

uwagi:

(1.1) zobacz też: Indeks:Polski – Ssaki

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) ibex
• białoruski: (1.1) казярог m
• czeski: (1.1) kozorožec m
• francuski: (1.1) bouquetin m
• hebrajski: (1.1) יעל m
• hiszpański: (1.1) íbice m, ibex m
• niemiecki: (1.1) Steinbock m
• rosyjski: (1.1) козерог m
• słowacki: (1.1) kozorožec m
• ukraiński: (1.1) козеріг m
• włoski: (1.1) stambecco m

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/kozioro%C5%BCec

koziorożec

Polish

Polish Wikipedia has articles on: koziorożec

Etymology

From koza + róg +‎ -ec.

Pronunciation

• IPA^(key): /kɔ.ʑɔˈrɔ.ʐɛt͡s/

Noun

koziorożec m anim

1. ibex (type of wild mountain goat)

Declension

declension of koziorożec

	singular	plural
nominative	koziorożec	koziorożce
genitive	koziorożca	koziorożców
dative	koziorożcowi	koziorożcom
accusative	koziorożca	koziorożce
instrumental	koziorożcem	koziorożcami
locative	koziorożcu	koziorożcach
vocative	koziorożcu	koziorożce

Further reading

• koziorożec in Polish dictionaries at PWN

…..

Nosorożec / NoSo+RoZ”+eC

https://pl.wiktionary.org/wiki/nosoro%C5%BCec#nosoro%C5%BCec_(j%C4%99zyk_polski)

nosorożec (język polski)

nosorożce (1.1)

wymowa:

​^?/i, IPA: [ˌnɔsɔˈrɔʒɛʦ̑], AS: [nosorožec], zjawiska fonetyczne: akc. pob.

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

(1.1) zool. Rhinoceros^[1], duży ssak z rzędu nieparzystokopytnych; zob. też nosorożce w Wikipedii

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	nosorożec	nosorożce
dopełniacz	nosorożca	nosorożców
celownik	nosorożcowi	nosorożcom
biernik	nosorożca	nosorożce
narzędnik	nosorożcem	nosorożcami
miejscownik	nosorożcu	nosorożcach
wołacz	nosorożcu	nosorożce

przykłady:

(1.1) Nosorożce zamieszkują sawanny Afryki.

kolokacje:

(1.1) nosorożec biały • nosorożec czarny • nosorożec indyjski • nosorożec jawajski • nosorożec sumatrzański • nosorożec włochaty

hiperonimy:

(1.1) ssak

wyrazy pokrewne:

rzecz. nosorożcowate lm nmos

przym. nosorogi, nosorożcowy

etymologia:

pol. nos + -o- + róg + -ec, pol. nosorogi + -ec

uwagi:

(1.1) zobacz też: Indeks:Polski – Ssaki

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) rhinoceros
• baskijski: (1.1) errinozero
• białoruski: (1.1) насарог m
• bośniacki: (1.1) nosorog m
• bułgarski: (1.1) носорог m
• czeski: (1.1) nosorožec m
• duński: (1.1) næsehorn n
• fiński: (1.1) sarvikuono
• francuski: (1.1) rhinocéros m
• hiszpański: (1.1) rinoceronte m
• holenderski: (1.1) neushoorn m
• islandzki: (1.1) nashyrningur m
• kataloński: (1.1) rinoceront m
• kazachski: (1.1) мүйізтұмсық
• koreański: (1.1) 코뿔소
• litewski: (1.1) raganosis m
• łaciński: (1.1) rhinoceros m
• niemiecki: (1.1) Nashorn n
• norweski (bokmål): (1.1) neshorn n
• nowogrecki: (1.1) ρινόκερος m
• pendżabski: (1.1) ਗੈਂਡਾ m
• rosyjski: (1.1) носорог m
• słowacki: (1.1) nosorožec m
• szwedzki: (1.1) noshörning w
• węgierski: (1.1) orrszarvú
• włoski: (1.1) rinoceronte m

źródła:

1. ↑  Hasło Rhinoceros w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/nosoro%C5%BCec

nosorożec

Polish

Polish Wikipedia has an article on: nosorożec

nosorożec

Etymology

From nos (“nose”) +‎ -o- +‎ róg (“horn”) +‎ -ec, literally „nose-horner”.

Pronunciation

• IPA^(key): /nɔ.sɔˈrɔ.ʐɛt͡s/

Noun

nosorożec m anim

1. rhinoceros

Declension

declension of nosorożec

	singular	plural
nominative	nosorożec	nosorożce
genitive	nosorożca	nosorożców
dative	nosorożcowi	nosorożcom
accusative	nosorożca	nosorożce
instrumental	nosorożcem	nosorożcami
locative	nosorożcu	nosorożcach
vocative	nosorożcu	nosorożce

Related terms

• nos
• róg

Further reading

• nosorożec in Polish dictionaries at PWN

…..

A teraz dla porównania postacie bałtycka / litewska, patrz przejście dźwięków zgodne z tzw. prawem Brugmanna, gdzie e/o>a, a także postacie z j. czeskiego i słowackiego, gdzie ciągle jest widoczna dźwięczna końcówka +eC, a nie wtórnie ubezdźwięczniona, jak to jest w tych językach typowe, czyli +eT.

