259 Skuδat, Σκολοτοι / Skolotoi, Σκύθης / Skúthēs, Scithae / Scythae, Scytowie / Skytowie, Скѵѳы, Sakowie, Massageci, rzekome tzw. zapożyczenia od-irańskie i inne fantastyczne bajeczki o rzekomym słowiańskim stepie

Massageci (Massagetae) na mapie Azji w 323 p.n.e. (Zwracam uwagę na Venedae, zaznaczonych jako Slavs… 🙂 )

…..

Jak obiecywałem poprzednio, tekst ten traktować będzie o źródłosłowach nazwy Scytowie / Skytowie, itp, pochodzących rzekomo od rdzenia tzw. PIE, ofitzjalnie odtfoszonego jako *(s)kewd– (“to shoot, throw”) lub (“to drive, fall upon, rush”), patrz:

*ćáwdati, चोदति, códati, Σάκαι, Σκυθία, Σκυθική, Σκύθαι, Σκύθαινα, Σκύθης, Σκολοτοι, Massageci, Massagetae, Saka, Sakowie, Scithae, Scythae, Scythia, Scythians, Scytowie, Skúthaina, Skúthēs, Skýthai, Скифы, Скѵѳы, Skify, Skolotoi, Skuδat, Skuthíā, Skytoi, Skytowie, Škūča…

Najsampierw cytat, a następnie pytania za 100 punktów:

(…) Scytowie (gwoli ścisłości Skytowie, tak jak i Keltowie; obecna polska forma Scytowie, Celtowie pochodzi od współcześnie odczytywanego łacińskiego Scithae / Scythae, Celtae [pomimo greckiego Skytoi, Keltoi]^[3], starosłowiańskie Скѵѳы / Skiþy, stąd współczesne rosyjskie Скифы / Skify) to nazwa (Σκύθαι / Skýthai) tego ludu przyjęta przez Greków, a zasłyszana w Azji Mniejszej (staroperska nazwa tego ludu brzmiała Škūča; być może od *Skūtra „na przedzie”), według Herodota sami siebie nazywali Skolotami (Σκολοτοι), a  Persowie według tego samego autora nazywali ich Sakami  (Σάκαι). (…)

No to skąd pochodzą ci tzw. Skytowie,.. z zachodu np. znad Wisły, czy ze wschodu, np. z okolic Załtaju, hm?

…..

Jak uważasz, czy powyższe pytanie jest z tych trudnych, czy raczej takie z tych prostszych, hm?

Wg Mię jest raczej bardzo proste, jak zwoje mózgowe, np. co niektórych wyznaftzów kronik… Tak się jakoś „dziwnie” zdarzyło, że mimo, że zadawałem to pierwsze pytanie wiele razy, np. zwolennikom rzekomo słowiańskiego stepu, to jakoś także i nikt z nich nie zechciał nigdy na nie odpowiedzieć…

Tu i tam próbowałem wyciągnąć z nich ich jakąś logiczną odpowiedź, ale bezskutecznie.  Nie żebym jej nie znał. Chciałem „tę prawdę” „usłyszeć z ich nieomylnych ust”.

Czekałem i czekałem, mimo że już dawno temu przestało mi na tym zależeć… Dobrze rozumiałem, że nigdy nic takiego nie nastąpi. Żaden z nich nigdy nie odważy się napisać min. tego. I nie dlatego, że odpowiedzi nie znali…

Zakładam, że ta ogólnie dostępna wiedza jest im dobrze znana, ale… prawda była i jest im zwyczajnie bardzo nie na rękę. Uważam, że powód był i nadal jest ten sam.

Myślę, że ci „potomkowie królów scytyjskich” za bardzo wkręcili się nawzajem w tzw. sarmatyzm, czyli nic innego jak bajkowe scytyjsko-sarmackie fantazje. Zrobili to za biskupami Długoszem, Kromerem i innymi jak Orzechowski, Bielski, Miechowita, itp. Teraz nie stać ich żeby je wszystkie wywalić do śmietnika historii. No bo co by im wtedy zostało w rękach? „Od biedy jedynie przaśni” Wenedowie, Słewowie, Wandalowie, itp…

Nie mogliby się już odwołać do żadnych władców i królów wielkiego stepu, ciągnącego się od Pustej Puszty, do Oceanu Spokojnego, a nawet i dalej w niezmierzone kosmosy świadomości nieskończonych…

Pisałem o tym zagadnieniu min. tu: https://skrbh.wordpress.com/?s=scytowie&submit=Szukaj

W nawiązaniu do powyższego, we wpisie 249 obiecywałem, że napiszę moje podsumowanie do „toczonej wtedy dyskusji”, dotyczącej powstania Pra-Słowiańszczyzny. Po tym, jak ta „dyskusja” się zakończyła uznałem jednak,.. że nie ma o czym pisać…

Mógłbym to ująć w krótkich żołnierskich słowach, ale po co? Zamiast tego napiszę tylko to:

Czyli co, nie tylko ludowa etymologia tłumacząca źródłosłów znaczenie słowa Scyta, Scytia, jako rzekomo pochodzący od słowa Szczyt / S”C”yT, czyli tarcza… poszła się bohatersko paść? 🙂

Dla ciągle wątpiących i niewiernych mam jeszcze taką oto zagadkę:

A skąd wzięła się postać Proto-Scythian/Skuδat,.. czyżby z j. starogreckiego,.. no bo przecież nie z Proto-Indo-Aryan *ćáwdati, Proto-Indo-Iranian *čáwdati, Iranian *cáwdati(“to incite”), Persian چست‎ (čost, “quick, active”), czy sanskryckiego चोदति códati?!

Nawiążę do tego w następnym odcinku, przy okazji kończenia omawianie źródłosłowów Pra-Słowiańskiej Strzały / Z/S+TR”a+L”y, itp. Pokarzę tam więcej dowodów na nieprawdziwość twierdzeń o rzekomych tzw. zapożyczeniach od-irańskich, itp.

Dr Makuch, dr Jamroszko, a także bajkopisarze scytyjsko-sarmaccy, zwolennicy i ich i słowiańskiego, tureckawatego, czy ugro-fińskiego stepu, a także inni allo-allo, miejcie się na baczności, bo oto Pra-Słowiańsko bezlitośnie nadciągam…

Świst i stuk…

Na koniec pytanie, żeby miłosiernie dobić, kto tam żyw i dycha jeszcze…

Ktoś wie skąd w j. staro-cerkiewno-słowiańskim wzięła się litera przedstawiająca dźwięk, coś jak F, patrz: starosłowiańskie Скѵѳы / Skiþy,.. no bo w tzw. PIE no to go nie było… 😈😈😈

…..

https://en.wikipedia.org/wiki/Fita

https://pl.wikipedia.org/wiki/%D1%B2

Ѳ

Fita
Grafem
Majuskuła	Ѳ
Minuskuła	ѳ
Informacje
Podstawowe pismo	wczesna cyrylica
Pochodzenie
Oparty na grafemie	Θ

Ѳ (fita) – litera wczesnej cyrylicy wzorowana na greckiej Θ (theta). W systemie liczbowym cyrylicy ma wartość 9.

