291 Pra-Słowiańska końcówka *-jakъ (i te brakujące), jak, jaki, jakiś, *jakъ, *jь, *ís, *yós, jis, jako, ако, *jako, kak, kaki, *kako, *kȃkъ, jakby, jakkolwiek, jakikolwiek, jakość, bylejakość, nijak, nijaki, *kʷ-, nijako, nijakość, niejaki, niejako, kaip, koks, joks, toks i inne problemy ofitzjalnego jęsykosnaftzfa

…..

Aktualizacja 31/03/2021 – Dodałem wzajemnie sprzeczne i logicznie wykluczające się definicje tzw. jotacji, gdzie dźwięk zapisywany jako *j/J ma niby dodatkowo pojawić się (definicja w j. polskim) lub zniknąć (definicja w j. angielskim)!!!

Oto ciąg dalszy wpisu poprzedniego i opisywania końcówek Proto-Slavic. Tym razem jednak omówię tylko jedną końcówkę – *-jakъ. Zawiera ona spółgłoskę j/J przed jej dźwiękiem głównym, niespalatalizowanym, niskoenergetycznym, tzw. centum / kentum, zapisywanym jako *k/K.

Przyjrzę się też dokładniej zaimkom zbudowanym podobnie jak ta końcówka, a także i słowom na nich opartych. O reszcie bardziej złożonych końcówek Proto-Slavic, zawierających ten sam dźwięk główny j.w., napiszę we wpisach kolejnych.

Zwracam uwagę na nijakość logiczną ofitzjalnych wyjaśnień, które się wzajemnie wykluczają. Piję tu cały czas do powstania rzekomych tzw. palatalizacji słowiańskich, jak i tego wszystkiego, co ma niby z nich wynikać, jak np. tzw. jotacja…

A oto niewłaściwe pytania i skrótowe zastawienie najważniejszych danych powiązanych z nimi:

1. Czy zasady odmiany takich samych końcówek polskich słów, a także zaimków, spójników i przysłówków są takie same, czy jednak inne?

2. Dlaczego istnieją ofitzjalnie postacie jak *-jaci, jaki, jacy, *-jaky?

3. Dlaczego w językach polskim i w Proto-Slavic, rzekoma tzw. jotacja raz ofitzjalnie zaszła,.. a raz nie, patrz:

• *-jakъ m (causing iotation of the preceding consonant) Alternative form of *-akъ,
• *jakъ, (from *ja (“this”) +‎ *-kъ. Compare *kakъ, *takъ etc.),
• *ja = *jь (From Proto-Indo-European *ís and Proto-Indo-European *yós),
• jak, jaki, jako i Old Polish: kak, kako, czy Polish: kaki,!!!

4. Dlaczego tzw. jotacja ofitzjalne występuje już wcześniej w:

• Proto-Indo-European, patrz: *yós or *Hyós (Thematisation of *ís.), *ís or *h₁e,
• Prota-Balto-Slavic, patrz *ís?!!

Wyraźnie widać, że postacie z dodatkowym dźwiękiem zapisywanym jako *s/S są wtórne, także i te Proto-Balto-Slavic, itp., patrz tzw. laryngały! Dowodem na wtórność końcówki +*s/S są postacie indo-irańskie, które tej końcówki nie zawierają, patrz:

• Indo-Iranian: *ayám
  • Indo-Aryan: *ayám
    • Sanskrit: अयम् (ayám)
  • Iranian: *ayám
    • Avestan: (aiiə̄m)
    • Kurdish:
      • Northern Kurdish: ê, yê

5. Dlaczego jednocześnie istnieją trzy różne i wzajemnie wykluczające się ofitzjalne odtfoszenia postaci i odmiany tego Proto-Indo-European *ís?!! Czy wszystkie są jednocześnie poprawne i prawdziwe?!!

6. Dlaczego bałtyckie słowa jak kaip, toks, joks, koks mają inną budowę i znaczenia, w porównaniu do polskich / słowiańskich odpowiedników?

Przy okazji, tzw. prawo Wintera nie działa także i w tych przypadkach! Brakuje też odtfoszeń z Proto-Balto-Slavic. Wygląda to na taki tradycyjnie już nijaki ofitzjalny standard…

Poniżej dodane dodatkowo, wzajemnie sprzeczne i logicznie wykluczające się definicje tzw. jotacji:

…..

https://sjp.pwn.pl/sjp/jotacja;2468340.html

jotacja «pojawienie się w wyrazach spółgłoski j, najczęściej przed samogłoskami nagłosowymi, np. jigła zamiast igła»

https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_Proto-Slavic#Iotation

Iotation

In a process called iotation or yodization, *j merged with a previous consonant (unless it was labial), and those consonants acquired a palatal articulation. Compare English yod-coalescence. This change probably did not occur together with the first regressive palatalization, but somewhat later, and it remained productive well into the Late Common Slavic period.

• *tj → *ť
• *dj → *ď
• *stj → *šť (→ presumably šč)
• *zdj → *žď (→ presumably ždž)
• *sj → *š
• *zj → *ž
• *lj → ľ /lʲ/
• *nj → ň /nʲ/
• *rj → ř /rʲ/

The combinations *gt and *kt merged into *ť in Proto-Slavic times and show outcomes identical to *ť in all languages. This combination occurred in a few lexical items (*dъťi „daughter” < *dъkti, *noťь „night” < *noktь), but also occurred in infinitives of verbs with stems ending in -g and -k, which would have originally ended in *-gti and *-kti. This accounts for the irregular infinitive ending some verbs such as Polish móc, Russian мочь from Proto-Slavic *moťi < *mog-ti, where normally these languages have infinitives in -ć and -ть respectively.

In the case of the palatal consonants that had resulted from the first regressive palatalization, the *j simply disappeared without altering the preceding consonant:

• *čj → *č [tʃ]
• *(d)žj → *(d)ž [ʒ]
• *šj → *š [ʃ]
• *ščj → *šč [ʃtʃ]
• *ždžj → *ždž [ʒdʒ]

In both East and South Slavic, labial consonants (*m, *b, *p, *v) were also affected by iotation, acquiring a lateral off-glide ľ /lʲ/:

• *mj → mľ
• *bj → bľ
• *pj → pľ
• *vj → vľ

Many researchers believe that this change actually occurred throughout Proto-Slavic and was later ‚reversed’ in West Slavic and in most dialects of the Eastern subgroup of South Slavic languages (Macedonian and Bulgarian, and the transitional Torlakian dialect) by analogy with related word forms lacking the lateral. The Codex Suprasliensis, for example, has земьꙗ < *zemja (i.e. an intrusive *ь where East and South Slavic languages have *ľ); compare:

• *zemja (→ *zemľa) → *zemьja →
  • Bulgarian: земя [zɛmˈja]
  • Macedonian: земја [ˈzɛmja]
  • Polish: ziemia [ˈʑɛmʲa]
  • Torlakian: zemja [ˈzɛmja]

Some Northern Macedonian dialects, however, acquired an *n (e.g. [ˈzɛmɲa] < *zemja).

A few words with etymological initial *bj- and *pj- are reflected as *bľ- and *pľ- even in West Slavic:

• *pľьvàti „to spit” < PIE *(s)pieHu-, cf. Lithuanian spjáuti.^[53]
• *bľustì „to watch, to perk up” (1sg. *bľudǫ̀) < PIE *bʰeudʰ-.^[54]

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/-jak%D1%8A

Reconstruction:Proto-Slavic/-jakъ

Proto-Slavic

Suffix

*-jakъ m

1. (causing iotation of the preceding consonant) Alternative form of *-akъ

Declension

Declension of *-jakъ (hard o-stem)

	Singular	Dual	Plural
Nominative	*-jakъ	*-jaka	*-jaci
Accusative	*-jakъ	*-jaka	*-jaky
Genitive	*-jaka	*-jaku	*-jakъ
Locative	*-jacě	*-jaku	*-jacěxъ
Dative	*-jaku	*-jakoma	*-jakomъ
Instrumental	*-jakъmь, *-jakomь*	*-jakoma	*-jaky
Vocative	*-jače	*-jaka	*-jaci

^* -ъmь in North Slavic, -omь in South Slavic.

Derived terms

Category Proto-Slavic words suffixed with *-jakъ not found

Descendants

References

• Šekli, Matej (2012) , “Besedotvorni pomeni samostalniških izpeljank v praslovanščini”, in Philological Studies‎^[1] (in Slovene), volume 10, issue 1, Skopje, Perm, Ljubljana, Zagreb, pages 115–32
• Sławski, Franciszek, editor (1974) Słownik prasłowiański (in Polish), volume I, Wrocław: Polska Akademia Nauk, page 89f

---

UWAGA!

Brakuje końcówek jak: *-jacě, *-jacěxъ, *-jaci, *-jaka, *-jakoma, *-jakomь, *-jakomъ, *-jaku, *-jakъ, *-jakъmь, *-jaky!!!

Jak to jest możliwe, że ofitzjalnei w Proto-Slavic istniały jednocześnie końcówki zjotacyzowane i niezjotacyzowane, patrz: *-jakъ i *-akъ?!!

---

…..

Jak / JaK

https://pl.wiktionary.org/wiki/jak

jak (język polski)

syn jak (2.2) ojciec

kwiat jak (2.3) ptak

jak (2.3) na plaży

jak (3.1)

jak (3.2)

wymowa:

IPA: [jak], AS: [i ̯ak] ​^?/i

​^?/i ​^?/i

znaczenia:

zaimek

(1.1) …używany w pytaniach o sposób lub stan

(1.2) …używany w emfatycznych wypowiedziach nt. sposobu lub stanu

(1.3) …używany w zdaniach zależnych jeśli

(1.4) …używany do wprowadzania oznajmujących zdań podrzędnych na ten temat

spójnik

(2.1) …łączący zdania wtrącone

(2.2) …łączący wymieniane elementy

(2.3) …wprowadzający porównanie

(2.4) …wyłączający z zaprzeczonego zdania dany element

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

(3.1) zool. ssak z rodziny pustorożców; zob. też jak w Wikipedii

(3.2) lotn. samolot marki Jak (Jakowlew)

odmiana:

(1.1–4, 2.1–4) nieodm.

(3.1–2)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	jak	jaki
dopełniacz	jaka	jaków
celownik	jakowi	jakom
biernik	jaka	jaki
narzędnik	jakiem	jakami
miejscownik	jaku	jakach
wołacz	jaku	jaki

przykłady:

(1.1) Rośnij kwiecie wysoko, jak pan leży głęboko. (Adam Mickiewicz)

(1.2) Pies wył, i to jak!

(1.3) Jak nie chcesz pracować, to nie dostaniesz zapłaty.

(2.1) Niektóre napoje, jak kawa, mogą uzależniać.

(2.2) Rozumiem norweski jak i szwedzki.

(2.3) Wysoki jak brzoza, a głupi jak koza (przysłowie)

(2.4) Nie pozostało nam nic innego, jak tylko zacząć.