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/raganosis#lt

raganosis (język litewski)

raganosis (1.1)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski

(1.1) zool. nosorożec

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/nosoro%C5%BEec#cs

nosorožec (język czeski)

nosorožec (1.1)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski żywotny

(1.1) zool. nosorożec

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	nosorožec	nosorožci
dopełniacz	nosorožce	nosorožců
celownik	nosorožci, nosorožcovi	nosorožcům
biernik	nosorožce	nosorožce
wołacz	nosorožče	nosorožci
miejscownik	nosorožci / nosorožcovi	nosorožcích
narzędnik	nosorožcem	nosorožci

wyrazy pokrewne:

przym. nosorožčí

Kategorie:

• czeski (indeks)

---

nosorožec (język słowacki)

nosorožec (1.1)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski żywotny

(1.1) zool. nosorożec^[1]

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	nosorožec	nosorožce
dopełniacz	nosorožca	nosorožcov
celownik	nosorožcovi	nosorožcom
biernik	nosorožca	nosorožce
miejscownik	nosorožcovi	nosorožcoch
narzędnik	nosorožcom	nosorožcami

kolokacje:

(1.1) nosorožec indický → nosorożec indyjski • nosorožec ostrorohý → nosorożec czarny • nosorožec tuporohý → nosorożec biały

wyrazy pokrewne:

rzecz. nosorožcovité n lm

przym. nosoroží

źródła:

1. ↑ Hasło nosorožec w: Slovník súčasného slovenského jazyka M – N.

---

UWAGA!

Tym rhinoceros zajmę się w oddzielnym wpisie. Właśnie sprawdziłem jego źródłosłów i ze śmiechu padłem na mój Nos / NoS,.. a tak właściwie to na mój Ryj / RyJ! 🙂

---

…..

Poroże / Po+RoZ”e

https://pl.wiktionary.org/wiki/poro%C5%BCe

poroże (język polski)

poroże (1.1)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) łow. oba rogi samca jeleniowatych

synonimy:

(1.1) wieniec

wyrazy pokrewne:

rzecz. narożnik mrz, rożek mrz, róg mrz, różek mrz

przym. rogowy

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/poro%C5%BCe#Polish

poroże

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /pɔˈrɔ.ʐɛ/

Noun

poroże n

1. antlers

Usage notes

• The singular refers to a single animal’s pair of antlers.

Declension

declension of poroże

	singular	plural
nominative	poroże	poroża
genitive	poroża	poroży
dative	porożu	porożom
accusative	poroże	poroża
instrumental	porożem	porożami
locative	porożu	porożach
vocative	poroże	poroża

Synonyms

• (antlers): wieniec

Related terms

• rożek

Further reading

• poroże in Polish dictionaries at PWN

…..

Narożnik / Na+RoZ”+NiK

https://pl.wiktionary.org/wiki/naro%C5%BCnik#pl

narożnik (język polski)

narożnik (1.1) budynku

narożnik (1.3)

narożnik (1.4)

narożnik (1.5)

narożniki (1.6)

wymowa:

IPA: [naˈrɔʒʲɲik], AS: [narožʹńik], zjawiska fonetyczne: zmięk.

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) bud. miejsce styku dwóch ścian zewnętrznych

(1.2) obiekt wybudowany na narożniku (1.1)

(1.3) narożna część pomieszczenia lub wydzielonej przestrzeni, np. boiska

(1.4) narożna kanapa lub sofa

(1.5) rzad. każdy narożny mebel

(1.6) sport. miejsce na ringu przeznaczone do odpoczynku zawodnika

(1.7) narożna część konstrukcyjna czegoś

odmiana:

(1.1–7)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	narożnik	narożniki
dopełniacz	narożnika	narożników
celownik	narożnikowi	narożnikom
biernik	narożnik	narożniki
narzędnik	narożnikiem	narożnikami
miejscownik	narożniku	narożnikach
wołacz	narożniku	narożniki

kolokacje:

(1.6) odesłać do narożnika • walczyć w narożniku

synonimy:

(1.1) węgieł

(1.3) róg

wyrazy pokrewne:

rzecz. róg m, poroże n, rożek mrz, różek mrz

przym. narożnikowy, narożny, rogowy

uwagi:

zob. też narożnik w Wikipedii

tłumaczenia:

• esperanto: (1.3) angulo
• hiszpański: (1.1) esquina ż, vértice m; (1.3) esquina ż
• niemiecki: (1.4) Ecksofa n; (1.6) Ecke ż

…..

Narożny / Na+RoZ”+Ny

https://pl.wiktionary.org/wiki/naro%C5%BCny#pl

narożny (język polski)

narożny (1.1) sklepik

narożna (1.1) wieża

wymowa:

IPA: [naˈrɔʒnɨ], AS: [narožny] ​^?/i

znaczenia:

przymiotnik

(1.1) znajdujący się, umieszczony w rogu czegoś

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	narożny		narożna	narożne	narożni	narożne
dopełniacz	narożnego		narożnej	narożnego	narożnych
celownik	narożnemu		narożnej	narożnemu	narożnym
biernik	narożnego	narożny	narożną	narożne	narożnych	narożne
narzędnik	narożnym		narożną	narożnym	narożnymi
miejscownik	narożnym		narożnej	narożnym	narożnych
wołacz	narożny		narożna	narożne	narożni	narożne
nie stopniuje się

kolokacje:

(1.1) narożny sklep • narożne okno

wyrazy pokrewne:

rzecz. róg m, rożek m, naroże n, narożnica ż, narożnik m, różek mrz

przym. rożny, rogowy

…..

Rożny / RoZ”+Ny

https://en.wiktionary.org/wiki/ro%C5%BCny#Polish

rożny

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈrɔʐ.nɨ/

Etymology 1

From róg +‎ -ny.