Kodowanie

Litera	Ѳ		ѳ
Nazwa w Unikodzie	CYRILLIC CAPITAL LETTER FITA		CYRILLIC SMALL LETTER FITA
Kodowanie	dziesiętnie	szesnastkowo	dziesiętnie	szesnastkowo
Unikod	1138	U+0472	1139	U+0473
UTF-8	209 178	D1 B2	209 179	D1 B3
Odwołania znakowe SGML	Ѳ	Ѳ	ѳ	ѳ
Źródło[1][2]:

Zobacz też

• Θ

Przypisy

1. ↑ Cyrillic Capital Letter Fita. unicode-table.com. [dostęp 2018-08-13].
2. ↑ Cyrillic Small Letter Fita. unicode-table.com. [dostęp 2018-08-13].

…..

Ofitzjalnie odtfoszony rdzeń tzw. PIE, od którego to wszystko rzekomo zaczęło się…

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/(s)kewd-

Reconstruction:Proto-Indo-European/(s)kewd–

Proto-Indo-European

Root

*(s)kewd-^[1][2]

1. to advance, push
2. to drive, propel

Derived terms

• *(s)kéwd-e-ti ~ *(s)kéwd-o-nti (thematic root present)^[2]
  • Indo-Iranian: *čáwdati
    • Indo-Aryan: *ćáwdati
      • Sanskrit: चोदति (codati)
    • Iranian: *cáwdati (“to incite”)
      • Persian: چست‎ (čost, “quick, active”)
  • >? Albanian:^[2]
    • Albanian: *skeuda^[3]
      • Albanian: hedh (“to throw”)
  • >? Germanic: *skeutaną (“to shoot”) (disputed^[4]) 

• *(s)kud-eh₂-yé-ti
  • Balto-Slavic: *kūˀdā́ˀtei
    • Latvian: kûdît, kûdinât (“to drive, to urge”) (possibly)
    • Lithuanian: skiautė, skutai
    • Slavic: *kydati impf, *kydnǫti pf 
  • Germanic: *huttōną (“to run”) 

Unsorted formations

• >? Scythian: *Skuδat (“shooter”)^[5]
  • → Ancient Greek: Σκύθης (Skúthēs, “Scythian”) 

References

1. ^ Pokorny, Julius (1959), “2. (s)keud-”, in Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 3, Bern, München: Francke Verlag, page 955
2. ↑ ^{Jump up to:2.0 2.1 2.2} Rix, Helmut, editor (2001), “*(s)keu̯d-”, in Lexikon der indogermanischen Verben [Lexicon of Indo-European Verbs] (in German), 2nd edition, Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag, →ISBN, page 560
3. ^ Orel, Vladimir (1998), “Proto-Indo-European/(s)kewd-”, in Albanian Etymological Dictionary, Leiden, Boston, Cologne: Brill, page 143-144
4. ^ Kroonen, Guus (2013), “*skeutan-”, in Etymological Dictionary of Proto-Germanic (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 11), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 445
5. ^ Szemerényi, Oswald (1980) Four old Iranian ethnic names: Scythian – Skudra – Sogdian – Saka‎^[1], Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, →ISBN>

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/%E0%A4%9A%E0%A5%8B%E0%A4%A6%E0%A4%A4%E0%A4%BF#Sanskrit

चोदति

Sanskrit

Etymology

From Proto-Indo-Aryan *ćáwdati, from Proto-Indo-Iranian *čáwdati, from Proto-Indo-European *(s)kéwd-e-ti, from *(s)kewd– (“to shoot, throw”). Cognate with Persian چست‎‎ (čost, “quick, active”), Russian кида́ть (kidátʹ), Old English  sċēotan (whence English shoot).

Pronunciation

• (Vedic) IPA^(key): /t͡ɕɐ́w.d̪ɐ.t̪i/
• (Classical) IPA^(key): /ˈt͡ɕoː.d̪ɐ.t̪i/

Verb

चोदति • (códati) (root चुद्, class 1, type U, present) (Vedic cáudati)

1. to incite

---

UWAGA!

Jak to jest, że postacie indo-irańskie, jak Proto-Indo-Aryan *ćáwdati, Proto-Indo-Iranian *čáwdati, Iranian*cáwdati(“to incite”), Persian چست‎ (čost, “quick, active”), czy sanskrycka चोदति códati spalatalizowały / zsatemizowały się,.. podczas gdy w j. słowiańskim ciągle istnieją postacie niespalatalizowane (co udowodnię w następnym wpisie)?!!

Czyżby były to np. te rzekome tzw. zapożyczenia od-irańskie, (tyle że jaka jest postać irańska tego słowa?), które „jedynie” ponownie jakoś ubezdźwięczniło / zkentumizowało się, patrz typowe ofitzjalne tłumaczenia dotyczące np. podwójnej zmiany dźwięków nosowych, czy PIE e/o>a>o, patrz niedziałające tzw. prawo Wintera, itp?

---

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Indo-Aryan/%C4%87%C3%A1wdati&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Indo-Aryan/ćáwdati.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Indo-Iranian/%C4%8D%C3%A1wdati&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Indo-Iranian/ćáwdati.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Iranian/c%C3%A1wdati&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Iranian/ćáwdati.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/%DA%86%D8%B3%D8%AA#Persian

چست

Persian

Etymology

From Proto-Iranian *cáwdati, from Proto-Indo-Iranian *čáwdati (“to hasten”), from Proto-Indo-European *(s)kéwd-e-ti, from *(s)kewd– (“to shoot, throw”). Cognate with Sanskrit चोदति (códati, “to impel”).

Adjective

چست • (čost) (comparative چست‌تر‎, superlative چست‌ترین‎)

1. quick
2. brisk
3. active
4. fleet
5. agile
6. dexterous

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Scythian/Sku%CE%B4at&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Scythian/Skuδat.

---

UWAGA!

Powtarzam:

A skąd wzięła się postać Proto-Scythian/Skuδat,.. czyżby z j. starogreckiego,.. no bo przecież nie z Proto-Indo-Aryan *ćáwdati, Proto-Indo-Iranian *čáwdati, Iranian*cáwdati(“to incite”), Persian چست‎ (čost, “quick, active”), czy sanskryckiego चोदति códati, hehehe?!

---

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/%CE%A3%CE%BA%CF%8D%CE%B8%CE%B7%CF%82

Σκύθης (język nowogrecki)

wymowa:

IPA: [ˈsci.θis]

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski, nazwa własna

(1.1) Scyta

odmiana:

(1.1) M10

przykłady:

(1.1) Οι Σκύθες έχουν πολλούς μάντεις που βγάζουν τις μαντείες τους από πολλές βέργες από ιτιά.^[1] → Scytowie mają wielu wróżbiarzy, którzy czerpią swoje przepowiednie z wielu witek wierzby.

wyrazy pokrewne:

rzecz. Σκυθία ż, σκύθης m

przym. σκυθικός

źródła:

1. ↑ Ηρόδοτου, Ιστορία, βιβλίο Δ. 67, ΟΕΔΒ, Αθήνα, σ. 79

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/%CE%A3%CE%BA%CF%8D%CE%B8%CE%B7%CF%82

Σκύθης

Ancient Greek

English Wikipedia has an article on: Scythians

English Wikipedia has an article on: Scythia

Etymology

Borrowed from Proto-Scythian *Skuδat, ultimately from Proto-Indo-European *(s)kewd– (“to propel, shoot”), whence  English shoot.

