211 Dyēus Phater i jego Pra-Słowiańskie źródłosłowy, jak Opatrzność, Opatrzyć, Zaopatrzyć, Patrzyć, Patrzeć, Zobaczyć, Baczyć 03

pączki (1.3)

…..

Oto i drugi techniczny wpis, czyli ciąg dalszy Przypatrywania się dowodom potwierdzającym tezy, które zawarłem we wpisach:

https://skrbh.wordpress.com/2019/11/03/210-dyeus-phater-i-jego-pra-slowianskie-zrodloslowy-jak-opatrznosc-opatrzyc-zaopatrzyc-patrzyc-patrzec-zobaczyc-baczyc-02/

https://skrbh.wordpress.com/2019/11/02/209-dyeus-phater-i-jego-pra-slowianskie-zrodloslowy-jak-opatrznosc-opatrzyc-zaopatrzyc-patrzyc-patrzec-zobaczyc-baczyc-01/

Wiecie już pewno, że wg ofitzjalnych jęsykosnaftzych fyfotzeń dźwięk wtórnie podwójnie ubezdźwięczniony i zapisywany znakiem F, nie istniał w tym odtfoszonym tzw. PIE… Pewno jednak nie wiecie, że inny dźwięk (bezdźwięczny) zapisywany znakiem P…  także mógł nie istnieć w tym sztucznie odtfoszonym ubezdźwięcznionym języku? Wg nich istniał za to pierwotnie dźwięk (dźwięczny) zapisywany znakiem B…

Napiszę to otwartym tekstem:

Dźwięki dźwięczne były znów ofitzjalnie pierwotne dla dźwięków wtórne ubezdźwięcznionych i nie dotyczy to tylko tzw. rough breathing! 🙂

Mówi Wam to może cóś, hm? Tym, co to nic nie mówi, podpowiadam poczytać to co zgromadziłem poniżej. Widać tam ciągłe istnienie postaci słów zaczynających się dźwiękami zapisywanymi znakami B (dźwięczny) i P (bezdźwięczne)… Wtórnie podwójnie ubezdźwięcznionego Pra-Słowiańskiego kfiadu fafroki, czyli dźwięku zapisywanego znakiem F, tradycyjnie ni widu ni słychu.

O tej oboczności B=P piszę poniżej. Tam też dobrze widać, czego ofitzjalni nie dostrzegają… Zaznaczyłem to w cytatach na kolorowo.

Kto ma oko i oczy i ucho i uszy, ten oczywiście zoczy i usłyszy, że pierwotna oboczność w języku polskim, a wcześniej w języku Pra-Słowiańskim, wg Mię tożsamym z tym odtfoszonym tzw. PIE, nie powstała rzekomo jakoś gdzieś w tzw. 13w, a podstępnie od dawien dawna czai się wszędzie!

Jak to ofitzjalnie możliwe, że język Pra-Słowiański powstał później niż np takie języki, jak tzw. Pra-Germański, Pra-Italo-Celtycki, Pra-Grecki, Pra-Indo-Irański, itp. no to ni wim! Nie są przecież przeciw-logicznie przeciw-słowiańsko uprzedzeni, nieprawdaż?

A tak na koniec wstępu, no to wszystkie słowa, o których napiszę poniżej Mię kojarzy się z czymś obocznym, owalnym, obłym, okrągłym,.. jak np. oko, czy oczy,.. oczywiście oboczne, dźwięczne, satemowe, spalatalizowane i jednocześnie ubezdźwięcznione, zkentumizowane i niespalatalizowane…

A i żeby było jasne – słowa to rdzenie, a rdzeń to tylko spółgłoski.

Znacie jakieś słowa składające się tylko z samych samogłosek? Ja znam słowa składające się tylko z samych spółgłosek, np. KRK, SMRT, itp. Przypatrzcie się tym odtfoszonym postaciom Pra-Słowiańskim… Jak widać nie tylko ja samogłoski mam domyślacie się może już gdzie…

Inne tytuły tego wpisu:

211 Peys, Piasta, Pieścić, Pizda, Pięść, Pięć, Piędź, Pięta, Pętać i inne dowody na pierwotną oboczność Pra-Słowiańskich rdzeni 08

211 Wtórnie ubezdźwięcznione liczebniki indogermańskie i ich wysokoenergetyczne PieRwotne PRa-Słowiańskie rdzenie, PieR+WS”y, PRW, PR 19

…..

https://pl.wikipedia.org/wiki/Alternacja_(językoznawstwo)

Alternacja (językoznawstwo)

Alternacja – w dziedzinie fonetyki oznacza oboczność tematu lub rdzenia wyrazu, czyli wymianę głosek fonetycznie różnych, lecz pokrewnych pod względem etymologicznym (np. stół – stole, dwór – dworze, grób – grobie).

W niektórych językach alternacja pełni funkcję uściślania znaczenia wyrazów. Typowym przykładem są tu języki semickie, w których nośnikiem znaczenia wyrazu jest rdzeń trójspółgłoskowy, określający pole semantyczne wyrazu. Wstawianie określonych samogłosek, a także przyrostków, przedrostków i międzyrostków, zmienia znaczenie wyrazu w obrębie danego pola. Dla przykładu, w języku arabskim rdzeń d-r-s oznacza uczenie się, a przez alternację samogłosek otrzymujemy następujące wyrazy:

ﺩﺭﺱ (dars): lekcja

ﺃﺩﺭﺱ (adrus): uczę się

ﻤﺪﺭﺱ (mudarris): nauczyciel

ﻤﺪﺭﺳة (madrasa): szkoła (zob. medresa).

