Niektórzy przodkowie Słowian mogli mieszkać w Europie już 3–4 tys. lat temu – sądzą naukowcy z Bydgoszczy, którzy badają zróżnicowanie DNA Słowian[1].
…..
Na takie oto obecnie obrazoburcze słowa natrafiłem, kiedy to przeglądając różne źródła, przypadkiem natknąłem się w wikipedii na odnośnik na artykuł z 2013 z https://naukawpolsce.pl…
W nawiązaniu do ostatnich rozważań co do potwierdzenia lub też jednocześnie zaprzeczenia nazi-allochtonicznej, czy też autochtonicznej teorii pochodzenia Słowian, przedstawiam do porównania stan poszukiwań i wniosków płynących z badań genetycznych… sprzed 10 lat… 😦
…..
Paweł Miłosz
Pan Grzybowski powinien już spoważnieć i przestać opowiadać bajki, do których jego dziedzina nie daje podstaw.
Rio Paweł Miłosz
Polecam się douczyc. Jego teoria pasowałaby do odkryć genetycznych z bitwy nad Dołeżą.
Paweł Miłosz Rio
Doucz się dzieciaku o tej bitwie.
AnnaD
Dniepr, Prypec i Prut poza Europą??? co za matoł pisał ten artykuł, marsz do szkoły i powtórka z geografii!
Wojsław AnnaD
Jest napisane: „…pojawili się w Europie stosunkowo niedawno – w 3-4 w. n.e. – w dorzeczu Dniepru, Prypeci i Prutu…”…. Tak więc „marsz do szkoły i powtórka” tyle że z nauki czytania ze zrozumieniem.
AnnaD Wojsław
„pojawili się niedawno w Europie” to znaczy skąd mieli niby do tej Europy przybyć? może wytlumaczysz mi to Einsteinie?
Sewek AnnaD
AnnaD Gdzie jest napisane, że Dniepr, Prypeć i Prut znajdują się poza Europą? Jest napisane, że tam się osiedlili i prowadzili stamtąd dalszą ekspansję. A skąd mieliby przybyć? Może ze wschodu? To już pytanie do historyków
…..
Przodkowie Słowian mogli być w Europie 4 tys. lat temu
28.01.2013 aktualizacja 28.01.2013©
Wbrew opinii części archeologów, Słowianie nie musieli zasiedlić Europy dopiero we wczesnym średniowieczu. Niektórzy przodkowie Słowian mogli mieszkać w Europie już 3- 4 tys. lat temu – sądzą naukowcy z Bydgoszczy, którzy badają zróżnicowanie DNA Słowian.
Badania nad historią Słowian na podstawie mitochondrialnego DNA (mtDNA) przeprowadzili badacze z Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Bydgoszczy. Wyniki ich badań opublikowano w styczniu w magazynie „PLOS ONE”.
„Wchodzimy w pewną dyskusję z archeologami, którzy w znacznej większości utrzymują, że etnogeneza Słowian to sprawa stosunkowo niedawna. Według nich Słowianie jako ethnos pojawili się w Europie dopiero we wczesnym średniowieczu. Wnioski takie mogą wynikać z obiektów kultury materialnej odnajdywanych w Europie. Tymczasem my na podstawie badań genetycznych stwierdziliśmy, że niektórzy przodkowie Słowian pojawili się w Europie znacznie wcześniej – nawet 4 tys. lat temu” – opowiada w rozmowie z PAP członek zespołu badawczego, prof. Tomasz Grzybowski z CM UMK.
Badania przeprowadzono na próbkach pobranych od 2,5 tys. osób z różnych współczesnych populacji słowiańskojęzycznych. Byli to zarówno Polacy, Czesi, Słowacy, Rosjanie, Białorusini, Ukraińcy, jak i Chorwaci, Serbowie i Słoweńcy.
„Koncentrowaliśmy się na mitochondrialnym DNA. To DNA które jest dziedziczone tylko w linii żeńskiej. Matka przekazuje więc swoje DNA potomstwu, a jej córki przekazują je dalej. Nie dochodzi w nim do rekombinacji materiału genetycznego, a więc nie ma w nim domieszki materiału ojcowskiego. Jedyne zróżnicowanie mtDNA zawdzięcza mutacjom, które się gromadzą w miarę upływu czasu. Jak patrzymy na dziedziczenie mitochondrialnego DNA w skali ewolucyjnej, można wykreślić coś w rodzaju drzewa genealogicznego, które stanowi czystą matczyną genealogię” – wyjaśnia prof. Tomasz Grzybowski.
Dodaje, że w mtDNA znajduje się tylko trzynaście genów kodujących białka, które nie mają wpływu na nasze zewnętrzne cechy – są to informacje dotyczące oddychania komórkowego.
Genetycy we współczesnej puli mtDNA wydzielają tzw. haplogrupy, czyli grupy cząsteczek z pewnymi określonymi mutacjami, wywodzące się od wspólnego przodka. Haplogrupy powstały w określonym miejscu i czasie – każda miała swoją „założycielkę”.
„Dzięki znajomości tempa mutacji w mtDNA staraliśmy się określić, kiedy dane haplogrupy powstały. Na podstawie wieku ewolucyjnego tych haplogrup wyciągnęliśmy pewne wnioski dotyczące pochodzenia populacji środkowo-wschodniej Europy” – zaznaczył badacz z CM UMK.
Naukowcy doszli do wniosku, że niektóre podhaplogrupy mają podobny środkowo-europejski rodowód, a ich wiek ewolucyjny jest zaawansowany. „Jesteśmy w stanie wskazać kilka takich, które powstały kilka tysięcy lat temu” – zaznacza badacz.
„Rodowód” powstały na podstawie mtDNA można spróbować skonfrontować z innymi danymi dotyczącymi etnogenezy Słowian – zgromadzonymi przez archeologów, językoznawców czy historyków.
Prof. Grzybowski wyjaśnia, że eksperci nie są zgodni co do pochodzenia Słowian.
Zwolennicy autochtonizmu Słowian uważają, że przodkowie Słowian byli w Europie Środkowej przynajmniej od epoki brązu i żelaza. Ku tej teorii skłania się prof. Grzybowski.
Z kolei allochtoniści, czyli migracjoniści twierdzą, że Słowianie pojawili się w Europie stosunkowo niedawno – w 3-4 w. n.e. – w dorzeczu Dniepru, Prypeci i Prutu, czyli na terenach dzisiejszej Ukrainy – i stamtąd mieli gwałtownie migrować na tereny środkowo-wschodniej Europy. „Ale tego nie widać w naszych danych. Odnajdujemy tam komponenty puli mtDNA Słowian, które były obecne w Europie Środkowej już w epoce brązu, więc przynajmniej w 3 tysiącleciu p.n.e.” – przyznaje Grzybowski i wyjaśnia, że mutacje odnajdowane u Słowian musiały powstać w Europie już w starożytności.
„Przez badania genetyczne nie wyjaśniamy zagadek kulturowych. Pula genowa to jedno, a kultura materialna to może być coś odrębnego. Nie kwestionujemy, że u schyłku starożytności miały w Europie miejsce pewne przemiany kulturowe, ale twierdzimy, że tym przemianom niekoniecznie musiały towarzyszyć pewne migracje ludności, czy zmiany demograficzne, takie jak gwałtowna ekspansja” – komentuje badacz.
PAP – Nauka w Polsce, Ludwika Tomala
lt/ ula/ agt/
Mitologia Słowiańska | Powstanie Świata, Stworzenie Ludzi, Bogowie, Konflikty, Mityczne Stworzenia
Tajemnice Mitologii
49,454 views Aug 15, 2023 #mitologia #perun #weles
Poznaj świat mitologii słowiańskiej! Zobacz straszliwe upiory, tajemnicze rusałki i potężne bóstwa. Zanurz się w fascynujących opowieściach o walkach bogów i stworzeniach, które kształtowały wierzenia Słowian. Odkryj tajemnice mitologicznego świata!
@jarekborzuchowski1692
Dziękuję mam ,,54 lata a w szkołach dalej mitologia grecka. My Słowianie mamy piękną mitologię, smutne że nieznaną
@kazepl8988
Niestety została skutecznie wyparta i wymazana przez obcą religie oraz kulturę, a to co pozostało nie da się w całości przedstawić. Poza tym pewne grupy ludzi robią wszystko aby ludziom uniemożliwić zrozumienie swojej historii itp. I nie ma w tym żadnego spisku, a zwyczajna polityka skłócania danego narodu. Można to zauważyć chociażby w Polsce, gdzie TVNy i tym podobne media zagraniczne robią wszystko, aby przedstawiać nieprawdę i skłócać naród w imię interesów swoich panów.