(3.1) Udomowione jaki są zwierzętami jucznymi, poza tym dają mleko i wełnę.

synonimy:

(1.1) reg. śl. jakóż

(1.3) jeśli, skoro

(2.2) zarówno, również, i

(2.4) tylko

(3.1) wół tybetański

antonimy:

(1.1) tak

wyrazy pokrewne:

(1–2)

zaim. jako, jaki

przyim. jako

związki frazeologiczne:

jak nie, to nie • prawda górą lata jak orzeł • jak drozdy śpiewają na wierzchołkach drzew, wiosna wnet; a jak między gałęziami, to jeszcze het • rozpuszczony jak dziadowski bicz • krajobraz jak po bitwie • lubić jak psy dziada w ciasnej ulicy • piękny jak sen • ubogi jak mysz kościelna • leżeć jak skóra z diabła • patrzeć jak w obrazek • czekać jak Żydzi Mesjasza • jak ta lala

etymologia:

(3.1) ang. yak < tyb. གཡག་ (gyag)

uwagi:

(1.1) przy pytaniach zwykle odpowiedź wyrażona przez przysłówek

(3.1) zobacz też: Indeks:Polski – Ssaki

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) how; (1.2) how; (1.4) as… as; (2.1) as, like; (2.2) as well as; (2.3) like; (2.4) but; (3.1) yak
• arabski: (1.1–2) كيف (kaif)
• białoruski: (1.1) як; (1.2) як; (1.3) калі; (2.1) як; (2.2) так… як і…; (2.3) як; (2.4) як; (3.1) як
• chorwacki: (2.3) kao
• czeczeński: (2.3) санна
• dolnołużycki: (1.1) kak; (2.1) ako, kaž; (2.2) ako, kaž; (2.3) ako, kaž
• duński: (1.1) hvordan; (2.1) som; (2.2) såvel som; (2.3) som
• esperanto: (1) kiel; (3.1) gruntbovo, poefago
• estoński: (1.1) kuidas
• francuski: (1.1) comme; (1.2) comment; (1.3) si; (2.1) comme; (2.2) comme; (2.3) comme; (2.4)comme; (3.1) yack m
• hawajski: (1.1) pehea; (2.3) me, ʻoe
• hebrajski: (1.1) איך (ejch)
• hiszpański: (1.1) cómo; (2.1) como; (2.2) como; (2.3) que, como; (2.4) excepto, salvo
• holenderski: (1.1) hoe
• interlingua: (2.3) como
• islandzki: (1.2) hvernig; (2.3) eins, svo
• kataloński: (3.1) iac m
• kirgiski: (3.1) топоз
• litewski: (1.1) kaip; (2.3) kaip
• łaciński: (1.1) sicut; (1.2) quam; (1.3) quam; (1.4) sicut
• niemiecki: (1.1) wie; (1.2) wie; (1.3) wenn; (2.1) wie; (2.3) wie; (2.4) als; (3.1) Jak m, Yak m
• norweski (bokmål): (2.3) som
• nowogrecki: (1.3) όπως; (3.1) γιακ n
• pali: (1) yathā
• portugalski: (1.1) como; (1.2) como; (1.3) como
• rosyjski: (1.1) как; (2.3) будто; (3.1) як m
• rumuński: (1.1) cum
• suahili: (1.1) vipi
• susu: (1.1) di
• szwedzki: (1.1) hur; (1.4) som; (2.1) liknande; (2.3) som; (3.1) jak
• tuvalu: (1.1) pefea
• tybetański: (3.1) གཡག་
• węgierski: (3.1) jak
• wilamowski: (1.1) wi?; (1.2) wi?
• włoski: (1.1) come; (3.1) yak m
• wolof: (1.1) ni

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/jak#Polish

jak

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /jak/

Etymology 1

From Proto-Slavic *jako (“how, in which way”).

Pronoun

jak

1. how

   Jak masz na imię? ― What’s your name? (informal)

   Jak się masz? ― How are you? (informal)

   Jak to zrobiłeś? ― How did you do that?

Related terms

• jaki, jaka, jakie
• tak

Conjunction

jak

1. as

   Jak widać, jeszcze nie skończyłam. ― As you can see, I haven’t finished yet.

   Jego ojciec jest silny jak wół. ― His father is strong as an ox.

2. like

   Wyglądasz jak obcokrajowiec. ― You look like a foreigner.

3. (colloquial) when; replaces kiedy, gdy

   Jak byłem w lesie, to widziałem niedźwiedzia. ― When I was in the forest, I saw a bear.

4. (colloquial) if; replaces jeśli, jeżeli

   Jak będziesz dalej tak robiła, to w końcu cię rzuci. ― If you keep doing that, he’ll eventually dump you.

5. (colloquial) than; replaces niż

   Typ nie miał więcej jak metr sześćdziesiąt. ― The guy was no taller than five feet three.

…..

Jaki / JaKi

https://pl.wiktionary.org/wiki/jaki

jaki (język polski)

wymowa:

​^?/i, IPA: [ˈjäci], AS: [i ̯äḱi], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.

​^?/i

znaczenia:

zaimek

(1.1) …służący do pytania o cechę wyrażoną zwykle w przymiotniku

(1.2) …służący do rozpoczynania zdań podrzędnych dotyczących cechy

(1.3) …służący do rozpoczynania pytań o sprecyzowanie elementu

rzeczownik, forma fleksyjna

(2.1) lm od: jak

odmiana:

(1) jak przymiotnik jak|i, ~a, ~ie, jacy, ~ie; opis polskich zaimków na stronie aneksu

przykłady:

(1.1) — Jaka jest żona Krzysztofa? — Ona jest bardzo ładna.

(1.1) — Jaki dziś jest dzień? — Sobota.

(1.2) Nie wiem, jaka jutro będzie pogoda.

synonimy:

(1.3) który

wyrazy pokrewne:

przysł. jak

przym. jakiś, jakikolwiek

przyim. jako

zaim. jak, jakiś, jakikolwiek

rzecz. bylejakość ż

etymologia:

---

W polszczyźnie od XV wieku; w XIV wieku występowały formy jako, jeko w funkcji dzisiejszego jak; z prasł. *jakъ → jaki, który, utworzonego od prasł. *jъ– < praindoeur. *jo–^[1].

---

uwagi:

zobacz też: „jak” (zaimek i rzeczownik)

tłumaczenia:

(1.3) zobacz listę tłumaczeń w haśle: który

• angielski: (1.1) what (… like), what kind of; (1.2) what (… like), what kind of
• baskijski: (1.1) nolako, zer; (1.2) nolako, zer
• dolnołużycki: (1.1) kaki; (1.2) kakiž
• duński: (1.1) hvordan, hvilken, hvor for en/et
• esperanto: (1.1) kia; (1.2) kia
• estoński: (1.1) milline
• francuski: (1.1) quel; (1.2) quel
• islandzki: (1.1) hvaða; (1.2) hvaða
• jidysz: (1.1) וואָס פֿאַר אַ (wos far a), וואָסער (woser); (1.2) וואָס פֿאַר אַ (wos far a), וואָסער (woser)
• kazachski: (1.1) қандай; (1.2) қандай
• niemiecki: (1.1) welcher, was für ein, wie; (1.2) welcher, was für ein, wie
• tahitański: (1.1) teihea
• ukraiński: (1.1) який
• węgierski: (1.1) milyen
• wilamowski: (1.1) wyłer, wos fiyr aener, wi; (1.2) wyłer, wos fiyr aener, wi
• włoski: (1.1) che; (1.2) che
• wolof: (1.1) ban

źródła:

1. ↑ Hasło jaki w: Izabela Malmor, Słownik etymologiczny języka polskiego, Wydawnictwo Szkolne PWN ParkEdukacja, Warszawa-Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2.

---

UWAGA!

Jak to możliwe, że polskie słowo jaki, ofitzjalnie jednocześnie pochodzi:

• wg polskojęzycznej wikipedii z jakoś, kiedyś już „pierwotnie proto-indo-europejsko zjotacyzowanej” postaci *jakъ, patrz: W polszczyźnie od XV wieku; w XIV wieku występowały formy jako, jeko w funkcji dzisiejszego jak; z prasł.  *jakъ → jaki, który, utworzonego od prasł. *jъ– < praindoeur. *jo–^[1].,
• wg angielskiej wikipedii (patrz poniżej) z postaci niezjotacyzowanej, patrz: From Proto-Slavic *akъ?!!

---

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/jaki

jaki

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *akъ

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈja.kʲi/

Pronoun

jaki m sg

1. what, which kind of (referring to an undetermined set of possible answers)

Declension

declension of jaki

case	singular				plural
	masculine personal/animate	masculine inanimate	neuter	feminine	virile	nonvirile
nominative, vocative	jaki		jakie	jaka	jacy	jakie
genitive	jakiego			jakiej	jakich
dative	jakiemu				jakim
accusative	jakiego	jaki	jakie	jaką	jakich	jakie
instrumental	jakim				jakimi
locative				jakiej	jakich

See also

• który, która, które

Further reading

• jaki in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• jaki in Polish dictionaries at PWN

---

UWAGA!

To Proto-Slavic *akъ przenosi tu:

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/jak%D1%8A

Reconstruction:Proto-Slavic/jakъ

(Redirected from Reconstruction:Proto-Slavic/akъ)

(…) (patrz poniżej)

---

…..

Jakiś / JaKi+S’

https://pl.wiktionary.org/wiki/jaki%C5%9B#pl

jakiś (język polski)

wymowa:

​^?/i, IPA: [ˈjäciɕ], AS: [i ̯äḱiś], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.

znaczenia:

zaimek przymiotny nieokreślony

(1.1) bliżej nieokreślony, bliżej nieznany

odmiana:

(1.1) opis polskich zaimków na stronie aneksu

przykłady:

(1.1) Wczoraj przez całe miasto łaził za mną jakiś facet.

synonimy:

(1.1) pewien, nieokreślony, reg. śl. kierysikej, reg. śl. kierysi, gw. (Śląsk Cieszyński) jakisikej

wyrazy pokrewne:

przysł. jakoś

zaim. jakoś, jaki

partyk. jakoś

tłumaczenia:(edytuj)

• albański: (1.1) një
• angielski: (1.1) some, a/an, any
• arabski: (1.1) ما
• białoruski: (1.1) нейкі, якісьці
• czeski: (1.1) nějaký
• duński: (1.1) en/et, nogen/noget, en/et eller anden/andet
• esperanto: (1.1) iu
• francuski: (1.1) quelconque
• hiszpański: (1.1) un
• jidysz: (1.1) ערגעץ אַ (ergec a), געוויס (gewis)
• kataloński: (1.1) algun
• łaciński: (1.1) quidam
• niemiecki: (1.1) irgendein, ein
• pruski: (1.1) ainuntkawīds
• rosyjski: (1.1) какой-то
• szwedzki: (1.1) någon, viss
• ukraiński: (1.1) якийсь
• węgierski: (1.1) egy
• wilamowski: (1.1) etłiḱ
• włoski: (1.1) alcuno, qualche

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/jaki%C5%9B

jakiś

Polish

Etymology

From jaki +‎ -ś.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈja.kʲiɕ/

Pronoun

jakiś m (feminine jakaś, neuter jakieś, plural jacyś or jakieś)

1. some; unspecified member of the category described by the following word

   W ogrodzie widziałem jakieś zwierzę.