W językach berberyjskich występują rdzenie dwuspółgłoskowe, na przykład w języku kabylskim:

• rdzeń f-g oznacza latanie

afeg: leć!

affug: lot

yufeg: odleciał.

Języki stosujące alternację do rozróżniania znaczenia wyrazu nazywane są językami alternacyjnymi.

W języku polskim

Śladami najnowszych procesów fonetycznych w języku polskim są wymiana spółgłosek twardych i miękkich w temacie towarzysząca dodawaniu pewnych końcówek fleksyjnych i przyrostków (żaba – o żabie, mata – o macie, również starsze mak – maczek, droga – drodze), a także związane z nią wymiany samogłosek (`e:`o: wiozła – wieźli (i zapomniane żona – żeński) i `e:`a: lato – lecie, zobacz przegłos lechicki) oraz oboczności 0:e (psa – pies, związana z zanikiem jerów) i pojawiające się w podobnej sytuacji oboczności o:ó i ę:ą (lód – lodu, zwierzęta – zwierząt, związane z wzdłużeniem zastępczym i zanikiem iloczasu).

Spotyka się też oboczności związane z prasłowiańską zasadą sylaby otwartej, zależne od tego, czy następna głoska to spółgłoska, czy samogłoska, np.: tnę – ciąć (pie. in ? > ps. ьn:ę > pol. n:`ę(`ą)), -ować – -uję (pie. ou > ps. ov:u > pol.  ow:u), późniejsze zapomniane orać:radło (ps. or > pol. or:ra).

---

Duże znaczenie mają też oboczności mające źródło w języku praindoeuropejskim (tak zwana apofonia indoeuropejska, spotykana również w innych językach indoeuropejskich), wpływające na znaczenie wyrazu i trudne do uzasadnienia na gruncie zasadniczo aglutynacyjnej struktury praindoeuropejskiego (być może związane ze zlaniem się elementów laryngalnych z samogłoskami (długość) i ruchomym akcentem (e:o:0)).

---

Np.:

• aspekt
  • wieźć – wozić, szedł – chodził (pie. e:o > ps. e:o > pol. `e(`o,`ó):o(ó))
  • uspokoić – uspokajać, rozbroić – rozbrajać, uosobić – uosabiać (pie. o(a):ō(ā) > ps. o:a > pol. o(ó):a)
  • zamiatać – zamieść (pie. e:ē > ps. e:ě ? > pol. `e(`o,`ó):`e(`a))
  • wyciąć – wycinać, wytrzeć – wycierać (pie. i:ī > ps. ь(ę):i > pol. 0(`e,`ę,`ą):i(`e))
  • wyrwać – wyrywać (pie. u:ū > ps. ъ:y > pol. 0(e):y)
• funkcja kauzatywna
  • pić – po(j)ić (poję), żyć – go(j)ić ‚przywracać życie’ (goję) (pie. ei:oi > ps. i(ej):oj(ě,i) > pol. i:oj)
• dyszeć – dech – tchu – duch (pie. ū:u:ou > ps. y:ъ:u > pol. y:e(0):u)
• chytać – chwacić ? (dziś skrzyżowane chwytać – chwycić), kisnąć – kwas (pie. ū:wō > ps. y:va > pol. y(i):wa)

Zobacz też

• przegłos (ablaut)

…..

https://en.wikipedia.org/wiki/Alternation_(linguistics)

…..

https://pl.wikipedia.org/wiki/Przegłos

Przegłos

Przegłos, inaczej metafonia, apofonia (umlaut – z niem.) – uwarunkowana fonologicznie wymiana samogłosek w temacie (np. w języku niemieckim i praindoeuropejskim), powstała na skutek historycznych procesów fonetycznych^[1], jak również proces fonetyczny, w wyniku którego pojawia się przegłos, np. przegłos lechicki. Apofonia dzieli się na jakościową, gdzie następuje alternacja całego dźwięku (np. łac. tego i toga) i ilościową, gdzie zmienia się długość samogłoski: lēgit – lĕgit^[1].

Śladem przegłosu w języku praindoeuropejskim jest apofonia (pra)indoeuropejska.

Podobne zjawisko występuje w językach semickich^[1].

Zobacz też

Zobacz hasło przegłos w Wikisłowniku

• alternacja
• umlaut

Przypisy

1. ↑ ^{Skocz do:a b c} Polański 1999 ↓, s. 50.

Bibliografia

• Polański K. (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, Wrocław: Ossolineum, 1999, ISBN 83-04-04445-5.

…..

https://en.wikipedia.org/wiki/Apophony

…..

http://www.sjikp.us.edu.pl/pl/publikacje/e-nauczanie/grampol/pomoc/pomoc-gramatyczna/

Pomoc gramatyczna

Oboczności samogłoskowe

e : 0,
e : o,
e : a,
o : ó,
ę : ą.

Wśród oboczności samogłoskowych można wyróżnić oboczności ilościowe i jakościowe.

Oboczności ilościowe:

e : zanik e
np.
sen : sny,
lew : lwy,
pies : psy,
matka : matek,
torba : toreb.

Oboczność ta jest związana z zanikiem jerów, które stały w języku prasłowiańskim w pozycji słabej (np. sn>sny) i wokalizacją, czyli zmianą na pełną samogłoskę e tych jerów, które stały w pozycji mocnej (np. sn>sen).