@karolinagrabowska8267
niestety w szkołach dalej uczą mitologii greckiej mimo że jest ciekawa to szkoda że nie uczą mitologii słowiańskiej
@Mr.Dante21
Zastanawia mnie dlaczego posiadając tak wspaniałą i bogatą mitologię mamy o niej tak mało w naszych szkołach. Uczą nas o wierzeniach Greków, Rzymian czy chociażby Egipcjan. A informacji o wierzeniach Słowian jest jak na lekarstwo.
@Mr.Dante21
Właśnie zauważyłem że już był taki komentarz… Mój błąd.
@PrzemekM25
Ja już takie pytania i sobie i nauczycielom zadawałem na pierwszych lekcjach historii ponad 25 lat temu. Żadnej konkretnej odpowiedzi na moje pytania nigdy nie otrzymałem. Zapewne dlatego iż historia jest skrzętnie zakłamywana i utrzymywana w tajemnicy. Zawsze historia Polski i naszych ziem zaczyna się od chrztu Mieszka I, co było przed, zawsze było opowiadane w postaci mitów, jakiś Popiel etc, no jeszcze Biskupin, ale to wszystko. Ja już jako dziecko wchodząc do kościoła czułem się nieswojo, zawsze zdenerwowany, osaczony, jakby energia ze mnie schodziła, to nigdy nie było moje, zawsze czułem się wolnym człowiekiem i mam tak do dziś.
@Mr.Dante21
@PrzemekM25 Uczymy się tylko tego co powinniśmy wiedzieć wg niektórych. Dziękuję za odpowiedź. Chociaż jestem osoba wierzącą (bo jak to inaczej nazwać) wiem że nasi przodkowie wierzyli w coś pięknego. Trzeba pamiętać o tym że nie zawsze byliśmy chrzescijanami. Mamy piękną mitologię i dużo wspaniałych legend o których trzeba pamiętać. Nie jest ważne dla mnie w co wierzysz. Ważne jest to że mamy podobne podejście do tych spraw.
@panetoh6647
Ależ na to jest bardzo prosta odpowiedź. Grecy i Rzymianie zapisywali, pisali a Słowianie mieli tradycje przekazywania opowieści ustnie z ojca na syna.
@niesamowitagabichan3394
bo Grecy i Rzymianie zrobili wiecej dla kultury, a jeli chodzi o Sowian to nie ma zadnych pozostałości archeologicznych itp
@niesamowitagabichan3394
Ale mimo wszystko uważam, że powinna być w podstawie programowej, szkoda tylko, że wiele osób w ogóle zaprzecza istnieniu słowiańskim wierzeniom
@grzechuxxx3031
Możliwe że kościół nie chce aby wiedza o naszej prawierze spowodowała odrodzenie się kultu naszych starych bogów i bogiń. Tak mi się wydaje…
PolubieniePolubione przez 1 osoba
https://slawomirambroziak.pl/forum/index.php?topic=5745.0
*K’ > S/Z/Dz >H/K/G, jako pierwotna oboczność PIE, czy wtórna utrata sybilantów?
…..
https://slawomirambroziak.pl/forum/index.php?topic=5745.msg109058#msg109058
SKRiBHa
Odp: K’/G’/*G’h>S/Z/C>H/K/G, pierwotna oboczność PIE, czy wtórna utrata sybilantów?
« Odpowiedź #14 dnia: Dzisiaj o 12:00:58 pm »
Przy okazji, zmieniłem tytuł tego wątku, na taki, który bardziej oddaje sedno problemu, patrz:
K’/G’/*G’h>K/G/H>S/Z/C – pierwotna oboczność PIE i wtórna utrata sybilantów?
PolubieniePolubienie
https://slawomirambroziak.pl/forum/index.php?topic=5745.msg109033#msg109033
K’/G’/*G’h>K/G/H>S/Z/C – pierwotna oboczność PIE i wtórna utrata sybilantów?
« dnia: Sierpień 22, 2023, 10:41:58 am »
OdpowiedzCytujModyfikujModyfikujUsuńUsuń
Witam wszystkich zainteresowanych! 🙂
To jest wątek techniczny, którego celem jest wstępne przygotowanie i opracowanie materiałów pod ew. kolejne wątki szczegółowe, dotyczący rzekomego stanu wymowy rdzeni i dźwięków PIE i post-PIE, patrz:
https://en.wikipedia.org/wiki/Centum_and_satem_languages
Cytuj
Languages of the Indo-European family are classified as either centum languages or satem languages according to how the dorsal consonants (sounds of „K”, „G” and „Y” type) of the reconstructed Proto-Indo-European language (PIE) developed. An example of the different developments is provided by the words for „hundred” found in the early attested Indo-European languages (which is where the two branches get their names). In centum languages, they typically began with a /k/ sound (Latin centum was pronounced with initial /k/), but in satem languages, they often began with /s/ (the example satem comes from the Avestan language of Zoroastrian scripture).
The table below shows the traditional reconstruction of the PIE dorsal consonants, with three series, but according to some more recent theories there may actually have been only two series or three series with different pronunciations from those traditionally ascribed. In centum languages, the palatovelars, which included the initial consonant of the „hundred” root, merged with the plain velars. In satem languages, they remained distinct, and the labiovelars merged with the plain velars.[1]
*kʷ *gʷ *gʷʰ labiovelars Merged in satem languages
Merged in centum languages *k *g *gʰ plain velars
*ḱ *ǵ *ǵʰ palatovelars Assibilated in satem languages
The centum–satem division forms an isogloss in synchronic descriptions of Indo-European languages. It is no longer thought that the Proto-Indo-European language split first into centum and satem branches from which all the centum and all the satem languages, respectively, would have derived. Such a division is made particularly unlikely by the discovery that while the satem group lies generally to the east and the centum group to the west, the most eastward of the known IE language branches, Tocharian, is centum.[2]
Jest to jednocześnie przeniesienie dyskusji z wątku https://slawomirambroziak.pl/forum/index.php?topic=5639.0
Dość dawno temu przestałem drążyć temat tzw. satem / kentum i jak widać po tym, co z łatwością udowodnił Mię S_u_P_K, zapomniałem o co w sumie Mię w tym chodziło. Jestem bardzo zobowiązany S_u_P_K, za wytknięcie Mię tego! Niniejszym poprawiam się.
UWAGA! W miejscu, gdzie używam pojęcia „ubezdźwięcznienie” lub „utrata dźwięczności”, chodzi Mię, o UTRATĘ ENERGII tzw. SYBILANTÓW i ich WTÓRNY STOPNIOWY ZANIK, wywołany mieszaniem się różnych języków na zasadzie „odwróconej teorii falowej / modelu falowego”, patrz:
https://en.wikipedia.org/wiki/Wave_model
a nie o tradycyjny podział spółgłosek, na tzw. dźwięczne i bezdźwięczne i ich wzajemną wymianę, patrz:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Ubezd%C5%BAwi%C4%99cznienie
Cytuj
Ubezdźwięcznienie (desonoryzacja) – upodobnienie fonetyczne polegające na tym, że spółgłoska dźwięczna traci dźwięczność. W języku polskim następuje to pod wpływem sąsiadującej spółgłoski bezdźwięcznej lub z powodu pozycji końcowej w wypowiedzi. (…)
https://en.wikipedia.org/wiki/Sibilant
Sibilants are fricative consonants of higher amplitude and pitch, made by directing a stream of air with the tongue towards the teeth.[1] Examples of sibilants are the consonants at the beginning of the English words sip, zip, ship, and genre. The symbols in the International Phonetic Alphabet used to denote the sibilant sounds in these words are, respectively, [z] [ʃ] [ʒ]. Sibilants have a characteristically intense sound, which accounts for their paralinguistic use in getting one’s attention (e.g. calling someone using „psst!” or quieting someone using „shhhh!”).