Pronunciation

• IPA^(key): /ský.tʰɛːs/ → /ˈsky.θis/ → /ˈsci.θis/

Noun

Σκῠ́θης • (Skúthēs) m (genitive Σκῠ́θου); first declension

1. an inhabitant of Scythia; a Scythian 

Inflection

First declension of ὁ Σκῠ́θης; τοῦ Σκῠ́θου (Attic)

Case / #	Singular	Dual	Plural
Nominative	ὁ Σκῠ́θης ho Skúthēs	τὼ Σκῠ́θᾱ tṑ Skúthā	οἱ Σκῠ́θαι hoi Skúthai
Genitive	τοῦ Σκῠ́θου toû Skúthou	τοῖν Σκῠ́θαιν toîn Skúthain	τῶν Σκῠθῶν tôn Skuthôn
Dative	τῷ Σκῠ́θῃ tôi Skúthēi	Σκῠ́θαιν Skúthain	τοῖς Σκῠ́θαις toîs Skúthais
Accusative	τὸν Σκῠ́θην tòn Skúthēn	Σκῠ́θᾱ Skúthā	τοὺς Σκῠ́θᾱς toùs Skúthās
Vocative	Σκῠ́θᾰ Skútha	Σκῠ́θᾱ Skúthā	Σκῠ́θαι Skúthai
Notes:	This table gives Attic inflectional endings. For declension in other dialects, see Appendix:Ancient Greek dialectal declension.

Derived terms

• Σκύθαινα f (Skúthaina)
• Σκυθία (Skuthía)
• Σκυθική (Skuthikḗ)
• Σκυθικός (Skuthikós)
• Σκυθιστί (Skuthistí)

Descendants

• Greek: Σκύθης (Skýthis) (plural Σκύθες (Skýthes))
• Latin: Scythes (plural Scythae)
• Old Armenian: սկիւթ (skiwtʿ)
  • Armenian: սկյութ (skyutʿ)

References

• Σκύθης in Liddell & Scott (1940) A Greek–English Lexicon, Oxford: Clarendon Press
• G4658 in Strong, James (1979) Strong’s Exhaustive Concordance to the Bible
• Woodhouse, S. C. (1910) English–Greek Dictionary: A Vocabulary of the Attic Language‎^[1], London: Routledge & Kegan Paul Limited, page 1,025

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/%CE%A3%CE%BA%CF%8D%CE%B8%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CE%B1#Ancient_Greek

Σκύθαινα

Ancient Greek

English Wikipedia has an article on: Scythians

English Wikipedia has an article on:

Scythia

Etymology

From Σκῠ́θης (Skúthēs, “Scythian”) +‎ -αινᾰ (-aina).

Pronunciation

• IPA^(key): /ský.tʰai̯.na/ → /ˈsky.θɛ.na/ → /ˈsci.θe.na/

Noun

Σκῠ́θαινᾰ • (Skúthaina) f (genitive Σκῠθαίνης); first declension

1. a female inhabitant of Scythia; a female Scythian

Inflection

First declension of ἡ Σκῠ́θαινᾰ; τῆς Σκῠθαίνης (Attic)

Case / #	Singular	Dual	Plural
Nominative	ἡ Σκῠ́θαινᾰ hē Skúthaina	τὼ Σκῠθαίνᾱ tṑ Skuthaínā	αἱ Σκῠ́θαιναι hai Skúthainai
Genitive	τῆς Σκῠθαίνης tês Skuthaínēs	τοῖν Σκῠθαίναιν toîn Skuthaínain	τῶν Σκῠθαινῶν tôn Skuthainôn
Dative	τῇ Σκῠθαίνῃ têi Skuthaínēi	Σκῠθαίναιν Skuthaínain	ταῖς Σκῠθαίναις taîs Skuthaínais
Accusative	τὴν Σκῠ́θαινᾰν tḕn Skúthainan	Σκῠθαίνᾱ Skuthaínā	τᾱ̀ς Σκῠθαίνᾱς tā̀s Skuthaínās
Vocative	Σκῠ́θαινᾰ Skúthaina	Σκῠθαίνᾱ Skuthaínā	Σκῠ́θαιναι Skúthainai
Notes:	This table gives Attic inflectional endings. For declension in other dialects, see Appendix:Ancient Greek dialectal declension.

Related terms

• Σκῠθῐ́ᾱ (Skuthíā)
• Σκῠθῐκή (Skuthikḗ)
• Σκῠθῐκός (Skuthikós)
• Σκῠθῐστῐ́ (Skuthistí)

Descendants

• Greek: Σκύθαινα (Skýthaina)
• Latin: Scythaena

References

• Σκύθαινα in Liddell & Scott (1940) A Greek–English Lexicon, Oxford: Clarendon Press
• Woodhouse, S. C. (1910) English–Greek Dictionary: A Vocabulary of the Attic Language‎^[1], London: Routledge & Kegan Paul Limited, page 1,025

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/%CE%A3%CE%BA%CF%85%CE%B8%CE%AF%CE%B1#el

Σκυθία (język nowogrecki)

wymowa:

IPA: [sci.ˈθi.a]

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński, nazwa własna

(1.1) hist. Scytia

odmiana:

(1) lp

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	η Σκυθία
dopełniacz	της Σκυθίας
biernik	τη Σκυθία
wołacz	Σκυθία

wyrazy pokrewne:

rzecz. Σκύθες m lm, Σκύθης m, σκύθης m

przym. σκυθικός

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/%CE%A3%CE%BA%CF%85%CE%B8%CE%AF%CE%B1

Σκυθία

Ancient Greek

English Wikipedia has an article on: Scythia

Etymology

From Σκῠ́θης (Skúthēs, “Scythian”) +‎ -ῐ́ᾱ (-íā).

Pronunciation

• IPA^(key): /sky.tʰí.aː/ → /skyˈθi.a/ → /sciˈθi.a/

Proper noun

Σκῠθῐ́ᾱ • (Skuthíā) f (genitive Σκῠθῐ́ᾱς); first declension

1. Scythia, a region in Eastern Europe and Central Asia

Inflection

First declension of ἡ Σκῠθῐ́ᾱ; τῆς Σκῠθῐ́ᾱς (Attic)

Case / #	Singular
Nominative	ἡ Σκῠθῐ́ᾱ hē Skuthíā
Genitive	τῆς Σκῠθῐ́ᾱς tês Skuthíās
Dative	τῇ Σκῠθῐ́ᾳ têi Skuthíāi
Accusative	τὴν Σκῠθῐ́ᾱν tḕn Skuthíān
Vocative	Σκῠθῐ́ᾱ Skuthíā
Notes:	This table gives Attic inflectional endings. For declension in other dialects, see Appendix:Ancient Greek dialectal declension.