   I saw some animal in the garden. (and I’m not sure what it was)

   Jeśli będziesz w sklepie, to kup jakąś herbatę.

   If you visit a store, buy some tea. (any tea will do)

Declension

declension of jakiś

	m	f	n	vir pl	nvir pl
nominative	jakiś	jakaś	jakieś	jacyś	jakieś
genitive	jakiegoś	jakiejś	jakiegoś	jakichś	jakichś
dative	jakiemuś	jakiejś	jakiemuś	jakimś	jakimś
accusative	jakiegoś/jakiś	jakąś	jakieś	jakichś	jakieś
instrumental	jakimś	jakąś	jakimś	jakimiś	jakimiś
locative	jakimś	jakiejś	jakimś	jakichś	jakichś
vocative	—	—	—	—	—

In the accusative, the form jakiegoś is used for masculine personal and masculine animate nouns, while jakiś is used for masculine inanimate nouns.

Synonyms

• pewien

Further reading

• jakiś in Polish dictionaries at PWN

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/jak%D1%8A

Reconstruction:Proto-Slavic/jakъ

(Redirected from Reconstruction:Proto-Slavic/akъ)

Proto-Slavic

Etymology

---

From *ja (“this”) +‎ *-kъ. Compare *kakъ, *takъ etc.^[1]

---

Determiner

*jakъ^[2][3]

1. of this kind

   Synonym: *kakъ

2. of what/which kind (interrogative, relative)

   Synonym: *kakъ

Declension

Declension of *jakъ (hard pronominal)

Singular	Masculine	Feminine	Neuter
Nominative	*jakъ	*jaka	*jako
Accusative	*jakъ	*jakǫ	*jako
Genitive	*jakogo	*jakoję	*jakogo
Locative	*jakomь	*jakojь	*jakomь
Dative	*jakomu	*jakojь	*jakomu
Instrumental	*jacěmь	*jakojǫ	*jacěmь
Dual	Masculine	Feminine	Neuter
Nominative	*jaka	*jacě	*jacě
Accusative	*jaka	*jacě	*jacě
Genitive	*jakoju	*jakoju	*jakoju
Locative	*jakoju	*jakoju	*jakoju
Dative	*jacěma	*jacěma	*jacěma
Instrumental	*jacěma	*jacěma	*jacěma
Plural	Masculine	Feminine	Neuter
Nominative	*jaci	*jaky	*jaka
Accusative	*jaky	*jaky	*jaka
Genitive	*jacěxъ	*jacěxъ	*jacěxъ
Locative	*jacěxъ	*jacěxъ	*jacěxъ
Dative	*jacěmъ	*jacěmъ	*jacěmъ
Instrumental	*jacěmi	*jacěmi	*jacěmi

Derived terms

• *jako (“how”)

See also

• *jь, *čьjь, *jьnъ, *kъjь, *onъ, *ovъ, *sь, *tъ, *vьśь
• *jakъ, *jьnakъ, *kakъ, *onakъ, *ovakъ, *sicь, *takъ, *vьśakъ
• *koterъ, *jeterъ

Descendants

• East Slavic:
  • Belarusian: які́ (jakí)
  • Rusyn: якы́й (jakŷ́j)
  • Ukrainian: яки́й (jakýj)
• South Slavic:
  • Old Church Slavonic:

    Old Cyrillic: ꙗкъ (jakŭ)

    Glagolitic: [Term?]

  • Bulgarian: як (jak, “strong”)
  • Macedonian: јак (jak, “strong, fertile”)
  • Serbo-Croatian:

    Cyrillic: ја̑к (“strong”)

    Latin: jȃk (“strong”)

  • Slovene: jȃk (“strong, prominent, neat”) (tonal orthography)
• West Slavic:
  • Czech: jaký
  • Kashubian: jaczi
  • Polabian: joťĕ
  • Polish: jaki
  • Slovak: aký
  • Sorbian:
    • Lower Sorbian: jaki (obsolete)
    • Upper Sorbian: jakny (“prominent, strong, good”)

Further reading

• Trubačóv, Oleg, editor (1981) , “*jakъ(jь)”, in Etimologičeskij slovarʹ slavjanskix jazykov [Etymological dictionary of Slavic languages] (in Russian), volume 8, Moscow: Nauka, page 171

References

1. ^ Antoine Meillet (1934) Общеславянский язык (in Russian), translated from French, 2nd edition, Moscow: Прогресс, published 2001, →ISBN, page 354
2. ^ Derksen, Rick (2008) , “*akъ”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 28: “prn. ‘such as’”
3. ^ Olander, Thomas (2001) , “jakъ jaka jako”, in Common Slavic accentological word list, Copenhagen: Editiones Olander: “c (SA 36, 109, 200; PR 139)”

---

UWAGA!

Jak to możliwe, że Proto-Slavic *jakъ pochodzi od niezmiennie pierwotnie zjotacyzowanego Proto-Slavic *ja (“this”) +‎ *-kъ, a nie pochodzi podobnie jak jaki, od rzekomo wtórnie później zjotacyzowanego Proto-Slavic *akъ, patrz powyżej?!!

To *ja przekierowuje na stronę poniżej.

---

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/j%D1%8C

Reconstruction:Proto-Slavic/jь

Proto-Slavic

Etymology

From Proto-Indo-European *ís and Proto-Indo-European *yós.

Determiner

*jь^[1][2]

1. this

Declension

Declension of *jь (soft pronominal)

Singular	Masculine	Feminine	Neuter
Nominative	*jь	*ja	*je
Accusative	*jь	*jǫ	*je
Genitive	*jego	*jeję	*jego
Locative	*jemь	*jejь	*jemь
Dative	*jemu	*jejь	*jemu
Instrumental	*jimь	*jejǫ	*jimь
Dual	Masculine	Feminine	Neuter
Nominative	*ja	*ji	*ji
Accusative	*ja	*ji	*ji
Genitive	*jeju	*jeju	*jeju
Locative	*jeju	*jeju	*jeju
Dative	*jima	*jima	*jima
Instrumental	*jima	*jima	*jima
Plural	Masculine	Feminine	Neuter
Nominative	*ji	*ję	*ja
Accusative	*ję	*ję	*ja
Genitive	*jixъ	*jixъ	*jixъ
Locative	*jixъ	*jixъ	*jixъ
Dative	*jimъ	*jimъ	*jimъ
Instrumental	*jimi	*jimi	*jimi

In the relative function, *jь was supplemented with *že; see *jь že.

Derived terms

• *jakъ, *jako
• *jь že (“who (relative pronoun)”)

See also

• *jь, *čьjь, *jьnъ, *kъjь, *onъ, *ovъ, *sь, *tъ, *vьśь
• *jakъ, *jьnakъ, *kakъ, *onakъ, *ovakъ, *sicь, *takъ, *vьśakъ
• *koterъ, *jeterъ

Further reading

• Trubačóv, Oleg, editor (1981) , “*jь (že), *ja (že), *je (že)”, in Etimologičeskij slovarʹ slavjanskix jazykov [Etymological dictionary of Slavic languages] (in Russian), volume 08, Moscow: Nauka, page 204

Pronoun

*jь^[1][2]

1. he

Declension

Declension of *jь (soft pronominal)

Singular	Masculine	Feminine	Neuter
Nominative	*jь	*ja	*je
Accusative	*jь	*jǫ	*je
Genitive	*jego	*jeję	*jego
Locative	*jemь	*jejь	*jemь
Dative	*jemu	*jejь	*jemu
Instrumental	*jimь	*jejǫ	*jimь
Dual	Masculine	Feminine	Neuter
Nominative	*ja	*ji	*ji
Accusative	*ja	*ji	*ji
Genitive	*jeju	*jeju	*jeju
Locative	*jeju	*jeju	*jeju
Dative	*jima	*jima	*jima
Instrumental	*jima	*jima	*jima
Plural	Masculine	Feminine	Neuter
Nominative	*ji	*ję	*ja
Accusative	*ję	*ję	*ja
Genitive	*jixъ	*jixъ	*jixъ
Locative	*jixъ	*jixъ	*jixъ
Dative	*jimъ	*jimъ	*jimъ
Instrumental	*jimi	*jimi	*jimi

Already in Old Church Slavonic, the nominative forms of this pronoun had mostly fallen out of use, and were supplanted by reflexes of *onъ (“that over there”) and *tъ (“this, that”). It’s not certain whether this had already happened within Proto-Slavic but it is likely.

Following a preposition, a prothetic n- is attached to the pronoun in many Slavic languages, including Old Church Slavonic. This probably arose through resegmentation of prepositions that originally ended in -n; through the law of open syllables, it became preferable to consider the final consonant as part of the next syllable, so it was shifted onto the pronoun.

Descendants

In all of the descendants, the forms of this pronoun have become part of a suppletive paradigm, and are combined with a nominative form from an unrelated root. The following lists the nominative form of the paradigms that have incorporated forms of *jь as their non-nominative case forms.

• East Slavic:
  • Belarusian: ён (jon)
  • Russian: он (on)
  • Ukrainian: він (vin)

• South Slavic:
  • Old Church Slavonic: и (i) (some nominative forms preserved)
  • Bulgarian: той (toj)
  • Macedonian: тој (toj)
  • Serbo-Croatian:

    Cyrillic: о̑н

    Latin: ȏn

  • Slovene: ȍn (tonal orthography)

• West Slavic:
  • Czech: on
  • Kashubian: òn
  • Polish: on
  • Slovak: on

Further reading

• Trubačóv, Oleg, editor (1981) , “*jь (že), *ja (že), *je (že)”, in Etimologičeskij slovarʹ slavjanskix jazykov [Etymological dictionary of Slavic languages] (in Russian), volume 08, Moscow: Nauka, page 204
• Vasmer, Max (1964–1973) , “он”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Oleg Trubačóv, Moscow: Progress

References

1. ↑ ^{Jump up to:1.0 1.1} Derksen, Rick (2008) , “*jь(že)”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 208: “prn.”
2. ↑ ^{Jump up to:2.0 2.1} Olander, Thomas (2001) , “jь ja je”, in Common Slavic accentological word list, Copenhagen: Editiones Olander: “he: cf. Table X (SA 35f., 244; PR 138)”

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/%C3%ADs

Reconstruction:Proto-Indo-European/ís

Proto-Indo-European

Pronoun

*ís or h₁e

1. the (just named, anaphoric). This demonstrative was used instead of a third-person pronoun.