Oboczności jakościowe:

e : o,
e : a

Powstały w wyniku procesu zwanego „przegłosem polskim”. Samogłoska e występująca między dwiema spółgłoskami miękkimi lub funkcjonalnie miękkimi (czyli takimi, które kiedyś były miękkie, potem stwardniały, ale spełniają dziś nadal funkcje spółgłosek miękkich) zostaje zastąpiona przez o lub a, jeśli po niej występuje spółgłoska twarda przedniojęzykowa (t, d, n, s, z, r, ł), np.: las, lasu, lasowi, las, lasem, ale – lesie. W wyrazie „lesie” l jest spółgłoską funkcjonalnie miękką, ś (tu: w zapisie ortograficznym si) jest spółgłoską miękką, dlatego między nimi w miejscowniku (locativus) występuje samogłoska przednia e (lesie). W pozostałych przypadkach paradygmatu odmiany rzeczownika las z prawej strony pojawia się spółgłoska przedniojęzykowa twarda s, dlatego przed nią, a po wspomnianym funkcjonalnie miękkim l, występuje samogłoska środkowa a.

Z kolei w odmianie np. wyrazu siano (siana, sianu, siano, sianem, sianie) miejscownik (locativus) także zawiera samogłoskę a (sianie), chociaż otaczają ją dwie spółgłoski miękkie: ś, ń. Jest to skutek „wyrównania analogicznego” – temat fleksyjny miejscownika upodobnił się do tematu pozostałych przypadków paradygmatu odmiany tegoż wyrazu.

Nie da się podać żadnych reguł, które pozwoliłyby wskazać, w jakich wyrazach występują dziś oboczności zgodne z historycznym procesem przegłosu polskiego, a w jakich wyrazach one nie występują na skutek np. wyrównań analogicznych.

ę : ą
o : ó

Oboczności te związane są przede wszystkim z zanikiem jerów słabych w sylabie następującej po sylabie z pełną samogłoską. Jeżeli w owej następnej sylabie występował słaby jer, to po zaniku powodował wydłużenie czasu trwania samogłoski w poprzedniej sylabie („wzdłużenie zastępcze”) – powstały w ten sposób długie samogłoski. Długie samogłoski powstawały również dzięki ściągnięciu grup głosek zawierających w środku, między samogłoskami – j (kontrakcja). Wreszcie niektóre długie samogłoski język polski odziedziczył z języka prasłowiańskiego. Około XVI wieku samogłoski w języku polskim traciły różnice związane z czasem ich trwania (zanikał iloczas), zaczęły natomiast różnicować swoją barwę (brzmienie związane z poziomymi i pionowymi ruchami języka w jamie ustnej): krótka samogłoska nosowa stawała się bardziej przednia: ę, a długa – bardziej tylna: ą. Najważniejsze znaczenie miały tu poziome ruchy języka – przy wymowie tych samogłosek język przesuwał się bardziej do przodu lub do tyłu w stosunku do wymowy samogłoski nosowej, która istniała w języku polskim wcześniej, w okresie iloczasu; krótka samogłoska o nie zmieniła swej barwy, natomiast długa samogłoska o podwyższyła swą artykulację i jej brzmienie w rezultacie zrównało się z u; tu z kolei najważniejsze znaczenie miały pionowe ruchy języka – przy wymowie samogłoski zapisywanej jako ó (dziś wymawiana jako u) język przesuwał się do góry.

Oboczności spółgłoskowe

Powstały w wyniku palatalizacji (zmiękczenia, przesuwania miejsca artykulacji) niektórych spółgłosek pod wpływem samogłosek przednich oraz głoski j.

Niektóre palatalizacje dokonały się jeszcze w epoce prasłowiańskiej (dlatego dotyczą wszystkich języków słowiańskich):

I, II, III palatalizacja spółgłosek tylnojęzykowych pod wpływem samogłosek przednich – ich wynikiem są w języku polskim oboczności:

k:cz:c;
g:ż:dz;
ch:sz.

Tzw. palatalizacja przez j, która powodowała zmiany w artykulacji różnych spółgłosek (nie tylko tylnojęzykowych) oraz grup spółgłosek – jej wynikiem są m.in. następujące oboczności w języku polskim:

k:cz,
g:ż,
ch:sz,
r:rz,
ł:l,
n:ń,
st:szcz,
sk:szcz,
m:mi,
p:pi,
b:bi,
w:wi,
t:c,
d:dz.

Niektóre palatalizacje natomiast dokonały się już po wyodrębnieniu języka polskiego ze wspólnego prasłowiańskiego pnia.

Tzw. intensyfikacja palatalizacji (XIII w.), dzięki której ze spółgłosek przedniojęzykowych s, z, t, d, n występujących przed samogłoskami przednimi powstały polskie spółgłoski środkowojęzykowe (ś, ź, ć, dź, ń) – charakterystyczne wyłącznie dla języka polskiego; stąd oboczności:

s:ś [s:ś],
z:ź [z:ź],
t:ć [t:ć],
d:dź,
n:ń [n:ń].

Tzw. „IV polska palatalizacja”, która na skutek pojawienia się w języku polskim nowych, nie odziedziczonych z języka prasłowiańskiego samogłosek przednich, doprowadziła do powstania oboczności:

k:ki (okno:okien, Polska:Polski),
g:gi (gra:gier, droga:drogi).