Synonyms

• Σκῠθῐκή (Skuthikḗ)

Related terms

• Σκῠ́θαινᾰ (Skúthaina)
• Σκῠθῐκός (Skuthikós)
• Σκῠθῐστῐ́ (Skuthistí)

Descendants

• Greek: Σκυθία (Skythía)
• Latin: Scythia

References

• Σκυθία in Liddell & Scott (1940) A Greek–English Lexicon, Oxford: Clarendon Press
• Woodhouse, S. C. (1910) English–Greek Dictionary: A Vocabulary of the Attic Language‎^[1], London: Routledge & Kegan Paul Limited, page 1,025

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/%CE%A3%CE%BA%CF%85%CE%B8%CE%B9%CE%BA%CE%AE#Ancient_Greek

Σκυθική

Ancient Greek

English Wikipedia has an article on: Scythia

Alternative forms

• Σκυθία (Skuthía)

Etymology

From Σκῠθῐκός (Skuthikós, “Scythian”).

Pronunciation

• IPA^(key): /sky.tʰi.kɛ̌ː/ → /sky.θiˈki/ → /sci.θiˈci/

Proper noun

Σκῠθῐκή • (Skuthikḗ) f (genitive Σκῠθῐκής); first declension

1. Scythia

Inflection

First declension of ἡ Σκῠθῐκή; τῆς Σκῠθῐκῆς (Attic)

Case / #	Singular
Nominative	ἡ Σκῠθῐκή hē Skuthikḗ
Genitive	τῆς Σκῠθῐκῆς tês Skuthikês
Dative	τῇ Σκῠθῐκῇ têi Skuthikêi
Accusative	τὴν Σκῠθῐκήν tḕn Skuthikḗn
Vocative	Σκῠθῐκή Skuthikḗ
Notes:	This table gives Attic inflectional endings. For declension in other dialects, see Appendix:Ancient Greek dialectal declension.

Synonyms

• Σκῠθῐ́ᾱ (Skuthíā)

Related terms

• Σκῠ́θαινᾰ (Skúthaina)
• Σκῠθῐστῐ́ (Skuthistí)

Descendants

• Greek: Σκυθική (Skythikí)
• Latin: Scythica

References

• Woodhouse, S. C. (1910) English–Greek Dictionary: A Vocabulary of the Attic Language‎^[1], London: Routledge & Kegan Paul Limited, page 1,025

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Scythia#Latin

Scythia

English

English Wikipedia has an article on: Scythia

Approximate extent of Scythia in the first century BCE

Etymology

From Latin Scythia, from Ancient Greek Σκυθία (Skuthía).

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈsɪði.ə/, /ˈsɪθi.ə/

Proper noun

Scythia

1. (historical) A region of Central Eurasia in the classical era, encompassing parts of Pontic steppe, Central Asia, Eastern Europe, inhabited by nomadic Scythians from at least the 11th century BCE to the 2nd century CE.

Usage notes

Precise boundaries vary by author.

Related terms

• Scythian
• Scyth

---

Latin

Latin Wikipedia has an article on: Scythia

Alternative forms

• Scitia

Etymology

From Ancient Greek Σκυθία (Skuthía).

Pronunciation

• (Classical) IPA^(key): /ˈsky.tʰi.a/, [ˈskʏ.t̪ʰi.a]
• (Ecclesiastical) IPA^(key): /ˈʃi.ti.a/, [ˈʃiː.t̪i.a]

Proper noun

Scythia f sg (genitive Scythiae); first declension

1. Scythia

Declension

First-declension noun, with locative, singular only.

Case	Singular
Nominative	Scythia
Genitive	Scythiae
Dative	Scythiae
Accusative	Scythiam
Ablative	Scythiā
Vocative	Scythia
Locative	Scythiae

…..

A teraz coś o szpiczastych czapkach i nie tylko…

…..

Kołpak / KoL”+PaK

https://pl.wiktionary.org/wiki/ko%C5%82pak

kołpak (język polski)

kołpak (1.1)

koło wyposażone w kołpak (1.1)

mężczyźni w kołpakach (1.2)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) mot. wypukła pokrywa osłaniająca np. piastę koła samochodowego od zewnętrznej strony, piastę śmigła w samolocie itp.; zob. też kołpak (motoryzacja) w Wikipedii

(1.2) hist. wysoka czapka bez daszka o cylindrycznym lub stożkowatym kształcie, futrzana lub obszyta futrem, noszona w średniowieczu przez Tatarów, popularna w Polsce od XV do XIX w.; zob. też kołpak (czapka) w Wikipedii

odmiana:

(1.1–2)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	kołpak	kołpaki
dopełniacz	kołpaka	kołpaków
celownik	kołpakowi	kołpakom
biernik	kołpak	kołpaki
narzędnik	kołpakiem	kołpakami
miejscownik	kołpaku	kołpakach
wołacz	kołpaku	kołpaki

wyrazy pokrewne:

rzecz.

zdrobn. kołpaczek m

uwagi:

(1.1) zobacz też: Indeks: Polski – Motoryzacja

tłumaczenia:(edytuj)

• angielski: (1.1) hubcap
• esperanto: (1.1) naboĉapo
• niemiecki: (1.1) Radkappe ż

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/ko%C5%82pak

kołpak

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈkɔw.pak/

Noun

kołpak m inan

1. hubcap
2. calpack

Declension

declension of kołpak

	singular	plural
nominative	kołpak	kołpaki
genitive	kołpaka	kołpaków
dative	kołpakowi	kołpakom
accusative	kołpak	kołpaki
instrumental	kołpakiem	kołpakami
locative	kołpaku	kołpakach
vocative	kołpaku	kołpaki

Descendants

• → Middle Armenian: քօլփաք (kʿōlpʿakʿ)

Further reading

• kołpak in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• kołpak in Polish dictionaries at PWN

…..

Kołczan / KoL”+C”aN

https://pl.wiktionary.org/wiki/ko%C5%82czan

kołczan (język polski)

kołczan (1.1)

wymowa:

IPA: [ˈkɔwʧ̑ãn], AS: [kou̯čãn], zjawiska fonetyczne: nazal. ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) podłużny pojemnik na strzały noszony na pasku u boku lub na plecach; zob. też kołczan w Wikipedii

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	kołczan	kołczany
dopełniacz	kołczanu / kołczana[1]	kołczanów
celownik	kołczanowi	kołczanom
biernik	kołczan	kołczany
narzędnik	kołczanem	kołczanami
miejscownik	kołczanie	kołczanach
wołacz	kołczanie	kołczany

przykłady:

(1.1) W kołczanie została ostatnia strzała.

etymologia:

(1.1) tur.^[1]

uwagi:

(1.1) por. łubie • sajdak • sahajdak

tłumaczenia:(edytuj)

• angielski: (1.1) quiver
• hiszpański: (1.1) aljaba ż, carcaj m
• łaciński: (1.1) corytos m, gorytos m, gorytus m, pharetra ż
• niemiecki: (1.1) Köcher m
• nowogrecki: (1.1) φαρέτρα ż
• szwedzki: (1.1) koger n
• ukraiński: (1.1) сагайдак m

źródła:

1. ↑ ^{Skocz do:1,0 1,1}  Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/ko%C5%82czan

kołczan

Polish

kołczan

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈkɔw.t͡ʂan/

Noun

kołczan m inan

1. quiver (arrow container)
2. (slang, sarcastic) fanny pack worn over the shoulder

Declension

declension of kołczan

	singular	plural
nominative	kołczan	kołczany
genitive	kołczanu/kołczana	kołczanów
dative	kołczanowi	kołczanom
accusative	kołczan	kołczany
instrumental	kołczanem	kołczanami
locative	kołczanie	kołczanach
vocative	kołczanie	kołczany

Further reading

• kołczan in Polish dictionaries at PWN

…..

