kieszeń (1.1)
…..
Oto druga część Pra-Słowiańskich źródłosłowów postaci fielko-germańskich, fielko-greckich, fielko-indo-irańskich, itd., wymienionych we wpisie 268.
Przypominam, że ofitzjalnie:
- pojawiają się i znikają w nich i tzw. s-mobile i dźwięki zapisywane jako T, H, R, W,
- wszystkie one mają pochodzić od ofitzjalnie odtfoszonego tzw. PIE *(s)kew– (“to cover, hide”).
W tym wpisie omówię Pra-Słowiańskie słowa (niektóre już poprzednio wspomniane w ofitzjalnych danych), a zbudowane na rdzeniach (Z/S)+KS, (Z/S)+KS+N i (Z/S)+KWS, (Z/S)+KWS+N, czyli i z tzw. s-mobile i dodatkowym dźwiękiem zapisywanym jako W lub bez…
W zależności jak odczytamy sobie to ofitzjalnie odtfoszone W, mogą to być słowa jak Skóra, Kora, Skryć, Kryć, Ryć, Ścielić, Zaścielić, Zasłonić, Chować, Schować, itp. Powrócę do tych zagadnień w następnych wpisach.
I znów okazuje się, że postacie Pra-Słowiańskie są takie same, jak ofitzjalnie odtfoszone postacie tzw. PIE, podczas gdy brak jest ofitzjalnie odtfoszonych postaci Proto-Balto-Slavic. Podobnych niespójności jest więcej, patrz np. brak odpowiedników słów Kieszeń / KieS”+eN’, czy Kiść / KiS’C’ w innych językach słowiańskich.
Skąd zatem wzięła się ofitzjalnie odtfoszona postać Proto-Slavic *kystь i dźwięki zapisywane jako y i T..? Ano, bo tak to se wtórnie ubezdźwięcznieni ofitzjalni jęsykosnaftzy jakoś wydumali?
…..
Kieszeń / KieS”+eN’
https://pl.wiktionary.org/wiki/kiesze%C5%84
kieszeń (język polski)
kieszeń (1.1)
kieszeń (1.1)
kieszeń (1.3)
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- (1.1) kraw. rodzaj małego schowka np. w ubraniu lub torbie; zob. też kieszeń w Wikipedii
- (1.2) przen. o czyichś środkach finansowych, funduszach
- (1.3) techn. część urządzenia, do której wsuwa się lub wkłada coś płaskiego, np. płytę, kasetę itp.
- (1.4) środ. teatr. wnęka przy scenie, gdzie przechowuje się dekoracje
- odmiana:
- (1.1–4)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik kieszeń kieszenie dopełniacz kieszeni kieszeni celownik kieszeni kieszeniom biernik kieszeń kieszenie narzędnik kieszenią kieszeniami miejscownik kieszeni kieszeniach wołacz kieszeni kieszenie
- przykłady:
- (1.1) W kieszeni spodni mam klucze, portfel i komórkę.
- (1.2) Własne mieszkanie nie jest na moją kieszeń.
- (1.3) W tym napędzie DVD zacina się kieszeń.
- kolokacje:
- (1.1) wkładać / wsuwać / chować do kieszeni • wyciągać / wysuwać z kieszeni • mieć / nosić / trzymać w kieszeni
- (1.2) finansować z własnej kieszeni • coś jest / nie jest na czyjąś kieszeń
- (1.3) wkładać / wsuwać do kieszeni • wyciągać / wysuwać z kieszeni • dwukieszeniowy
- (1.4) chować do kieszeni • wyciągać z kieszeni
- synonimy:
- (1.1) gw. (Górny Śląsk) kabza, gw. (Śląsk Cieszyński) kapsa; środ. dolina
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. kieszonkowiec m, kieszonkowe n, kieszeniówka ż
- przym. kieszonkowy, kieszeniowy
- związki frazeologiczne:
- reg. pozn. dalas w kieszeni • dostać po kieszeni • mieć dziurawą kieszeń / mieć dziurawe kieszenie • mieć pełne kieszenie / mieć wypchane kieszenie • mieć pustą kieszeń / mieć puste kieszenie / mieć pustki w kieszeni / mieć pustki w kieszeniach • mieć węża w kieszeni • mieć w kieszeni • na każdą kieszeń • nóż się w kieszeni otwiera • przemówić do kieszeni • rąbać po kieszeni / uderzać po kieszeni • siedzieć w kieszeni / nie wychodzić z kieszeni • trzymać się za kieszeń • trzymać w kieszeni • zaglądać do kieszeni • znać jak własną kieszeń • oczy w niebo, ręce w cudzą kieszeń • do dziurawej kieszeni diabeł dziurą wchodzi • na ciele tłusto, w kieszeni pusto
- uwagi:
- (1.1) zobacz też: Indeks:Polski – Ubrania
- tłumaczenia:(edytuj)
- albański: (1.1) xhep m
- angielski: (1.1) pocket
- arabski: (1.1) جيب
- baskijski: (1.1) sakela
- białoruski: (1.1) кішэнь ż, кішэня ż; (1.2) кішэнь ż, кішэня ż
- chorwacki: (1.1) džep m
- czeski: (1.1) kapsa ż
- dolnołużycki: (1.1) kapsa ż
- duński: (1.1) lomme w; (1.2) lomme w
- esperanto: (1.1) poŝo
- fiński: (1.1) tasku
- francuski: (1.1) poche ż
- gudźarati: (1.1) ગજવું n (gajavuṁ)
- hiszpański: (1.1) bolsillo m; (1.2) cuenta ż; (1.3) bandeja ż
- jidysz: (1.1) קעשענע ż (keszene)
- kataloński: (1.1) butxaca ż
- koreański: (1.1) 주머니
- kurmandżi: (1.1) cêb
- łotewski: (1.1) kabata ż
- macedoński: (1.1) џеб m
- maltański: (1.1) but m
- nepalski: (1.1) खल्ती (khaltī)
- niemiecki: (1.1) Tasche ż
- nowogrecki: (1.1) τσέπη ż
- osetyjski: (1.1) дзыпп
- rosyjski: (1.1) карман m; (1.2) карман m
- słowacki: (1.1) vrecko
- słoweński: (1.1) žep m
- suahili: (1.1) mfuko
- szwedzki: (1.1) ficka w
- ukraiński: (1.1) кишеня ż; (1.2) кишеня ż
- węgierski: (1.1) zseb
- wilamowski: (1.1) dibzak m, kaps ż
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/kiesze%C5%84
kieszeń
Polish
kieszeń
Pronunciation
Noun
kieszeń f (diminutive kieszonka)
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | kieszeń | kieszenie |
| genitive | kieszeni | kieszeni |
| dative | kieszeni | kieszeniom |
| accusative | kieszeń | kieszenie |
| instrumental | kieszenią | kieszeniami |
| locative | kieszeni | kieszeniach |
| vocative | kieszeni | kieszenie |
Synonyms
- kabza (regional)
Related terms
Further reading
- kieszeń in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- kieszeń in Polish dictionaries at PWN
…..
Kieszonka / KieS”+oN+Ka
https://pl.wiktionary.org/wiki/kieszonka
kieszonka (język polski)
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- (1.1) zdrobn. od: kieszeń
- (1.2) kraw. mała kieszeń
- (1.3) anat. zob. kieszonka krtaniowa
- (1.4) anat. zob. kieszonka przysadki
- (1.5) med. zob. kieszonka retrakcyjna
- (1.6) icht. zob. kieszonka skrzelowa
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. kieszeń ż, kieszonkowiec m, kieszonkowe n, kieszeniówka ż
- przym. kieszonkowy, kieszeniowy
- tłumaczenia:(edytuj)
- (1.1) dla języków nierozróżniających zdrobnień zobacz listę tłumaczeń w haśle: kieszeń
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/kieszonka#Polish
kieszonka
Polish
Pronunciation
Noun
kieszonka f
- Diminutive of kieszeń.
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | kieszonka | kieszonki |
| genitive | kieszonki | kieszonek |
| dative | kieszonce | kieszonkom |
| accusative | kieszonkę | kieszonki |
| instrumental | kieszonką | kieszonkami |
| locative | kieszonce | kieszonkach |
| vocative | kieszonko | kieszonki |
Further reading
- kieszonka in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- kieszonka in Polish dictionaries at PWN
UWAGA!
Postaci tzw. Proto-Slavic, Proto-Balto-Slavic, a także jakiejkolwiek ofitzjalnej etymologii brak… Skoro tak, to poniżej podaję moje źródłosłowy, związane z „kiszeniem”, jako „chowaniem, kryciem, zakrywaniem”, itp.
…..
Kiść / KiS’C’
https://pl.wiktionary.org/wiki/ki%C5%9B%C4%87
kiść (język polski)
_(5151784983).jpg)
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- (1.1) pęk czegoś – owoców, kwiatów, przedmiotów
- (1.2) książk. nadgarstek
- (1.3) przest. śnieg lub szadź oblepiająca gałąź
- odmiana:
- (1.1–2)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik kiść kiście dopełniacz kiści kiści celownik kiści kiściom biernik kiść kiście narzędnik kiścią kiściami[1][2][3][4] / kiśćmi[3][4][5][6] miejscownik kiści kiściach wołacz kiści kiście
- przykłady:
- (1.1) Iza przyniosła nam kiść winogron i cztery brzoskwinie.