Oboczności spółgłoskowe, które są wynikiem palatalizacji to np.:

k : c : cz
ch : sz
g : ż : dz
t : c : ć
d : dz : dź
ł : l
n : ń
s : sz : ś
z : ż : ź
st : szcz : ść
zd : żdż : źdź
sk : szcz
zg : żdż
r : rz

męka : męce : męczyć
mucha : musze
noga : nodze : nóżka
strata : stracę : stracisz
rada : radzę : radzisz
stół : stole
siano : sianie
kosa : koszę : kosić
wozy : wożę : wozić
miasto:mieszczanin:mieście
jazda : jeżdżę : jeździć
pisk : piszczeć
miazga : miażdżyć
doktor : doktorze.

Język polski dążył i dalej dąży do uproszczeń – to wynik tendencji do ekonomii języka.

Wiele końcówek fleksyjnych i sufiksów słowotwórczych, które powodują oboczności spółgłoskowe w temacie, było i jest zastępowanych przez takie, które oboczności nie powodują, np. końcówka -y dla mianownika (nominativus) liczby mnogiej (pluralis) rzeczowników osobowych, która powoduje oboczność r:rz (profesor:profesorzy) lub g:dz (biolog:biolodzy) ustępuje dziś na rzecz końcówki -owie, która oboczności nie wywołuje: profesor:profesorowie, biolog:biologowie. Historyczną końcówkę -e w wołaczu (vocativus) liczby pojedynczej (singularis) rodzaju męskiego (masculinum), która wywołuje oboczność k:cz (człowiek:człowiecze), wyparła końcówka -u nie powodująca oboczności (człowiek:człowieku).

---

UWAGA!

NIESPÓJNOŚĆ LOGICZNA!

A niby jak to tłumaczy powstanie tych wszystkich rzekomo jedynie 13 wiecznie spalatalizowanych postaci, odwrotnych wobec upraszczania?!! 

Co spowodowało rzekome palatalizacje?

A czy nie są to jedynie błędy w dopiero co wprowadzonym koślawym łacińskim zapisie?

Dodatkowo dążenie do upraszczania… może nastąpić,.. ale od stanu pierwotnego i mniej uproszczonego, nieprawdaż? 🙂

---

…..

Wypaczać / Wy+PaC”+aC’

https://pl.wiktionary.org/wiki/wypaczać#pl

wypaczać (język polski)

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. wypaczyć)

(1.1) deformować kształt, zniekształcać

(1.2) przen. przedstawiać niezgodnie z prawdą, zniekształcać

(1.3) deformować charakter, demoralizować

synonimy:

(1.1) odkształcać, wykrzywiać, wyginać, wichrować

(1.2) przekręcać, przeinaczać, wykrzywiać, fałszować

(1.3) wynaturzać, zwyradniać, degenerować, deprawować

wyrazy pokrewne:

rzecz. wypaczenie n, wypaczanie n

czas. wypaczyć dk.

tłumaczenia:

• szwedzki: (1.1) göra skev, skeva, förvrida, deformera; (1.2) förvrida, snedvrida, förvränga, förvanska, vanställa; (1.3) demoralisera, depravera, fördärva

…..

Wypaczyć / Wy+PaC”+yC’

https://pl.wiktionary.org/wiki/wypaczyć

wypaczyć (język polski)

znaczenia:

czasownik przechodni

(1.1) zmienić wydźwięk tak, że znaczy coś wręcz przeciwnego

(1.2) zdeformować kształt

odmiana:

(1.1) zob. wypaczać

wyrazy pokrewne:

rzecz. wypaczanie n, wypaczenie n

czas. wypaczać

tłumaczenia:

(1.1) dla języków nierozróżniających aspektów zobacz listę tłumaczeń w haśle: wypaczać

…..

Paczenie / PaC”+eNie

https://pl.wiktionary.org/wiki/paczenie

paczenie (język polski)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) rzecz. odczas. od: paczyć

…..

Paczyć / PaC”+yC’

https://sjp.pwn.pl/sjp/paczyc;2497403.html

paczyć

1. «o wilgoci, wodzie: powodować wyginanie się przedmiotów z drewna»

2. «mieć zły wpływ na czyjś charakter»

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/paczyć

paczyć

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *pačiti.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈpa.t͡ʂɨt͡ɕ/

Verb

paczyć impf (perfective wypaczyć)

1. (transitive) to warp, buckle, distort
2. (reflexive) to warp

Conjugation

Conjugation of paczyć impf

		singular			plural
	person	m	f	n	m pers	m anim or m inan or f or n
infinitive		paczyć
present tense	1st	paczę			paczymy
	2nd	paczysz			paczycie
	3rd	paczy			paczą
past tense	1st	paczyłem	paczyłam		paczyliśmy	paczyłyśmy
	2nd	paczyłeś	paczyłaś		paczyliście	paczyłyście
	3rd	paczył	paczyła	paczyło	paczyli	paczyły
future tense	1st	będę paczył1	będę paczyła1		będziemy paczyli1	będziemy paczyły1
	2nd	będziesz paczył1	będziesz paczyła1		będziecie paczyli1	będziecie paczyły1
	3rd	będzie paczył1	będzie paczyła1	będzie paczyło1	będą paczyli1	będą paczyły1
conditional	1st	paczyłbym	paczyłabym		paczylibyśmy	paczyłybyśmy
	2nd	paczyłbyś	paczyłabyś		paczylibyście	paczyłybyście
	3rd	paczyłby	paczyłaby	paczyłoby	paczyliby	paczyłyby
imperative	1st	—			paczmy
	2nd	pacz			paczcie
	3rd	niech paczy			niech paczą
active adjectival participle		paczący	pacząca	paczące	paczący	paczące
passive adjectival participle		paczony	paczona	paczone	paczeni	paczone
contemporary adverbial participle		pacząc
impersonal past		paczono
verbal noun		paczenie
1 or: będę paczyć, będziesz paczyć etc.