In the alveolar hissing sibilants and [z], the back of the tongue forms a narrow channel (is grooved) to focus the stream of air more intensely, resulting in a high pitch. With the hushing sibilants (occasionally termed shibilants), such as English [ʃ], [tʃ], [ʒ], and [dʒ], the tongue is flatter, and the resulting pitch lower.[2][3]
A broader category is stridents, which include more fricatives than sibilants such as uvulars. Because all sibilants are also stridents, the terms are sometimes used interchangeably. However, the terms do not mean the same thing. The English stridents are /f, v, s, z, ʃ, ʒ, tʃ, dʒ/. Sibilants are a higher pitched subset of the stridents. The English sibilants are /s, z, ʃ, ʒ, tʃ, dʒ/. On the other hand, /f/ and /v/ are stridents, but not sibilants, because they are lower in pitch.[4][5][6]
„Stridency” refers to the perceptual intensity of the sound of a sibilant consonant, or obstacle fricatives or affricates, which refers to the critical role of the teeth in producing the sound as an obstacle to the airstream. Non-sibilant fricatives and affricates produce their characteristic sound directly with the tongue or lips etc. and the place of contact in the mouth, without secondary involvement of the teeth.[citation needed]
The characteristic intensity of sibilants means that small variations in tongue shape and position are perceivable, with the result that there are many sibilant types that contrast in various languages.
Cytuj
Acoustics
Sibilants are louder than their non-sibilant counterparts, and most of their acoustic energy occurs at higher frequencies than non-sibilant fricatives—usually around 8,000 Hz.[7]
(UWAGA! Te przekreślenia widoczne powyżej to jakiś błąd wp, ponieważ takiego kodu tu nie ma.)
Przykładem tego jest zamiana S >H, co jest opisywane jako tzw. rough breathing, debuccalizacja, czy deoralizacja, patrz:
https://en.wikipedia.org/wiki/Rough_breathing
Cytuj
In the polytonic orthography of Ancient Greek, the rough breathing (Ancient Greek: δασὺ πνεῦμα, romanized: dasỳ pneûma or δασεῖα daseîa; Latin: spīritus asper) character is a diacritical mark used to indicate the presence of an /h/ sound before a vowel, diphthong, or after rho. It remained in the polytonic orthography even after the Hellenistic period, when the sound disappeared from the Greek language. (…)
https://en.wikipedia.org/wiki/Debuccalization
Cytuj
Debuccalization or deoralization[1] is a sound change or alternation in which an oral consonant loses its original place of articulation and moves it to the glottis (usually [h], [ɦ], or [ʔ]).[2] The pronunciation of a consonant as [h] is sometimes called aspiration, but in phonetics, aspiration is the burst of air accompanying a stop. (…)
…..
Tak jakby definicja:
Uważam, że obecność postaci obocznych rdzeni i słów ciągle obocznie wypowiadanych np. w j. polskim, jest dowodem, że pierwotny stan wymowy postaci rdzenie PIE, był odmienny od ofitzjalnie odtfoszonego i może być w prosty sposób opisany jako wtórne zniekształcenie pierwotnie wysokoenergetycznych lub obocznych postaci dźwięków PIE poprzez utratę energii / dźwięczności tzw. sybilantów.
Rdzenie to spółgłoski, patrz SKRB, GRB, KRK, SMRT, G/HRST, itp., a samogłoski jedynie je „koloryzują”, np. zmiękczają, jak i, czy e, patrz np. SKRiBHa, SKRiBHie, czy oboczne SKRiBH>S”e, itp. 🙂
Na podstawie umiejscowienia pierwszych pochówków w postaci górek / kurhanów, miejscem tzw. ojczyzny PIE byłby obszar na zachód od Jeziora Czarnego, a następnie Morza Czarnego i byłby powiązany z kulturami archeologicznymi Varna, Suvorovo, patrz:
https://en.wikipedia.org/wiki/Varna_culture
https://en.wikipedia.org/wiki/Suvorovo_culture
Govedarica, Blagoje (2016), Conflict or Coexistence: Steppe and Agricultural Societies in the Early Copper Age of the Northwest Black Sea Area
Opis zagadnienia: https://skrbh.wordpress.com/2021/11/11/300-definicje-powstawania-jezykow-pie-i-post-pie-wg-skribha/
…..
Zastrzeżenie. Pewno będę tu to i owo jeszcze poprawiał, bo napisałem to na szybko. 🙂
PZDRWM
PolubieniePolubienie
UWAGA! Niestety nie udało Mię się tu zamieścić pliku dźwiękowego, patrz pierwotne źródło powyżej.
PolubieniePolubienie
https://slawomirambroziak.pl/forum/index.php?topic=5745.msg109035#msg109035
SKRiBHa
Odp: *K’ > S/Z/Dz >H/K/G, jako pierwotna oboczność PIE, czy wtórna utrata sybilantów?
« Odpowiedź #1 dnia: Sierpień 22, 2023, 07:52:21 pm »
Właśnie zauważyłem inny wątek powiązany z powyższym tematem, patrz:
https://slawomirambroziak.pl/forum/index.php?topic=5538.0
Oto jeden komentarz, który ilustruje wiele nieporozumień i przekłamań, które w tym wątku znalazłem, patrz:
https://slawomirambroziak.pl/forum/index.php?topic=5538.msg108532#msg108532
Redar
Odp: Satem od CWC na przedpolach Karpat, kentum od CWC na Niżu Polskim?
« Odpowiedź #20 dnia: Sierpień 09, 2023, 11:21:55 am »
Cytat: stanp w Sierpień 09, 2023, 09:56:30 am
Cytuj
Jeżeli kentum powstawało wśród migrujących wcześniejszych gałęzi kentumowego pnia R1a i tworzących osobno odrębne innowacje, to mogło powstawać w różnych regionach Europy wschodniej i zachodniej, począwszy np. od Wołgi i na zachód
Cytuj
Nie żebym był na 100% pewny, ale chyba nie można mówić o „kentumowym” pniu. O ile wiem dzisiaj uważa się że ani kentum, ani satem nie były językami genetycznym. Kentum to języki gdzie PIE miękkie „k” przeszło w twarde „K” (ale też np. w twarde „h” w zależności od języka), a satem to terytorialna innowacje gdzie PIE miękkie „k” przeszło w „s”, satemizacja zresztą nie przebiegała wszędzie w takim samym stopniu, najbardziej zssatemizowane są języki indo-aryjskie, języki słowiańskie już mniej, a języki bałtyjskie jeszcze mniej. A języki anatolijskie w ogóle wymykają się z dychtomii kentum-satem.
…..
Dla porządku oświadczam wszem i wobec, że żadne dohtoryzowanie się Mię nie interesuje! 🙂
https://slawomirambroziak.pl/forum/index.php?topic=5745.msg109041#msg109041
SKRiBHa
Odp: *K’ > S/Z/Dz >H/K/G, jako pierwotna oboczność PIE, czy wtórna utrata sybilantów?
« Odpowiedź #2 dnia: Sierpień 23, 2023, 02:28:35 pm »
Tak sobie myślę, dumam i domniemam… od czego by tu delikatnie dalej zacząć, tak żeby od samego początku było łatwo i przyjemnie i jednocześnie merytorycznie. Tak żeby nasz wszechmogący tu Admin nie musiał tu od razu na brutala wkraczać i wykańczać także i ten wątek, a co za tym logicznie musi pójść dalej i Mię samego, bo cokolwiek, co tam on sobie uważa, do czego oczywiście ma prawo, jako Admin…
No i chyba się nie da jednocześnie delikatnie, łatwo i przyjemnie i jednocześnie merytorycznie, ale to nie z mojej winy. Ja winą obarczam ciągłe zmiany w ofitzjalnych definicjach, nazewnictwie, odtfaszaniu, itp.
Skoro nawiązałem do ojczyzny PIE, jako miejsca gdzie po raz pierwszy wznoszono groby w kształcie górek, czyli kurhany, no to logicznie wypadałoby przyjrzeć się co tam w obocznej trawie świszcze, gwiżdże i chwiszcze…
Na pierwszy Ogień / o+GieN’ idzie jakby Kień / KieN’, czyli pień, tyle że w trochę innej postaci, bo jednocześnie i jako satemowa Żerdź / Z”eR+Dz’, i jako kentumowy Gród / GRo’D, ale także okazuje się jako Góra / Go’Ra, czy Kura / Ko’Ra i ponownie satemowy Żuraw / Z”o’R+aW, itp. Naszym pierwszym rdzeniem jest jak już widać rdzeń GR.
Tu najnowsza wersja info z wiki:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Gr%C3%B3d
Cytuj
(…) Termin znany prawie we wszystkich językach indoeuropejskich, wywodzący się od praindoeuropejskiego rdzenia *g’herdh-[1][2] poprzez prasłowiańskie *gordъ[3]. Porównaj anglosaskie geard lub yeard[4].