Adjective

rożny

1. (soccer) corner

   rzut rożny ― corner kick

Declension

declension of rożny

case	singular				plural
	masculine personal/animate	masculine inanimate	neuter	feminine	virile	nonvirile
nominative, vocative	rożny		rożne	rożna	rożni	rożne
genitive	rożnego			rożnej	rożnych
dative	rożnemu				rożnym
accusative	rożnego	rożny	rożne	rożną	rożnych	rożne
instrumental	rożnym				rożnymi
locative				rożnej	rożnych

Related terms

• (adjective) narożny

Etymology 2

Noun

rożny m

1. nominative/accusative/vocative plural of rożen

Further reading

• rożny in Polish dictionaries at PWN

…..

Rogowy / RoG+oWy

https://pl.wiktionary.org/wiki/rogowy#pl

rogowy (język polski)

znaczenia:

przymiotnik relacyjny

(1.1) wykonany z rogu (materiału)

(1.2) zool. składający się ze zrogowaciałej tkanki

odmiana:

(1.1–2)

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	rogowy		rogowa	rogowe	rogowi	rogowe
dopełniacz	rogowego		rogowej	rogowego	rogowych
celownik	rogowemu		rogowej	rogowemu	rogowym
biernik	rogowego	rogowy	rogową	rogowe	rogowych	rogowe
narzędnik	rogowym		rogową	rogowym	rogowymi
miejscownik	rogowym		rogowej	rogowym	rogowych
wołacz	rogowy		rogowa	rogowe	rogowi	rogowe
nie stopniuje się

wyrazy pokrewne:

rzecz. róg m, rożek m, narożnik m, poroże n, rogówka ż, rogowacenie n, zrogowacenie n, rożny m, różek mrz

czas. rogowacieć ndk., zrogowacieć dk.

przym. rożny, narożny, narożnikowy, rogówkowy

…..

Róg / Ro’G

https://pl.wikisource.org/wiki/S%C5%82ownik_etymologiczny_j%C4%99zyka_polskiego/r%C3%B3g

Słownik etymologiczny języka polskiego/róg

róg, rożek; rogal, rogalek i roglik (jak w czes.), nazwa ‘ciasta’; ale rogal i o tym, komu żona »rogi przypina«; rogacz; rogowy; rogaty, rogatka;  rogacina, albo (z ruska) rohatyna, już od r. 1500 stałe, ‘włócznia’; rogowaty; narożny, narożnica, od narogi. Prasłowo; prus. ragis, lit. ragas  (rags i ragutis, o ‘styczniu’ i ‘lutym’, wedle niem. horn i hornung, co i połabscy Słowianie naśladują), raguotas, ‘rogaty’. Nasze dawne rożki  (‘bańki cyrulika’) powędrowały na całą Ruś i Litwę. U wszystkich Słowian tak samo.

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/r%C3%B3g

róg (język polski)

rogi (1.1)

róg (1.2)

kamienica na rogu (1.3)

róg (1.4)

róg (1.5)

róg (1.7)

róg (1.8)

rogi (1.9)

wymowa:

IPA: [ruk], AS: [ruk], zjawiska fonetyczne: wygł. ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) zool. anat. twardy wyrostek występujący na głowie niektórych ssaków, zwykle parzyście; zob. też róg (biologia) w Wikipedii

(1.2) muz. rodzaj instrumentu dętego blaszanego; zob. też róg (instrument muzyczny) w Wikipedii

(1.3) miejsce styku dwóch ulic

(1.4) miejsce styku krawędzi jakiegoś przedmiotu

(1.5) sport. miejsce i sposób wykonywania zagrania zwanego rzutem rożnym

(1.6) anat. część kości gnykowej; część rdzenia kręgowego

(1.7) materiał pozyskiwany z rogów (1.1) i kopyt niektórych zwierząt

(1.8) daw. pojemnik z rogu (1.7), np. na tytoń, sól, proch strzelniczy^[1]

(1.9) zool. pot. czułek ślimaka

odmiana:

(1.1–8)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	róg	rogi
dopełniacz	rogu	rogów
celownik	rogowi	rogom
biernik	róg	rogi
narzędnik	rogiem	rogami
miejscownik	rogu	rogach
wołacz	rogu	rogi

przykłady:

(1.1) Ten żubr ma duże rogi.

(1.2) Śpiewajcie Panu przy wtórze cytry, przy wtórze cytry i przy dźwięku harfy, przy trąbach i dźwięku rogu: radujcie się wobec Pana, Króla.

(1.3) Na rogu ulicy jest dom, z którego można swobodnie obserwować dwie skrzyżowanie.

(1.4) Jej zeszyt ma pozaginane rogi.