Synonyms

• wypaczać
• wykrzywiać

Related terms

• opaczny
• opak

Further reading

• paczyć in Polish dictionaries at PWN

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Slavic/pačiti&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/pačiti.

 

---

UWAGA!

Widać, że dźwięk zapisywany jako č ofitzjalnie istniał w języku Pra-Słowiańskim?!!

Potem, Poceniem itp. zajmę się przy okazji Pieca, Pieczeni i Pieczenia.

---

…..

Opaczny / o+PaC”+Ny

Opacznie / o+PaC”+Nie

https://sjp.pwn.pl/slowniki/opacznie.html

opaczny «robiony, rozumiany itp. na opak, błędnie, niewłaściwie; też: robiący coś inaczej niż trzeba»
• opacznie

…..

Opak / o+PaK

https://pl.wiktionary.org/wiki/opak

opak (język czeski)

wymowa:

wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

(1.1) przeciwieństwo, kontrast

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	opak	opaky
dopełniacz	opaku	opaků
celownik	opaku	opakům
biernik	opak	opaky
wołacz	opaku	opaky
miejscownik	opaku	opacích
narzędnik	opakem	opaky

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/opak#Polish

opak

Serbo-Croatian

Etymology

From Proto-Slavic *opakъ.

Pronunciation

• IPA^(key): /ôpaːk/
• Hyphenation: o‧pak

Adjective

ȍpāk (definite ȍpākī, comparative opakiji, Cyrillic spelling о̏па̄к)

1. wicked, evil

   opak maćeha – wicked stepmother (in fairy tales)

2. severe, pernicious (of a disease)
3. malicious, malignant, spiteful

Declension

(….)

Synonyms

• zao

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Slavic/opakъ&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/opakъ.

…..

Pąk / Pa”K

https://pl.wiktionary.org/wiki/pąk

pąk (język polski)

pąk (1.1) kwiatowy

pąk (1.1)

wymowa:

IPA: [pɔ̃ŋk], AS: [põŋk], zjawiska fonetyczne: nazal.• asynch. ą 

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) zawiązek liścia, pędu lub kwiatu na roślinie^[1]; zob. też pąk w Wikipedii

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	pąk	pąki
dopełniacz	pąka	pąków
celownik	pąkowi	pąkom
biernik	pąk	pąki
narzędnik	pąkiem	pąkami
miejscownik	pąku	pąkach
wołacz	pąku	pąki

synonimy:

(1.1) pączek^[2]

wyrazy pokrewne:

rzecz. pąkla ż, pączkowanie n, wypączkowanie n

zdrobn. pączek m

czas. pączkować ndk., wypączkować dk.

przym. pąkowy, pączkowy

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) bud
• jidysz: (1.1) פּיפּקע ż (pipke)
• kataloński: (1.1) gemma ż
• ukraiński: (1.1) брунька ż

źródła:

1. ↑ Hasło pąk w: SJP.pl.
2. ↑ synonimy.ux.pl.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/pąk

pąk

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *pǫkъ.

Pronunciation

• IPA^(key): /pɔŋk/

Noun

pąk m inan (diminutive pączek)

1. bud

Declension

declension of pąk

	singular	plural
nominative	pąk	pąki
genitive	pąka	pąków
dative	pąkowi	pąkom
accusative	pąk	pąki
instrumental	pąkiem	pąkami
locative	pąku	pąkach
vocative	pąku	pąki

Synonyms

• pączek m

Further reading

• pąk in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• pąk in Polish dictionaries at PWN

…..

Pączek / Pa”C”+eK

https://pl.wiktionary.org/wiki/pączek

pączek (język polski)

pączki (1.1)

pączki (1.2)

pączki (1.3)

wymowa:

lp IPA: [ˈpɔ̃n͇ʧ̑ɛk], AS: [põṇček], zjawiska fonetyczne: udziąs.• nazal.• asynch. ą ; lm pączki ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) cuk. spoż. wypiek przypominający kształtem kulę, smażony w głębokim tłuszczu, często lukrowany lub posypywany cukrem; zob. też pączek w Wikipedii

(1.2) cuk. spoż. pączek serowy lub wiedeński; zob. oponka

(1.3) zdrobn. od: pąk

odmiana:

(1.1–3)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	pączek	pączki
dopełniacz	pączka	pączków
celownik	pączkowi	pączkom
biernik	pączek	pączki
narzędnik	pączkiem	pączkami
miejscownik	pączku	pączkach
wołacz	pączku	pączki

przykłady:

(1.1) Na ostatki kupiłam dziesięć pączków z dżemem i dwa z czekoladą.