Na terenie słowiańszczyzny *gordъ „umocnienie, ogrodzona osada”. Poświadczone we wszystkich językach słowiańskich np. scs gradъ „miasto, gród”, podobnie rosyjskie gòrod, polskie gród „zamek, gród warowny” itd. Jednocześnie satemowe *zordъ „rodzaj drewnianej konstrukcji” znane tylko w rosyjskim i białoruskim (choć wywodzące się z tego samego pnia co *žьrdь, czyli żerdź), np. rosyjskie dialektalne zoròd (stary akut). (…)
A tu do porównania starsza wersja, z pięknym opisem pióra Zbigniewa Gołębia, który tak to merytorycznie pisał o tym fenomenie:
Cytuj
(..) Można założyć, że satemowy substrat 6 (idący od wschodu?) 7 w końcu 8 wchłonął kentumowy substrat 9, ale – jak bywa w takich sytuacjach 10 – język lub dialekt etnicznego substratu 11 przesiąkł pewnymi 12 elementami języka lub dialektu substratowego 13 […] Jest więc rzeczą prawdopodobną 14, że jakieś kentumowe plemię 15 zostało wchłonięte przez satemowy trzon wczesnych Prasłowian 16, przesuwających się zapewne ze wschodu 17. Jak wskazują znaczenia powyższych wyrazów, to kentumowe plemię żyło z hodowli bydła i rolnictwa[4] 18, mieszkało w zabezpieczonych umocnieniami osadach (gordъ) o rozwiniętej drewnianej architekturze[5].” *19 (…)
Prawda, że niczym poezja pikne, a jednocześnie jednoznacznie merytoryczne i ustawowo niepodważalne?
Pisałem o tym tu:
PolubieniePolubienie
https://slawomirambroziak.pl/forum/index.php?topic=5745.msg109046#msg109046
SKRiBHa
Odp: *K’ > S/Z/Dz >H/K/G, jako pierwotna oboczność PIE, czy wtórna utrata sybilantów?
« Odpowiedź #3 dnia: Sierpień 23, 2023, 04:54:01 pm »
A teraz bardziej szczegółowo:
https://pl.wiktionary.org/wiki/gr%C3%B3d
gród (język polski)
Cytuj
od prasł. *gordъ[3][4][5] → gród (1.1) por. białor. горад, bułg. град, chorw. grad, czes. hrad, dłuż. grod, głuż. hród, kasz. gard, mac. град, poł. gord, ros. город, scs. градъ, słc. hrad, słń. grad, serb. град i ukr. город źródłosłów dla pol. grodzisko[6]
UWAGA! Widać przejście G>H w niektórych językach słowiańskich, w tym i w innych, czego akurat zapis nie odzwierciedla np., Ukrainian: град (hrad) (archaic or poetic), Ukrainian: го́род (hórod) (rare, walled town, city, citadel), Belarusian: го́рад (hórad), Rusyn: город (horod).
https://en.wiktionary.org/wiki/gr%C3%B3d
gród
Cytuj
Inherited from Proto-Slavic *gȏrdъ[1].
https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/gord%D1%8A
Reconstruction:Proto-Slavic/gordъ
Cytuj
From Proto-Balto-Slavic *gárdas, from Proto-Indo-European *gʰordʰ-os, from *gʰerdʰ-.
Noun *gõrdъ or *gȏrdъ m[1][2][3] fortification, castle, town, city
Related terms *zerdmę, *zordъ, *žьrdь (“perch, pole, ricker”)
https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Balto-Slavic/g%C3%A1rdas
Reconstruction:Proto-Balto-Slavic/gárdas
Cytuj
From Proto-Indo-European *gʰordʰ-os, from *gʰerdʰ- (“to enclose, to encircle; enclosure, fence, belt”).
Noun *gárdas m[2][3][4]enclosure
Descendants
East Baltic:
Latgalian: gords
Latvian: gãrds
Lithuanian: gar̃das
Proto-Slavic: *gõrdъ or *gȏrdъ
→ Proto-Mordvinic: *kardaz
UWAGA! Widać przejście G>K
https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/g%CA%B0erd%CA%B0-
Reconstruction:Proto-Indo-European/gʰerdʰ-
Proto-Indo-European
Root *gʰerdʰ- to enclose, to encircle, enclosure, fence, belt
Derived terms
Terms derived from the Proto-Indo-European root *gʰerdʰ-
*gʰerdʰ-
Proto-Germanic: *gerdaną (“to gird”)
(probably) Proto-Slavic: *žьrdь (“pole”)
*gʰr̥dʰ-yé-ti (ye-present)
Proto-Germanic: *gurdijaną (“to gird”)
*gʰórdʰ-os[1][2][3][4]
Proto-Albanian: *garda
Albanian: gardh (“fence”)
Proto-Balto-Slavic: *gárdas (“enclosure”)
Proto-Germanic: *gardaz
Phrygian: gordum (“city”)[5]
*gʰr̥dʰ-ós
Proto-Indo-Iranian: *gʰr̥dʰás (“house”)[6]
*gʰerdʰ-eh₂
Proto-Germanic: *gerdō (“girdle”)
*gʰr̥dʰ-el-os
Proto-Germanic: *gurdilaz (“girdle”)
Unsorted formations
Proto-Tocharian:[7] (possibly)
Tocharian B: kerccī (“palace”)
See also
*ǵʰer-
References
^ Orel, Vladimir (1998), “gardh”, in Albanian Etymological Dictionary, Leiden, Boston, Köln: Brill, →ISBN, page 110
^ Derksen, Rick (2008), “gȏrdъ”, in Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 178
^ Derksen, Rick (2015), “gardas”, in Etymological Dictionary of the Baltic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 13), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, pages 164-165
^ Kroonen, Guus (2013), “garda-”, in Etymological Dictionary of Proto-Germanic (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 11), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 169
^ Mallory, J. P.; Adams, D. Q., editors (1997) Encyclopedia of Indo-European culture, London, Chicago: Fitzroy Dearborn Publishers, page 199
^ Nyberg, H. S. (1974), “gāl”, in A Manual of Pahlavi, Part II: Glossary, Wiesbaden: Otto Harrassowitz, page 80ab
^ Adams, Douglas Q. (2013), “kerccī”, in A Dictionary of Tocharian B: Revised and Greatly Enlarged (Leiden Studies in Indo-European; 10), Amsterdam, New York: Rodopi, →ISBN, pages 210-211
…..
UWAGA! W j. indo-irańskich nie nastąpiła satemizacja, czyli odtfoszonego miękkiego *G’h, też tam ofitzjalnie nie było… aczkolwiek tak twierdzi polska wersja wiki… Przyjrzę się temu niebawem, bo coś Mię się wydaje, że specjalnie dla polskiej wiki ktoś coś zachachmęcił z tym odtfoszonym rdzeniem PIE… Ciekawe dlaczego, hm?
https://slawomirambroziak.pl/forum/index.php?topic=5745.msg109047#msg109047
SKRiBHa
Odp: *K’ > S/Z/Dz >H/K/G, jako pierwotna oboczność PIE, czy wtórna utrata sybilantów?
« Odpowiedź #4 dnia: Sierpień 23, 2023, 05:14:46 pm »
A teraz niewdzięczna i nadal jakoś obocznie istniejąca niezgodnie z ofitzjalnymi definicjami i prawami postać satem tego samego odtfoszonego rdzenie PIE, patrz:
https://pl.wiktionary.org/wiki/%C5%BCerd%C5%BA
Cytuj
żerdź (język polski)
(1.1) długa, prosta gałąź lub cienki pień
prasł. *žŕ̥dь < prasł. *gĭrdĭ → ‚cienki drąg, używany początkowo do budowy ogrodzenia'[2]
UWAGA! Nagle jakoś tak pojawia się tu postać odtfoszonego słowa *gĭrdĭ, która jest nieznana dla angielskiej wersji wiki! Musiało się tu pojawić to zmiękczenie w postaci „i”, żeby pasowało jakoś do wzoru *G’ > Z…
https://en.wiktionary.org/wiki/%C5%BCerd%C5%BA
żerdź
Cytuj
Inherited from Old Polish żerdź, from Proto-Slavic *žьrdь.
https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/%C5%BE%D1%8Crd%D1%8C
Reconstruction:Proto-Slavic/žьrdь
Cytuj
From Proto-Indo-European *gʰerdʰ-.