- synonimy:
- (1.1) gw. (Śląsk Cieszyński) kistka
- tłumaczenia:(edytuj)
- (1.2) zobacz listę tłumaczeń w haśle: nadgarstek
- angielski: (1.1) bunch
- bułgarski: (1.1) грозд m, чепка ż
- chorwacki: (1.1) svežanj m
- czeski: (1.1) trs m
- duński: (1.1) klase w
- esperanto: (1.1) traŭbo
- estoński: (1.1) kobar
- fiński: (1.1) terttu
- francuski: (1.1) régime m
- hiszpański: (1.1) racimo m, gajo m
- holenderski: (1.1) tros m
- indonezyjski: (1.1) setandan, seikat, rangkaian
- japoński: (1.1) 房
- kataloński: (1.1) raïm m, manat m
- koreański: (1.1) 다발
- litewski: (1.1) kekė ż
- łotewski: (1.1) ķekars m
- niemiecki: (1.1) Büschel n
- norweski (bokmål): (1.1) klase m
- nowogrecki: (1.1) τσαμπί n
- portugalski: (1.1) cacho m, penca ż
- rosyjski: (1.1) гроздь ż, кисть ż
- rumuński: (1.1) ciorchine m
- serbski: (1.1) грозд m
- słowacki: (1.1) trs m
- słoweński: (1.1) šop m
- turecki: (1.1) salkım
- ukraiński: (1.1) в’язка ż
- węgierski: (1.1) fürt
- wietnamski: (1.1) chùm
- włoski: (1.1) grappolo m
- źródła:
- ↑ Hasło kiść w: Słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Witold Doroszewski, s. 251, Warszawa, Polskie Wydawnictwo Naukowe, 1980, ISBN 83-01-03811-X.
- ↑ Hasło kiść w: Wielki słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Andrzej Markowski, s. 397, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, ISBN 978-83-01-14198-1.
- ↑ Skocz do:3,0 3,1
Hasło kiść w: Zygmunt Saloni, Włodzimierz Gruszczyński, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Danuta Skowrońska, Słownik gramatyczny języka polskiego — wersja online. - ↑ Skocz do:4,0 4,1 Hasło kiść w: Słownik wyrazów trudnych i kłopotliwych PWN, red. Mirosław Bańko, s. 128, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010, ISBN 978-83-01-16404-1.
- ↑ Hasło kiść w: Słownik języka polskiego, red. Mieczysław Szymczak, t. I, s. 922, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1978–1981, ISBN 83-01-00281-6.
- ↑ Hasło kiść w: Wielki słownik ortograficzny, Wydawnictwo Naukowe PWN.
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/ki%C5%9B%C4%87
kiść
Polish
Etymology
From Proto-Slavic *kystь.
Pronunciation
Noun
kiść f
Declension
Further reading
- kiść in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- kiść in Polish dictionaries at PWN
…..
Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/kystь.
UWAGA!
Słowo Kiść / KiS’C’, podobnie jak Kieszeń / KieS”+eN’, nie ma odpowiedników w innych językach słowiańskich, poza j. polskim!
Inne słowa podobne brzmieniowo słowom powyższym, np.: Czysto, Cześć, Część, Czuć, Czasza, Czacha, Czaszka, Sucz, Suka, Sus, Susz, Sucha, Kuć, Kuczeć, Kasza, Kęs, Kąsek, Kąsać, itp.
…..
Kiszka / KiS”+Ka
https://pl.wiktionary.org/wiki/%D0%BA%D0%B8%D1%88%D0%BA%D0%B0
кишка (język rosyjski)
- transliteracja:
- kiška
- wymowa:
-
- znaczenia:
rzeczownik nieżywotny, rodzaj żeński
- odmiana:
- (1.1)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik кишка́ кишки́ dopełniacz кишки́ кишо́к celownik кишке́ кишка́м biernik кишку́ кишки́ narzędnik кишко́й
przest. кишко́юкишка́ми miejscownik кишке́ кишка́х
- synonimy:
- (1.2) шланг
- hiponimy:
- (1.1) ободочная кишка, толстая кишка
- uwagi:
- (1.1) zobacz też: Indeks:Rosyjski – Części ciała
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/%D0%BA%D0%B8%D1%88%D0%BA%D0%B0#Russian
кишка
Russian
Etymology
From Proto-Slavic *kyšьka.
Pronunciation
Noun
кишка́ • (kišká) f inan (genitive кишки́, nominative plural кишки́, genitive plural кишо́к, related adjective кише́чный)
- (anatomy) gut, intestine, bowel
-
то́нкая кишка́ ― tónkaja kišká ― small intestine
-
то́лстая кишка́ ― tólstaja kišká ― large intestine
-
двенадцатипе́рстная кишка́ ― dvenadcatipérstnaja kišká ― duodenum
-
пряма́я кишка́ ― prjamája kišká ― rectum
-
слепа́я кишка́ ― slepája kišká ― blind gut, caecum
-
- (figurative, colloquial, plural only) giblets, pluck
- (figurative, colloquial, plural only) insides, contents, spares
- (figurative, colloquial) hose (for watering)
- (figurative, colloquial, rare) tunnel, tunnel-like room
Declension
Related terms
- кише́чник (kišéčnik)
References
- Vasmer, Max (1964–1973) , “кишка”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Oleg Trubačóv, Moscow: Progress
…..
https://pl.wiktionary.org/wiki/kiszka#pl
kiszka (język polski)
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- (1.1) pot. anat. jelito
- (1.2) gw. (Śląsk Cieszyński i Górny Śląsk) zsiadłe mleko
- (1.3) środ. mot. dętka
- (1.4) reg. krak. spoż. kulin. kaszanka
- (1.5) spoż. kulin. pieczona w jelicie grubym potrawa z tartych ziemniaków
- przykłady:
- (1.1) Wśród zbutwiałych szpargałów najwięcej było domowych rachunków, przepisów kuchennych i wybornych recept na bolenie w kiszkach lub w wątrobie[1].
- kolokacje:
- (1.1) ślepa kiszka
- (1.4) kiszka wątrobiana • kiszka kaszana • kiszka paszetowa
- hiperonimy:
- (1.5) potrawa
- etymologia:
- płn. prasł. *kyšьka → wnętrzności lub ich część, jelito[2]
- por. białor. кішка, ros. кишка, ukr. кишка
- tłumaczenia:(edytuj)
- (1.1) zobacz listę tłumaczeń w haśle: jelito
- (1.2) zobacz listę tłumaczeń w haśle: mleko
- (1.3) zobacz listę tłumaczeń w haśle: dętka
- (1.4) zobacz listę tłumaczeń w haśle: kaszanka
- źródła:
- ↑ Szatan z siódmej klasy, Kornel Makuszyński, 1937-1994 w: Korpus języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- ↑ Hasło kiszka w: Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN.
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/kiszka
kiszka
Polish
Etymology
From Proto-Slavic *kyšьka.
Pronunciation
Noun
kiszka f (diminutive kiszeczka, augmentative kicha)
Declension
Further reading
- kiszka in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- kiszka in Polish dictionaries at PWN
…..
Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/kyšьka.
…..
UWAGA!
Kicha / Ki(c)Ha, jako większa Kiszka / KiS”+Ka nie istnieje w źródłach, mimo, że jest używana. Oba te słowa są przykładami oboczności Pra-Słowiańskich rdzeni.
Słowo Kichać / Ki(c)Ha+C’choć brzmi podobnie, ofitzjalnie ma mieć tzw. onomatopeiczny, czyli dźwiękonaśladowczy źródłosłów. Nie będę go więc omawiał szczegółowo, patrz poniżej:
https://pl.wiktionary.org/wiki/kicha%C4%87
https://en.wiktionary.org/wiki/kicha%C4%87
https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/kyxati
…..
Kisić / KiSi+C’
https://pl.wiktionary.org/wiki/kisi%C4%87
kisić (język polski)
- znaczenia:
czasownik przechodni niedokonany (dk. zakisić)
- odmiana:
- (1.1) koniugacja VIa
forma liczba pojedyncza liczba mnoga 1. os. 2. os. 3. os. 1. os. 2. os. 3. os. bezokolicznik kisić czas teraźniejszy kiszę kisisz kisi kisimy kisicie kiszą czas przeszły m kisiłem kisiłeś kisił kisiliśmy kisiliście kisili ż kisiłam kisiłaś kisiła kisiłyśmy kisiłyście kisiły n kisiłom kisiłoś kisiło tryb rozkazujący niech kiszę kiś niech kisi kiśmy kiście niech kiszą pozostałe formy czas przyszły m będę kisił,
będę kisićbędziesz kisił,
będziesz kisićbędzie kisił,
będzie kisićbędziemy kisili,
będziemy kisićbędziecie kisili,
będziecie kisićbędą kisili,
będą kisićż będę kisiła,
będę kisićbędziesz kisiła,
będziesz kisićbędzie kisiła,
będzie kisićbędziemy kisiły,
będziemy kisićbędziecie kisiły,
będziecie kisićbędą kisiły,
będą kisićn będę kisiło,
będę kisićbędziesz kisiło,
będziesz kisićbędzie kisiło,
będzie kisićczas zaprzeszły m kisiłem był kisiłeś był kisił był kisiliśmy byli kisiliście byli kisili byli ż kisiłam była kisiłaś była kisiła była kisiłyśmy były kisiłyście były kisiły były n kisiłom było kisiłoś było kisiło było forma bezosobowa czasu przeszłego kiszono tryb przypuszczający m kisiłbym,
byłbym kisiłkisiłbyś,
byłbyś kisiłkisiłby,
byłby kisiłkisilibyśmy,
bylibyśmy kisilikisilibyście,
bylibyście kisilikisiliby,
byliby kisiliż kisiłabym,
byłabym kisiłakisiłabyś,
byłabyś kisiłakisiłaby,
byłaby kisiłakisiłybyśmy,
byłybyśmy kisiłykisiłybyście,
byłybyście kisiłykisiłyby,
byłyby kisiłyn kisiłobym,
byłobym kisiłokisiłobyś,
byłobyś kisiłokisiłoby,
byłoby kisiłoimiesłów przymiotnikowy czynny m kiszący, niekiszący ż kisząca, niekisząca kiszące, niekiszące n kiszące, niekiszące imiesłów przymiotnikowy bierny m kiszony kiszeni ż kiszona kiszone n kiszone imiesłów przysłówkowy współczesny kisząc, nie kisząc rzeczownik odczasownikowy kiszenie, niekiszenie
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/kisi%C4%87
kisić
Polish
Pronunciation
Verb
kisić impf (perfective zakisić)
Conjugation
| singular | plural | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| person | masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |
| infinitive | kisić | |||||
| present tense | 1st | kiszę | kisimy | |||
| 2nd | kisisz | kisicie | ||||
| 3rd | kisi | kiszą | ||||
| impersonal | kisi się | |||||
| past tense | 1st | kisiłem | kisiłam | kisiliśmy | kisiłyśmy | |
| 2nd | kisiłeś | kisiłaś | kisiliście | kisiłyście | ||
| 3rd | kisił | kisiła | kisiło | kisili | kisiły | |
| impersonal | kiszono | |||||
| future tense | 1st | będę kisił, będę kisić |
będę kisiła, będę kisić |
będziemy kisili, będziemy kisić |
będziemy kisiły, będziemy kisić |
|
| 2nd | będziesz kisił, będziesz kisić |
będziesz kisiła, będziesz kisić |
będziecie kisili, będziecie kisić |
będziecie kisiły, będziecie kisić |
||
| 3rd | będzie kisił, będzie kisić |
będzie kisiła, będzie kisić |
będzie kisiło, będzie kisić |
będą kisili, będą kisić |
będą kisiły, będą kisić |
|
| impersonal | będzie kisić się | |||||
| conditional | 1st | kisiłbym | kisiłabym | kisilibyśmy | kisiłybyśmy | |
| 2nd | kisiłbyś | kisiłabyś | kisilibyście | kisiłybyście | ||
| 3rd | kisiłby | kisiłaby | kisiłoby | kisiliby | kisiłyby | |
| impersonal | kiszono by | |||||
| imperative | 1st | niech kiszę | kiśmy | |||
| 2nd | kiś | kiście | ||||
| 3rd | niech kisi | niech kiszą | ||||
| active adjectival participle | kiszący | kisząca | kiszące | kiszący | kiszące | |
| passive adjectival participle | kiszony | kiszona | kiszone | kiszeni | kiszone | |
| contemporary adverbial participle | kisząc | |||||
| verbal noun | kiszenie | |||||
Related terms
Further reading
- kisić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- kisić in Polish dictionaries at PWN
…..