(1.3) Nasza jabłonka wypuszcza pączki zwykle w marcu.

kolokacje:

(1.1) pączek wiedeński • pączek z adwokatem / ajerkoniakiem / cukrem pudrem / dżemem / lukrem / kremem budyniowym / marmoladą / nadzieniem / polewą

synonimy:

(1.1) gw. lwow. pampuch, reg. śl. krepel

(1.2) oponka, pączek wiedeński, gniazdko

wyrazy pokrewne:

rzecz. pąk m, pączkarnia ż, pączkowanie n, wypączkowanie n, Pączewo n

zdrobn. pączuś m, pączuszek m

czas. pączkować ndk., wypączkować dk.

przym. pączkowy, pąkowy

związki frazeologiczne:

żyć jak pączek w maśle / mieć się jak pączek w maśle • jedzmy pączki, chrusty, bo dziś czwartek tłusty • powiedział Bartek, że dziś tłusty czwartek, a Bartkowa uwierzyła, dobrych pączków nasmażyła • tłusty czwartek pączkami fetuje, a od Popielca ścisły post szykuje • kto w tłusty czwartek nie zje pączków kopy, temu myszy zniszczą pole i będzie miał pustki w stodole

uwagi:

zob. też pączek (ciasto) w Wikicytatach

tłumaczenia:

(1.2) zobacz listę tłumaczeń w haśle: oponka

(1.3) dla języków nierozróżniających zdrobnień zobacz listę tłumaczeń w haśle: pąk

• chorwacki: (1.1) krafna ż
• czeski: (1.1) kobliha ż, koblih m
• esperanto: (1.1) burĝono
• fiński: (1.1) munkki; (1.3) silmu
• islandzki: (1.1) berlínarbolla ż
• niemiecki: (1.1) Berliner m, północne Niemcy Pfannkuchen m; (1.3) kleine Knospe ż, Knöspchen n, Knösplein n
• portugalski: (1.1) rosquinha ż
• rosyjski: (1.1) пончик m
• ukraiński: (1.1) пончик m
• węgierski: (1.1) fánk
• wilamowski: (1.3) knop ż
• włoski: (1.1) bombolone m

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/pączek#Polish

pączek

Polish

Polish Wikipedia has an article on: pączek

pączki (#1)

pączek (#2)

Etymology

From pąk +‎ -ek.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈpɔn.t͡ʂɛk/

Noun

pączek m inan (diminutive pączuś or pączuszek)

1. doughnut
2. (botany) bud (Diminutive of pąk)

Declension

declension of pączek

	singular	plural
nominative	pączek	pączki
genitive	pączka	pączków
dative	pączkowi	pączkom
accusative	pączek/pączka	pączki
instrumental	pączkiem	pączkami
locative	pączku	pączkach
vocative	pączku	pączki

Derived terms

• (verb) pączkować
• (noun) pączkarnia
• (adjectives) pączkowy, pąkowy

Descendants

• → Russian: по́нчик (pónčik)
• → Ukrainian: по́нчик (pónčyk)

Further reading

•  pączki on Wikipedia.
• pączek in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• pączek in Polish dictionaries at PWN

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Slavic/pǫkъ&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/pǫkъ.

…..

Bąk / Ba”K

https://pl.wiktionary.org/wiki/bąk

bąk (język polski)

bąk (1.1)

bąk (1.2)

bąk (1.3)

bąki (1.4)

bąk (1.5)

bąk (1.8)

bąki (1.9)

wymowa:

IPA: [bɔ̃ŋk], AS: [bõŋk], zjawiska fonetyczne: nazal.• asynch. ą  wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

(1.1) pot. trzmiel lub inny buczący owad

(1.2) ent. Tabanus^[1], jedna z muchówek; zob. też bąkowate w Wikipedii

(1.3) ornit. Botaurus^[2], duży ptak wodny wydający buczenie; zob. też Botaurus w Wikipedii

(1.4) rodzaj wirującej zabawki; zob. też bąk (zabawka) w Wikipedii

(1.5) fiz. bryła sztywna mająca możliwość obrotu; zob. też bąk (fizyka) w Wikipedii

(1.6) pot. śmierdzący, gazowy efekt przemiany materii

(1.7) pot. szkrab

(1.8) wiośl. mała łódź; bączek

(1.9) daw. wiośl. rodzaj łódki, odmiana pacierzówki^[3]

(1.10) daw. ogrod. łodyga cebuli z torebką nasienną, którą pozostawia się w ziemi jako nasiennik^[3]

(1.11) daw. mech. urządzenie do wzbudzania ciągu w kominie^[3]

(1.12) daw. przen. o kimś nadętym, nadąsanym^[3]

(1.13) daw. dudy^[3]

(1.14) daw. przen. nieprawdziwa, zmyślona informacja^[3]

(1.15) daw. przen. błąd, pomyłka^[3]

(1.16) gw. (Kraków i Śląsk) nieślubne dziecko^[4]

(1.17) pot. grubas^[5]

odmiana:

(1.1–17)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	bąk	bąki
dopełniacz	bąka	bąków
celownik	bąkowi	bąkom
biernik	bąka	bąki
narzędnik	bąkiem	bąkami
miejscownik	bąku	bąkach
wołacz	bąku	bąki

przykłady:

(1.4) Stasiek z zachwytem patrzył na wirującego po podłodze bąka.

(1.5) Proszę opisać precesję bąka swobodnego.

(1.6) Fuj, jak śmierdzi! Kto tu puścił bąka?