Declension

Andrew Sihler‚s reconstruction
	Singular			Plural
	masculine	feminine	neuter	masculine	feminine	neuter
nominative	*ís	*íh₂	*íd	*éyes	*íh₂es	*íh₂
accusative	*ím	*íh₂m	*íd	*íns	*íh₂ms	*íh₂
genitive	*ésyo	*ésyeh₂s	*ésyo	*éysom	*éysom	*éysom
ablative	*ésmod	*ésyeh₂s	*ésyo	*éysom	*éysom	*éysom
dative	*ésmey	*ésyeh₂ey	*ésmey	*eybʰ-	*eybʰ-	*eybʰ-
locative	*ésmi	*?	*ésmi	*eysu	*eysu	*eysu

Donald Ringe‚s reconstruction
	Singular			Plural
	masculine	feminine	neuter	masculine	feminine	neuter
nominative	*éy	*íh₂	*íd	*éyes	*íh₂es (?)	*íh₂
accusative	*ím	*íh₂m̥	*íd	*íns	*íh₂n̥s (?)	*íh₂
genitive	*ésyo	*ésyeh₂s	*ésyo	*éysoHom	*íh₂soHom	*éysoHom
ablative	*ésmead (?)	*ésyeh₂s	*ésmead (?)	*éymos	*íh₂mos	*éymos
dative	*ésmey	*ésyeh₂ey	*ésmey	*éymos	*íh₂mos	*éymos
locative	*ésmi	*ésyeh₂(i)	*ésmi	*éysu	*íh₂su	*éysu
instrumental	*íh₁	?	*íh₁	*éybʰi	*íh₂bʰi	*éybʰi

Robert Beekes‚ reconstruction
	Singular			Plural
	masculine	feminine	neuter	masculine	feminine	neuter
nominative	*h₁e	*ih₂	*id	*h₁ey	*ih₂es	*ih₂
accusative	*im	*ih₂m̥	*id	*ins	*ih₂n̥s	*ih₂
genitive	*h₁éso	*h₁eseh₂s (?)	*h₁éso	*h₁éso(m)	*h₁éso(m)	*h₁éso(m)
ablative	*h₁esmōd	*h₁esmōd	*h₁esmōd	*h₁eyos	*h₁eyos	*h₁eyos
dative	*h₁esmōy	*h₁esieh₂ey	*h₁esmōy	*h₁eymus	*h₁eymus	*h₁eymus
locative	*h₁esmi	*h₁esyeh₂i	*h₁esmi	*h₁eysu	*h₁eysu	*h₁eysu
instrumental	*h₁ey (?)	*h₁ey (?)	*h₁ey (?)	*h₁eybʰi	*h₁eybʰi	*h₁eybʰi

Derived terms

• *yós
• *óynos, *óywos, *óykos
• *h₁i-tero-
  • Indo-Iranian: *Hítaras
    • Indo-Aryan: *Hítaras
      • Sanskrit: इतर (ítara)
        • Pali: itara
    • Iranian: *Hítarah
      • Gurani: تر‎ (tir)
      • Kurdish:

        Central Kurdish: تر‎ (tir)

        Southern Kurdish: تر‎ (tir)

  • Italic:
    • Latin: iterum
• *h₁i-wr̥
  • Hittite: 𒄿𒉿𒅈

Descendants

• Balto-Slavic: *is
  • Latgalian: is, jis, jei
  • Lithuanian: jis
  • Slavic: *jь (< *yós)
• Celtic: *es
  • Old Irish: é, sí, ed
  • Middle Welsh: ef, hi, wy
• Germanic: *iz
• Indo-Iranian: *ayám
  • Indo-Aryan: *ayám
    • Sanskrit: अयम् (ayám)
  • Iranian: *ayám
    • Avestan: (aiiə̄m)
    • Kurdish:
      • Northern Kurdish: ê, yê
• Italic: *is
  • Old Latin:
    • Latin: is, ea, id
  • Old Latin: im/em (accusative case)
    • Latin: (inter)im, in(de), (īd)em, (tam)en
• Unsorted formations
  • Germanic: *ja
  • Hellenic:
    • Ancient Greek: ἴα (ía) (Hom.f. „one”, from *íh₂), εἰ (ei), ἐπεί (epeí), εἶτα (eîta), εἴθε (eíthe), ἔνθα (éntha),  ἔνθεν (énthen)
  • Indo-Iranian:
    • Punjabi: ਇਸ (isa), ਇਹ (iha)
    • Sanskrit: अतस् (átas), अत्र (átra), अथ (átha), अथा (áthā), अद्धा (addhā́), अध (ádha), अह (áha), अधा (ádhā), आद् (ā́d), इतस् (itás), इतर (ítara), इति (íti), इत्थम् (itthám), इत्था (itthā́), इदा (idā́), इव (iva), इह (ihá), ईम् (īm)
  • Italic:
    • Latin: iste, ipse, ibī, ita, item, ecce

References

• Ringe, Donald (2006) From Proto-Indo-European to Proto-Germanic (A Linguistic History of English; 1)‎^[1], Oxford: Oxford University Press, →ISBN, page 56f
• Beekes, Robert S. P. (2011) Comparative Indo-European Linguistics: An Introduction, revised and corrected by Michiel de Vaan, 2nd edition, Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, pages 227–229
• Sihler, Andrew L. (1995) New Comparative Grammar of Greek and Latin, Oxford, New York: Oxford University Press, →ISBN
• Pokorny, Julius (1959) Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume I, Bern, München: Francke Verlag, page 281
• Martínez García, Javier; de Vaan, Michiel (2014) Introduction to Avestan (Brill Introductions to Indo-European Languages; 1)‎^[2], Brill, →ISBN, page 73

---

UWAGA!

Jak widać powyżej, jednocześnie istnieją trzy różne i wzajemnie wykluczające się ofitzjalne odtfoszenia! Czy wszystkie są jednocześnie poprawne i prawdziwe?!!

Dodatkowo wyraźnie widać, że postacie z dodatkowym dźwiękiem zapisywanym jako *s/S są wtórne, także i te Proto-Balto-Slavic, itp., patrz *ís or *h₁e zawierająca tzw. laryngały!!!

Dowodem na wtórność końcówki +*s/S są postacie indo-irańskie, które tej końcówki nie zawierają, patrz:

• Indo-Iranian: *ayám
  • Indo-Aryan: *ayám
    • Sanskrit: अयम् (ayám)
  • Iranian: *ayám
    • Avestan: (aiiə̄m)
    • Kurdish:
      • Northern Kurdish: ê, yê

---

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/y%C3%B3s

Reconstruction:Proto-Indo-European/yós

Proto-Indo-European

Etymology

Thematisation of *ís.^[1]

Pronoun

*yós or *Hyós^[1][2]

1. that, who, which (relative)

Inflection

Thematic pronominal
masculine	singular	dual	plural
nominative	*yós	*yóh₁	*yóy
accusative	*yóm	*yóh₁	*yóms
genitive	*yósyo	*?	*yóysoHom
ablative	*yósmead	*?	*yóymos
dative	*yósmey	*?	*yóymos
locative	*yósmi	*?	*yóysu
instrumental	*yónoh₁	*?	*yṓys
feminine	singular	dual	plural
nominative	*yéh₂	*?	*yéh₂es
accusative	*yā́m	*?	*yéh₂m̥s
genitive	*yósyeh₂s	*?	*yéh₂soHom
ablative	*yósyeh₂s	*?	*yéh₂mos
dative	*yósyeh₂ey	*?	*yéh₂mos
locative	*yósyeh₂	*?	*yéh₂su
instrumental	*yéh₂(e)h₁	*?	*yéh₂bʰi
neuter	singular	dual	plural
nominative	*yód	*yóy	*yéh₂
accusative	*yód	*yóy	*yéh₂
genitive	*yósyo	*?	*yóysoHom
ablative	*yósmead	*?	*yóymos
dative	*yósmey	*?	*yóymos
locative	*yósmi	*?	*yóysu
instrumental	*yónoh₁	*?	*yṓys

Derived terms

• *yo-yo-
  • Hellenic: *hoī́os
    • Ancient Greek: οἷος (hoîos)
• *yo-ty-o
  • Hellenic: *hótsos
    • Ancient Greek: ὅσος (hósos)
• *yeh₂-wot
  • Hellenic: [Term?]
    • Ancient Greek: ἧος (hêos), ἕως (héōs)
  • Indo-Iranian: [Term?]
    • Indo-Aryan: [Term?]
      • Sanskrit: यावत् (yāvat)

Descendants

• Balto-Slavic:
  • Slavic: *jь (partially)
• Celtic: *yos, -yo
  • Celtiberian: ios
  • Gaulish: -ío
• Hellenic: *yós
  • Ancient Greek: ὅς (hós)
• Indo-Iranian: *Hyás
• Italic:
  • Latin: iam (< *jā́m)
• Phrygian: ιος (ios /jos/)
• Unsorted formations:
  • Germanic: *ja
  • Hellenic:
    • Ancient Greek: ὡς (hōs) ὅστις (hóstis), ἡλίκος (hēlíkos), ἡνίκα (hēníka), ἦμος (êmos)

References

1. ↑ ^{Jump up to:1.0 1.1} Sihler, Andrew L. (1995) New Comparative Grammar of Greek and Latin, Oxford, New York: Oxford University Press, →ISBN, page 396
2. ^ Ringe, Donald (2006) From Proto-Indo-European to Proto-Germanic (A Linguistic History of English; 1)‎^[1], Oxford: Oxford University Press, →ISBN

---

UWAGA!

Widoczne wtórne ubezdźwięcznienia, patrz: Proto-Indo-European *yós or *Hyós > Ancient Greek: οἷος (hoîos), ἧος (hêos), ἕως (héōs), ἧος (hêos), ἕως (héōs), ὅς (hós), Indo-Iranian: *Hyás, itp.

---

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Balto-Slavic/is&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Balto-Slavic/is.

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/jis

jis (język litewski)

znaczenia:

zaimek osobowy

(1.1) on (zaimek osobowy, trzecia osoba liczby pojedynczej rodzaju męskiego)

odmiana:

(1.1) lp jis, jo, jam, jį, juo, jame, -; lm zob. jie

przykłady:

(1.1) Jis turi rankoje knygą. → On trzyma w ręce książkę.

uwagi:

(1.1) zobacz też: aš • tu • jis • ji • mes • jūs • jie • jos • Aneks:Język litewski – zaimki

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/jis#Lithuanian

jis

Latgalian

Pronunciation

• IPA^(key): /jisʲ/

Pronoun

jis m

1. (third-person masculine singular) he

Declension

declension of jis

nominative	jis
genitive	juo
dative	jam
accusative	jū
instrumental	jū
locative	jimā

---

Lithuanian

Alternative forms

• jisai (colloquial)

Etymology

From Proto-Balto-Slavic *is; compare Proto-Slavic *jь (“he, she, it”) > Old Church Slavonic и (i), Czech jenž, jež (“that, who”). In the modern Slavic languages, these forms are reflected only in the oblique forms of *onъ; see for more. Ultimately from Proto-Indo-European *éy *h₁é (“this one, he”); compare Latin is (“he”), Gothic 𐌹𐍃 (is, “he”), Sanskrit अयम्  (ayám, “this one”).