(1.7) W izbach były okna z szybami z rogu, zestruganego cienko i tak wygładzonego, że był prawie jak szkło przeźroczysty.^[2]

(1.9) Ślimak, ślimak wystaw rogi, dam ci sera na pierogi.^[3]

kolokacje:

(1.2) róg alpejski

(1.6) rogi mniejsze • rogi większe • róg przedni • róg boczny • róg tylny

synonimy:

(1.2) waltornia

(1.3) narożnik, węgieł, winkiel, reg. pozn. eka

(1.4) kant, krawędź

(1.5) korner, reg. pozn. eka

wyrazy pokrewne:

rzecz. narożnik m, rogacizna ż, rogacz m, poroże n, rogal m, rogatywka ż, narożnik m

zdrobn. rożek m, różek m

przym. rożny, rogaty, rogowy, zrogowaciały, narożny

związki frazeologiczne:

ciemny jak tabaka w rogu / głupi jak tabaka w rogu • róg obfitości • róg Amaltei • przyprawić rogi / przyprawiać rogi • przytrzeć rogów • wziąć byka za rogi • wziąć na rogi • zapędzić w kozi róg

etymologia:

(1.1) prasł. *rogъ

(1.2–8) od (1.1)

uwagi:

(1.1) zobacz też: Indeks:Polski – Zwierzęta

(1.2) zobacz też: Indeks:Polski – Instrumenty muzyczne

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) horn; (1.2) horn; (1.3) corner; (1.4) angle; (1.5) corner; (1.6)horn; (1.7) horn; (1.8) powder horn
• arabski: (1.4) زاوية ż; (1.1) قرن
• baskijski: (1.1) adar; (1.2) tronpa; (1.3) izkina, kantoi; (1.7) adarki; (1.9) adar
• białoruski: (1.1) рог m; (1.2) рог m; (1.3) рог m; (1.4) рог m, вугал m
• czeski: (1.1) roh m; (1.2) roh m
• esperanto: (1.1) korno; (1.2) korno; (1.7) korno
• fiński: (1.1) sarvi
• francuski: (1.1) corne ż
• hiszpański: (1.1) cuerno m, asta ż; (1.2) cuerno m; (1.3) esquina ż; (1.4) puntaż, esquina ż; (1.5) saque de esquina m, córner m; (1.6) asta
• jidysz: (1.3) עק m (ek); (1.4) עק m (ek)
• kaszubski: (1.1) róg
• kataloński: (1.1) banya ż
• kazachski: (1.1) мүйіз
• łaciński: (1.1) cornu
• niemiecki: (1.1) Horn n; (1.2) Horn n; (1.3) Ecke ż; (1.4) Ecke ż, Winkel m; (1.5) Ecke ż; (1.6) Horn n; (1.7) Horn n; (1.9) Fühler m
• rosyjski: (1.1) рог m; (1.3) угол m; (1.4) угол m; (1.5) угол m
• sanskryt: (1.1) शृङ्ग n, क्षिद्र, कूणिका, विषाण
• staroegipski: (1.1)  (db)
• szwedzki: (1.1) horn n; (1.3) hörn n, gathörn n, gatuhörn n; (1.4) hörn n
• tuvalu: (1.2) pu
• ukraiński: (1.1) ріг m
• węgierski: (1.3) sarok; (1.4) sarok
• wilamowski: (1.1) hjener n, hjēner n, hienyn n; (1.2) hjener n, hjēner n, hienynn; (1.5) ekk
• włoski: (1.1) corno m; (1.3) angolo m

źródła:

1. ↑ Barbara i Adam Podgórscy, Słownik gwar śląskich, s. 248, Katowice, Wydawnictwo KOS, 2008, ISBN 978-83-60528-54-9.
2. ↑ H. Sienkiewicz „Krzyżacy”
3. ↑ z dziecięcego wierszyka

---

UWAGA!

(1.8) daw. pojemnik z rogu (1.7), np. na tytoń, sól, proch strzelniczy^[1]

Rogi np. krów, czy kóz, itp są puste w środku, czyli Próżne / P+Ro’Z”+Ne, jak np. Rury / Ro’Ry! Zapamiętaj to!

---

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/r%C3%B3g

róg

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *rogъ.

Pronunciation

• IPA^(key): /ruk/

Noun

róg m inan (diminutive rożek)

1. horn
2. corner

Declension

declension of róg

	singular	plural
nominative	róg	rogi
genitive	rogu	rogów
dative	rogowi	rogom
accusative	róg	rogi
instrumental	rogiem	rogami
locative	rogu	rogach
vocative	rogu	rogi

Synonyms

• kant
• narożnik
• węgieł
• winkiel

Derived terms

• rogal
• rogówka

Related terms

• (nouns) poroże, rogacizna, rogacz
• (adjectives) rogaty, rogowy, rożny

Further reading

• róg in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• róg in Polish dictionaries at PWN

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/roh#cs

roh (język czeski)

rohy (1.1)

roh (1.3)

wymowa:

​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

(1.1) zool. anat. róg (twardy wyrostek)

(1.2) róg (przedmiot zrobiony z rogu lub mający kształt rogu (1.1))

(1.3) muz. róg (instrument)

(1.4) róg (coś wystającego, ostrego)

(1.5) róg (miejsce styku dwóch ulic)

(1.6) róg, kąt (miejsce styku dwóch ścian wewnątrz budynku)

(1.7) sport. róg, rzut rożny

odmiana:

(1.1–7)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	roh	rohy
dopełniacz	rohu	rohů
celownik	rohu	rohům
biernik	roh	rohy
wołacz	rohu	rohy
miejscownik	rohu	rozích
narzędnik	rohem	rohy

wyrazy pokrewne:

rzecz. paroží n, roháč, rohovina, růžek

przym. rohatý, rohovinový, rohovitý, rohový

czas. rohovatět

związki frazeologiczne:

brát roha • číhat za rohem • na každém rohu • roh hojnosti • vidět až za roh • vzít roha

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/roh

roh

Czech

Etymology

From Proto-Slavic *rogъ.