A teraz trochę danych do porównania…

…..

https://pl.wikipedia.org/wiki/Scytowie

Terytoria Scytów i ich sąsiadów

Scytowie – koczownicze ludy irańskie wywodzące się z obszarów pomiędzy Ałtajem a dolną Wołgą, tj. z obszaru kultury andronowskiej^[1], zamieszkujące od schyłku VIII lub od VII wieku p.n.e. północne okolice Morza Czarnego. Byli spokrewnieni z Sakami i Sarmatami.

Źródła wiedzy

Wiedzę o Scytach czerpiemy zarówno ze źródeł pisanych, jak i niepisanych, pozyskanych drogą badań archeologicznych. Autorem starożytnym, który w swoim dziele poświęcił najwięcej uwagi Scytom, był Herodot, który w Dziejach obszernie opisał pochodzenie Scytów, stosunki społeczne i gospodarcze u nich panujące oraz wojny z ich udziałem. Herodot wymienia rzeki scytyjskie począwszy od Dunaju a kończąc na Donie (Ἴστρος μὲν πεντάστομος, μετὰ δὲ Τύρης τε καὶ Ὕπανις καὶ Βορυσθένης καὶ Παντικάπης καὶ Ὑπάκυρις καὶ Γέρρος καὶ Τάναϊς.)^[2]. O Scytach pisali także Strabon,  Pompejusz Trogus, Diodor Sycylijski, Scytowie wspominani byli również w Biblii. Źródła pisane, często traktujące problematykę scytyjską zdawkowo, podające informacje niepełne lub zasłyszane, uzupełniane są danymi zdobytymi dzięki interpretacji znalezisk archeologicznych, głównie w trakcie eksploracji grodzisk i cmentarzysk kurhanowych, przy czym dane te stanowią niekiedy jedyne źródło wiedzy o wybranych aspektach życia lub historii Scytów.

Etymologia

---

Scytowie (gwoli ścisłości Skytowie, tak jak i Keltowie; obecna polska forma Scytowie, Celtowie pochodzi od współcześnie odczytywanego łacińskiego Scithae / Scythae, Celtae [pomimo greckiego Skytoi, Keltoi]^[3], starosłowiańskie Скѵѳы / Skiþy, stąd współczesne rosyjskie Скифы / Skify) to nazwa (Σκύθαι / Skýthai) tego ludu przyjęta przez Greków, a zasłyszana w Azji Mniejszej (staroperska nazwa tego ludu brzmiała Škūča; być może od *Skūtra „na przedzie”), według Herodota sami siebie nazywali Skolotami (Σκολοτοι), a Persowie według tego samego autora nazywali ich Sakami  (Σάκαι).

---

• Od VIII w. p.n.e. wymieniają Scytów źródła asyryjskie, jako Ašgûzai lub Išgûzai.
• W Biblii (datowana na VIII w. p.n.e. Księga Rodzaju 10, 2, 3) Scytowie, podobnie jak i inne ludy, występują w postaci eponimu: Gomer [Gimirrai / Kimmerowie] syn Jafeta i Askenez [Aszkuza / Scytowie] syn Gomera^[4]. Ašk^enaz (hebr. אשכנז) zostało następnie przejęte przez Żydów na oznaczenie grupy swoich rodaków z Europy środkowej i wschodniej (zamiana נ [n] w ו [u] – być może w wyniku błędu w zapisie).
• W legendzie scytyjskiej podawanej przez Herodota występuje trzech braci (synów Targitaosa / Ταργιτάον): Lipoksais (Λιποξαις – Λιπόξαϊν), Arpoksais (Αρποξαις – Ἀρπόξαϊν) i najmłodszy Kolaksais (Κολαξαις – Κολάξαιν) (George Hinge dostrzega w końcówkach imion irański rzeczownik kšaya „władca”, podobnie Heinrich Tischner, choć nieco inaczej transliterowany: ḫšay^[5][6]), ostatniemu udało się zawładnąć złotem, które spadło z nieba w postaci pługa,  jarzma, topora i czary i otrzymał od braci całe królestwo. Lipoksais dał początek plemieniu Auchatów (Αὐχάται), Arpoksais plemionom Katiarów (Κατίαροί) i Traspiów (Τράσπιες) a najmłodszy Paralatom (Παραλάται), czyli Scytom królewskim, wszyscy zaś noszą nazwę Skolotów od imienia króla Kolaksaisa. Henryk Łowmiański zauważał w tej legendzie dwa szeregi przyjętych z tradycji nazw osobowych i plemiennych oraz ich sztuczne połączenie, jak również motywy wędrowne i fikcyjne np. imię Targitaosa, mające analogie asyryjskie, za historyczną uważał zaś postać Kolaksaisa (wymienionego za Aristeasem [Ἀριστέας] przez spartańskiego poetę Alkmana), który mógł zorganizować Paralatów do inwazji na ziemie kimmeryjskie, a następnie podporządkować sobie wszystkie plemiona scytyjskie, stąd herodotowa nazwa Scytów królewskich (obok Scytów oraczy, Scytów koczowników i Scytów rolników)^[7].
• Paralaci też mogą być eponimem, dostrzega się bowiem bliskość z awestyjskim Paraδāta, czyli perskim Pēšdād, przydomkiem króla / bohatera Hōšanga^[8] występującego w mitologii irańskiej i zaratusztrianizmie.
• Odpowiedzi można też szukać w praindoeuropejskim *śkeu– „zakrywać” – *skaudʰa, awestyjskie xaōda, staroperskie ḫaudā, perskie خود ḫud – czapka / nakrycie głowy (według staroperskich inskrypcji Sakowie dzielili się na 4 grupy / plemiona: Saka-Haumavarga / Saków bogobojnych, Saka tyaiy paradraya / Saków „żyjących za morzem”, Saka para Sugudam / Saków „zza Sogdiany” i Saka-Tigraḫauda / Saków w kapeluszach; spiczastych czapkach^[9])
• Skolo- i Kolo- (występujące w nazwie etnicznej i osobowej) mogą być związane z perskim کئاه kolâh, kurdyjskim  Kilaw, tadżyckim Kuloh, urdu کئاه kulâh „czapka” / Czapka frygijska^[6].

(…)

Wojowniczość

Byli ludem wyjątkowo wojowniczym, prawie nie zsiadali z koni, rodziny wozili w furgonach zaprzężonych w woły. Wypijali krew pierwszego zabitego wroga. Ze skóry i skalpów robili kołczany, rękawiczki i odzież. Uwielbiali sfermentowane mleko klaczy, a wszelkie przymierza zatwierdzali wypiciem krwi^[10]. Według Herodota podczas uczt używali do wznoszenia toastów czaszek zabitych przez siebie wrogów, czasami oprawionych w złoto. Do wspólnej uczty byli dopuszczani tylko ci spośród mężczyzn, którzy posiadali taki puchar sporządzony z czaszki własnoręcznie zabitego wroga.