Kiszenie / KiS”e+Nie
https://pl.wiktionary.org/wiki/kiszenie
kiszenie (język polski)
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj nijaki
- (1.1) rzecz. odczas. od kisić
- odmiana:
- (1.1)
przypadek liczba pojedyncza mianownik kiszenie dopełniacz kiszenia celownik kiszeniu biernik kiszenie narzędnik kiszeniem miejscownik kiszeniu wołacz kiszenie
…..
Kisior / KiSi+oR
https://pl.wiktionary.org/wiki/kisior#pl
kisior (język polski)
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskoosobowy
- hiperonimy:
- (1.1) piekarz
- uwagi:
- ↑ jeśli nie zaznaczono inaczej, jest to wersja odpowiadająca współczesnym standardom języka ogólnopolskiego
- źródła:
- ↑ Dawne określenia piekarskie w: „Piekarz Polski”, nr 10, 11, 12/2012 (159, 160, 161), ISSN 1507-7179, s. 28
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/kisior
kisior
Polish
Etymology
Pronunciation
Noun
kisior m pers
- (obsolete) A baker producing rye-based baked goods.
Declension
Further reading
M. Arcta Słownik ilustrowany języka polskiego/Kisior on the Polish Wikisource.
…..
Kiszonka / KiS”+oN+Ka
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kiszonka
https://en.wikipedia.org/wiki/Silage
…..
Kisiel / KiSi+eL
https://pl.wiktionary.org/wiki/kisiel
kisiel (język polski)
kisiel (1.1)
kisiel (1.5)
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
- (1.1) kulin. spoż. deser z mąki ziemniaczanej, owoców (lub soku owocowego), wody i cukru; zob. też kisiel owocowy w Wikipedii
- (1.2) hand. kulin. gotowa mieszanka składników służących do przygotowania kisielu (1.1)
- (1.3) hand. gastr. porcja kisielu (1.1) lub paczka kisielu (1.2)
- (1.4) sł. kres. kulin. rodzaj gęstego żuru z mąki owsianej[1]; kwaśna polewka[2]; zob. też kisiel owsiany w Wikipedii
- (1.5) sł. kres. kulin. gęsta potrawa z mąki owsianej lub płatków owsianych, przygotowywana czasem na rozczynie z drożdży[3]; zob. też kisiel owsiany w Wikipedii
- odmiana:
- (1.1–5) [4]
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik kisiel kisiele dopełniacz kisielu kisieli / kisielów celownik kisielowi kisielom biernik kisiel kisiele narzędnik kisielem kisielami miejscownik kisielu kisielach wołacz kisielu kisiele
- przykłady:
- (1.1) Dziś na deser mamy kisiel żurawinowy.
- (1.2) Kisiel wsypujemy do zimnej wody.
- (1.3) Kupiłam kisiel, jest w szafce.
- (1.3) Idź do sklepu i kup trzy kisiele.
- (1.3) Na deser zamówiłam dwa kisiele, jeden budyń i szarlotkę.
- kolokacje:
- (1.1) ciepły / letni / zimny kisiel • gęsty / rzadki / za rzadki kisiel • kisiel cytrynowy / wiśniowy / truskawkowy / pomarańczowy / agrestowy / żurawinowy / … • gotować / przyrządzać / przygotowywać / przygotowywać / podać / serwować / jeść / jadać / zjeść / zjadać kisiel • objeść się / oblać się kisielem • kubek / porcja / szklanka kisielu
- (1.2) rozmieszać / wsypać / wsypywać kisiel
- (1.3) jeden kisiel • dwa / trzy / cztery kisiele • pięć / sześć / itd. kisieli
- hiperonimy:
- (1.1) deser
- (1.2) koncentrat[5][6]
- (1.4) zupa
- związki frazeologiczne:
- dziewiąta woda po kisielu / dziesiąta woda po kisielu • mieć kisiel w majtkach • kisiel mleczny
- uwagi:
- zob. też kisiel w Wikipedii
- zob. też kisiel w Wikicytatach
- niepoprawne są formy „kiślu”, „kiśle” itp.[7][8]
- zobacz też: Indeks:Polski – Jedzenie
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) jelly, kisel
- fiński: (1.1) kiisseli
- rosyjski: (1.1) кисель
- ukraiński: (1.1) кисіль m
- źródła:
- ↑ Porada „kisiel” w: Poradnia językowa PWN. 7.03.2003
- ↑ Mościska w: Słownictwo kresowe: studia i materiały, red. Janusz Rieger, s. 168, Warszawa, Wydawnictwo „DiG”, 2008, ISBN 83-7181-499-2.
- ↑ Kisiel z owsa (owsiany). W: Lista produktów tradycyjnych (woj. lubelskie) [on-line]. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. [dostęp 29 listopada 2015].
- ↑
Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN. - ↑ 5.2.1 „Koncentraty spożywcze” w: Małgorzata Konarzewska, Technologia gastronomiczna z towaroznawstwem: podręcznik do nauki zawodu kucharz w technikum i szkole policealnej [wydanie siódme], t. 3, s. 158–159, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2013, ISBN 978–83–02–14080–8.
- ↑ 7.1.3. „Koncentraty deserów” w: Danuta Kołożyn-Krajewska, Tadeusz Sikora, Towaroznawstwo żywności, s. 207-208, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna, 2007, ISBN 978–83–02–09150–6.
- ↑ Porada „kisiel” w: Poradnia językowa PWN. 14.05.2003
- ↑ Porada „kisiel” w: Poradnia językowa PWN. 11.12.2006
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/kisiel
kisiel
Polish
Etymology
From Proto-Slavic *kyselь. Cognate of Belarusian кісель (kisjelʹ), Ukrainian кисіль (kysilʹ), and Russian кисель (kiselʹ).
Pronunciation
Noun
kisiel m inan
- kisel (dessert)
Declension
Further reading
- kisiel in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- kisiel in Polish dictionaries at PWN
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/kisel
kisel
English
Etymology
From a Slavic language, most likely Russian; compare Russian кисе́ль (kisélʹ).
Noun
kisel (countable and uncountable, plural kisels)
- A dessert (sometimes consumed as a drink) made from fruit or berry juice and thickened with starch, common in Slavic and Baltic countries as well as Finland.
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/kysl%D1%8A
Reconstruction:Proto-Slavic/kyslъ
Proto-Slavic
Etymology
Possibly originally participle of *kysnǫti (“to become\turn sour”). Morphologically *kys– + *-lъ.