Pronunciation

• IPA^(key): [ˈrox]

Noun

roh m

1. horn (a hard growth of keratin that protrudes from the top of the head of certain animals)
2. horn (any of several musical wind instruments)
3. corner (of a street)
4. corner (the space in the angle between converging walls which meet in a point)

Declension

Declension

	singular	plural
nominative	roh	rohy
genitive	rohu	rohů
dative	rohu	rohům
accusative	roh	rohy
vocative	rohu	rohy
locative	rohu	rozích
instrumental	rohem	rohy

Synonyms

• (corner, the space in the angle between converging walls): kout m

Derived terms

Derived terms

• jednorožec
• kozorožec
• paroh
• rohatý

• rohlík
• rohovina
• rohovka
• rohový

Further reading

• roh in Příruční slovník jazyka českého, 1935–1957
• roh in Slovník spisovného jazyka českého, 1960–1971, 1989

---

…..

Rożek / RoZ”+eK

https://pl.wiktionary.org/wiki/ro%C5%BCek#pl

rożek (język polski)

rożki (1.2)

rożki (1.3) do lodów

rożki (1.4)

wymowa:

IPA: [ˈrɔʒɛk], AS: [rožek]

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) zdrobn. od: róg

(1.2) mały róg

(1.3) zwinięty kawałek wafla lub specjalnie formowany wypiek do nakładania lodów

(1.4) reg. rogal

(1.5) trójkątny kocyk do zawijania niemowlęcia, rodzaj becika

(1.6) muz. zob. rożek angielski

odmiana:

(1.1–6)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	rożek	rożki
dopełniacz	rożka	rożków
celownik	rożkowi	rożkom
biernik	rożek	rożki
narzędnik	rożkiem	rożkami
miejscownik	rożku	rożkach
wołacz	rożku	rożki

synonimy:

(1.2) różek

wyrazy pokrewne:

rzecz. różek m, róg m, różek m, rogal m, narożnik m, poroże n, rogacz m, rogacizna ż

przym. rożkowy, rogowy, narożny

etymologia:

(1.1–2) pol. róg + -ek

uwagi:

zob. też rożek w Wikipedii

(1.1–2) w tych znaczeniach „róg” jako przedmiot; gdy „róg” w znaczeniu „poroże”, to wtedy „różek”

tłumaczenia:

(1.1) dla języków nierozróżniających zdrobnień zobacz listę tłumaczeń w haśle: róg

(1.4) zobacz listę tłumaczeń w haśle: rogal

(1.6) zobacz listę tłumaczeń w haśle: rożek angielski

• białoruski: (1.1) ражок m; (1.2) ражок m

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/ro%C5%BCek

rożek

Polish

Polish Wikipedia has an article on: rożek

Etymology

From róg +‎ -ek.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈrɔ.ʐɛk/

Noun

rożek m inan

1. Diminutive of róg
2. small horn (growth on the heads of certain animals)
3. ice cream cone
4. (regional) croissant

Declension

declension of rożek

	singular	plural
nominative	rożek	rożki
genitive	rożka	rożków
dative	rożkowi	rożkom
accusative	rożek	rożki
instrumental	rożkiem	rożkami
locative	rożku	rożkach
vocative	rożku	rożki

Derived terms

• rożek angielski

Further reading

• rożek in Polish dictionaries at PWN

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/rog%D1%8A

Reconstruction:Proto-Slavic/rogъ

Proto-Slavic

Etymology

From Proto-Balto-Slavic *rágas, with the mobile accent due to Illič-Svityč’s law.

Noun

*rȍgъ m^[1]

1. horn

Inflection

Declension of *rȍgъ (hard o-stem, accent paradigm c)

	Singular	Dual	Plural
Nominative	*rȍgъ	*rȍga	*rȍdzi
Accusative	*rȍgъ	*rȍga	*rȍgy
Genitive	*rȍga	*rogù	*rògъ
Locative	*rȍdzě	*rogù	*rodzě̃xъ
Dative	*rȍgu	*rogomà	*rogòmъ
Instrumental	*rȍgъmь, *rȍgomь*	*rogomà	*rogý
Vocative	*rože	*rȍga	*rȍdzi

^* -ъmь in North Slavic, -omь in South Slavic.

Derived terms

• *rogozъ (“reed, rush”)
• *rogačь (“horned animal, stag”)
• *rogatъ (“horned”)
• *rožьcь (“small horn”)

Descendants

• East Slavic:
  • Old East Slavic: рогъ (rogŭ)
    • Belarusian: рог (roh)
    • Russian: рог (rog)
    • Ukrainian: ріг (rih)
• South Slavic:
  • Old Church Slavonic:

    Old Cyrillic: рогъ (rogŭ)

    Glagolitic: ⱃⱁⰳⱏ (rogŭ)

  • Bulgarian: рог (rog)
  • Macedonian: рог (rog)
  • Serbo-Croatian:

    Cyrillic: ро̑г

    Latin: rȏg

    • Chakavian (Novi): rȏg
    • Chakavian (Orbanići): rᵘȏh
    • Chakavian (Vrgada): rȏg
  • Slovene: róg (tonal orthography)
• West Slavic:
  • Czech: roh
  • Kashubian: róg
  • Polabian: rüg
  • Polish: róg
  • Slovak: roh
  • Sorbian:
    • Lower Sorbian: rog
    • Upper Sorbian: róh
• → Yiddish: ראָג‎ (rog), ראָגל‎ (rogl)

Further reading

• Vasmer (Fasmer), Max (Maks) (1964–1973), “рог”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Trubačóv Oleg, Moscow: Progress

References

1. ^ Derksen, Rick (2008), “*rȏgъ”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 438

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Balto-Slavic/r%C3%A1gas

Reconstruction:Proto-Balto-Slavic/rágas

Proto-Balto-Slavic

Noun

*rágas m^[1][2][3][4]

1. horn

Inflection

Fixed accent.