Scytowie byli znakomitymi łucznikami. Z tego powodu w połowie VI stulecia p.n.e. Pizystrat zaciągnął Scytów do armii ateńskiej. Jako najemnicy służyli u boku ateńskiej falangi podczas bitew, a w mieście używani byli do utrzymywania porządku. Z tego powodu ich wizerunki są częstym motywem zdobniczym attyckich waz. W V stuleciu król Persji wynajął Scytów do nauki łucznictwa swoich perskich wojowników. Scytowie byli wynalazcami łuku refleksyjnego, tzw. łuku scytyjskiego.

Scytowie a obszar obecnej Polski

---

Na przełomie VII i VI w. p.n.e. Scytowie najechali ludy kultury łużyckiej żyjące między Odrą i Wisłą^[11]. W 2016 roku w miejscowości Chotyniec na Podkarpaciu, odkryto grodzisko Scytów, które zbudowano w VIII wieku p.n.e. Obiekt o wymiarach 610 x 600 m był najdalej na zachód położonym punktem osadniczym ludu (być może Neurów) ze scytyjskiego kręgu kulturowego w Europie^{[12][13][14][15]}.

---

 Osobny artykuł: Skarb z Witaszkowa.

Scytowie na Kaukazie i na Bliskim Wschodzie

Wojownik scytyjski, VII-VI wiek p.n.e.

---

Po raz pierwszy w zapiskach historycznych pojawiają się w VII w. p.n.e. Pojawienie się Scytów nad Morzem Czarnym wiąże się z opuszczeniem ich dotychczasowych siedzib pod wpływem nacisku innego ludu koczowniczego – Massagetów. W chwili pojawienia się na północnym Nadczarnomorzu tworzyli Scytowie zwartą organizację wojskową, dzięki czemu pokonali zamieszkujące tu wcześniej plemiona, przede wszystkim Kimmerów.

---

W pościgu za Kimmerami i z chęci zagarnięcia olbrzymich dóbr, będących udziałem ówczesnych cywilizacji Azji Mniejszej i dorzecza Tygrysu i Eufratu, Scytowie przez Kaukaz wdarli się do Azji Mniejszej. W latach siedemdziesiątych VII wieku p.n.e. Scytowie pod wodzą swojego władcy Ispakaiosa połączyli się z Medami i Mannejczykami przeciwko Asyrii. Władcy Asyrii  Asarhaddonowi udało się jednak zawrzeć ze Scytami separatystyczny pokój, w którym zgodził się m.in. wydać swoją córkę za wodza scytyjskiego Bartatuę.

Przedstawienie wojowników scytyjskich na pucharze z Kul Oba

Następnie Scytowie ruszyli dalej na południe i dotarli aż do Syrii, budząc powszechny strach i przerażenie, czego wyrazem są obszerne fragmenty biblijnej Księgi Jeremiasza. Stąd Scytowie zamierzali ruszyć na Egipt, lecz faraon Psametych I wyszedł im naprzeciw i „nakłonił licznymi darami i prośbami, żeby się dalej nie posuwali”.

Pobyt Scytów na terenach Zakaukazia trwał do początków VI wieku p.n.e., kiedy to wyparci zostali przez Medów pod wodzą Kyaksaresa i powrócili na tereny północnego Nadczarnomorza.

Kontakty z ludami Bliskiego Wschodu podczas tej wyprawy oraz z koloniami greckimi na północnym Nadczarnomorzu wywarły ogromny wpływ na rozwój kultury scytyjskiej.

Scytowie na stepach nadczarnomorskich

---

Scytowie pojawili się na stepach nadczarnomorskich na przełomie VII i VI w. p.n.e., skąd wyparli również nomadycznych  Kimmerów. Zajęli teren od rzeki Prut aż po Doniec, by w VI i V w. p.n.e. usadowić się na całym Zakaukaziu.

---

W ten sposób kontrolowali Morze Czarne i Morze Kaspijskie. Mając we władaniu Krym, całe Zakaukazie i część Kazachstanu stanowili jedną z największych potęg ówczesnego świata. Okres ten stanowi apogeum rozwoju terytorialnego Scytii. W ciągu następnych 400 lat uzależnili od siebie kolonie greckie położone na wybrzeżu nadczarnomorskim. Rozmieszczenie plemion scytyjskich na obszarze stepów nadczarnomorskich znamy dzięki relacji Herodota. Tereny w pobliżu kolonii greckich zamieszkiwali Kallipidzi, zwani też Hellenoscytami, na północ i zachód od nich mieszkali Alizonowie, tereny leżące bardziej na północ zajmowali Scytowie-oracze. Lewobrzeżne tereny Naddniestrza zajmowali Scytowie-rolnicy (Borystenici), zaś na Krymie i terenach ciągnących się po Don mieszkali Scytowie królewscy. (…)

Zobacz też

W Wikimedia Commons znajdują się multimedia związane z tematem: Scytowie

• sztuka scytyjska
• język scytyjski
• Sakowie

…..

https://en.wikipedia.org/wiki/Scythians

The Scythians (/ˈsɪθiən, ˈsɪð-/; from Greek Σκύθης, Σκύθοι), also known as Scyth, Saka, Sakae, Iskuzai, or Askuzai, were a nomadic people who dominated the Pontic steppe from about the 7th century BC up until the 3rd century BC.^[1] They were part of the wider Scythian cultures, stretching across the Eurasian Steppe, which included many peoples that are distinguished from the Scythians. Because of this, a broad concept referring to all early Eurasian nomads as „Scythians” has sometimes been used.^[2][3] Within this concept, the actual Scythians are variously referred to as Classical Scythians,  European Scythians, Pontic Scythians, or Western Scythians. Use of the term „Scythians” for all early Eurasian nomads has however led to much confusion in literature,^[2] and the validity of such terminology is controversial. Other names for that concept are therefore preferable.^[4]

The Scythians are generally believed to have been of Iranian origin.^[5] They spoke a language of the Scythian branch of the Eastern Iranian languages,^[6] and practiced a variant of ancient Iranian religion.^[7] Among the earliest peoples to master mounted warfare,^[8] the Scythians replaced the Cimmerians as the dominant power on the Pontic Steppe in the 8th century BC.^[9] During this time they and related peoples came to dominate the entire Eurasian Steppe from the Carpathian Mountains in the west to Ordos Plateau in the east,^[10][11] creating what has been called the first Central Asian nomadic empire.^[9][12] Based in what is modern-day Ukraine and southern Russia, the Scythians were led by a nomadic warrior aristocracy known as the Royal Scythians, who called themselves Scoloti.