(1.7) A wiesz, matka, że ja bym tego tam bąka, tę sierotę ze sutereny wziął…^[6]

kolokacje:

(1.3) bąk zwyczajny • bąk australijski • bąk amerykański • bąk pstry

(1.5) bąk swobodny / symetryczny

(1.6) puścić bąka • puszczać bąki

(1.14) bąk dziennikarski

(1.15) strzelić bąka

synonimy:

(1.1) trzmiel

(1.2) ślepak, giez

(1.4) fryga, przest. cyga, przest. wartałka, przest. warkotka

(1.6) pierdnięcie

(1.7) dziecko, smyk, szkrab

(1.8) bajbot, bączek

(1.9) gig

(1.10) bąkowie

(1.14) plotka, kaczka dziennikarska

(1.15) byk

hiperonimy:

(1.4) zabawka

wyrazy pokrewne:

rzecz. bąkanie n, bączek, bąknięcie, bąkojad, bąkowate

czas. bąknąć, bąkać, przebąkiwać

przym. bąkowaty

związki frazeologiczne:

opić się jak bąk • puścić bąka • zbijać bąki

etymologia:

(1.5) od (1.4)

(1.16) pol. bękart lub niem. Banhart, niem. Bankart < niem. Bank^[4]

uwagi:

(1.1–2) zobacz też: Indeks:Polski – Owady

(1.3) zobacz też: Indeks:Polski – Ptaki

(1.10) zwykle w lm

tłumaczenia:

(1.1) zobacz listę tłumaczeń w haśle: trzmiel

(1.7) zobacz listę tłumaczeń w haśle: szkrab

(1.13) zobacz listę tłumaczeń w haśle: dudy

(1.15) zobacz listę tłumaczeń w hasłach: błąd, pomyłka

(1.17) zobacz listę tłumaczeń w haśle: grubas

• angielski: (1.1) bumblebee; (1.2) horsefly; (1.3) bittern; (1.4) top, spinning top; (1.6) fart; (1.9) gig
• baskijski: (1.1) erlastar; (1.2) ezpara; (1.3) txori zezen ^{(do weryfikacji)}; (1.4) ziba, zibota; (1.6) puzker
• czeski: (1.4) vlk
• esperanto: (1.2) tabano;(1.3) botaŭro; (1.4) turbo
• francuski: (1.2) taon m; (1.3) butor étoilé m ^{(do weryfikacji)}; (1.4) toupie ż; (1.6) pet m, vents m lm
• hiszpański: (1.1) abejorro m; (1.2) tábano m; (1.3) avetoro ż ^{(do weryfikacji)}; (1.4) peonza ż, trompom; (1.6) pedo m, cuesco m; (1.8) chinchorro m
• niemiecki: (1.1) Hummel ż; (1.2) Bremse ż, Bremsfliege ż; (1.3) Rohrdommel ż ^{(do weryfikacji)}; (1.4)Kreisel m; (1.5) Kreisel m; (1.6) Furz m, Pups m; (1.7) Fratz m, Knirps m; (1.8) Beiboot n
• nowogrecki: (1.4) σβούρα ż
• staroegipski: (1.3)  (kȝpw) ^{(do weryfikacji)}
• szwedzki: (1.1) humla w; (1.2) broms w; (1.3) rördrom w; (1.4) snurra w; (1.5) gyroskop n; (1.6)prutt w, fjärt w, fis w; (1.7) plutt w, knatte w, pys w, parvel w
• włoski: (1.3) tarabuso m ^{(do weryfikacji)}

źródła:

1. ↑  Hasło Tabanus w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
2. ↑  Hasło Botaurus w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
3. ↑ ^{Skocz do:3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6}  Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, t. I, s. 108-109, Warszawa 1900–1927.
4. ↑ ^{Skocz do:4,0 4,1} Natalija Ewgeniewna Ananiewa, Germanizmy leksykalne w dwóch polskich gwarach wyspowych na Syberii, „Gwary Dziś”, t. 7, 2015, s. 170.
5. ↑ Anna Piechnik, Stopień znajomości niektórych gwarowych ekspresywizmów osobowych przez młodych mieszkańców wsi, w: Historia języka, dialektologia, onomastyka w nowych kontekstach interpretacyjnych pod red. Renaty Przybylskiej, Macieja Raka, Agaty Kwaśnickiej-Janowicz, Wydawnictwo UJ, Kraków 2018, s. 333.
6. ↑ M. Konopnicka: Stróżak.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/bąk

bąk

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /bɔŋk/

Noun

bąk m anim (diminutive bączek)

1. Any horsefly of the genus Tabanus.
2. Any bittern of the genus Botaurus.
3. (informal) A bumblebee or other buzzing insect.
4. (colloquial) A fart (an emission of digestive gases).

Declension

declension of bąk

	singular	plural
nominative	bąk	bąki
genitive	bąka	bąków
dative	bąkowi	bąkom
accusative	bąka	bąki
instrumental	bąkiem	bąkami
locative	bąku	bąkach
vocative	bąku	bąki

Noun

bąk m inan (diminutive bączek)

1. spinning top
2. gyroscope wheel
3. dinghy (boat)
4. (archaic) gig (boat)
5. onion stalk with pyxidium
6. drone (bagpipe bourdon)
7. (archaic) bagpipes
8. (archaic) canard, misinformation
9. (archaic) error, mistake
10. (archaic) A device to stimulate the draught of a chimney.

Declension

declension of bąk

	singular	plural
nominative	bąk	bąki
genitive	bąku	bąków
dative	bąkowi	bąkom
accusative	bąk	bąki
instrumental	bąkiem	bąkami
locative	bąku	bąkach
vocative	bąku	bąki

Noun

bąk m pers (diminutive bączek)

1. (affectionate) son, child, little one
2. (archaic) A snooty person.

Declension

declension of bąk

	singular	plural
nominative	bąk	bąki
genitive	bąka	bąków
dative	bąkowi	bąkom
accusative	bąka	bąków
instrumental	bąkiem	bąkami
locative	bąku	bąkach
vocative	bąku	bąki

Related terms

• (adjective) bąkowaty
• (nouns) bąkanie, bąknięcie, bąkojad, bąkowate
• (verbs) bąkać, bąknąć, przebąkiwać

Further reading

• bąk in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• bąk in Polish dictionaries at PWN

…..