Declension of *rágas (o-stem)

	Singular	Dual	Plural
Nominative	*rágas	*rágōˀ	*rágai
Accusative	*rágun	*rágōˀ	*ráguns
Genitive	*rágā	*rágauš	*rágun
Locative	*rágai	*rágauš	*rágaišu
Dative	*rágōi	*rágamō	*rágamas
Instrumental	*rágōˀ	*rágamō	*rágaiš
Vocative	*ráge	*rágōˀ	*rágai

Descendants

• Latvian: rags
• Lithuanian: rãgas
• Old Prussian: ragis
• Slavic: *rȍgъ

References

1. ^ Derksen, Rick (2008), “*rȏgъ”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 438: “*rogos”
2. ^ Derksen, Rick (2015), “ragas”, in Etymological Dictionary of the Baltic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 13), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 374: “*rógos”
3. ^ Jasanoff, Jay (2017) The Prehistory of the Balto-Slavic Accent (Brill’s Studies in Indo-European Languages & Linguistics; 17), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 162: “*ra̍gas”
4. ^ Nikolajev, S. L. (2012), “Vostočnoslavjanskije refleksy akcentnoj paradigmy d i indojevropejskije sootvetstvija slavjanskim akcentnym tipam suščestvitelʹnyx mužskovo roda s o- i u-osnovami*”, in Karpato-balkanskij dialektnyj landšaft: Jazyk i kulʹtura‎^[1] (in Russian), volume 2, Moscow: Institute for Slavic Studies of the Russian Academy of Sciences, page 133

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Slavic/ro%C5%BE%D1%8Cc%D1%8C&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/rožьcь.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Slavic/rogoz%D1%8A&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/rogozъ.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Slavic/rogat%D1%8A&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/rogatъ.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/roga%C4%8D%D1%8C

Reconstruction:Proto-Slavic/rogačь

Proto-Slavic

Etymology

From *rogъ (“horn”) +‎ *-ačь

Noun

*rogačь m

1. horned animal?

Inflection

Declension of *rogačь (soft o-stem)

	Singular	Dual	Plural
Nominative	*rogačь	*rogača	*rogači
Accusative	*rogačь	*rogača	*rogačę̇
Genitive	*rogača	*rogaču	*rogačь
Locative	*rogači	*rogaču	*rogačixъ
Dative	*rogaču	*rogačema	*rogačemъ
Instrumental	*rogačьmь, *rogačemь*	*rogačema	*rogači
Vocative	*rogaču	*rogača	*rogači

^* -ьmь in North Slavic, -emь in South Slavic.

Related terms

• *rogatъ (“horned”)

Descendants

• East Slavic:
  • Belarusian: рагач (rahač)
  • Russian: рога́ч (rogáč)
  • Ukrainian: рога́ч (roháč)^[1]
• South Slavic:
  • Bulgarian: рогач (rogač, “stag”)^[2]
    • → Albanian: rogeçet pl
  • Macedonian: рогач (rogač)
  • Serbo-Croatian: рогач
  • Slovene: rogač
• West Slavic:
  • Czech: roháč
  • Polish: rogacz
  • Slovak: roháč

References

1. ^ Melʹnyčuk O. S., editor (2006), “ріг”, in Etymolohičnyj slovnyk ukrajinsʹkoji movy [Etymological Dictionary of the Ukrainian Language] (in Ukrainian), volume 5, Kiev: Naukova Dumka, page 87
2. ^ Agniya Desnitskaya (1963) Славянские заимствования в албанском языке, USSR Academy of Sciences Publishing House, page 15

…..

Rogacz / RoG+aC”

https://pl.wiktionary.org/wiki/rogacz

rogacz (język polski)

rogacz (1.1)

rogacz (1.2)

wymowa:

IPA: [ˈrɔɡaʧ̑], AS: [rogač]

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

(1.1) łow. dorosły samiec sarny^[1]

(1.2) samiec jeleń^[2]

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(2.1) pot.^[3][4][5][6] przen. żart.^[7][4][6] lub pogard.^[7][4][5] zdradzany mąż

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	rogacz	rogacze
dopełniacz	rogacza	rogaczy / rzad. rogaczów[6]
celownik	rogaczowi	rogaczom
biernik	rogacza	rogacze
narzędnik	rogaczem	rogaczami
miejscownik	rogaczu	rogaczach
wołacz	rogaczu	rogacze

(2.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	rogacz	rogacze
dopełniacz	rogacza	rogaczy / rzad. rogaczów[6]
celownik	rogaczowi	rogaczom
biernik	rogacza	rogaczy / rzad. rogaczów
narzędnik	rogaczem	rogaczami
miejscownik	rogaczu	rogaczach
wołacz	rogaczu	rogacze

przykłady:

(1.1) Na polanie pasły się rogacze.