Adjective
Inflection
| Singular | Masculine | Feminine | Neuter |
|---|---|---|---|
| Nominative | *kyslъ | *kysla | *kyslo |
| Accusative | *kyslъ | *kyslǫ | *kyslo |
| Genitive | *kysla | *kysly | *kysla |
| Locative | *kyslě | *kyslě | *kyslě |
| Dative | *kyslu | *kyslě | *kyslu |
| Instrumental | *kyslomь | *kyslojǫ | *kyslomь |
| Vocative | *kysle | *kyslo | *kyslo |
| Dual | Masculine | Feminine | Neuter |
| Nominative | *kysla | *kyslě | *kyslě |
| Accusative | *kysla | *kyslě | *kyslě |
| Genitive | *kyslu | *kyslu | *kyslu |
| Locative | *kyslu | *kyslu | *kyslu |
| Dative | *kysloma | *kyslama | *kysloma |
| Instrumental | *kysloma | *kyslama | *kysloma |
| Vocative | *kysla | *kyslě | *kyslě |
| Plural | Masculine | Feminine | Neuter |
| Nominative | *kysli | *kysly | *kysla |
| Accusative | *kysly | *kysly | *kysla |
| Genitive | *kyslъ | *kyslъ | *kyslъ |
| Locative | *kyslěxъ | *kyslaxъ | *kyslěxъ |
| Dative | *kyslomъ | *kyslamъ | *kyslomъ |
| Instrumental | *kysly | *kyslami | *kysly |
| Vocative | *kysli | *kysly | *kysla |
| Singular | Masculine | Feminine | Neuter |
|---|---|---|---|
| Nominative | *kyslъjь | *kyslaja | *kysloje |
| Accusative | *kyslъjь | *kyslǫjǫ | *kysloje |
| Genitive | *kyslajego | *kyslyję | *kyslajego |
| Locative | *kyslějemь | *kyslěji | *kyslějemь |
| Dative | *kyslujemu | *kyslěji | *kyslujemu |
| Instrumental | *kyslyjimi | *kyslǫjǫ | *kyslyjimi |
| Vocative | *kyslъjь | *kyslaja | *kysloje |
| Dual | Masculine | Feminine | Neuter |
| Nominative | *kyslaja | *kyslěji | *kyslěji |
| Accusative | *kyslaja | *kyslěji | *kyslěji |
| Genitive | *kysluju | *kysluju | *kysluju |
| Locative | *kysluju | *kysluju | *kysluju |
| Dative | *kyslyjima | *kyslyjima | *kyslyjima |
| Instrumental | *kyslyjima | *kyslyjima | *kyslyjima |
| Vocative | *kyslaja | *kyslěji | *kyslěji |
| Plural | Masculine | Feminine | Neuter |
| Nominative | *kysliji | *kyslyję | *kyslaja |
| Accusative | *kyslyję | *kyslyję | *kyslaja |
| Genitive | *kyslъjixъ | *kyslъjixъ | *kyslъjixъ |
| Locative | *kyslyjixъ | *kyslyjixъ | *kyslyjixъ |
| Dative | *kyslyjimъ | *kyslyjimъ | *kyslyjimъ |
| Instrumental | *kyslyjimi | *kyslyjimi | *kyslyjimi |
| Vocative | *kysliji | *kyslyję | *kyslaja |
Alternative reconstructions
Descendants
- East Slavic:
- South Slavic:
- Serbo-Croatian: (archaic, dialectal)
- Slovene: kísel (tonal orthography)
- West Slavic:
Further reading
- Vasmer, Max (1964–1973) , “ки́слый”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Oleg Trubačóv, Moscow: Progress
- Trubačóv, Oleg, editor (1987) , “*kys(ь)lъjь”, in Etimologičeskij slovarʹ slavjanskix jazykov [Etymological dictionary of Slavic languages] (in Russian), volume 13, Moscow: Nauka, page 275
References
- ^ Derksen, Rick (2008) , “*kỳs(ь)lъ”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 267: “adj. o (a) ‘sour’”
- ^ Olander, Thomas (2001) , “kysьlъ”, in Common Slavic accentological word list, Copenhagen: Editiones Olander: “a (SA 211); b (PR 134) frugtgrød”
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/kys%C4%9Bl%D1%8A
Reconstruction:Proto-Slavic/kysělъ
Proto-Slavic
Alternative reconstructions
Etymology
Possibly originally participle of *kysěti. Morphologically *kysěti + *-lъ.
Adjective
*kỳsělъ[1]
Inflection
| Singular | Masculine | Feminine | Neuter |
|---|---|---|---|
| Nominative | *kysělъ | *kysěla | *kysělo |
| Accusative | *kysělъ | *kysělǫ | *kysělo |
| Genitive | *kysěla | *kysěly | *kysěla |
| Locative | *kysělě | *kysělě | *kysělě |
| Dative | *kysělu | *kysělě | *kysělu |
| Instrumental | *kysělomь | *kysělojǫ | *kysělomь |
| Vocative | *kysěle | *kysělo | *kysělo |
| Dual | Masculine | Feminine | Neuter |
| Nominative | *kysěla | *kysělě | *kysělě |
| Accusative | *kysěla | *kysělě | *kysělě |
| Genitive | *kysělu | *kysělu | *kysělu |
| Locative | *kysělu | *kysělu | *kysělu |
| Dative | *kysěloma | *kysělama | *kysěloma |
| Instrumental | *kysěloma | *kysělama | *kysěloma |
| Vocative | *kysěla | *kysělě | *kysělě |
| Plural | Masculine | Feminine | Neuter |
| Nominative | *kysěli | *kysěly | *kysěla |
| Accusative | *kysěly | *kysěly | *kysěla |
| Genitive | *kysělъ | *kysělъ | *kysělъ |
| Locative | *kysělěxъ | *kysělaxъ | *kysělěxъ |
| Dative | *kysělomъ | *kysělamъ | *kysělomъ |
| Instrumental | *kysěly | *kysělami | *kysěly |
| Vocative | *kysěli | *kysěly | *kysěla |
| Singular | Masculine | Feminine | Neuter |
|---|---|---|---|
| Nominative | *kysělъjь | *kysělaja | *kysěloje |
| Accusative | *kysělъjь | *kysělǫjǫ | *kysěloje |
| Genitive | *kysělajego | *kysělyję | *kysělajego |
| Locative | *kysělějemь | *kysělěji | *kysělějemь |
| Dative | *kysělujemu | *kysělěji | *kysělujemu |
| Instrumental | *kysělyjimi | *kysělǫjǫ | *kysělyjimi |
| Vocative | *kysělъjь | *kysělaja | *kysěloje |
| Dual | Masculine | Feminine | Neuter |
| Nominative | *kysělaja | *kysělěji | *kysělěji |
| Accusative | *kysělaja | *kysělěji | *kysělěji |
| Genitive | *kysěluju | *kysěluju | *kysěluju |
| Locative | *kysěluju | *kysěluju | *kysěluju |
| Dative | *kysělyjima | *kysělyjima | *kysělyjima |
| Instrumental | *kysělyjima | *kysělyjima | *kysělyjima |
| Vocative | *kysělaja | *kysělěji | *kysělěji |
| Plural | Masculine | Feminine | Neuter |
| Nominative | *kysěliji | *kysělyję | *kysělaja |
| Accusative | *kysělyję | *kysělyję | *kysělaja |
| Genitive | *kysělъjixъ | *kysělъjixъ | *kysělъjixъ |
| Locative | *kysělyjixъ | *kysělyjixъ | *kysělyjixъ |
| Dative | *kysělyjimъ | *kysělyjimъ | *kysělyjimъ |
| Instrumental | *kysělyjimi | *kysělyjimi | *kysělyjimi |
| Vocative | *kysěliji | *kysělyję | *kysělaja |
Descendants
- South Slavic:
- West Slavic:
Further reading
- Vasmer, Max (1964–1973) , “ки́слый”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Oleg Trubačóv, Moscow: Progress
- Trubačóv, Oleg, editor (1987) , “*kyselъ(jь)/*kysělъ(jь)”, in Etimologičeskij slovarʹ slavjanskix jazykov [Etymological dictionary of Slavic languages] (in Russian), volume 13, Moscow: Nauka, page 271
References
- ^ Derksen, Rick (2008) , “*kỳselъ; *kỳsělъ”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 267: “adj. o (a) ‘sour’”
…..
Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/kysěti.
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/kysati
Reconstruction:Proto-Slavic/kysati
Proto-Slavic
Etymology
From Proto-Balto-Slavic *kuʔs-aʔ-. Morphologically *kys– + *-ati. Cognate with Latvian kûsât (“to boil”).
Verb
*kỳsati
- to turn sour
Inflection
| Verbal noun | Infinitive | Supine | L-participle |
|---|---|---|---|
| *kysanьje | *kysati | *kysatъ | *kysalъ |
| Participles | ||
|---|---|---|
| Tense | Past | Present |
| Passive | *kysanъ | *kysajemъ |
| Active | *kysavъ | *kysaję |
| Aorist | Present | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Person | 1st | 2nd | 3rd | 1st | 2nd | 3rd |
| Singular | *kysaxъ | *kysa | *kysa | *kysajǫ | *kysaješi | *kysajetь |
| Dual | *kysaxově | *kysasta | *kysaste | *kysajevě | *kysajeta | *kysajete |
| Plural | *kysaxomъ | *kysaste | *kysašę | *kysajemъ | *kysajete | *kysajǫtь |
| Imperfect | Imperative | |||||
| Person | 1st | 2nd | 3rd | 1st | 2nd | 3rd |
| Singular | *kysaaxъ | *kysaaše | *kysaaše | — | *kysaji | *kysaji |
| Dual | *kysaaxově | *kysaašeta | *kysaašete | *kysajivě | *kysajita | — |
| Plural | *kysaaxomъ | *kysaašete | *kysaaxǫ | *kysajimъ | *kysajite | — |
Related terms
Descendants
References
- Derksen, Rick (2008) , “*kỳsati”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 266
…..
Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Balto-Slavic/kuʔs-aʔ-.
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/k%D1%8As%D1%8Cn%D1%8A
Reconstruction:Proto-Slavic/kъsьnъ
Proto-Slavic
Etymology
Per Derksen, from Proto-Balto-Slavic *kuśnas, probably continuing an obscure Proto-Indo-European *kewḱ–. Cognate[1] with Latvian kusls (“stiff, small, weak”), Lithuanian kùšlas (“blind, weak, small”).
Trubachev proposes instead a connection to Proto-Slavic *kysělъ (“sour, bitter”) (or Proto-Slavic *kvasъ (“leaven”) in that matter) via semantic shift sour → overpassed its expiration date → late similar to Latin sērus (“late”) from Latin serum (“whey”).