In the 7th century BC, the Scythians crossed the Caucasus and frequently raided the Middle East along with the Cimmerians, playing an important role in the political developments of the region.^[9][12] Around 650–630 BC, Scythians briefly dominated the Medes of the western Iranian Plateau,^[13][14] stretching their power to the borders of Egypt.^[8] After losing control over Media, the Scythians continued intervening in Middle Eastern affairs, playing a leading role in the destruction of the Assyrian Empire in the Sack of Nineveh in 612 BC. The Scythians subsequently engaged in frequent conflicts with the Achaemenid Empire. The Scythians suffered a major defeat against Macedonia in the 4th century BC^[8] and were subsequently gradually conquered by the Sarmatians, a related Iranian people living to their east.^[15] In the late 2nd century BC, their capital at Scythian Neapolis in the Crimea was captured by Mithradates VI and their territories incorporated into the Bosporan Kingdom.^[7] By this time they had been largely Hellenized. By the 3rd century AD, the Sarmatians and last remnants of the Scythians were dominated by the Alans, and were being overwhelmed by the Goths. By the early Middle Ages, the Scythians and the Sarmatians had been largely assimilated and absorbed by early Slavs.^[16][17] The Scythians were instrumental in the ethnogenesis of the Ossetians, who are believed to be descended from the Alans.^[18]

The Scythians played an important part in the Silk Road, a vast trade network connecting ancient Greece, Persia, India, and China, perhaps contributing to the contemporary flourishing of those civilisations.^[19] Settled metalworkers made portable decorative objects for the Scythians. These objects survive mainly in metal, forming a distinctive Scythian art.^[20]

The name of the Scythians survived in the region of Scythia. Early authors continued to use the term „Scythian”, applying it to many later nomadic groups unrelated to Scythians who appeared in Scythia in later centuries.^[21][7]

Names

Etymology

Oswald Szemerényi studied the various words for Scythian and gave the following: Skuthes Σκύθης, Skudra, Sug(u)da, and Saka.^[22]

• The first three descend from the Indo-European root *(s)kewd–, meaning „propel, shoot” (cognate with English  shoot). *skud– is the zero-grade form of the same root. Szemerényi restores the Scythians’ self-name as *skuda (roughly „archer”). This yields the Ancient Greek Skuthēs Σκύθης (plural Skuthai Σκύθαι) and Assyrian Aškuz; Old Armenian: սկիւթ skiwtʰ is from itacistic Greek. A late Scythian sound change from /d/ to /l/ gives the Greek word  Skolotoi (Σκώλοτοι, Herodotus 4.6), from Scythian *skula which, according to Herodotus, was the self-designation of the Royal Scythians. Other sound changes gave Sogdia.
• The form reflected in Old Persian: Sakā, Greek: Σάκαι; Latin: Sacae, Sanskrit: शक Śaka comes from an Iranian verbal root sak–, „go, roam” and thus means „nomad”.^[23]

Exonyms

The name Scythian is derived from the name used for them by the ancient Greeks.^[24] Iskuzai or Askuzai was the name given them by the Assyrians. The ancient Persians used the term Saka for all nomads of the Eurasian Steppe, including the Scythians.^[25]

Ethnonyms

Herodotus said the ruling class of the Scythians, whom he referred to as the Royal Scythians, called themselves Skolotoi.^[2]

Modern terminology

See also: Scythian cultures

In scholarship, the term Scythians generally refers to the nomadic Iranian people who dominated the Pontic steppe from the 7th century BC to the 3rd century BC.^[1]

The Scythians share several cultural similarities with other populations living to their east, in particular similar weapons, horse gear, and Scythian art, which has been referred to as the Scythian triad.^[2][4] Cultures sharing these characteristics have often been referred to as Scythian cultures, and its peoples called Scythians.^[3][26]

---

Peoples associated with Scythian cultures include not only the Scythians themselves, who were a distinct ethnic group,^[27] but also Cimmerians,  Massagetae, Saka, Sarmatians, and various obscure peoples of the forest steppe,^[2][3] such as early Slavs, Balts, and Finno-Ugric peoples.^[25][28] Within this broad definition of the term Scythian, the actual Scythians have often been distinguished from other groups through the terms Classical Scythians, Western Scythians, European Scythians or Pontic Scythians.^[3]

---

Scythologist Askold Ivantchik notes with dismay that the term „Scythian” has been used within both a broad and a narrow context, leading to a good deal of confusion. He reserves the term „Scythian” for the Iranian people dominating the Pontic steppe from the 7th century BC to the 3rd century BC.^[2] Nicola Di Cosmo writes that the broad concept of „Scythian” is „too broad to be viable”, and that the term „early nomadic” is preferable.^[4]

History

Origins

Literary evidence

The 5th-century BC Greek historian Herodotus is the most important literary source on the origins of the Scythians

The Scythians first appeared in the historical record in the 8th century BC.^[22] Herodotus reported three contradictory versions as to the origins of the Scythians, but placed greatest faith in this version:^[29]

There is also another different story, now to be related, in which I am more inclined to put faith than in any other. It is that the wandering Scythians once dwelt in Asia, and there warred with the Massagetae, but with ill success; they therefore quitted their homes, crossed the Araxes, and entered the land of Cimmeria.

Herodotus presented four different versions of Scythian origins:

1. Firstly (4.7), the Scythians’ legend about themselves, which portrays the first Scythian king, Targitaus, as the child of the sky-god and of a daughter of the Dnieper. Targitaus allegedly lived a thousand years before the failed Persian invasion of Scythia, or around 1500 BC. He had three sons, before whom fell from the sky a set of four golden implements – a plough, a yoke, a cup, and a battle-axe. Only the youngest son succeeded in touching the golden implements without them bursting with fire, and this son’s descendants, called by Herodotus the „Royal Scythians”, continued to guard them.
2. Secondly (4.8), a legend told by the Pontic Greeks featuring Scythes, the first king of the Scythians, as a child of Hercules and Echidna.
3. Thirdly (4.11), in the version which Herodotus said he believed most, the Scythians came from a more southern part of Central Asia, until a war with the Massagetae (a powerful tribe of steppe nomads who lived just northeast of Persia) forced them westward.
4. Finally (4.13), a legend which Herodotus attributed to the Greek bard Aristeas, who claimed to have got himself into such a Bacchanalian fury that he ran all the way northeast across Scythia and further. According to this, the Scythians originally lived south of the Rhipaean mountains, until they got into a conflict with a tribe called the Issedones, pressed in their turn by the „one-eyed Arimaspians„; and so the Scythians decided to migrate westwards.

Accounts by Herodotus of Scythian origins has been discounted recently; although his accounts of Scythian raiding activities contemporary to his writings have been deemed more reliable.^[30]

Archaeological evidence

Distribution of the Scythian cultures, of which the Scythians were part

Modern interpretation of historical, archaeological, and anthropological evidence has proposed two broad hypotheses on Scythian origins.^[31]

---

The first hypothesis, formerly more espoused by Soviet and then Russian researchers, roughly followed Herodotus’ (third) account, holding that the Scythians were an Eastern Iranian-speaking group who arrived from Inner Asia, i.e. from the area of Turkestan and western Siberia. ^[31]

The second hypothesis, according to Roman Ghirshman and others, proposes that the Scythian cultural complex emerged from local groups of the Srubna culture at the Black Sea coast,^[31] although this is also associated with the Cimmerians. According to Pavel Dolukhanov this proposal is supported by anthropological evidence which has found that Scythian skulls are similar to preceding findings from the Srubna culture, and distinct from those of the Central Asian Saka.^[32] Yet, according to J. P. Mallory, the archaeological evidence is poor, and the Andronovo culture and „at least the eastern outliers of the Timber-grave culture” may be identified as Indo-Iranian.^[31]