(2.1) Jej mąż nawet nie wie, jakim jest rogaczem.

kolokacje:

(1.1) jelonek rogacz

(2.1) być / stać się rogaczem

synonimy:

(1.1) kozioł

(1.2) jeleń

hiperonimy:

(1.1–2) samiec

wyrazy pokrewne:

rzecz. róg m, rożek m, rogacizna ż, rogal m, rogalik m, rogaś m

przym. rogaty

etymologia:

(1.1–2) pol. róg

(2.1) zob. przyprawić rogi

tłumaczenia:

• angielski: (2.1) cuckold
• białoruski: (1.2) рагач m; (2.1) рагаты m
• hiszpański: (2.1) cabrón m
• niemiecki: (1.1) Rehbock m; (2.1) Hahnrei

źródła:

1. ↑  Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
2. ↑  Hasło rogacz w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
3. ↑  Hasło rogacz w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
4. ↑ ^{Skocz do:4,0 4,1 4,2} Hasło rogacz w: Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, red. Halina Zgółkowa, t. 36, s. 146, Poznań, Wydawnictwo Kurpisz, 1994-2005, ISBN 83-900203-3-5.
5. ↑ ^{Skocz do:5,0 5,1} Hasło rogacz w: Inny słownik języka polskiego PWN, red. Mirosław Bańko, t. II, s. 454, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014, ISBN 978–83–01–17799–7.
6. ↑ ^{Skocz do:6,0 6,1 6,2 6,3} Hasło rogacz w: Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Andrzej Markowski, s. 973, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, ISBN 978-83-01-14198-1.
7. ↑ ^{Skocz do:7,0 7,1}  Hasło rogacz w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/rogacz#Polish

rogacz

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *rogačь, equivalent to róg (“horn, antler”) +‎ -acz.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈrɔ.ɡat͡ʂ/

Noun

rogacz m pers

1. cuckold (man married to an unfaithful wife)

Declension

declension of rogacz

	singular	plural
nominative	rogacz	rogacze
genitive	rogacza	rogaczy
dative	rogaczowi	rogaczom
accusative	rogacza	rogaczy
instrumental	rogaczem	rogaczami
locative	rogaczu	rogaczach
vocative	rogaczu	rogacze

Noun

rogacz m anim

1. animal with antlers

Declension

declension of rogacz

	singular	plural
nominative	rogacz	rogacze
genitive	rogacza	rogaczy
dative	rogaczowi	rogaczom
accusative	rogacza	rogacze
instrumental	rogaczem	rogaczami
locative	rogaczu	rogaczach
vocative	rogaczu	rogacze

Related terms

• (nouns) rogacizna, rogówka, róg
• (adjective) rogaty, rogowy, rożny

Further reading

• rogacz in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• rogacz in Polish dictionaries at PWN

…..

Rogaty / RoG+aTy

https://pl.wiktionary.org/wiki/rogaty

rogaty (język polski)

bydło rogate (1.1)

wymowa:

IPA: [rɔˈɡatɨ], AS: [rogaty]

znaczenia:

przymiotnik

(1.1) o zwierzęciu: taki, który ma rogi lub część ciała przypominającą rogi

(1.2) o księżycu: mający kształt zbliżony do kształtu sierpa^[1]

odmiana:

(1.1–2)

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	rogaty		rogata	rogate	rogaci	rogate
dopełniacz	rogatego		rogatej	rogatego	rogatych
celownik	rogatemu		rogatej	rogatemu	rogatym
biernik	rogatego	rogaty	rogatą	rogate	rogatych	rogate
narzędnik	rogatym		rogatą	rogatym	rogatymi
miejscownik	rogatym		rogatej	rogatym	rogatych
wołacz	rogaty		rogata	rogate	rogaci	rogate

kolokacje:

(1.1) rogaty baran / bawół / byk / kozioł / wół • rogata antylopa / krowa • rogate bydlę • bydło rogate • żaba rogata

(1.2) rogaty księżyc

antonimy:

(1.1) nierogaty

wyrazy pokrewne:

rzecz. róg mrz, rogacz mos/mzw, rogacizna ż

przysł. rogato

związki frazeologiczne:

diabeł rogaty • rogata dusza • przysłowie: w dzień Agaty to dopiero pół zimy rogatej

tłumaczenia:

• baskijski: (1.1) adardun
• białoruski: (1.1) рагаты
• czeski: (1.1) rohatý
• rosyjski: (1.1) рогатый
• słowacki: (1.1) rohatý; (1.2) rohatý
• ukraiński: (1.1) рогатий

źródła:

1. ↑  Hasło rogaty w: Słownik języka polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/rogaty#Polish

rogaty

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *rogatъ.

Pronunciation

• IPA^(key): /rɔˈɡa.tɨ/

Adjective

rogaty (adverb rogato)

1. horned (having horns)
2. cuckolded
3. defiant, impudent, stubborn

Declension

declension of rogaty

case	singular				plural
	masculine personal/animate	masculine inanimate	neuter	feminine	virile	nonvirile
nominative, vocative	rogaty		rogate	rogata	rogaci	rogate
genitive	rogatego			rogatej	rogatych
dative	rogatemu				rogatym
accusative	rogatego	rogaty	rogate	rogatą	rogatych	rogate
instrumental	rogatym				rogatymi
locative				rogatej	rogatych

Related terms

• (nouns) poroże, rogacizna, rogacz, róg
• (adjectives) rogowy, rożny

Further reading

• rogaty in Polish dictionaries at PWN

…..