Technically, could also reflect an earlier *kъtsьnъ akin to Proto-Slavic *kъsenь (“caviar, spawn”), Proto-Slavic *kutiti (“to push”), Proto-Slavic *kustriti (“to push, to incite”) and further Lithuanian kùtas (“fringe, hem”). Per Snoj, ultimately from Proto-Indo-European *kweh₂t– (“to seethe”), probably a t-extension of Proto-Indo-European *kewh₂– (“to hew”).
Adjective
Inflection
| Singular | Masculine | Feminine | Neuter |
|---|---|---|---|
| Nominative | *kъsьnъ | *kъsьna | *kъsьno |
| Accusative | *kъsьnъ | *kъsьnǫ | *kъsьno |
| Genitive | *kъsьna | *kъsьny | *kъsьna |
| Locative | *kъsьně | *kъsьně | *kъsьně |
| Dative | *kъsьnu | *kъsьně | *kъsьnu |
| Instrumental | *kъsьnomь | *kъsьnojǫ | *kъsьnomь |
| Vocative | *kъsьne | *kъsьno | *kъsьno |
| Dual | Masculine | Feminine | Neuter |
| Nominative | *kъsьna | *kъsьně | *kъsьně |
| Accusative | *kъsьna | *kъsьně | *kъsьně |
| Genitive | *kъsьnu | *kъsьnu | *kъsьnu |
| Locative | *kъsьnu | *kъsьnu | *kъsьnu |
| Dative | *kъsьnoma | *kъsьnama | *kъsьnoma |
| Instrumental | *kъsьnoma | *kъsьnama | *kъsьnoma |
| Vocative | *kъsьna | *kъsьně | *kъsьně |
| Plural | Masculine | Feminine | Neuter |
| Nominative | *kъsьni | *kъsьny | *kъsьna |
| Accusative | *kъsьny | *kъsьny | *kъsьna |
| Genitive | *kъsьnъ | *kъsьnъ | *kъsьnъ |
| Locative | *kъsьněxъ | *kъsьnaxъ | *kъsьněxъ |
| Dative | *kъsьnomъ | *kъsьnamъ | *kъsьnomъ |
| Instrumental | *kъsьny | *kъsьnami | *kъsьny |
| Vocative | *kъsьni | *kъsьny | *kъsьna |
| Singular | Masculine | Feminine | Neuter |
|---|---|---|---|
| Nominative | *kъsьnъjь | *kъsьnaja | *kъsьnoje |
| Accusative | *kъsьnъjь | *kъsьnǫjǫ | *kъsьnoje |
| Genitive | *kъsьnajego | *kъsьnyję | *kъsьnajego |
| Locative | *kъsьnějemь | *kъsьněji | *kъsьnějemь |
| Dative | *kъsьnujemu | *kъsьněji | *kъsьnujemu |
| Instrumental | *kъsьnyjimi | *kъsьnǫjǫ | *kъsьnyjimi |
| Vocative | *kъsьnъjь | *kъsьnaja | *kъsьnoje |
| Dual | Masculine | Feminine | Neuter |
| Nominative | *kъsьnaja | *kъsьněji | *kъsьněji |
| Accusative | *kъsьnaja | *kъsьněji | *kъsьněji |
| Genitive | *kъsьnuju | *kъsьnuju | *kъsьnuju |
| Locative | *kъsьnuju | *kъsьnuju | *kъsьnuju |
| Dative | *kъsьnyjima | *kъsьnyjima | *kъsьnyjima |
| Instrumental | *kъsьnyjima | *kъsьnyjima | *kъsьnyjima |
| Vocative | *kъsьnaja | *kъsьněji | *kъsьněji |
| Plural | Masculine | Feminine | Neuter |
| Nominative | *kъsьniji | *kъsьnyję | *kъsьnaja |
| Accusative | *kъsьnyję | *kъsьnyję | *kъsьnaja |
| Genitive | *kъsьnъjixъ | *kъsьnъjixъ | *kъsьnъjixъ |
| Locative | *kъsьnyjixъ | *kъsьnyjixъ | *kъsьnyjixъ |
| Dative | *kъsьnyjimъ | *kъsьnyjimъ | *kъsьnyjimъ |
| Instrumental | *kъsьnyjimi | *kъsьnyjimi | *kъsьnyjimi |
| Vocative | *kъsьniji | *kъsьnyję | *kъsьnaja |
Derived terms
Descendants
- East Slavic:
- South Slavic:
Further reading
- Vasmer, Max (1964–1973) , “ко́сный”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Oleg Trubačóv, Moscow: Progress
- Trubačóv, Oleg, editor (1987) , “*kъsьnъ(jь)”, in Etimologičeskij slovarʹ slavjanskix jazykov [Etymological dictionary of Slavic languages] (in Russian), volume 13, Moscow: Nauka, page 246
- Georgiev Vl. I., editor (1986) , “късен”, in Български етимологичен речник [Bulgarian Etymological Dictionary] (in Bulgarian), volume 3, Sofia: Bulgarian Academy of Sciences, page 229
References
- ^ Derksen, Rick (2015) , “*kùšlas”, in Etymological Dictionary of the Baltic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 13), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 267
- ^ Derksen, Rick (2008) , “*kъsьnъ”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 263
- ^ Snoj, Marko (2016) , “kásen”, in Slovenski etimološki slovar, Ljubljana: Inštitut za slovenski jezik Frana Ramovša ZRC SAZU, →ISBN: “*kъ̀sьnъ”
…..
Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Balto-Slavic/kuśnas.
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/kysn%C7%ABti
Reconstruction:Proto-Slavic/kysnǫti
Proto-Slavic
Etymology
(This etymology is missing or incomplete. )
Verb
*kỳsnǫti impf[1]
Inflection
| Verbal noun | Infinitive | Supine | L-participle |
|---|---|---|---|
| *kysenьje | *kysnǫti | *kysnǫtъ | *kyslъ |
| Participles | ||
|---|---|---|
| Tense | Past | Present |
| Passive | — | — |
| Active | *kysъ | *kysny |
| Aorist | Present | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Person | 1st | 2nd | 3rd | 1st | 2nd | 3rd |
| Singular | *kys(ox)ъ | *kyse | *kyse | *kysnǫ | *kysneši | *kysnetь |
| Dual | *kys(ox)ově | *kys(e/os)ta | *kys(e/os)te | *kysnevě | *kysneta | *kysnete |
| Plural | *kys(ox)omъ | *kys(e/os)te | *kysǫ, *kysošę | *kysnemъ | *kysnete | *kysnǫtь |
| Imperfect | Imperative | |||||
| Person | 1st | 2nd | 3rd | 1st | 2nd | 3rd |
| Singular | *kysněaxъ | *kysněaše | *kysněaše | — | *kysni | *kysni |
| Dual | *kysněaxově | *kysněašeta | *kysněašete | *kysněvě | *kysněta | — |
| Plural | *kysněaxomъ | *kysněašete | *kysněaxǫ | *kysněmъ | *kysněte | — |
See also
- *kypěti (“to boil, to seethe”), *kynǫti
- *kvapъ, *kvapiti
- *kopъtь (“soot; steam, fume, smoke”)
- *koprъ (“dill”)
Related terms
- *kvasъ (“leaven, fermented drink”), *kvasiti (“to sot, to forment”)
- *kъsenь (“caviar, spawn”)
- *kъsьnъ (“late, slow”) (possibly)
Derived terms
Descendants
- Church Slavonic: кꙑснѫти (kysnǫti) (?), кꙑснути (kysnuti), киснути (kisnuti) (Russian)
- East Slavic:
- South Slavic:
- West Slavic:
Further reading
- Vasmer, Max (1964–1973) , “киснуть”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Oleg Trubačóv, Moscow: Progress
- Trubačóv, Oleg, editor (1987) , “*kysnǫti”, in Etimologičeskij slovarʹ slavjanskix jazykov [Etymological dictionary of Slavic languages] (in Russian), volume 13, Moscow: Nauka, page 273
- Cejtlin, R.M.; Večerka, R.; Blagova, E., editors (1994) , “въкꙑснѫти”, in Staroslavjanskij slovarʹ (po rukopisjam X—XI vekov) [Old Church Slavonic Dictionary (Based on 10–11th Century Manuscripts)], Moscow: Russkij jazyk, page 144
- Cejtlin, R.M.; Večerka, R.; Blagova, E., editors (1994) , “въскꙑснѫти”, in Staroslavjanskij slovarʹ (po rukopisjam X—XI vekov) [Old Church Slavonic Dictionary (Based on 10–11th Century Manuscripts)], Moscow: Russkij jazyk, page 152
- Sreznevskij, I. I. (1893) , “кꙑсьнути, кꙑсну”, in Materialy dlja slovarja drevne-russkago jazyka po pisʹmennym pamjatnikam [Materials for the Dictionary of the Old Russian Language According to Written Monuments] (in Russian), volume 01, Saint Petersburg: Imperial Academy of Sciences, page 1419
References
- ^ Olander, Thomas (2001) , “kysnǫ kysnetь”, in Common Slavic accentological word list, Copenhagen: Editiones Olander: “a (SA 211; PR 133)”
…..
A teraz słowa odpowiadające postaciom z tzw. s-mobile…
…..
Skisły / Z/S+KiS+L”y
https://sjp.pwn.pl/slowniki/skis%C5%82y.html
skisły
…..
Skisnąć / Z/S+KiS+Na”+C’
https://sjp.pwn.pl/sjp/skisnac;2521029.html
skisnąć
…..
Zakisić / Za+KiSi+C’
https://sjp.pwn.pl/sjp/zakisic;2542605.html
zakisić — zakiszać
«poddać fermentacji produkty żywnościowe lub rośliny pastewne»
…..