Pronunciation

• IPA^(key): /jɪs/

Pronoun

jìs m

1. he, it (third-person masculine singular pronoun)

Declension

declension of jis

	singular		dual		plural
nominative	jìs		juõdu, jiẽdu		jiẽ
genitive	jõ		jų̃dviejų		jų̃
dative	jám		jiẽdviem		jíems
accusative	jį̃		juõdu		juõs
instrumental	juõ		jiẽmdviem		jaĩs
locative	jamè		juõdviese		juosè

Derived terms

• juoba
• (possibly): jog, joks, jei

See also

Lithuanian personal pronouns

	singular (vienaskaita)					dual (dviskaita)							plural (daugiskaita)					reflexive (sangrąžiniai)
	1st person (pirmasis asmuo)	2nd person (antrasis asmuo)	3rd person (trečiasis asmuo)			1st person		2nd person		3rd person			1st person	2nd person	3rd person
			m	f		m	f	m	f	m	f				m	f
nominative (vardininkas)	àš	tù	jìs, jisaĩ	jì, jinaĩ		mùdu	mùdvi	jùdu	jùdvi	juõdu, jiẽdu	jiẽdvi		mẽs	jū̃s	jiẽ	jõs		–
genitive (kilmininkas)	manę̃s	tavę̃s	jõ	jõs		mùdviejų		jùdviejų		jų̃dviejų			mū́sų	jū́sų	jų̃			savę̃s
dative (naudininkas)	mán	táu	jám	jái		mùdviem		jùdviem		jõdviem			mùms	jùms	jíems	jóms		sáu
accusative (galininkas)	manè	tavè	jį̃	ją̃		mùdu	mùdvi	jùdu	jùdvi	juõdu	jiẽdvi		mùs	jùs	juõs	jàs		savè
instrumental (įnagininkas)	manimì, manim̃	tavimì, tavim̃	juõ	jà		mùdviem		jùdviem		jõdviem			mumìs	jumìs	jaĩs	jomìs		savimì, savim̃
locative (vietininkas)	manyjè, manỹ	tavyjè, tavỹ	jamè	jojè		mùdviese		jùdviese		jiẽdviese			mumysè	jumysè	juosè	josè		savyjè, savỹ
possessive (savybiniai)	màno	tàvo	jõ	jõs		mùdviejų		jùdviejų		jų̃dviejų			mū́sų	jū́sų	jų̃			sàvo

---

UWAGA!

Proto-Slavic *jь (“he, she, it”)

Wygląda na to, że *jь, czyli niby „on”, może ofitzjalnie znaczyć i „ona” i „to”…

---

…..

Jako / JaKo

https://pl.wiktionary.org/wiki/jako#pl

jako (język polski)

wymowa:

​^?/i, IPA: [ˈjakɔ], AS: [i ̯ako]

znaczenia:

przyimek

(1.1) używany do określania roli, stanowiska, znaczenia itp., które sprawuje podmiot

spójnik, zaimek

(2.1) przest. jak

odmiana:

(1) nieodm.

przykłady:

(1.1) Od lipca pracuję jako kierowca prezydenta.

(2.1) Jako ślubowałem, tak zrobię!

składnia:

(1.1) jako + M.

synonimy:

(2.1) jak

wyrazy pokrewne:

zaim. jak, jaki, jakóż

związki frazeologiczne:

(2.1) jako taki • jako tako

uwagi:

(1.1) Nie należy nadużywać tego słowa, np. zamiast wystąpił jako pierwszy należy mówić wystąpił pierwszy^[1].

tłumaczenia:

(2.1) zobacz listę tłumaczeń w haśle: jak

• angielski: (1.1) as
• baskijski: (1.1) bezala, gisa
• chorwacki: (1.1) kao
• dolnołużycki: (1.1) ako; (2.1) ako
• duński: (1.1) som; (2.1) som
• esperanto: (1.1) kiel
• francuski: (1.1) comme
• hiszpański: (1.1) como
• niemiecki: (1.1) als
• norweski (bokmål): som
• nowogrecki: (1.1) σαν; (2.1) όπως
• rosyjski: (1.1) в качестве
• staro-cerkiewno-słowiański: ако
• szwedzki: (1.1) som, såsom, i egenskap av något
• wilamowski: wii

źródła:

1. ↑ Danuta Siadek, Panna jak wanna i inne recepty na czasie, „Przekrój” nr 221, 3 lipca 1949, s. 7.

---

UWAGA!

Postać staro-cerkiewno-słowiańska ако jest niezjotacyzowana,.. podczas gdy wg angielskiej wikipedii pochodzi od zjotacyzowanej postaci, patrz poniżej!!!

---

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/jako

jako

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *jako.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈja.kɔ/

Preposition

jako (+ Nominative)

1. as

Conjunction

jako

1. as

Further reading

• jako in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• jako in Polish dictionaries at PWN

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/%D0%B0%D0%BA%D0%BE

ако (język bułgarski)

transliteracja:

ako

znaczenia:

spójnik

(1.1) jeśli, jeżeli

---

ако (język staro-cerkiewno-słowiański)

transliteracja:

ako

znaczenia:

przysłówek

(1.1) jako

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/jako

Reconstruction:Proto-Slavic/jako

Proto-Slavic

Etymology

From *jakъ.^[1]

Adverb

*jako

1. (interrogative, relative) how, in which way

Synonyms

• *kako

Descendants

• East Slavic:
  • Old East Slavic: яко (jako)
    • Russian: яко (jako) (archaic)
    • Belarusian: як (jak)
    • Ukrainian: як (jak)
• South Slavic:
  • Old Church Slavonic:

    Old Cyrillic: ꙗко (jako)

    Glagolitic: [Term?]

  • Bulgarian: ако (ako, “if”)
  • Macedonian: ако (ako, “if”)
  • Serbo-Croatian:

    Cyrillic: а̏ко (“if”)

    Latin: ȁko (“if”)

• West Slavic:
  • Czech: jak, jako
  • Polish: jak (“how, if”), jako (“as”)
  • Slovak: ako, ak (“if”)

References

• Trubačóv, Oleg, editor (1974) , “*ako / *jako?”, in Etimologičeskij slovarʹ slavjanskix jazykov [Etymological dictionary of Slavic languages] (in Russian), volume 01, Moscow: Nauka, page 64

1. ^ Antoine Meillet (1934) Общеславянский язык (in Russian), translated from French, 2nd edition, Moscow: Прогресс, published 2001, →ISBN, page 378

…..

A teraz inne postacie niezjotacyzowane…

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/kak

kak (język dolnołużycki)

znaczenia:

zaimek pytajny

(1.1) jak^[1]

przykłady:

(1.1) Kak su w Běłoruskej se šćitali pšawa narodnych mjeńšynow? → Jak na Białorusi przestrzegano praw mniejszości narodowych?

wyrazy pokrewne:

zaim. kaki

uwagi:

zobacz też: kaž (zaimek względny)

źródła:

1. ↑ Siegfried Michałk, Enkliza w języku łużyckim, „Poradnik Językowy” nr 7/1957, s. 307.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/kak#Lower_Sorbian

kak

Lower Sorbian

Pronunciation

• IPA^(key): [kak]

Adverb

kak

1. how

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/kaki#kaki_(j%C4%99zyk_dolno%C5%82u%C5%BCycki)

kaki (język dolnołużycki)

znaczenia:

zaimek pytajny

(1.1) jaki (pytanie o cechę)

odmiana:

(1.1) kaki m, kaka ż, kake n, kakej du, kake lm

wyrazy pokrewne:

zaim. kak

uwagi:

zobacz też: kakiž (zaimek względny)

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/kaki#Lower_Sorbian

kaki

Lower Sorbian

Pronunciation

• IPA^(key): [ˈkakʲi]

Determiner

kaki

1. what?, what kind of?, what sort of?

Declension

Declension of kaki

	Masculine singular	Feminine singular	Neuter singular	Dual	Plural
Nominative	kaki	kaka	kake	kakej	kake
Genitive	kakego	kakeje	kakego	kakeju	kakich
Dative	kakemu	kakej	kakemu	kakima	kakim
Accusative	kaki kakego (animate)	kaku	kake	kakej kakeju (animate)	kake kakich (optional animate form)
Instrumental	kakim	kakeju	kakim	kakima	kakimi
Locative	kakem	kakej	kakem	kakima	kakich

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/kako

Reconstruction:Proto-Slavic/kako

Proto-Slavic

Etymology

From *kakъ.^[1]

Adverb

*kako

1. (interrogative, relative) how, in which way

Synonyms

• *jako

Descendants

• East Slavic:
  • Old East Slavic: како (kako), какъ (kakŭ)
    • Russian: как (kak)
• South Slavic:
  • Bulgarian: как (kak)
  • Macedonian: ка́ко (káko)
  • Serbo-Croatian:

    Cyrillic: ка̏ко, ка̏о

    Latin: kȁko, kȁo

  • Slovene: kakọ́, kakọ̑ (tonal orthography)
• West Slavic:
  • Old Czech: kako, kak
  • Old Polish: kak, kako
  • Sorbian:
    • Upper Sorbian: kak
    • Lower Sorbian: kak

References

• Trubačóv, Oleg, editor (1983) , “*kako, *kakъ(jь)”, in Etimologičeskij slovarʹ slavjanskix jazykov [Etymological dictionary of Slavic languages] (in Russian), volume 9, Moscow: Nauka, page 118

1. ^ Antoine Meillet (1934) Общеславянский язык (in Russian), translated from French, 2nd edition, Moscow: Прогресс, published 2001, →ISBN, page 378

---

UWAGA!

Jak widać powyżej istniały także niezjotacyzowane postacie, jak Old Polish: kak, kako, a także i Polish: kaki, patrz poniżej!

---

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/kak%D1%8A

Reconstruction:Proto-Slavic/kakъ

Proto-Slavic

Etymology

Related to *kъto. Cognate to Lithuanian kóks.^[1][2]

Determiner

*kȃkъ^[3][4]

1. (interrogative, relative) of what/which kind

   Synonym: *jakъ

Declension

Declension of *kakъ (hard pronominal)

Singular	Masculine	Feminine	Neuter
Nominative	*kakъ	*kaka	*kako
Accusative	*kakъ	*kakǫ	*kako
Genitive	*kakogo	*kakoję	*kakogo
Locative	*kakomь	*kakojь	*kakomь
Dative	*kakomu	*kakojь	*kakomu
Instrumental	*kacěmь	*kakojǫ	*kacěmь
Dual	Masculine	Feminine	Neuter
Nominative	*kaka	*kacě	*kacě
Accusative	*kaka	*kacě	*kacě
Genitive	*kakoju	*kakoju	*kakoju
Locative	*kakoju	*kakoju	*kakoju
Dative	*kacěma	*kacěma	*kacěma
Instrumental	*kacěma	*kacěma	*kacěma
Plural	Masculine	Feminine	Neuter
Nominative	*kaci	*kaky	*kaka
Accusative	*kaky	*kaky	*kaka
Genitive	*kacěxъ	*kacěxъ	*kacěxъ
Locative	*kacěxъ	*kacěxъ	*kacěxъ
Dative	*kacěmъ	*kacěmъ	*kacěmъ
Instrumental	*kacěmi	*kacěmi	*kacěmi

Derived terms

• *kako
• *kakovъ

See also

• *jь, *čьjь, *jьnъ, *kъjь, *onъ, *ovъ, *sь, *tъ, *vьśь
• *jakъ, *jьnakъ, *kakъ, *onakъ, *ovakъ, *sicь, *takъ, *vьśakъ
• *koterъ, *jeterъ

Descendants

• East Slavic:
  • Old East Slavic: какыи (kakyi)
    • Russian: како́й (kakój)
• South Slavic:
  • Old Church Slavonic:

    Old Cyrillic: какъ (kakŭ)

    Glagolitic: [Term?]