Rogacizna / RoG+aCi+ZNa

https://pl.wiktionary.org/wiki/rogacizna#pl

rogacizna (język polski)

rogacizna (1.1)

znaczenia:

rzeczownik zbiorowy, rodzaj żeński

(1.1) roln. ogół rogatych zwierząt hodowlanych

odmiana:

(1.1) blm,

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	rogacizna
dopełniacz	rogacizny
celownik	rogaciźnie
biernik	rogaciznę
narzędnik	rogacizną
miejscownik	rogaciźnie
wołacz	rogacizno

przykłady:

(1.1) Sędziwy niedźwiedź roztył się przez lato, strasznie łupieżąc świepota i rogaciznę^[1].

synonimy:

(1.1) bydło

antonimy:

(1.1) nierogacizna

hiponimy:

(1.1) krowa, byk, cielę, jałówka, koza, kozioł, cap, koźlę, owca, baran, tryk, jagnię

wyrazy pokrewne:

rzecz. róg mrz, rożek mrz, rogacz mos, rogal mrz, rogalik mrz, rogaś mzw

przym. rogaty

tłumaczenia:

• białoruski: (1.1) рагатая жывёла ż
• jidysz: (1.1) גרויסע) בהמה) ż ((grojse) behejme)
• krymskotatarski: (1.1) sıyır
• turecki: (1.1) sığır

źródła:

1. ↑ Adolf Dygasiński, Gody życia.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/rogacizna

rogacizna

Polish

Etymology

From rogaty +‎ -izna.

Pronunciation

• IPA^(key): /rɔ.ɡaˈt͡ɕiz.na/

Noun

rogacizna f

1. horned livestock

Declension

declension of rogacizna

	singular
nominative	rogacizna
genitive	rogacizny
dative	rogaciźnie
accusative	rogaciznę
instrumental	rogacizną
locative	rogaciźnie
vocative	rogacizno

Further reading

• rogacizna in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• rogacizna in Polish dictionaries at PWN

…..

Rogacina / RoG+aC+iNa

Rohatyna / RoH+aT+yNa

https://en.wikipedia.org/wiki/Bear_spear

https://pl.wikipedia.org/wiki/Rohatyna

Rohatyna

grot rohatyny

Rohatyna (rogacina) – odmiana włóczni z hakiem przy grocie, który zapobiegał zbyt głębokiej penetracji i pozwalał na szybkie ponowienie ciosu^[1].

Rohatyna zazwyczaj nie przekraczała długości trzech metrów (5 łokci). Bardzo często w drzewcu czyniono wyżłobienia, aby zmniejszyć jego wagę, w efekcie broń nie nadawała się do cięć, lecz jedynie do pchnięć.

Rohatyna używana była od czasów średniowiecza do początków XVIII wieku zarówno przez kawalerię, jak i piechotę. Szczególną popularnością cieszyła się na Rusi i w Polsce jako broń bojowa i myśliwska na dużego zwierza. W krajach germańskich zwana Bärenspieß czyli włócznia na niedźwiedzie.

Przypisy

1. ↑ Andrzej Rachuba, Sławomir Górzyński, Halina Manikowska: Heraldyka i okolice. DiG, 2002, s. 363. ISBN 978-83-7181-267-5.

…..

Rogówka / RoG+o’W+Ka

https://pl.wikipedia.org/wiki/Rog%C3%B3wka

Rogówka (łac. cornea) – wypukła zewnętrzna warstwa gałki ocznej w jej przedniej części. (…)

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/rog%C3%B3wka#pl

rogówka (język polski)

rogówka (1.3)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) anat. wypukła zewnętrzna warstwa gałki ocznej; zob. też rogówka w Wikipedii

(1.2) pot. kanapa narożna

(1.3) daw. stelaż zwiększający szerokość sukni; zob. też panier w Wikipedii

odmiana:

(1.1–3)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	rogówka	rogówki
dopełniacz	rogówki	rogówek
celownik	rogówce	rogówkom
biernik	rogówkę	rogówki
narzędnik	rogówką	rogówkami
miejscownik	rogówce	rogówkach
wołacz	rogówko	rogówki

przykłady:

(1.1) Soczewkę kontaktową umieszcza się bezpośrednio na rogówce oka.

(1.2) Mama kupiła nową rogówkę do dużego pokoju.

(1.3) Rogówka pozwalała na zachowanie modnej w epoce rokoka sylwetki.

kolokacje:

(1.1) zaćmienie / przeszczep / zmętnienie rogówki

hiperonimy:

(1.2) narożnik

wyrazy pokrewne:

rzecz. róg m

przym. rogowy, rogówkowy

etymologia:

(1.1) pol. rogowy + -ówka

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) cornea; (1.3) pannier
• baskijski: (1.1) kornea
• czeski: (1.1) rohovka ż
• francuski: (1.1) cornée ż
• hiszpański: (1.1) córnea ż
• nowogrecki: (1.1) κερατοειδής m, κερατοειδής χιτώνας m
• rosyjski: (1.1) роговица ż, роговая оболочка ż
• włoski: (1.1) cornea ż

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/rog%C3%B3wka

rogówka

Polish

Etymology

róg +‎ -ówka

Pronunciation

• IPA^(key): /rɔˈɡuf.ka/
• Rhymes: -ufka

Noun

rogówka f

1. (anatomy) cornea

Declension

declension of rogówka

	singular	plural
nominative	rogówka	rogówki
genitive	rogówki	rogówek
dative	rogówce	rogówkom
accusative	rogówkę	rogówki
instrumental	rogówką	rogówkami
locative	rogówce	rogówkach
vocative	rogówko	rogówki

Further reading

• rogówka in Polish dictionaries at PWN

…..

W jednej z kolejnych części opiszę, jak to Różnie / Ro’Z”+Nie z Różnym / Ro’Z”+NyM Rożnem / RoZ”+NeM było…