Poniżej przedstawiam Pra-Słowiańskie słowa odpowiadające znaczeniowo tym powyższym, ale zawierające w sobie dodatkowy dźwięk zapisywany jako W.
Jak to zwykle w j. polskim, występują one także w postaciach z i bez tzw. s-mobile. Będę je zestawiał ze sobą razem, ponieważ tak jest mi wygodniej. Wszystkie one są też związane znaczeniowo ze słowami, jak np. Ocet / oCeT, Oset / oSeT, Ostry / o+STRy, itp., które omówię w oddzielnym wpisie.
Otwartym pozostawiam takie oto pytanie:
Czy takie słowa jak np. angielski acid, baskijski azido, francuski acide, hiszpański ácido, Latin acidus (“acid”), from aceō (“I am sour”), itp., pochodzą od Pra-Słowiańskich słów, jak np. Ocet / oCeT, itp.,.. czy raczej od Kwas / KWaS, Kwasić / KWaSi+C’, itp., gdzie w nagłosie zupełnie ubezdźwięczniono dźwięki zapisywane jako KW…, patrz (
KW)aSi+C’, itp?
…..
Kwasić / KWaSi+C’
https://pl.wiktionary.org/wiki/kwasi%C4%87#pl
kwasić (język polski)
- znaczenia:
czasownik nieprzechodni niedokonany
- (1.1) dodawać do czegoś kwasu, zmieniać odczyn na kwaśny
- (1.2) poddawać żywność fermentacji mlekowej
czasownik zwrotny kwasić się
- (2.1) przechodzić proces kwaszenia
- (2.2) być bezczynnym, nudzić się
- (2.3) krzywić się
- odmiana:
- (1.1–2) koniugacja VIb, aspekt dokonany zakwas|ić
- antonimy:
- (1.1) alkalizować
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. kwas mrz, kwasówka ż, kwaśnica ż, kwaszonka ż, kwaszenie n, zakwas mrz, zakwaszanie n, zakwaszenie n
- czas. zakwaszać ndk., zakwasić dk.
- przym. kwaśny, kwasowy, kwaszony
- tłumaczenia:(edytuj)
- angielski: (1.1) acidify; (1.2) pickle
- esperanto: (1.1) acidigi; (1.2) acidigi; (2.1) acidiĝi
- francuski: (1.1) acidifier; (1.2) acidifier
- interlingua: (1.1) acetificar; (1.2) acetificar
- jidysz: (1.2) זײַערן (zajern)
- szwedzki: (1.2) syra
- ukraiński: (1.1) кислити; (1.2) квасити
…..
Zakwasić / Za+KWaSi+C’
https://pl.wiktionary.org/wiki/zakwasi%C4%87#pl
zakwasić (język polski)
- znaczenia:
czasownik przechodni
czasownik zwrotny zakwasić się
- (2.1) aspekt dokonany od: zakwaszać się / kwasić się
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. zakwas m, zakwaszenie n, zakwaszanie n
- czas. zakwaszać ndk.
- tłumaczenia:(edytuj)
- (1.1) dla języków nierozróżniających aspektów zobacz listę tłumaczeń w haśle: zakwaszać
- (2.1) dla języków nierozróżniających aspektów zobacz listę tłumaczeń w haśle: zakwaszać się
- kaszubski: (1.1) zakwasëc
…..
Kwas / KWaS
https://pl.wiktionary.org/wiki/kwas
kwas (język polski)
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
- (1.1) chem. związek chemiczny, składający się z wodoru i reszty kwasowej; zob. też kwas w Wikipedii
- (1.2) slang. młodz. coś niedobrego
- (1.3) slang. narkotyk LSD
- (1.4) pot. tanie wino owocowe
- (1.5) spoż. napój bezalkoholowy chłodzący, charakterystyczny dla kuchni rosyjskiej
- odmiana:
- (1.1–5)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik kwas kwasy dopełniacz kwasu kwasów celownik kwasowi kwasom biernik kwas kwasy narzędnik kwasem kwasami miejscownik kwasie kwasach wołacz kwasie kwasy
- przykłady:
- (1.1) Wykształcony chemik mieszał kwas w próbówce.
- (1.2) Ale kwas, zgubiłem gdzieś na mieście portfel.
- (1.4) Chłopaki wypiły pod sklepem po litrze kwasu na łebka.
- kolokacje:
- (1.1) kwas abietynowy • kwas acetyloocotwy • kwas askorbinowy • kwas octowy
- (1.2) ale kwas!
- (1.5) kwas chlebowy • kwas miodowy
- antonimy:
- (1.1) zasada, wodorotlenek
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. kwaszonka ż, kwasówka ż
- czas. kwasić ndk.
- przym. kwaskowaty, kwaśny, kwasowy
- uwagi:
- (1.3) zobacz też: slang narkotykowy
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) acid; (1.3) acid
- arabski: (1.1) حمض
- baskijski: (1.1) azido
- białoruski: (1.1) кіслата ż
- czeski: (1.1) kyselina ż
- duński: (1.1) syre w; (1.3) syre w
- esperanto: (1.1) acido
- estoński: (1.1) hape
- fiński: (1.1) happo
- francuski: (1.1) acide m
- hiszpański: (1.1) ácido m
- ido: (1.1) acido
- interlingua: (1.1) acido
- islandzki: (1.1) sýra ż; (1.3) sýra ż
- kataloński: (1.1) àcid m
- kazachski: (1.1) қышқыл
- niemiecki: (1.1) Säure ż
- nowogrecki: (1.1) οξύ n
- ormiański: (1.1) թթվուտ
- portugalski: (1.1) ácido
- rosyjski: (1.1) кислота ż
- slovio: (1.1) kislost (кислост)
- szwedzki: (1.1) syra w
- turecki: (1.1) asit
- ukraiński: (1.1) кислота ż; (1.5) квас m
- węgierski: (1.1) sav
- wilamowski: (1.1) zauwertaeǵ m
- włoski: (1.1) acido m; (1.3) acido m
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/kwas
kwas
Polish
Etymology
From Proto-Slavic *kvasъ (“leaven”).
Pronunciation
Noun
kwas m inan (diminutive kwasek)
- (chemistry) acid (a sour substance)
- (colloquial) snag, scene; unpleasant social situation
- (slang) LSD
Declension
Antonyms
Derived terms
- (adjective) kwasowy
- (nouns) kwas chlebowy, kwasica, kwasota
Further reading
- kwas in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- kwas in Polish dictionaries at PWN
…..
Zakwas / Za+KWaS‚
https://pl.wiktionary.org/wiki/zakwas#pl
zakwas (język polski)
zakwas (1.1) chlebowy
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
- (1.1) spoż. kulin. rozmnożona kultura bakterii stosowana do zakwaszania, np. przy produkcji przetworów mlecznych, pieczywa; zob. też zakwas w Wikipedii
- (1.2) zob. zakwasy
- odmiana:
- (1.1)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik zakwas zakwasy dopełniacz zakwasu zakwasów celownik zakwasowi zakwasom biernik zakwas zakwasy narzędnik zakwasem zakwasami miejscownik zakwasie zakwasach wołacz zakwasie zakwasy
- kolokacje:
- (1.1) zakwas chlebowy • zakwas gorzelniczy • zakwas mleczarski • zakwas buraczany • chleb / żurek na zakwasie
- hiponimy:
- (1.1) zaczyn
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. kwas m, zakwasy nmos, zakwaszanie n, zakwaszenie n, kwaszenie n, kwasówka ż
- czas. zakwaszać ndk., zakwasić dk., kwasić ndk.
- przym. zakwasowy, kwasowy, kwaśny
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) sourdough
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/zakwas
zakwas
Polish
Pronunciation
Noun
zakwas m inan
Declension
Further reading
- zakwas in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- zakwas in Polish dictionaries at PWN
…..
Kwaśnica / KWaS’+Ni+Ca
https://pl.wiktionary.org/wiki/kwa%C5%9Bnica#pl
kwaśnica (język polski)
kwaśnica (1.1)
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- (1.1) kulin. góralska zupa z kiszonej kapusty z dodatkiem dużej ilości soku z tej kapusty oraz mięsa; zob. też kwaśnica w Wikipedii
- odmiana:
- (1.1)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik kwaśnica kwaśnice dopełniacz kwaśnicy kwaśnic celownik kwaśnicy kwaśnicom biernik kwaśnicę kwaśnice narzędnik kwaśnicą kwaśnicami miejscownik kwaśnicy kwaśnicach wołacz kwaśnico kwaśnice
- kolokacje:
- (1.1) robić / zrobić / przygotowywać / przygotować / gotować / ugotować / podać / podawać / serwować / zamówić / zamawiać / jeść / zjeść / zjadać / jadać / doprawiać / przyprawiać kwaśnicę
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. kwaśność ż, kwaszenie n, kwasówka ż
- przym. kwaśny
- czas. kwasić ndk., kwaśnieć ndk., zakwasić dk., skwaśnieć dk.
- uwagi:
- (1.1) zobacz też: Indeks:Polski – Jedzenie
…..
Kwasszonka / KWaS”+oN+Ka
https://pl.wiktionary.org/wiki/kwaszonka#pl
kwaszonka (język polski)
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- synonimy:
- (1.1) kiszonka
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) pickle
…..