  • Serbo-Croatian:

    Cyrillic: ка̀кӣ

    Latin: kàkī

  • Slovene: kák (tonal orthography)
• West Slavic:
  • Old Czech: kaký
  • Polabian: koťĕ
  • Polish: kaki (obsolete)
  • Sorbian:
    • Lower Sorbian: kaki
    • Upper Sorbian: kajki

Further reading

• Trubačóv, Oleg, editor (1983) , “*kako, *kakъ(jь)”, in Etimologičeskij slovarʹ slavjanskix jazykov [Etymological dictionary of Slavic languages] (in Russian), volume 09, Moscow: Nauka, page 118

References

1. ^ Antoine Meillet (1934) Общеславянский язык (in Russian), translated from French, 2nd edition, Moscow: Прогресс, published 2001, →ISBN, page 354
2. ^ Vasmer, Max (1964–1973) , “какой”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Oleg Trubačóv, Moscow: Progress
3. ^ Derksen, Rick (2008) , “*kakъ”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 219: “prn. ‘what (kind of )’”
4. ^ Olander, Thomas (2001) , “kakъ kaka kako”, in Common Slavic accentological word list, Copenhagen: Editiones Olander: “c (SA 36; PR 139)”

---

UWAGA!

Brak postaci z Proto-Balto-Slavic i z Proto-Indo-European! Słowem *kъto, itp. zajmę się w następnym wpisie.

---

…..

Jakby / JaK+By

https://pl.wiktionary.org/wiki/jakby

jakby (język polski)

wymowa:

​^?/i, IPA: [ˈjaɡbɨ], AS: [i ̯agby], zjawiska fonetyczne: udźw.

znaczenia:

partykuła

(1.1) …oznaczająca, że wyrażony w zdaniu pogląd może nie jest prawdziwy, ale jest bliski prawdy

spójnik

(2.1) …określający sytuację, która mogłaby mieć miejsce, biorąc pod uwagę resztę wypowiedzi, ale tak naprawdę jest nieprawdziwa

(2.2) pot. oznaczający, że warunek występujący w zdaniu podrzędnym może się spełnić

(2.3) pot. oznaczający, że warunek występujący w zdaniu podrzędnym nie został spełniony w przeszłości, a zdarzenie w zdaniu nadrzędnym nie mogło i nie może nastąpić

(2.4) pot. oznaczający, że warunek występujący w zdaniu podrzędnym jest z założenia nieprawdziwy, a zdarzenie w zdaniu nadrzędnym ma charakter hipotetyczny

(2.5) pot. oznaczający, że spełnienie warunku występującego w zdaniu podrzędnym jest zależne od czyjejś woli

odmiana:

(1) nieodm.

(2.1–4) jakbym, jakbyś, jakbyśmy, jakbyście

(2.5) nieodm.

przykłady:

(1.1) – Okłamałeś go? – No… tak jakby.

(1.1) To było coś jakby kłótnia, ale nie do końca.

(1.1) Czytając tę książkę, doznałem jakby olśnienia.

(2.1) Oczy miał podkrążone, jakby całą noc nie spał.

(2.2) Byłoby bardzo miło, jakby oddzwonił.

(2.2) Daj znać, jakbyś znalazł tę płytę.

(2.3) Jakbym była cię nie ostrzegła, wylądowałbyś w szpitalu.

(2.4) Jakbyś była bogata, nie ożeniłbym się z tobą.

(2.5) Jakby poprawić błędy interpunkcyjne w artykule, nadawałby się do publikacji.

składnia:

(2.1) w zdaniu podrzędnym występuje forma czasu przeszłego; w zdaniu nadrzędnym może wystąpić czas przyszły, tryb przypuszczający, tryb rozkazujący lub czas teraźniejszy odnoszący się do przyszłości^[1]

(2.1–3) w zdaniu podrzędnym występuje forma czasu przeszłego; w zdaniu nadrzędnym występuje tryb przypuszczający

(2.4) w zdaniu podrzędnym występuje forma czasu zaprzeszłego; w zdaniu nadrzędnym występuje tryb przypuszczający, czas teraźniejszy lub przyszły^[1]

(2.5) w zdaniu podrzędnym występuje bezokolicznik

synonimy:

(1.1) niejako, poniekąd

(2.1) jak gdyby, tak jak gdyby

(2.2–5) gdyby, jeśliby

związki frazeologiczne:

jakby nigdy nic • tu jest jakby luksusowo

uwagi:

przed jakby stawia się przecinek

(2.1–4) zdanie nadrzędne może być wprowadzone przez słowo to^[1]

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) almost, in a way, sort of, kind of; (2.1) as if; (2.2) if + czas teraźniejszy (first conditional); (2.3) if + czas przeszły (second conditional); (2.4) if + past perfect (third conditional); (2.5) if + would
• esperanto: (1.1) kvazaŭ
• islandzki: (1.1) eins og
• niemiecki: (1.1) als ob; (1.4) falls
• rosyjski: (1.1) словно; (1.3) словно
• ukraiński: (1.1) наче; (1.3) наче

źródła:

1. ↑ ^{Skocz do:1,0 1,1 1,2}  Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/jakby

jakby

Polish

Etymology

---

tak (“as”) +‎ -by (“would”)

---

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈjaɡ.bɨ/
• Hyphenation: jak‧by

Adverb

jakby

1. as if, in such a manner as
2. so to speak

Further reading

• jakby in Polish dictionaries at PWN

---

UWAGA!

Jak to możliwe, że jakby ma rzekomo ofitzjalnie pochodzić od tak (“as”) +‎ -by (“would”), patrz poniżej  jak +‎ -kolwiek i  jaki +‎ -kolwiek?!!

---

…..

Jakkolwiek / JaK+KoL+WieK

https://pl.wiktionary.org/wiki/jakkolwiek#pl

jakkolwiek (język polski)

wymowa:

IPA: [jakˈːɔlvʲjɛk], AS: [i ̯a•kolvʹi ̯ek], zjawiska fonetyczne: zmięk.• gemin.• i → j  ​^?/i

znaczenia:

przysłówek

(1.1) obojętnie jak, nie ważne jak, w dowolny sposób

zaimek

(2.1) cokolwiek się zdarzy (w zdaniu podrzędnym) i tak się wydarzy (zdanie nadrzędne)

spójnik

(3.1) chociaż

odmiana:

nieodm.

przykłady:

(1.1) Mogę pomalować ten pokój jakkolwiek. To nie ja będę w nim mieszkał.

(2.1) Mam tak silne karty, że jakkolwiek byś zagrał, wygrywam.

(3.1) […] ale, jakkolwiek daleka krewna, Helena czuła, że po mieczu płynie w jej żyłach trochę krwi tego świetnego rodu.^[1]

(3.1) Jesteśmy już na kilka tysięcy stóp nad poziomem morza, jakkolwiek prawie nigdzie nie można dostrzec, żeby pociąg szedł pod górę.^[2]

synonimy:

(1.1) dowolnie, jak bądź

(2.1) bez względu, niezależnie

(3.1) chociaż

uwagi:

Wyrazu tego należy używać w języku pisanym, a unikać w mówionym.^[3]

tłumaczenia:

• angielski: (2.1) no matter how; (3.1) although
• czeski: (1.1) jakkoli
• esperanto: (1.1) kiel ajn, iel ajn
• jidysz: (2.1) אַבי ווי (abi wi)
• łaciński: (1.1) utut, ut ut
• słowacki: (1.1) akokoľvek
• wilamowski: (1.1) małȧjht-wī
• włoski: (3.1) benché, tuttavia

źródła:

1. ↑ J. Verne, Zielony promień
2. ↑ H. Sienkiewicz, Listy z podróży do Ameryki
3. ↑ Franciszek Nieckula, Język mówiony i język pisany, w: Współczesny język polski pod red. J. Bartmińskiego, Wrocław, 2001, s. 112

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/jakkolwiek

jakkolwiek

Polish

Etymology

From jak +‎ -kolwiek. Compare Czech jakkoli, Slovak akokoľvek.

Pronunciation

• IPA^(key): /jakˈkɔl.vʲɛk/

Adverb

jakkolwiek (not comparable)

1. however (to whatever degree, in whatever way)

Conjunction

jakkolwiek

1. although, even though

Further reading

• jakkolwiek in Polish dictionaries at PWN

---

UWAGA!

From jak +‎ -kolwiek. Compare Czech jakkoli, Slovak akokoľvek.

---

…..

Jakikolwiek / JaKi+KoL+WieK

https://pl.wiktionary.org/wiki/jakikolwiek#pl

jakikolwiek (język polski)

wymowa:

IPA: [ˌjäciˈkɔlvʲjɛk], AS: [i ̯äḱikolvʹi ̯ek], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.• akc. pob.• i → j  ​^?/i

znaczenia:

zaimek

(1.1) dowolny, nieokreślony, wszystko jedno jaki

odmiana:

(1.1) lp jakikolwiek m, jakakolwiek ż, jakiekolwiek n; lm jacykolwiek mos, jakiekolwiek nmos

(1.1) zob. jaki + -kolwiek nieodm.

przykłady:

(1.1) Siadłem pod drzwiami na walizce, wyjałowiony z jakichkolwiek pomysłów^[1].

wyrazy pokrewne:

zaim. jaki

tłumaczenia:(edytuj)

• angielski: (1.1) any
• arabski: (1.1) أي
• białoruski: (1.1) які-небудзь
• czeski: (1.1) jakýkoli
• esperanto: (1.1) kia ajn, ia ajn
• francuski: (1.1) n’importe lequel, n’importe quel, quelconque
• hiszpański: (1.1) cualquiera
• jidysz: (1.1) בילע (bile), ערגעץ אַ (ergec a)
• nowogrecki: (1.1) οποιοσδήποτε
• rosyjski: (1.1) какой-нибудь
• słowacki: (1.1) akýkoľvek
• szwedzki: (1.1) vilken som helst, någon som helst
• ukraiński: (1.1) абиякий

źródła:

1. ↑ Jan Józef Szczepański, Polska jesień, 1955, Narodowy Korpus Języka Polskiego.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/jakikolwiek

jakikolwiek

Polish

Etymology

From jaki +‎ -kolwiek. Compare Czech jakýkoli, Slovak akýkoľvek.