Cytuj
Derived terms
*žьrdьka (diminutive)
Related terms
*gordъ (“fort, town”)
*zordъ (“stack pole”)
Descendants
East Slavic:
Belarusian: жерздь (žjerzdʹ)
Russian: жердь (žerdʹ) (dialectally же́редь (žéredʹ))
⇒ Ukrainian: же́рдка (žérdka)
South Slavic:
Old Church Slavonic: жрьдь (žrĭdĭ)
Bulgarian: жерд (žerd), жърть (žǎrtʹ) (obsolete)
⇒ же́рда f (žérda, “beam, bar”) (dialectal)
Slovene: žȓd (tonal orthography)
West Slavic:
Old Czech: žrd
Czech: žerď
Moravian (Mistřice): žrť
Old Polish: żerdź
Polish: żerdź
Slovak: žrď
Non-Slavic:
→ Hungarian: zsorda (“rod”)
→ Romanian: joardă (“rod, stick”)
→ Proto-Finnic: *hirci
…..
Uwaga na postacie zbudowane z samych spółgłosek, jak: Slovak: žrď, Old Czech: žrd.
Kto Mię odpowie, jak zgodnie z ofitzjalną wykładnią mogło dojść do jednoczesnego rzekomego zmiękczenia / spalatalizowania i niezmiękczenia / niespalatalizowania dźwięku PIE *G, czy *Gh, tak że jednocześnie powstały oboczne postacie jak GRo’D i Z”eRDz’, hm?
Nadmienię, że nie mogło to się zdarzyć, tak jak to sobie chce polska wiki, ponieważ *G’h rzekomo stworzyło inny rdzeń PIE… 🙂
PolubieniePolubienie
https://slawomirambroziak.pl/forum/index.php?topic=5745.msg109048#msg109048
SKRiBHa
Odp: *K’ > S/Z/Dz >H/K/G, jako pierwotna oboczność PIE, czy wtórna utrata sybilantów?
« Odpowiedź #5 dnia: Sierpień 23, 2023, 05:36:13 pm »
A teraz coś podobnego, ale jakże jednocześnie odmiennego…
https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/%C7%B5%CA%B0er-
Reconstruction:Proto-Indo-European/ǵʰer-
Cytuj
Proto-Indo-European
Root *ǵʰer-[1] to yearn for
Derived terms
Terms derived from the Proto-Indo-European root *ǵʰer- (yearn)
*ǵʰr̥-yé-ti
Proto-Hellenic: *kʰəřřō
Proto-Indo-Iranian: *ȷ́ʰr̥yáti
Proto-Indo-Aryan: *źʰr̥yáti
Sanskrit: हृयात् (hṛyāt)
Proto-Italic: *herjō[2]
*ǵʰr̥-t-ós
Proto-Hellenic: *kʰərtós
Ancient Greek: χαρτός (khartós)
Proto-Indo-Iranian: *ȷ́ʰr̥tás
Proto-Indo-Aryan: *źʰr̥tás
Sanskrit: हृत (hṛtá)
*ǵʰr̥-i-t-
Ancient Greek: χάρις (kháris)
*ǵʰēr-i-[3]
Proto-Armenian:
Old Armenian: ձիր (jir)
*ǵʰr̥-éh₂
Ancient Greek: χαρά (khará)
*ǵʰér-mn̥
Ancient Greek: χάρμα (khárma)
*ǵʰr̥-meh₂
Ancient Greek: χάρμη (khármē)
*ǵʰer-no-
Proto-Germanic: *gernaz
Unsorted formations:
Hellenic:
Ancient Greek: χράω (khráō)
Ancient Greek: χρηστός (khrēstós)
Ancient Greek: χρῄζω (khrḗizō)
Root *ǵʰer-[4] to enclose
Derived terms
Terms derived from the Proto-Indo-European root *ǵʰer- (enclose)
*ǵʰór-tos
*ǵʰor-o-
See also
*gʰerdʰ-
A user suggests that this Proto-Indo-European reconstruction page be moved, merged or split, giving the reason: “perhaps this section should be moved to *ǵʰerH- as it seems this is the preferred reconstruction”.
Root *ǵʰer-[5][6] bowels, intestines
Alternative reconstructions *ǵʰerH-[7][8][9]
Derived terms
Terms derived from the Proto-Indo-European root *ǵʰer- (bowels)
*ǵʰerH-ni-eh₂[5]
Latin: hernia (“protruded viscus”)
*ǵʰorH-neh₂[7][8][9][5]
Proto-Albanian: *dźārnā[10]
Albanian: zorrë (“gut”)
Proto-Baltic:
Lithuanian: žarnà (“intestine, hose”)
Latgalian: zorna (“intestine, hose”)
Latvian: zar̂na (“intestine, hose”)
Proto-Germanic: *garnō (“intestines”)
Ancient Greek: χορδή (khordḗ, “gut, string”) (< χορνή (khornḗ)?)
*ǵʰr̥H-eh₂[7]
Sanskrit: हिर (hirā́, “vein”)
*ǵʰr̥H-os[7]
Sanskrit: हिरा (híra, “band”)
Proto-Iranian: *ĵʰr̥H-oh
Pashto: ځير (źir, “thin string”)
Classical Persian: زیر (zīr, “string; cord; any tiny thing such as string”)
*ǵʰr̥H-u-[7][8][9]
⇒ Proto-Italic: *haruspeks (“diviner”)
Faliscan: haraspex, haraspix
Latin: haruspex
Unsorted formations:
Proto-Italic: *χario-
Latin: hariolus
References
^ Pokorny, Julius (1959) Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 2, Bern, München: Francke Verlag, page 440
^ De Vaan, Michiel (2008) Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 7)[1], Leiden, Boston: Brill, →ISBN
^ Martirosyan, Hrach (2010) Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 8), Leiden and Boston: Brill, page 434
^ Pokorny, Julius (1959) Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 2, Bern, München: Francke Verlag, page 442
Kroonen, Guus (2013), “*garnō-”, in Etymological Dictionary of Proto-Germanic (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 11), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 169
^ Pokorny, Julius (1959) Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), volume 2, Bern, München: Francke Verlag, page 443
Beekes, Robert S. P. (2010), “χορδή”, in Etymological Dictionary of Greek (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 10), with the assistance of Lucien van Beek, Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 1643-1644
Derksen, Rick (2015), “žarna”, in Etymological Dictionary of the Baltic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 13), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 514
De Vaan, Michiel (2008), “haruspex, -icis”, in Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 7), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 280
^ Orel, Vladimir (1998), “zorrë”, in Albanian Etymological Dictionary, Leiden, Boston, Köln: Brill, →ISBN, page 525-526
…..
Co jest pewnego w ofitzjalnych odtfoszeniach, hm? Skąd dźwięk zapisywany jako H, a także K wziął się w postaciach łacińskich, greckich i indo-irańskich, hm?
Przy okazji, to Sanskrit: हिर (hirā́, “vein”) to nic innego jak Z”>H, L>R, czyli… żyła / Z”yL”a…
PolubieniePolubienie
https://slawomirambroziak.pl/forum/index.php?topic=5745.msg109049#msg109049
LukMac
Odp: *K’ > S/Z/Dz >H/K/G, jako pierwotna oboczność PIE, czy wtórna utrata sybilantów?
« Odpowiedź #6 dnia: Sierpień 23, 2023, 07:40:14 pm »
Bardzo ciekawe! Pisz więcej!
https://slawomirambroziak.pl/forum/index.php?topic=5745.msg109050#msg109050
SKRiBHa
Odp: *K’ > S/Z/Dz >H/K/G, jako pierwotna oboczność PIE, czy wtórna utrata sybilantów?
« Odpowiedź #7 dnia: Sierpień 23, 2023, 07:48:35 pm »
Cytat: LukMac w Sierpień 23, 2023, 07:40:14 pm
Bardzo ciekawe! Pisz więcej!
Naprawdę? To miło. A czy mogę się zapytać, co Cię w tym, co napisałem do tej pory najbardziej zaciekawiło? Może masz jakieś pytania lub wątpliwości, j.w.? Może zamiast pisać, to co myślałem, żeby napisać dalej, powinienem wg Ciebie wyjaśnić coś, co uważasz, że powinienem wyjaśnić?
PZDRWM
PolubieniePolubienie
https://slawomirambroziak.pl/forum/index.php?topic=5745.msg109051#msg109051
SKRiBHa
Odp: *K’ > S/Z/Dz >H/K/G, jako pierwotna oboczność PIE, czy wtórna utrata sybilantów?