Kwaśny / KWaS’+Ny‚
https://pl.wiktionary.org/wiki/kwa%C5%9Bny#pl
kwaśny (język polski)
- znaczenia:
przymiotnik
- (1.1) mający cierpki smak
- (1.2) chem. mający właściwości kwasu
- (1.3) przen. pokazujący niezadowolenie
- odmiana:
- (1.1–2)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik kwaśny kwaśna kwaśne kwaśni kwaśne dopełniacz kwaśnego kwaśnej kwaśnego kwaśnych celownik kwaśnemu kwaśnej kwaśnemu kwaśnym biernik kwaśnego kwaśny kwaśną kwaśne kwaśnych kwaśne narzędnik kwaśnym kwaśną kwaśnym kwaśnymi miejscownik kwaśnym kwaśnej kwaśnym kwaśnych wołacz kwaśny kwaśna kwaśne kwaśni kwaśne stopień wyższy kwaśniejszy przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik kwaśniejszy kwaśniejsza kwaśniejsze kwaśniejsi kwaśniejsze dopełniacz kwaśniejszego kwaśniejszej kwaśniejszego kwaśniejszych celownik kwaśniejszemu kwaśniejszej kwaśniejszemu kwaśniejszym biernik kwaśniejszego kwaśniejszy kwaśniejszą kwaśniejsze kwaśniejszych kwaśniejsze narzędnik kwaśniejszym kwaśniejszą kwaśniejszym kwaśniejszymi miejscownik kwaśniejszym kwaśniejszej kwaśniejszym kwaśniejszych wołacz kwaśniejszy kwaśniejsza kwaśniejsze kwaśniejsi kwaśniejsze stopień najwyższy najkwaśniejszy przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik najkwaśniejszy najkwaśniejsza najkwaśniejsze najkwaśniejsi najkwaśniejsze dopełniacz najkwaśniejszego najkwaśniejszej najkwaśniejszego najkwaśniejszych celownik najkwaśniejszemu najkwaśniejszej najkwaśniejszemu najkwaśniejszym biernik najkwaśniejszego najkwaśniejszy najkwaśniejszą najkwaśniejsze najkwaśniejszych najkwaśniejsze narzędnik najkwaśniejszym najkwaśniejszą najkwaśniejszym najkwaśniejszymi miejscownik najkwaśniejszym najkwaśniejszej najkwaśniejszym najkwaśniejszych wołacz najkwaśniejszy najkwaśniejsza najkwaśniejsze najkwaśniejsi najkwaśniejsze
- przykłady:
- (1.2) Wtedy wiedziałem już, bez zadzierania głowy, że spadnie deszcz, przelotny, ale dokuczliwy, kwaśny i brudny, wszędzie na asfalcie zostawiający tęczujące plamy[1].
- synonimy:
- (1.1) gw. (Śląsk Cieszyński) kisły
- antonimy:
- (1.2) zasadowy
- wyrazy pokrewne:
- rzecz. kwasica ż, kwas m, kwasek m, kwasota ż, kwasowość ż, kwasówka ż, kwaśnica ż, kwaszonka ż, kwaszenie n, zakwas mrz
- czas. kwasić ndk.
- przym. kwaskowaty
- przysł. kwaśno
- związki frazeologiczne:
- amator kwaśnych jabłek • kwaśna mina • znać się jak kot na kwaśnym mleku • zbić na kwaśne jabłko / stłuc na kwaśne jabłko / sprać na kwaśne jabłko
- tłumaczenia:(
- albański: (1.1) thartë
- angielski: (1.1) sour; (1.2) acid; (1.3) wry
- arabski: (1.1) حامض (ḥāmiḍ)
- asturyjski: (1.1) agriu, ácidu; (1.2) ácidu
- azerski: (1.1) turş
- białoruski: (1.1) кіслы (kisly); (1.2) кіслы (kisly)
- birmański: (1.1) ချဉ် (hkyany)
- bułgarski: (1.1) кисел (kisel)
- chiński standardowy: (1.1) 酸 (suān)
- chorwacki: (1.1) kiseo; (1.2) kiseo
- czeski: (1.1) kyselý
- dolnołużycki: (1.1) kisały
- duński: (1.1) sur, syrlig; (1.2) sur
- esperanto: (1.1) acida; (1.2) acida
- estoński: (1.1) hapu; (1.2) happeline
- farerski: (1.1) súrur
- fiński: (1.1) hapan; (1.2) hapan
- francuski: (1.1) aigre, acide, sur; (1.2) aigre, acide, sur
- górnołużycki: (1.1) kisały
- gruziński: (1.1) მჟავე (mžave)
- gudźarati: (1.1) ખાટું (khāṭuṁ)
- hebrajski: (1.1) חָמוּץ (khamutz)
- hindi: (1.1) खट्टा (khaṭṭā)
- hiszpański: (1.1) agrio, ácido; (1.2) ácido; (1.3) agrio
- holenderski: (1.1) zuur
- ido: (1.1) acerba; (1.2) acida
- indonezyjski: (1.1) asam
- interlingua: acetose
- irlandzki: (1.1) géar
- islandzki: (1.1) súr; (1.2) súr
- japoński: (1.1) 酸っぱい (すっぱい, suppai); (1.2) 酸性 (sansei)
- jidysz: (1.1) זויער (zojer); (1.2) זויער (zojer)
- kantoński: (1.1) 酸 (syun1)
- kaszubski: (1.1) kwasny; (1.2) kwasny; (1.3) kwasny
- kazachski: (1.1) қышқыл (qışqıl)
- koreański: (1.1) 시다 (sida), 시큼하다; (1.2) 시다 (sida)
- laotański: (1.1) ປ້ຽວ (piāu)
- litewski: (1.1) rūgštus; (1.2) rūgštinis
- łaciński: (1.1) acer
- łatgalski: (1.1) skuobs
- łotewski: (1.1) skābs; (1.2) skābais
- macedoński: (1.1) кисел (kisel)
- malajski: (1.1) masam
- mongolski: (1.1) исгэлэн (isgelen)
- niemiecki: (1.1) sauer; (1.2) sauer; (1.3) sauer, bitter
- norweski (bokmål): (1.1) sur, syrlig; (1.2) sur
- nowogrecki: (1.1) ξινός (xinós), στυφός; (1.2) όξινος (óxinos)
- ormiański: (1.1) թթու (tʿtʿu); (1.2) թթվային (tʿtʿvayin)
- pali: (1.1) ambila
- portugalski: (1.1) azedo; (1.2) ácido
- rosyjski: (1.1) кислый; (1.2) кислый
- rumuński: (1.1) acru; (1.2) acid
- sanskryt: (1.1) अम्ल
- serbski: (1.1) кисео (kiseo)
- slovio: (1.1) kislju (кислйу)
- słowacki: (1.1) kyslý
- słoweński: (1.1) kisel; (1.2) kisel
- staro-cerkiewno-słowiański: (1.1) кꙑсѣлъ (kysělŭ)
- szkocki gaelicki: (1.1) goirt
- szwedzki: (1.1) sur; (1.2) syrlig
- tagalski: (1.1) maasim
- tajski: (1.1) เปรี้ยว (bprîao)
- turecki: (1.1) ekşi; (1.2) asit
- tybetański: (1.1) སྐྱུར་མོ (skyur mo)
- ukraiński: (1.1) кислий; (1.2) кислотний
- urdu: (1.1) کھٹا (khaṭṭā)
- uzbecki: (1.1) achchiq
- waloński: (1.1) seur
- węgierski: (1.1) savanyú; (1.2) savas
- wietnamski: (1.1) chua; (1.2) có tính chất axit
- wilamowski: (1.1) zauwer, zaojwer; (1.2) zauwer,zauwer
- włoski: (1.1) agro, aspro, acerbo, acido; (1.2) acido; (1.3) acido
- źródła:
- ↑ Zbigniew Kruszyński, Na lądach i morzach : opisy i opowiadania, 1999, Narodowy Korpus Języka Polskiego.
UWAGA!
Postacie bałtyckie są odmienne od postaci słowiańskich, patrz:
https://en.wiktionary.org/wiki/r%C5%ABg%C5%A1tus
https://en.wiktionary.org/wiki/r%C5%ABgts#Latvian
(…) From the same stem as the verb rūgt (“to ferment, to turn sour, bitter”), of which it is technically the past participle. Cognates include Lithuanian rūgštùs (“sour”); cf. also 17th-century Latvian rūksts (“bitter, sour and bitter”) (= *rūgsts).[1] (…)
https://en.wiktionary.org/wiki/sk%C4%81bs
https://en.wiktionary.org/wiki/sk%C4%81bt#Latvian
(…) From an earlier *skābti, from Proto-Baltic *skāb-ti/tey, from Proto-Indo-European *skēb–, *skēbʰ– (“to slice, to cut with a sharp tool”), from the stem *sek– (“to cut”) with an extra -b(ʰ).
The semantic change, apparently exclusive to Balto-Slavic languages, was: “to cut” > “to become sharp (by, for cutting)” > “to become sharp (in taste)” > “to become sour, acid.” Cognates include Lithuanian skõbti (“to carve, to hollow out, to pluck”), dialectal skóbti (“to go sour”), Old Church Slavonic скобль (skoblĭ, “scraper”), Russian ско́бель (skóbelʹ, “plane iron, scraper”), Bulgarian хо́бя (hóbja, “to damage”), Gothic 𐍃𐌺𐌰𐌱𐌰𐌽 (skaban, “to shear”), Old High German scaba (“plane”), German schaben (“to scrape, to scrub”), Latin scabō (“to scratch, to scrape”).[1] (…)
Przy okazji widoczne wtórne zapożyczenie Od-Pra-Słowiańskie od słowa Skubać / Z/S+Ku+Ba+C’, patrz:
https://en.wiktionary.org/wiki/skuba%C4%87
(…) From Old Polish skuść, skubść, from Proto-Slavic *skuti, from Proto-Indo-European *skewbʰ–. Cognate with Lithuanian skubėti, English shove and German schieben. (…)
Tym razem to samo, co powyżej Proto-Indo-European *skēb–, *skēbʰ– (“to slice, to cut with a sharp tool”), from the stem *sek– (“to cut”) with an extra -b(ʰ),.. ale z dodatkowym dźwiękiem zapisywanym jako W…
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/kwa%C5%9Bny
kwaśny
Polish
Pronunciation
Adjective
kwaśny (comparative kwaśniejszy, superlative najkwaśniejszy, adverb kwaśno)
Declension
| case | singular | plural | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| masculine personal/animate | masculine inanimate | neuter | feminine | virile | nonvirile | ||
| nominative, vocative | kwaśny | kwaśne | kwaśna | kwaśni | kwaśne | ||
| genitive | kwaśnego | kwaśnej | kwaśnych | ||||
| dative | kwaśnemu | kwaśnym | |||||
| accusative | kwaśnego | kwaśny | kwaśne | kwaśną | kwaśnych | kwaśne | |
| instrumental | kwaśnym | kwaśnymi | |||||
| locative | kwaśnej | kwaśnych | |||||
Related terms
Further reading
- kwaśny in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- kwaśny in Polish dictionaries at PWN
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/kvas%D1%8A
Reconstruction:Proto-Slavic/kvasъ
Proto-Slavic
Etymology
From Proto-Indo-European *kwh₂et–. Cognate with Latin cāseus (“cheese”).