Pronunciation

• IPA^(key): /ja.kʲiˈkɔl.vʲɛk/

Adjective

jakikolwiek (not comparable)

1. any, whatsoever

Declension

declension of jakikolwiek

case	singular				plural
	masculine personal/animate	masculine inanimate	neuter	feminine	virile	nonvirile
nominative, vocative	jakikolwiek		jakiekolwiek	jakakolwiek	jacykolwiek	jakiekolwiek
genitive	jakiegokolwiek			jakiejkolwiek	jakichkolwiek
dative	jakiemukolwiek				jakimkolwiek
accusative	jakiegokolwiek	jakikolwiek	jakiekolwiek	jakąkolwiek	jakichkolwiek	jakiekolwiek
instrumental	jakimkolwiek				jakimikolwiek
locative				jakiejkolwiek	jakichkolwiek

---

UWAGA!

From jaki +‎ -kolwiek. Compare Czech jakýkoli, Slovak akýkoľvek.

---

…..

Jakość / JaK+oS’C’

https://pl.wiktionary.org/wiki/jako%C5%9B%C4%87#pl

jakość (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈjakɔɕʨ̑], AS: [i ̯akość] ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) wartość, rodzaj, stan czegoś; zalety przedmiotu świadczące o jego użyteczności, wartości, porządnym wykonaniu

odmiana:

(1.1) blm;

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	jakość
dopełniacz	jakości
celownik	jakości
biernik	jakość
narzędnik	jakością
miejscownik	jakości
wołacz	jakości

przykłady:

(1.1) Dachówki naszej firmy to wyroby najwyższej jakości, dlatego przyznajemy na nie 10 lat gwarancji.

(1.1) Nie kupiłem tych krzeseł, bo nie odpowiadała mi jakość ich wykończenia. Właściwie uważam te zaokrąglone oparcia za wyjątkowo kiczowate.

kolokacje:

(1.1) inspekcja jakości • dobra jakość • jakość produkcji • kontrola jakości • znak jakości

wyrazy pokrewne:

przym. jakościowy

przysł. jakościowo

tłumaczenia:(edytuj)

• albański: (1.1) cilësi
• angielski: (1.1) quality
• arabski: (1.1) نوعية
• baskijski: (1.1) kalitate
• białoruski: (1.1) якасць ż
• bułgarski: (1.1) качество n
• czeczeński: (1.1) дикалла
• duński: (1.1) kvalitet w
• esperanto: (1.1) kvalito
• fiński: (1.1) laatu
• francuski: (1.1) qualité ż
• hiszpański: (1.1) calidad ż
• holenderski: (1.1) kwaliteit ż
• kataloński: (1.1) qualitat ż
• kirgiski: (1.1) сапат
• niemiecki: (1.1) Qualität ż
• nowogrecki: (1.1) ποιότητα ż
• portugalski: (1.1) qualidade ż
• rosyjski: (1.1) качество n
• słowacki: (1.1) akosť ż
• szwedzki: (1.1) kvalitet w
• tybetański: (1.1) སྤུས
• ukraiński: (1.1) якість ż
• węgierski: (1.1) minőség
• włoski: (1.1) qualità ż

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/jako%C5%9B%C4%87

jakość

Polish

Polish Wikipedia has an article on: jakość

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈja.kɔɕt͡ɕ/

Noun

jakość f

1. quality (level of excellence)

Declension

declension of jakość

	singular
nominative	jakość
genitive	jakości
dative	jakości
accusative	jakość
instrumental	jakością
locative	jakości
vocative	jakości

Further reading

• jakość in Polish dictionaries at PWN

…..

Bylejakość / ByLe+JaK+oS’C’

https://pl.wiktionary.org/wiki/bylejako%C5%9B%C4%87#pl

bylejakość (język polski)

wymowa:

IPA: [ˌbɨlɛˈjakɔɕʨ̑], AS: [bylei ̯akość], zjawiska fonetyczne: akc. pob. ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) brak staranności, niechlujność, robienie czegoś jakkolwiek, bez zwracania uwagi na jakość

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	bylejakość
dopełniacz	bylejakości
celownik	bylejakości
biernik	bylejakość
narzędnik	bylejakością
miejscownik	bylejakości
wołacz	bylejakości

wyrazy pokrewne:

przym. byle jaki

partyk. byle

zaim. jaki

tłumaczenia:

• kazachski: (1.1) бейберекеттік
• rosyjski: (1.1) небрежность ż, безответственность ż, pot. разгильдяйство n

…..

Nijak / Ni+Jak

https://pl.wiktionary.org/wiki/nijak

nijak (język polski)

znaczenia:

przysłówek

(1.1) pot. posp. w żaden sposób

(1.2) pot. w sposób trudny do określenia, raczej negatywnie

przykłady:

(1.1) Na środku była dziura i nijak nie dało się jej obejść.

(1.1) Krzyśkowe opowieści nijak miały się do rzeczywistości.

(1.2) Czując się nijak, nie wybierałbym się do kina.

synonimy:

(1.1) nijako

(1.2) nijako

wyrazy pokrewne:

rzecz. nijakość ż

przym. nijaki

przysł. nijako

etymologia:

pol. nijaki

---

nijak (język czeski)

znaczenia:

zaimek

(1.1) nijak, w żaden sposób

….

https://en.wiktionary.org/wiki/nijak

nijak

Czech

Pronunciation

• IPA^(key): [ˈɲɪjak]

Adverb

nijak

1. in no way

Synonyms

• nikterak

Further reading

• nijak in Příruční slovník jazyka českého, 1935–1957
• nijak in Slovník spisovného jazyka českého, 1960–1971, 1989

---

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈɲi.jak/

Adverb

nijak

1. in no way

Further reading

• nijak in Polish dictionaries at PWN

…..

Nijaki / Ni+JaKi

https://pl.wiktionary.org/wiki/nijaki#pl

nijaki (język polski)

wymowa:

IPA: [ɲiˈjäci], AS: [ńii ̯äḱi], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art. ​^?/i

znaczenia:

przymiotnik jakościowy

(1.1) niczym niewyróżniający się, niemający żadnych charakterystycznych cech

przymiotnik relacyjny

(2.1) przest. żaden

(2.2) gram. rodzaj nijaki

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	nijaki		nijaka	nijakie	nijacy	nijakie
dopełniacz	nijakiego		nijakiej	nijakiego	nijakich
celownik	nijakiemu		nijakiej	nijakiemu	nijakim
biernik	nijakiego	nijaki	nijaką	nijakie	nijakich	nijakie
narzędnik	nijakim		nijaką	nijakim	nijakimi
miejscownik	nijakim		nijakiej	nijakim	nijakich
wołacz	nijaki		nijaka	nijakie	nijacy	nijakie
stopień wyższy bardziej nijaki przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik bardziej nijaki bardziej nijaka bardziej nijakie bardziej nijacy bardziej nijakie dopełniacz bardziej nijakiego bardziej nijakiej bardziej nijakiego bardziej nijakich celownik bardziej nijakiemu bardziej nijakiej bardziej nijakiemu bardziej nijakim biernik bardziej nijakiego bardziej nijaki bardziej nijaką bardziej nijakie bardziej nijakich bardziej nijakie narzędnik bardziej nijakim bardziej nijaką bardziej nijakim bardziej nijakimi miejscownik bardziej nijakim bardziej nijakiej bardziej nijakim bardziej nijakich wołacz bardziej nijaki bardziej nijaka bardziej nijakie bardziej nijacy bardziej nijakie
stopień najwyższy najbardziej nijaki przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz ż n mos nmos mianownik najbardziej nijaki najbardziej nijaka najbardziej nijakie najbardziej nijacy najbardziej nijakie dopełniacz najbardziej nijakiego najbardziej nijakiej najbardziej nijakiego najbardziej nijakich celownik najbardziej nijakiemu najbardziej nijakiej najbardziej nijakiemu najbardziej nijakim biernik najbardziej nijakiego najbardziej nijaki najbardziej nijaką najbardziej nijakie najbardziej nijakich najbardziej nijakie narzędnik najbardziej nijakim najbardziej nijaką najbardziej nijakim najbardziej nijakimi miejscownik najbardziej nijakim najbardziej nijakiej najbardziej nijakim najbardziej nijakich wołacz najbardziej nijaki najbardziej nijaka najbardziej nijakie najbardziej nijacy najbardziej nijakie

(2.1–2)

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	nijaki		nijaka	nijakie	nijacy	nijakie
dopełniacz	nijakiego		nijakiej	nijakiego	nijakich
celownik	nijakiemu		nijakiej	nijakiemu	nijakim
biernik	nijakiego	nijaki	nijaką	nijakie	nijakich	nijakie
narzędnik	nijakim		nijaką	nijakim	nijakimi
miejscownik	nijakim		nijakiej	nijakim	nijakich
wołacz	nijaki		nijaka	nijakie	nijacy	nijakie
nie stopniuje się

przykłady:

(1.1) Ta zupa ma nijaki smak. Trzeba ją doprawić.

(2.1) Nie otrzymał od nas nijakiej pomocy.

(2.2) Rzeczownik „krzesło” ma rodzaj nijaki.

kolokacje:

rodzaj nijaki

synonimy:

(1.1) bezbarwny, bezpłciowy, bez wyrazu

antonimy:

(1.1) wyrazisty

wyrazy pokrewne:

rzecz. nijakość ż

przysł. nijako

etymologia:

(2.2) kalka z łac. neutrum^[1]

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) bland, unremarkable
• białoruski: (2.2) ніякі
• holenderski: (2.2) onzijdig
• kazachski: (1.1) ешқандай; (2.1) ешқандай
• łaciński: (1.1) neuter; (2.1) neuter
• nowogrecki: (2.2) ουδέτερο
• rosyjski: (1.1) никакой; (2.1) никакой; (2.2) средний
• ukraiński: (1.1) ніякий; (2.1) ніякий; (2.2) середній

źródła:

1. ↑ Krystyna Długosz-Kurczabowa, Stanisław Dubisz, Gramatyka historyczna języka polskiego, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2001, s. 370.

---

UWAGA!

(2.2) kalka z łac. neutrum^[1]

Nijaki to ofitzjalnie niby „kalka”, czyli jakby zapożyczenie od-łacińskie. Ciekawe niby jak, Czyje / C„yJe, Którędy / KTo’R+e’Dy i od kiedy, patrz:

https://pl.wiktionary.org/wiki/neutrum

https://en.wiktionary.org/wiki/neutrum

https://pl.wiktionary.org/wiki/neuter

https://en.wiktionary.org/wiki/neuter

https://en.wiktionary.org/wiki/uter#Latin

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/k%CA%B7%C3%B3teros

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/k%CA%B7os

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/k%CA%B7%C3%ADs#Determiner

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/k%CA%B7-

Reconstruction:Proto-Indo-European/kʷ–

Proto-Indo-European

Etymology

Often compared with Proto-Uralic *ku- and Proto-Turkic *ka-.