« Odpowiedź #8 dnia: Sierpień 23, 2023, 11:57:53 pm »
Nie czekając na ew. odpowiedź, j.w., muszę skończyć z kilkoma wtórnie zniekształconymi postaciami rdzeni, wszystkie pochodzące wg. ofitzjalnej wykładni od tego odtfoszonego PIE *gʰerdʰ-, czy innego *gher-…
https://www.etymonline.com/word/yard
yard (n.1)
Cytuj
„patch of ground around a house,” Old English geard „fenced enclosure, garden, court; residence, house,” from Proto-Germanic *gardan- (source also of Old Norse garðr „enclosure, garden, yard;” Old Frisian garda, Dutch gaard, Old High German garto, German Garten „garden;” Gothic gards „house,” garda „stall”), of uncertain origin, perhaps from PIE *ghor-to-, suffixed form of root *gher- (1) „to grasp, enclose,” with derivatives meaning „enclosure.”
(…)
*gher- (1)
Proto-Indo-European root meaning „to grasp, enclose.”
It forms all or part of: Asgard; carol; choir; choral; chorale; choric; chorister; chorus; cohort; cortege; court; courteous; courtesan; courtesy; courtier; curtilage; curtsy; garden; garth; gird; girdle; girt; girth; -grad; hangar; Hilda; Hildegard; Hortense; horticulture; jardiniere; kindergarten; Midgard; orchard; Terpsichore; Utgard; yard (n.1) „patch of ground around a house.”
It is the hypothetical source of/evidence for its existence is provided by: Sanskrit ghra- „house;” Albanian garth „hedge;” Greek khortos „pasture;” Phrygian -gordum „town;” Latin hortus „garden;” Old Irish gort „field,” Breton garz „enclosure, garden;” Old English gyrdan „to gird,” geard „fenced enclosure, garden,” German Garten „garden.” Lithuanian gardas „pen, enclosure,” Old Church Slavonic gradu „town, city,” and Russian gorod, -grad „town, city” belong to this group, but linguists dispute whether they are independent developments or borrowings from Germanic.
https://en.wiktionary.org/wiki/yard
yard
Cytuj
From Middle English yerd, yard, ȝerd, ȝeard, from Old English ġeard (“yard, garden, fence, enclosure”), from Proto-West Germanic *gard, from Proto-Germanic *gardaz (“enclosure, yard”), from Proto-Indo-European *gʰórdʰos, from Proto-Indo-European *gʰerdʰ- (“to enclose”).
See also Dutch gaard, obsolete German Gart, German Garten, Swedish, Danish and Norwegian Bokmål gård, Norwegian Nynorsk gard, Lithuanian gardas (“pen, enclosure”), Russian го́род (górod, “town”), Serbo-Croatian and Slovene grad („town”), Albanian gardh (“fence”), Romanian gard, Avestan 𐬔𐬆𐬭𐬆𐬛𐬵𐬀 (gərədha, “dev’s cave”), Sanskrit गृह (gṛha)), Medieval Latin gardinus, jardinus. Doublet of garden.
UWAGA! Widoczne przejście D>T w niektórych postaciach germańskich (tzw. prawo Raska/Grimma), utrata D lub przejście D>H w sanskrycie.
https://en.wiktionary.org/wiki/hortus
hortus
Cytuj
From Proto-Italic *hortos, from Proto-Indo-European *ǵʰortós. Cognate with Oscan húrz, Ancient Greek χόρτος (khórtos), Old English ġeard. More at yard.
Related terms
cohors
hortēnsis
hortuālis
hortulus
Descendants
Asturian: güertu
Catalan: hort, horta
Corsican: ortu
Dalmatian: vart
Old French: ort, hort, ortelon, ortel, ortage, ortelage, ortelain, ortellerie, orte
Middle French: hortailles, horteau, hortel, hortelage, hortelin, hortif, hortillon
French: hortillonnages, hortillon, hortelain (dialectal)
Friulian: ort
Galician: horto, horta
Italian: orto
Leonese: guertu
Occitan: òrt, òrta
Piedmontese: òrt
Portuguese: horto, horta
Romansch: üert, iert
Sardinian: oltu, ortu, otu
Sicilian: ortu
Spanish: huerto, huerta
Venetian: orto, ort
Widać przeróżne przejścia G>H, czy G>H>V, czy nawet całkowite utraty przedniego G, czy H.
https://en.wiktionary.org/wiki/jardinus#Latin
jardinus
Cytuj
jardīnus m (genitive jardīnī); second declension
(Medieval Latin) Alternative form of gardinus, garden, yard
Jak widać, przejście G>J/Y też występuje w postaciach tzw. kentum.
https://slawomirambroziak.pl/forum/index.php?topic=5745.msg109052#msg109052
SKRiBHa
Odp: *K’ > S/Z/Dz >H/K/G, jako pierwotna oboczność PIE, czy wtórna utrata sybilantów?
« Odpowiedź #9 dnia: Dzisiaj o 12:31:25 am »
Na koniec muszę dodać jeszcze jedno lub ze dwa jakoś niezsatemizowane polskie słowa…
https://pl.wiktionary.org/wiki/grad
grad (język polski)
Cytuj
(1.1) meteorol. opad atmosferyczny w postaci kulek lodu; zob. też grad w Wikipedii
UWAGA! Zamiast „kulek” może powinno być raczej „grudek”, hm?
Cytuj
(1.1) prasł. *gradъ[2]
https://en.wiktionary.org/wiki/grad
Inherited from Proto-Slavic *gradъ, from Proto-Indo-European *greh₃d-.
grad m hail (balls of ice)
https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/grad%D1%8A
Reconstruction:Proto-Slavic/gradъ
Cytuj
From Proto-Indo-European *ǵʰreh₃d-. Cognate with Sanskrit ह्रादुनि (hrādúni, “hail(stone)”), Latin grandō (“hail”), Old Armenian կարկուտ (karkut, “hail”) < *ka-krut < *ga-grōdo-. Possibly cognate with Lithuanian grúodas (“frozen earth or mud”), although Derksen considers it more likely to be cognate instead with *grǫda, *gruda (“heap, lump”), Lithuanian grū́das (“corn”), from Proto-Indo-European *gʰrewd-.
https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Indo-European/%C7%B5%CA%B0reh%E2%82%83d-&action=edit&redlink=1
Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Indo-European/ǵʰreh₃d-.
https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Indo-European/g%CA%B0rewd-&action=edit&redlink=1
Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Indo-European/gʰrewd-.
Jak widać ofitzjalnie odtfasza się to samo za pomocą dwóch różnych rdzenie PIE, jednego z *G’h, a drugiego z *Gh, czyli Grad / GRaD wg tego pierwszego powinien był i spalatalizować się, czyli asybilować do czegoś jak *Z”RaD,.. czego oczywiście był i nie zrobił… 🙂
https://pl.wiktionary.org/wiki/gruda
gruda (język polski)
Cytuj
(1.1) pojedynczy kawałek czegoś stwardniałego ukształtowanego w bryły
prasł. *gruda
https://en.wiktionary.org/wiki/gruda#Polish
gruda
Cytuj
Inherited from Proto-Slavic *gruda.
https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/gruda
Reconstruction:Proto-Slavic/gruda
Likely a collective form of Proto-Indo-European *gʰréwdos (“crude, great”), from Proto-Indo-European *gʰer- (“to grind, to rub”). Cognates include Latvian graûds (“grain”), Lithuanian grūdai (“grain”), Proto-Germanic *grautaz (“big, great”).
https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Indo-European/g%CA%B0r%C3%A9wdos&action=edit&redlink=1
Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Indo-European/gʰréwdos.
https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/g%CA%B0er-
Reconstruction:Proto-Indo-European/gʰer-
A user has added this reconstruction page to requests for deletion(+).