---

Genetic evidence

In 2017, a genetic study of the Scythians suggested that the Scythians were ultimately descended from the Yamna culture, and emerged on the Pontic steppe independently of peoples belonging to Scythian cultures further east.^[3] Based on the analysis of mithocondrial lineages, another later 2017 study suggested that the Scythians were directly descended from the Srubnaya culture.^[33] A later analysis of paternal lineages, published in 2018, found significant genetic differences between the Srubnaya and the Scythians, suggesting that the Srubnaya and the Scythians instead traced a common origin in the Yamnaya culture, with the Scythians and related peoples such as the Sarmatians perhaps tracing their origin to the eastern Pontic-Caspian steppes and the southern Urals.^[34] Another 2019 study also concluded that migrations must have played a part in the emergence of the Scythians as the dominant power of the Pontic steppe.^[35]

Early history

Gold Scythian belt title, Mingachevir (ancient Scythian kingdom), Azerbaijan, 7th century BC

Herodotus provides the first detailed description of the Scythians. He classes the Cimmerians as a distinct  autochthonous  tribe, expelled by the Scythians from the northern Black Sea coast (Hist. 4.11–12). Herodotus also states (4.6) that the Scythians consisted of the Auchatae, Catiaroi, Traspians, and Paralatae or „Royal Scythians”.

In the early 7th century BC, the Scythians and Cimmerians are recorded in Assyrian texts as having conquered Urartu. In the 670s, the Scythians under their king Bartatua raided the territories of the Assyrian Empire. The Assyrian king  Esarhaddon managed to make peace with the Scythians by paying a large amount of tribute.^[2] Bartatua was succeeded by his son Madius ca. 645 BC, after which they launched a great raid on Palestine and Egypt. Madius subsequently subjugated the Median Empire. During this time, Herodotus notes that the Scythians raided and exacted tribute from „the whole of Asia”. In the 620s, Cyaxares, leader of the Medes, treacherously killed a large number of Scythian chieftains at a feast; the Scythians were subsequently driven back to the steppe. In 612 BC, the Medes and Scythians participated in the destruction of the Assyrian Empire with the Battle of Nineveh. During this period of influence in the Middle East, the Scythians became heavily influenced by the local civilizations.^[36]

In the 6th century BC, the Greeks had begun establishing settlements along the coasts and rivers of the Pontic steppe, coming in contact with the Scythians. Relations between the Greeks and the Scythians appear to have been peaceful, with the Scythians being substantially influenced by the Greeks, although the city of the Panticapaeum might have been destroyed by the Scythians in the mid century BC. During this time, the Scythian philosopher Anacharsis traveled to Athens, where he made a great impression on the local people with his „barbarian wisdom”.^[2]

(…)

…..

https://pl.wikipedia.org/wiki/Sakowie

Sakowie, Śakowie (sanskryt: शक Śaka, staropers.: Sakā, grecki Σάκαι; zwani też Scytami ałtajskimi, wschodnimi lub  środkowoazjatyckimi) – koczownicze i osiadłe plemiona spokrewnione ze Scytami i Sarmatami, zamieszkujące w I tysiącleciu p.n.e. tereny Azji Środkowej. (…)

…..

https://en.wikipedia.org/wiki/Saka

The Saka, Śaka, Shaka or Sacae (Old Persian: Sakā; Brahmi:  Śaka, Sanskrit: शक, Śaka; Ancient Greek: Σάκαι, Sákai;  Latin: Sacae; Chinese: 塞, old *Sək, mod. Sāi, Egyptian: 𓐠𓎼𓋴𓎡𓈙/sꜣgskš) were a group of nomadic Iranian peoples who historically inhabited the northern and eastern Eurasian Steppe and the Tarim Basin.^[2][3]

Though closely related, the Sakas are to be distinguished from the Scythians of the Pontic Steppe and the Massagetae of the Aral Sea region,^[3][4][5] although they form part of the wider Scythian cultures.^[6] Like the Scythians, the Sakas were ultimately derived from the earlier Andronovo culture. Their language formed part of the Scythian languages. Prominent archaeological remains of the Sakas include Arzhan,^[7] Tunnug,^[8] the Pazyryk burials,^[9] the Issyk kurgan, Saka Kurgan tombs,^[10] the Barrows of Tasmola^[11] and possibly Tillya Tepe.

In the 2nd century BC, many Sakas were driven by the Yuezhi from the steppe into Sogdia and Bactria and then to the northwest of the Indian subcontinent, where they were known as the Indo-Scythians.^[12][13][14] Other Sakas invaded the Parthian Empire, eventually settling in Sistan, while others may have migrated to the Dian Kingdom in Yunnan, China. In the Tarim Basin and Taklamakan Desert region of Northwest China, they settled in Khotan, Yarkand, Kashgar and other places, which were at various times vassals to greater powers, such as Han China and Tang China.^[15] (…)

…..

https://pl.wikipedia.org/wiki/Massageci

Massageci (Massagetae) na mapie Azji w 323 p.n.e.

Massageci (grec. Massagetai, łac. Massagetae, ang. The Massageteans) – w starożytności związek pasterskich szczepów irańskich żyjących na obszarze pomiędzy Persją a Jeziorem Aralskim. Znany z zapisów Herodota – według którego pokonali oni i o śmierć przyprawili władcę Persji Cyrusa Wielkiego. Przyczynili się do wyparcia Scytów na zachód do  Europy z Azji Środkowej z obszaru zwanego Chorezm (obecnie: Turkmenistan, część Uzbekistanu i Kazachstanu). Odegrali rolę w ułatwieniu podboju Sogdiany przez Aleksandra Macedońskiego, dokonując egzekucji satrapy Spitamenesa.

Nawiązania w literaturze

W szóstym rozdziale powieści Pan Wołodyjowski Jan Zagłoba podaje się za potomka „króla Masagietów”.

Bibliografia

• Józef Wolski, Henryk Batowski: Atlas historyczny świata. Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1974. OCLC 17350190.

…..

https://en.wikipedia.org/wiki/Massagetae

The Massagetae, or Massageteans,^[1] were an ancient Eastern Iranian nomadic tribal confederation,^[2][3][4][5] who inhabited the steppes of Central Asia, north-east of the Caspian Sea in modern Turkmenistan, western Uzbekistan, and southern Kazakhstan. They were part of the wider Scythian cultures.^[6]

The Massagetae are known primarily from the writings of Herodotus who described the Massagetae as living on a sizeable portion of the great plain east of the Caspian Sea.^[7] He several times refers to them as living „beyond the River Araxes„, which flows through the Caucasus and into the west Caspian.^[8] Scholars have offered various explanations for this anomaly. For example, Herodotus may have confused two or more rivers, as he had limited and frequently indirect knowledge of geography.^[9]

According to Greek and Roman scholars, the Massagetae were neighboured by the Aspasioi (possibly the Aśvaka) to the north, the Scythians and the Dahae to the west, and the Issedones (possibly the Wusun) to the east. Sogdia (Khorasan) lay to the south.^[10] (…)

…..

I to by było na razie na tyle. W następnej części pokarzę ciągle jakoś dziwnie bezdźwięczne i niespalatalizowane / niezsatemizowane Pra-Słowiańskie źródłosłowy dla słów, o których piszę ostatnio…