Root

*kʷ-

1. The primary interrogative root.

Derived terms

► Terms derived from the Proto-Indo-European root *kʷ-

• *kʷís (“who? what?”)
• *kʷos (“which? what?”)
• *kʷóteros (“which of two?”)
• *kʷor
  • Germanic: *hwar (“where?”)
• *kʷoryos
  • Germanic: *hwarjaz (“which of many?”)
• Unsorted formations:
  • Germanic: *hwilīkaz (“what kind?”)

---

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/nijaki

nijaki

Polish

Etymology

(This etymology is missing or incomplete.)

Pronunciation

• IPA^(key): /ɲiˈja.kʲi/

Adjective

nijaki (comparative bardziej nijaki, superlative najbardziej nijaki, adverb nijako)

1. (grammar, not comparable) neuter (gender)
2. (comparable) unremarkable, bland

Declension

declension of nijaki

case	singular				plural
	masculine personal/animate	masculine inanimate	neuter	feminine	virile	nonvirile
nominative, vocative	nijaki		nijakie	nijaka	nijacy	nijakie
genitive	nijakiego			nijakiej	nijakich
dative	nijakiemu				nijakim
accusative	nijakiego	nijaki	nijakie	nijaką	nijakich	nijakie
instrumental	nijakim				nijakimi
locative				nijakiej	nijakich

Further reading

• nijaki in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• nijaki in Polish dictionaries at PWN

…..

Nijako / Ni+JaKo

https://pl.wiktionary.org/wiki/nijako#pl

nijako (język polski)

znaczenia:

przysłówek

(1.1) pot. w sposób niczym się nie wyróżniający

(1.2) pot. w sposób trudny do określenia, raczej negatywnie

(1.3) pot. w sposób kłopotliwy lub wstydliwy

przykłady:

(1.1) Przyjęli nas nijako, na widowni było tylko kilka osób.

(1.2) Na twoim miejscu, czując się nijako, nie szłabym do kościoła.

(1.2) Chyba nijako pytać się Ilony, ile zarabia?

synonimy:

(1.1) bezbarwnie, blado, mdło, pospolicie, szaro

(1.2) niewyraźnie

(1.3) głupio, nieswojo, niezręcznie

antonimy:

(1.1) barwnie, niezwykle, wyraziście

wyrazy pokrewne:

rzecz. nijakość ż

przym. nijaki

przysł. nijak

etymologia:

pol. nijaki + -o

---

UWAGA!

pol. nijaki + -o

Czyli to słowo nie powstało z połączenia Nie+JaKo?!!

---

…..

Nijakość / Ni+JaK+oS’C’

https://pl.wiktionary.org/wiki/nijako%C5%9B%C4%87#pl

nijakość (język polski)

wymowa:

IPA: [ɲiˈjakɔɕʨ̑], AS: [ńii ̯akość], zjawiska fonetyczne: zmięk. ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) cecha tego, co nijakie, pozbawione cech charakterystycznych lub wyrazistości

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	nijakość
dopełniacz	nijakości
celownik	nijakości
biernik	nijakość
narzędnik	nijakością
miejscownik	nijakości
wołacz	nijakości

synonimy:

(1.1) bezbarwność, bezpłciowość, bylejakość, miałkość, mdłość, przeciętność, tuzinkowość

antonimy:

(1.1) wyrazistość

wyrazy pokrewne:

przym. nijaki

przysł. nijako, nijak

…..

Niejaki / Nie+JaKi

https://pl.wiktionary.org/wiki/niejaki

niejaki (język polski)

wymowa:

IPA: [ɲɛ̇ˈjäci], AS: [ńėi ̯äḱi], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art. ​^?/i

znaczenia:

zaimek

(1.1) jakiś, pewien, coś nieokreślonego lub ktoś nieokreślony

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	niejaki		niejaka	niejakie	niejacy	niejakie
dopełniacz	niejakiego		niejakiej	niejakiego	niejakich
celownik	niejakiemu		niejakiej	niejakiemu	niejakim
biernik	niejakiego	niejaki	niejaką	niejakie	niejakich	niejakie
narzędnik	niejakim		niejaką	niejakim	niejakimi
miejscownik	niejakim		niejakiej	niejakim	niejakich
wołacz	niejaki		niejaka	niejakie	niejacy	niejakie

synonimy:

(1.1) pewien

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) certain, some
• rosyjski: (1.1) некоторый, некий

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/niejaki

niejaki

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /ɲɛˈja.kʲi/

Adjective

niejaki (not comparable)

1. one (used when introducing the name of an otherwise unknown person)

   Dokumenty wskazują, że właścicielem budynku jest niejaki Waldemar Kowalski.

   The documents indicate that the owner of the building is one Waldemar Kowalski.

Declension

declension of niejaki

case	singular				plural
	masculine personal/animate	masculine inanimate	neuter	feminine	virile	nonvirile
nominative, vocative	niejaki		niejakie	niejaka	niejacy	niejakie
genitive	niejakiego			niejakiej	niejakich
dative	niejakiemu				niejakim
accusative	niejakiego	niejaki	niejakie	niejaką	niejakich	niejakie
instrumental	niejakim				niejakimi
locative				niejakiej	niejakich

…..

Niejako / Nie+JaKo

https://sjp.pwn.pl/slowniki/niejako.html

niejako

«partykuła komunikująca, że wyrażony w zdaniu sąd nie odpowiada dosłownie faktycznemu stanowi rzeczy, ale jest mu bliski, np. Niejako podświadomie pozwalała mu o wszystkim decydować.»

Podobne wyszukiwania

• niejakoś
• niejakowy

Synonimy

• jakby

…..

Na koniec do porównania wymienione powyżej postacie z j. litewskiego. Innych postaci bałtyckich, w tym odtfoszeń z Proto-Balto-Slavic brak…

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/kaip#lt

kaip (język litewski)

znaczenia:

spójnik

(1.1) jak

przyimek

(2.1) jak

zaimek

(3.1) jak

przykłady:

(1.1) Mačiau, kaip vakar bėgai. → Widziałem, jak wczoraj biegałeś.

(2.1) Augti kaip grybai po lietaus → Rosnąć jak grzyby po deszczu.

(3.1) Kaip ji galėjo? → Jak ona mogła?

kolokacje:

ne mažiau kaip → co najmniej, przynajmniej • bet kaip → dowolnie, jakkolwiek • kaip nors → jakoś • kaip tik → dopiero co, właśnie

wyrazy pokrewne:

zaim. kaipgi

związki frazeologiczne:

gyventi kaip šuo su kate • nukristi kaip iš dangaus

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/kaip

kaip

Lithuanian

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈkɐɪˑp/

Adverb

kaĩp

1. how
2. as, like

   raudónas kaĩp aguonà ― red like a poppy

---

UWAGA!

Czyżby nastąpiła tu przestawka, czyli tzw. metateza, patrz JaK>Kai(p)?

---

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/koks#Lithuanian

koks

Lithuanian

Etymology

From Proto-Indo-European *kʷeh₂–kʷo-, see also Old Church Slavonic какъ (kakŭ, “what kind of”), Welsh pob.

Pronunciation

• IPA^(key): [koks]

Adjective

kóks m (feminine kokià)

1. what, which; what kind

Declension

declension of koks

	masculine			feminine
	singular	plural		singular	plural
nominative	kóks	kokiẽ		kokià	kókios
genitive	kókio	kokių̃		kokiõs	kokių̃
dative	kokiám	kokíems		kókiai	kokióms
accusative	kókį	kókius		kókią	kókias
instrumental	kókiu	kokiaĩs		kokià	kokiomìs
locative	kokiamè	kokiuosè		kokiojè	kokiosè

Pronoun

kóks

1. what, which

Declension

declension of koks

	masculine			feminine
	singular	plural		singular	plural
nominative	kóks	kokiẽ		kokià	kókios
genitive	kókio	kokių̃		kokiõs	kokių̃
dative	kokiám	kokíems		kókiai	kokióms
accusative	kókį	kókius		kókią	kókias
instrumental	kókiu	kokiaĩs		kokià	kokiomìs
locative	kokiamè	kokiuosè		kokiojè	kokiosè

See also

• joks
• toks

References

• Gregory Toner, Maire Ní Mhaonaigh, Sharon Arbuthnot, Dagmar Wodtko, Maire-Luise Theuerkauf, editors (2019) , “cach, cech”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/joks#Lithuanian

joks

Lithuanian

Pronunciation

• IPA^(key): [joːks]

Adjective

jóks m (feminine jokià)

1. no

Declension

declension of joks

	masculine			feminine
	singular	plural		singular	plural
nominative	jóks	jokiẽ		jokià	jókios
genitive	jókio	jokių̃		jokiõs	jokių̃
dative	jokiám	jokíems		jókiai	jokióms
accusative	jókį	jókius		jókią	jókias
instrumental	jókiu	jokiaĩs		jokià	jokiomìs
locative	jokiamè	jokiuosè		jokiojè	jokiosè

Pronoun

jóks

1. no

Declension

declension of joks

	masculine			feminine
	singular	plural		singular	plural
nominative	jóks	jokiẽ		jokià	jókios
genitive	jókio	jokių̃		jokiõs	jokių̃
dative	jokiám	jokíems		jókiai	jokióms
accusative	jókį	jókius		jókią	jókias
instrumental	jókiu	jokiaĩs		jokià	jokiomìs
locative	jokiamè	jokiuosè		jokiojè	jokiosè

See also

• koks
• toks

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/toks#Lithuanian

toks

Lithuanian

Pronunciation

• IPA^(key): [toks]

Adjective

tóks m (feminine tokià)

1. such

Declension

declension of toks

	masculine			feminine
	singular	plural		singular	plural
nominative	tóks	tokiẽ		tokià	tókios
genitive	tókio	tokių̃		tokiõs	tokių̃
dative	tokiám	tokíems		tókiai	tokióms
accusative	tókį	tókius		tókią	tókias
instrumental	tókiu	tokiaĩs		tokià	tokiomìs
locative	tokiamè	tokiuosè		tokiojè	tokiosè

Pronoun

tóks

1. such

Declension

declension of toks

	masculine			feminine
	singular	plural		singular	plural
nominative	tóks	tokiẽ		tokià	tókios
genitive	tókio	tokių̃		tokiõs	tokių̃
dative	tokiám	tokíems		tókiai	tokióms
accusative	tókį	tókius		tókią	tókias
instrumental	tókiu	tokiaĩs		tokià	tokiomìs
locative	tokiamè	tokiuosè		tokiojè	tokiosè

See also

• joks
• koks

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Indo-European/k%CA%B7eh%E2%82%82-k%CA%B7o-&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Indo-European/kʷeh₂–kʷo-.

….

(Tfórtsa tego demota też poleciał trochę w nijakość, ponieważ zapomniał i o Jaruzelu i o Kfasie…)

cdn…