Proto-Indo-European Root *gʰer-
to rub
to stroke
to grind
to remove
Extensions
*gʰrey-
Proto-Hellenic: *kʰróndros
*gʰrewd- ~ *gʰr-eu-d- ~ *gʷrod-
Armenian:
Old Armenian: կորկոտ (korkot) < *gʷo-gʷrod- (perhaps)
Proto-Balto-Slavic:
Lithuanian: graudìnti (“to move, touch”)
Proto-Slavic: *gruditi
Proto-Balto-Slavic:
Latvian: grūst
Lithuanian: grūsti
Proto-Balto-Slavic:
Latvian: gruds (“grain, corn”), grauds
Lithuanian: grūdas, graûds
Proto-Balto-Slavic:
Proto-Baltic:
Lithuanian: grúodas (“frost; frozen mud or street dirt”)
→ Proto-Finnic: *routa (“frost on the ground”)
Proto-Slavic: *grùda (“heap, lump”)
Proto-Germanic: *grautaz (“coarse, crude; big, large”)
Proto-Germanic: *greutaną (see there for further descendants)
Proto-Germanic: *greutą (“grit, rubble”)
Proto-Germanic: *grautiz
Proto-Germanic: *grūtiz, *grūtą
Proto-West Germanic:
Old English: grūt (“malt marsh”)
Middle English: growte, grout
English: grout
Old High German:
Middle High German: grūz (“corn of sand or grain”)[2]
→ Medieval Latin: grutum, grudum, grutdum (“flour, meal”)
Old Norse: grautr (“porridge”)
Icelandic: grautur
Faroese: greytur
Norwegian Nynorsk: graut
→ Norwegian Bokmål: graut
Swedish: gröt
Danish: grød
Norwegian Bokmål: grøt
*gʰrewh₂-, *gʰreh₂w-[3]
⇒ *gʰrewh₂-ǵ(ʰ)-
⇒ *gʰrowǵ(ʰ)os
Proto-Balto-Slavic: *grauˀźas (“crushed stone, gravel”)
Latvian: gruži pl (“crushed stone”)
Lithuanian: gráužas, graũžas (“gravel, coarse sand”)
Proto-Slavic: *gruzъ (“crushed stone, gravel”)
⇒ *gʰrówh₂-mn̥ or *gʰróh₂u-mn̥
Proto-Hellenic: *kʰrṓwmə
Ancient Greek: χρῶμα (khrôma, “color; skin”)
⇒ *gʰrówh₂-s or *gʰróh₂u-s
Proto-Hellenic: *kʰrṓws
Ancient Greek: χρώς (khrṓs, “color; skin”)
⇒? Mycenaean Greek: 𐀀𐀒𐀫𐀸𐀁 (a-ko-ro-we-e /(h)akʰroweʰe/)
Proto-Balto-Slavic:
Latvian: gŗaût (“to destroy, demolish, bring down”)
Lithuanian: griáuti (“to destroy, demolish”)
Proto-Hellenic:
Proto-Italic: *grūō
Latin: *gruō
⇒? Latin: ingruō (“make an onslaught upon, attack, assail, fall on, threaten”)
Unsorted formations:
Derived terms
Terms derived from the Proto-Indo-European root *gʰer-
*gʰer-h₂d-
Proto-Hellenic: *kʰeráts
References
^ Mallory, J. P.; Adams, D. Q. (2006) The Oxford introduction to Proto-Indo-European and the Proto-Indo-European world, Oxford University Press, page 169: “*ghrendh- ‘grind’”
Beekes, Robert S. P. (2010), “κέγχρος”, in Etymological Dictionary of Greek (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 10), with the assistance of Lucien van Beek, Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 662
^ Derksen, Rick (2015), “griauti”, in Etymological Dictionary of the Baltic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 13), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 187
Widać znów wtórne zniekształcenia G>K w postaciach greckich.
PolubieniePolubienie
https://slawomirambroziak.pl/forum/index.php?topic=5745.msg109054#msg109054
Zbyszko Tarczewski
Administrator
Hero Member
Wiadomości: 8916
Odp: *K’ > S/Z/Dz >H/K/G, jako pierwotna oboczność PIE, czy wtórna utrata sybilantów?
« Odpowiedź #10 dnia: Dzisiaj o 08:46:38 am »
Cytat: SKRiBHa w Sierpień 23, 2023, 02:28:35 pm
Tak sobie myślę, dumam i domniemam… od czego by tu delikatnie dalej zacząć, tak żeby od samego początku było łatwo i przyjemnie i jednocześnie merytorycznie. Tak żeby nasz wszechmogący tu Admin nie musiał tu od razu na brutala wkraczać i wykańczać także i ten wątek, a co za tym logicznie musi pójść dalej i Mię samego, bo cokolwiek, co tam on sobie uważa, do czego oczywiście ma prawo, jako Admin…
🙂
dziekuje za zrozumienie
poglady od 0 do 359 stopni
ale ZERO wycieczek osobistych
https://slawomirambroziak.pl/forum/index.php?topic=5745.msg109055#msg109055
SKRiBHa
Odp: *K’ > S/Z/Dz >H/K/G, jako pierwotna oboczność PIE, czy wtórna utrata sybilantów?
« Odpowiedź #11 dnia: Dzisiaj o 10:36:15 am »
Cytuj
🙂 dziekuje za zrozumienie poglady od 0 do 359 stopni ale ZERO wycieczek osobistych
Jak najbardziej! 🙂 Nie będzie między nami nieporozumień, ponieważ nie zamierzam, jak to już stwierdzałem co najmniej trzykrotnie, wdawać się w żadne rozważania, które nie dotyczą tego, co jest sednem moich zainteresowań, patrz powyżej.
Uprzejme proszę jedynie o zwrócenie uwagi na to, że to nie ja zacząłem od „wycieczek osobistych”… Wystarczy porównać daty komentarzy i wszystko stanie się jasne i oczywiste. Cały tamten zamknięty wątek nie był w 100% merytoryczny z zasady, skoro dotyczył Mię, a nie tego co gdzieś tam napisałem, nieprawdaż?
A tak swoją drogą, to bardzo się cieszę, że Admin ma ciężką rękę, która nie zna litości, choć nie wiem, czy równie ciężką i bezlitosną dla wszystkich, patrz
różne takie tam przytyki, które padły w moim kierunku i pod moim adresem… Trochę dworuje sobie, bo to już nie jest ważne. Myślę, że teraz każdy już wie, co trzeba. 🙂
PZDRWM
https://slawomirambroziak.pl/forum/index.php?topic=5745.msg109056#msg109056
S_u_P_K
Odp: *K’ > S/Z/Dz >H/K/G, jako pierwotna oboczność PIE, czy wtórna utrata sybilantów?
« Odpowiedź #12 dnia: Dzisiaj o 11:02:18 am »
Tamten zamknięty wątek został założony przeze mnie, a dotyczył zapełnienia przez SKRiBHę innego forum wielką liczbą kontrowersyjnych wpisów niezwiązanych z genetyką. Obaw, że powtórzy się to na Eurogenesie, a potem u nas na Sylwetce. Niektórzy chyba temu kibicują.
Ja w miarę możliwości będę tu te wpisy SKRiBHy komentował, chociaż niektórzy byliby odmiennego zdania.
Natomiast interwencje Admina wynikają stąd, że Gospodarz, przebywający (jak widać ze zmiany zegara w jego wpisach) obecnie w ciepłych krajach, nie daje przyzwolenia na zbyt gwałtowne atakowanie Stanisława.
https://slawomirambroziak.pl/forum/index.php?topic=5745.msg109057#msg109057
SKRiBHa
Odp: *K’ > S/Z/Dz >H/K/G, jako pierwotna oboczność PIE, czy wtórna utrata sybilantów?
« Odpowiedź #13 dnia: Dzisiaj o 11:32:34 am »
Cytuj
Tamten zamknięty wątek został założony przeze mnie, a dotyczył zapełnienia przez SKRiBHę innego forum wielką liczbą kontrowersyjnych wpisów niezwiązanych z genetyką. Obaw, że powtórzy się to na Eurogenesie, a potem u nas na Sylwetce. Niektórzy chyba temu kibicują.
Sprawę j.w. wyjaśniłem ostatecznie w tamtym zamkniętym wątku i nie widzę potrzeby wałkowania tego jeszcze raz tutaj i nie zamierzam się tym dalej zajmować. Powtórzę, że Forumbiodiversity nie było jedynie poświęcone genetyce, a sam Elias prosił Mię o pisanie tam, szczególnie w j. angielskim, bo mu forum obumierało… Jakiekolwiek twierdzenia, że np. zabiłem mu to forum uważam za co najmniej dziecinne. Nie mam ochoty wracać do tego i traktuje to jako chwilowe niepotrzebne i niemerytoryczne rozpraszanie, które mam nadzieję właśnie się skończyło. 🙂
Cytuj
Ja w miarę możliwości będę tu te wpisy SKRiBHy komentował, chociaż niektórzy byliby odmiennego zdania.
Miło, ale jeśli to jest jakiś problem lub cierpienie, proszę sobie nie robić kłopotu.
Jeśli mam tu przestać pisać proszę jedynie o info i przestanę. I tyle.
Chodzi Mię jedynie o to, że zarzucanie Mi braku merytoryczności, przy jednoczesnym np. tolerowaniu hm… dość oczywiście wątpliwej postawy innych, których nicków wymieniać nie zamierzam, no to hm… średnie jest, czy tu, czy gdziekolwiek. Nie jestem jakoś tym specjalnie roztrzęsiony. Jest jak jest i tyle.