Noun
Inflection
| Singular | Dual | Plural | |
|---|---|---|---|
| Nominative | *kvȃsъ | *kvȃsa | *kvȃsi |
| Accusative | *kvȃsъ | *kvȃsa | *kvȃsy |
| Genitive | *kvȃsa | *kvasù | *kvãsъ |
| Locative | *kvȃsě | *kvasù | *kvasě̃xъ |
| Dative | *kvȃsu | *kvasomà | *kvasòmъ |
| Instrumental | *kvȃsъmь, *kvȃsomь* | *kvasomà | *kvasý |
| Vocative | *kvase | *kvȃsa | *kvȃsi |
Derived terms
Related terms
Descendants
- East Slavic:
- South Slavic:
- West Slavic:
Further reading
- Vasmer, Max (1964–1973) , “квас”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Oleg Trubačóv, Moscow: Progress
- Černyx, P. Ja. (1999) , “квас”, in Istoriko-etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Historical-Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), volume 1, 3rd reprint edition, Moscow: Russkij jazyk, page 391
- Trubačóv, Oleg, editor (1987) , “*kvasъ”, in Etimologičeskij slovarʹ slavjanskix jazykov [Etymological dictionary of Slavic languages] (in Russian), volume 13, Moscow: Nauka, page 153
References
- ^ Derksen, Rick (2008) , “*kvȃsъ”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 258: “m. o (c) ‘leaven, fermented drink’”
- ^ Olander, Thomas (2001) , “kvasъ”, in Common Slavic accentological word list, Copenhagen: Editiones Olander: “c (SA 123, 187, 211; PR 137; RPT 99, 102); a (SA 211) surdej”
- ^ Snoj, Marko (2016) , “kvȃs”, in Slovenski etimološki slovar, Ljubljana: Inštitut za slovenski jezik Frana Ramovša ZRC SAZU, →ISBN: “*kvȃsъ”
Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Indo-European/kwh₂et-.
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/caseus#Latin
caseus
Latin
Etymology
From Proto-Indo-European *kwh₂et– (“to ferment, become sour”). Related to Old English hwaþerian (“to roar, foam, surge”), dialectal Swedish hvå (“foam”), Latvian kūsāt (“to boil”), Old Church Slavonic квасъ (kvasŭ, “leaven; sour drink”), Sanskrit क्वथते (kváthate, “it boils”).
Pronunciation
- (Classical) IPA(key): /ˈkaː.se.us/, [ˈkaː.se.ʊs]
- (Ecclesiastical) IPA(key): /ˈka.se.us/, [ˈkaː.zɛ.us]
Noun
cāseus m (genitive cāseī); second declension
Declension
Second-declension noun.
| Case | Singular | Plural |
|---|---|---|
| Nominative | cāseus | cāseī |
| Genitive | cāseī | cāseōrum |
| Dative | cāseō | cāseīs |
| Accusative | cāseum | cāseōs |
| Ablative | cāseō | cāseīs |
| Vocative | cāsee | cāseī |
Synonyms
- (cheese): fōrmāticum
Derived terms
Descendants
- Eastern Romance
- Italo-Dalmatian
- Sardinian: casu
- Borrowings
References
- caseus in Charlton T. Lewis and Charles Short (1879) A Latin Dictionary, Oxford: Clarendon Press
- caseus in Charlton T. Lewis (1891) An Elementary Latin Dictionary, New York: Harper & Brothers
- caseus in Charles du Fresne du Cange’s Glossarium Mediæ et Infimæ Latinitatis (augmented edition, 1883–1887)
- caseus in Gaffiot, Félix (1934) Dictionnaire Illustré Latin-Français, Hachette
- caseus in Harry Thurston Peck, editor (1898) Harper’s Dictionary of Classical Antiquities, New York: Harper & Brothers
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A5%E0%A4%A4%E0%A5%87#Sanskrit
क्वथते
Sanskrit
Etymology
From Proto-Indo-Aryan *kwátʰatay, from Proto-Indo-Iranian *kwátʰatay, from Proto-Indo-European *kwh₂et– (“to boil, foam”). Cognate with Latvian kūsāt (“to boil”), Old English hwaþerian (“to foam, surge, roar”), Swedish hvå (“foam”), Latin cāseus (“cheese”).
Pronunciation
Verb
क्वथते • (kváthate) (root क्वथ्, class 1, type A)
Descendants
- Maharastri Prakrit: 𑀓𑀠𑀇 (kaḍhaï)
Related terms
…..
Pytanie na koniec:
A tak swoją drogą, czy słowa Kwas / KWaS. Kwasić / KWaSi+C’, itp., nie mają czegoś wspólnego ze słowami, jak Kwiat / KWiaT, Kwitnąć / KWiT+Na”+C’? Nie zapominając o obocznych słowach, jak Świt / S’WiT, Świat / S’WiaT, czy Wit / WiT, Wić / WiC’, itp…
deszcz po chorwacku to kiša
PolubieniePolubienie
https://pl.wiktionary.org/wiki/ki%C5%A1a
kiša (język chorwacki)
kiša (1.1)
rzeczownik, rodzaj żeński
…..
https://en.wiktionary.org/wiki/ki%C5%A1a
kiša
Serbo-Croatian
Etymology
From earlier *kysja. Compare kȉseo.
Pronunciation
Noun
kȉša f (Cyrillic spelling ки̏ша)
Declension
Synonyms
References
PolubieniePolubienie
https://en.wiktionary.org/wiki/kiseo#Serbo-Croatian
kiseo
Serbo-Croatian
Etymology
From Proto-Slavic *kyselъ. Cognate with Czech kyselý.
Adjective
kȉseo (definite kȉselī, comparative kiseliji, Cyrillic spelling ки̏сео)
Declension
animate
kisela
animate
kiselog(a)
animate
kiselijeg(a)
animate
najkiselijeg(a)
See also
PolubieniePolubienie
Dzięki za to słowo. Zapomniałem o nim. Jak widać powyżej, wszystko to jedno i to samo, czyli mokra kiszonka! 🙂
Jeśli Robert ma rację z I2a, jako Pra-Słowiańskie / Proto-Slavic, to wskazywałoby to na pierwotność postaci „KiS”a”, jako „mokry”, a dopiero wtórnie „kiszący”…
Tyle tylko, co z KiS”+Ka”, jako KieS”e+Nia” coś skrywającą w zakrytym ukryciu zakrotu skóry lub płótna?
PolubieniePolubienie
Kiszka i kiszący to dokładnie to samo, w kiszce (nie tylko w żołądku) następuje trawienie i powstawanie gazów, kisząc cokolwiek również powstają gazy fermentacyjne i trawione są cukry (dlatego kiszonki nie mają cukrów w sobie), zapewne nazwali by je kiszkowymi/ kiszącymi.
W dawnych czasach każdy człowiek widział wnętrzności świni czy innego zwierzęcia hodowlanego i nie miał najmniejszych wątpliwości w rozpoznaniu co czym było, jak i czym śmierdziało, którędy pokarm przechodził aż do kiszki stolcowej.
Mamy dwa słowa, kiszki i jelita, znaczące to samo, nie wiem skąd to drugie, bo w brednie brucknera to ja nie wierzę za bardzo https://pl.wikisource.org/wiki/S%C5%82ownik_etymologiczny_j%C4%99zyka_polskiego/jelito
Podejrzewam, że tak jak Słowianie są mieszanką GAC i preCWC, to w ciemno stawiam, że jedno, czyli kiszka jest od tych z GAC a jelito od bałtyjskich preCWC.
PolubieniePolubienie
(…) Podejrzewam, że tak jak Słowianie są mieszanką GAC i preCWC, to w ciemno stawiam, że jedno, czyli kiszka jest od tych z GAC a jelito od bałtyjskich preCWC. (…)
Ciekawe! Spróbujesz to udowodnić?
PolubieniePolubienie
Pingback: 271 Kuwiek, kuwiekać, kuwikać, skowyt, skowyk, skowytać, skowyczeć, hodowla, hodować, chów, chowanie, chować, *xovati, kumaty, kumać, skumać, schować, schowek, schowanie, zachowanie, zachować, zachowek i inne logiczne problemy ofitzjalnego jęs
Pingback: 279 Odcisk, odciskać, odcisnąć, nacisk, naciskać, nacisnąć, przecisk, przeciskać, przecisnąć, przycisk, przyciskać, przycisnąć, wcisk, wciskać, wcisnąć, wycisk, wyciskać, wycisnąć i inne problemy ofitzjalnego jęsykosnaftzfa | SKRBH
Pingback: 280 Ciśnienie, cieśnina, ciasny, ciasnota, ciasto, cesto, pasta, pásta, pastós, pássō i inne problemy ofitzjalnego jęsykosnaftzfa | SKRBH