Cytuj
Natomiast interwencje Admina wynikają stąd, że Gospodarz, przebywający (jak widać ze zmiany zegara w jego wpisach) obecnie w ciepłych krajach, nie daje przyzwolenia na zbyt gwałtowne atakowanie Stanisława.
Dlaczego się tu odezwałem, wytłumaczyłem poprzednio i jak wyżej. Nie uznaję żadnych „świętych krów”, szczególnie kiedy to, co twierdzą jest cokolwiek wątpliwe, patrz to co napisał StP / stanp, w temacie rzekomej pierwotności postaci tzw. kentum w PIE. Cytowałem to dokładnie i jedynie odwoływałem się do tego wielokrotnie, także powyżej. I tyle.
Czy mam rozumieć, że wszystko to, co pisze StP / stanp jest niepodważalnym dogmatem i nie można tego podważać? Czy o to tu chodzi, czy o coś innego, no bo chyba się nie rozumiemy? (Wyjaśniam, że są to pytanie retoryczne i nie oczekuję na nie odpowiedzi.)
Dodam jeszcze, że widzę to tak: wygląda Mię na to, że wg co poniektórych to dobra jest rzecz móc robić sobie ze Mię jaja bezkarnie i za moimi plecami obsmarowywać Mię czym tam komu pasuje, bo tak jest „fajnie i profesjonalnie”,.. ale jak ja grzecznie zadaję merytoryczne pytania dot. rzeczywistego problemu, no to łolaboga!
W sumie, no to chyba Mię się odechciało robić tu cokolwiek. Jeszcze się zastanowię, co postanowię… A i nie otworzę tu już ani jednego wątku, obiecuję. Zadowolony i uspokojony teraz?
PolubieniePolubienie
UWAGA! Dalszy ciąg tego co się wydarzyło j.w. można przeczytać tu:
i tu:
PolubieniePolubienie
Tu pierwsze zestawienie materiałów dot. oboczności polskich rdzeni. Miało być prosto, a wychodzi jak zwykle. Będę to uzupełniał i poprawiał.
Świst / S’WiST, Świstać / S’WiST+aC’, Świstanie / S’WiST+aNie, Świstak / S’WiST+aK, Świstaczy / S’Wist+aC”y, Świstun / S’WiST+o’N, Świstunka / S’WiST+o’N+Ka, Świszcz / S’WiS”C”, Świszczeć / S’WiS”C”+eC’, Świsnąć / S’WiS+Na”+C’
https://pl.wikisource.org/wiki/S%C5%82ownik_etymologiczny_j%C4%99zyka_polskiego/%C5%9Bwist
świst, świstać, świsnąć (świstnąć), świszczeć; świszczałka i świstawka, świstek; świszcz (o ‘pustym orzechu’, ale i o ‘wichrze, burzy’), świstak, świstun; świszczypała; to samo z chw- (chwistek = świstek, chwist i chwiszcz, o ‘orzechu pustym’, ale i o ‘komedjancie’), i udźwięcznione: gwizd (= chwist, w każdem znaczeniu), gwizdać, gwiznąć; Poświst i Pochwiściel, nazwa mniemanych bożków (zamiast wichrów); pnie z chw- i u Czechów i na Rusi, wedle znanej zasady (p. gwiazda i i.), gdy na Południu wyłącznie sw-, cerk. i t. d. swistati. Prastare, dźwiękonaśladowcze poczęści; por. swirati (to samo), świerszcz, i t. d.
https://pl.wiktionary.org/wiki/%C5%9Bwist
świst (język polski)
(1.1) przenikliwy dźwięk podobny do gwizdu, ale mniej dźwięczny
(1.2) zool. odgłos o cechach (1.1) wydawany przez niektóre zwierzęta
wyrazy pokrewne:
rzecz. poświst mrz, poświstywanie n, świstak mzw, świstałka ż, świstanie n, świstawka ż, świsteczek mrz, świstun mzw, świstunka ż
czas. świsnąć, poświstywać ndk., świstać ndk.
przym. świstaczy
https://en.wiktionary.org/wiki/%C5%9Bwist
świst
Etymology
Deverbal from świstać.
świst m inan
swish, whiz, whistle (sound)
https://pl.wiktionary.org/wiki/%C5%9Bwista%C4%87
świstać (język polski)
(1.1) wydawać świst
(1.2) wykonywać szybki ruch, wywołując świst
(1.3) pot. uderzać kogoś
synonimy:
(1.1) gwizdać, war. świszczeć
wyrazy pokrewne:
rzecz. świst mrz, świstak mzw, świstanie n, świstun mzw, świstunka ż
czas. świsnąć
https://en.wiktionary.org/wiki/%C5%9Bwista%C4%87#Polish
świstać
Inherited from Proto-Slavic *svistati. Doublet of świstak.
https://pl.wiktionary.org/wiki/%C5%9Bwistanie#pl
świstanie (język polski)
1.1) rzecz. odczas. od świstać
(1.1) pol. świstać + -anie
https://pl.wiktionary.org/wiki/%C5%9Bwistak#pl
świstak (język polski)
(1.1) zool. gromadny, górski gryzoń z rodziny wiewiórkowatych; zob. też świstak w Wikipedii
prasł. *svistati
https://en.wiktionary.org/wiki/%C5%9Bwistak
świstak
Inherited from Proto-Slavic *svistati + -ak. Doublet of świstać.
https://en.wiktionary.org/wiki/%C5%9Bwistaczy#Polish
świstaczy
From świstak + -y.
UWAGA! Dlaczego istnieją nadal dwie postacie tego samego słowa, jedna tzw. kentum Świstaki / SWiST+aKi, a druga Świstaczy / S’WiST+aC”y, a co ze Świstacy / SWiST+aCy, hm? Czy nie mówiono kiedyś gdzieś w górach np. Świstacy wyszli na gale?
https://pl.wiktionary.org/wiki/%C5%9Bwistun#pl
świstun (język polski)
(1.1) ornit. Anas penelope[1], gatunek kaczki, z grupy kaczek właściwych (pływających); zob. też świstun w Wikipedii
https://en.wiktionary.org/wiki/%C5%9Bwistun
świstun
From świst + -un.
https://pl.wiktionary.org/wiki/%C5%9Bwistunka#pl
świstunka (język polski)
(1.1) ornit. mały ptak z rodzaju Phylloscopus[1]
(1.2) ornit. Phylloscopus sibilatrix[2], świstunka leśna[3]
https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Slavic/svistati&action=edit&redlink=1.
Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/svistati.
https://en.wiktionary.org/wiki/%C5%9Bwiszcz#Polish
świszcz
Etymology 1
Inherited from Proto-Slavic *sviščь, analyzable as deverbal from świszczeć (“to whistle”).
https://en.wiktionary.org/wiki/%C5%9Bwiszcze%C4%87#Polish
świszczeć
Etymology
Analyzable as świst + -eć.
Related terms
nouns
świst
świstak
świstun
świszcz
świszczypała
https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Slavic/svi%C5%A1%C4%8D%D1%8C&action=edit&redlink=1
Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/sviščь
…..
UWAGA! Co jest ciekawe obie postacie i tzw. kentum svistatii tzw. satem sviščь ofitzjalnie miały WYSTĘPOWAĆ JEDNOCZEŚNIE w Proto-Slavic!
…..
https://pl.wiktionary.org/wiki/%C5%9Bwisn%C4%85%C4%87#pl
świsnąć (język polski)
(1.1) o wietrze, oddechu, głosie, ptaku spowodować lub wydać świst
(1.2) machnąć lub przelecieć ze świstem
(1.3) pot. ukraść, zwinąć
(1.4) pot. trzepnąć, pacnąć
https://en.wiktionary.org/wiki/%C5%9Bwisn%C4%85%C4%87
świsnąć
From świstać + -nąć.
UWAGA! Uważam, że to wytłumaczenie jest przekombinowane. Nie wiem, czy ktokolwiek normalny zbudowałby to słowo jako S’WIS(T)+aC’+Na”C’, zamiast powiedzieć to zwyczajnie S’WIS(T)+Na”C’, czyli skrócić postać tego słowa przez usunięcie / niewymawianie dźwięku T…
PolubieniePolubienie
Napisz do mnie na ten adres mailowy. Proszę.
PolubieniePolubienie
Napisałem.
PolubieniePolubienie