Bączek / Ba”C”+eK

https://pl.wiktionary.org/wiki/bączek#pl

bączek (język polski)

bączek (1.1)

bączek (2.1) na wodzie

bączek (2.5)

wymowa:

IPA: [ˈbɔ̃n͇ʧ̑ɛk], AS: [bõṇček], zjawiska fonetyczne: udziąs.• nazal.• asynch. ą  wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

(1.1) ornit. Ixobrychus^[1], ptak brodzący z rodziny czaplowatych; zob. też bączek w Wikipedii

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(2.1) żegl. niewielka łódź wiosłowa; zob. też bączek (żeglarstwo) w Wikipedii

(2.2) element broni strzeleckiej łączący lufę z łożem

(2.3) metalowy pierścień służący do mocowania wyposażenia pomocniczego do dawnych dział

(2.4) węzełek na cięciwie łuku służący do celowania

(2.5) zabawka wirująca wokół własnej osi

(2.6) pot. pierdnięcie

(2.7) zdrobn. od zob. bąk

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	bączek	bączki
dopełniacz	bączka	bączków
celownik	bączkowi	bączkom
biernik	bączka	bączki
narzędnik	bączkiem	bączkami
miejscownik	bączku	bączkach
wołacz	bączku	bączki

(2.1–7)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	bączek	bączki
dopełniacz	bączka	bączków
celownik	bączkowi	bączkom
biernik	bączek	bączki
narzędnik	bączkiem	bączkami
miejscownik	bączku	bączkach
wołacz	bączku	bączki

przykłady:

(1.1) Bączki najczęściej zakładają gniazda w trzcinach.

(2.1) Obecnie bączki zastąpiono pontonami.

(2.2) Do przedniego bączka często mocowany był koźlik.

(2.3) Przez bączki przesunięty był wycior.

(2.4) Używanie bączka ułatwia celowanie.

(2.5) Pomiędzy siedzącymi na podłodze dziećmi wirował kolorowy bączek.

kolokacje:

(2.3) założyć / zdjąć bączki

(2.6) puścić / puszczać bączka

synonimy:

(2.1) bajbot, bąk

(2.5) bąk

wyrazy pokrewne:

rzecz. bąk m

przym. bąkowaty

uwagi:

(1.1) zobacz też: Indeks:Polski – Ptaki

tłumaczenia:

(2.7) dla języków nierozróżniających zdrobnień zobacz listę tłumaczeń w haśle: bąk

• afrykanerski: (1.1) kleinrietreier, woudapie ^{(do weryfikacji)}
• angielski: (1.1) Little Bittern ^{(do weryfikacji)}; (2.5) top, spinning top
• czeski: (1.1) bukáček malý ^{(do weryfikacji)}
• esperanto: (1.1) botaŭro; (2.5) turbo
• francuski: (1.1) blongios nain ^{(do weryfikacji)}
• hiszpański: (1.1) avetorillo m ^{(do weryfikacji)}; (2.1) chinchorro m, bote m
• jidysz: (2.5) דריידל n (drejdl)
• niemiecki: (1.1) Zwergdommel ż ^{(do weryfikacji)}; (2.5) Kreisel m
• nowogrecki: (1.1) μικροτσικνιάς m ^{(do weryfikacji)}; (2.1) βαρκάκι n
• rosyjski: (2.5) юла
• szwedzki: (1.1) dvärgrördrom w ^{(do weryfikacji)}
• włoski: (1.1) tarabusino m ^{(do weryfikacji)}

źródła:

1. ↑  Hasło Ixobrychus w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/bączek

bączek

Polish

Polish Wikipedia has an article on: bączek

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbɔn.t͡ʂɛk/

Noun

bączek m anim

1. Any bittern of the genus Ixobrychus, especially the little bittern.
2. Diminutive of bąk:
   1. Any horsefly of the genus Tabanus.
   2. Any bittern of the genus Botaurus.
   3. A bumblebee or other buzzing insect.

Declension

declension of bączek

	singular	plural
nominative	bączek	bączki
genitive	bączka	bączków
dative	bączkowi	bączkom
accusative	bączka	bączki
instrumental	bączkiem	bączkami
locative	bączku	bączkach
vocative	bączku	bączki

Noun

bączek m inan

1. Diminutive of bąk:
   1. dinghy (boat)
   2. spinning top (toy)
   3. (colloquial) fart (an emission of digestive gases)
   4. young shoot of an onion
2. bowstring knot

Declension

declension of bączek

	singular	plural
nominative	bączek	bączki
genitive	bączka	bączków
dative	bączkowi	bączkom
accusative	bączek	bączki
instrumental	bączkiem	bączkami
locative	bączku	bączkach
vocative	bączku	bączki

Noun

bączek m pers

1. (affectionate) Diminutive of bąk: child, little one.

Declension

declension of bączek

	singular	plural
nominative	bączek	bączki
genitive	bączka	bączków
dative	bączkowi	bączkom
accusative	bączka	bączków
instrumental	bączkiem	bączkami
locative	bączku	bączkach
vocative	bączku	bączki

Further reading

• bączek in Polish dictionaries at PWN

…..

Bok / BoK

https://pl.wiktionary.org/wiki/bok

bok (język polski)

lewy bok (1.1)

wymowa:

IPA: [bɔk], AS: [bok] wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) lewa lub prawa strona człowieka, zwierzęcia, przedmiotu

(1.2) mat. odcinek o końcach w dwóch sąsiednich wierzchołkach wielokąta

(1.3) boki – daw. gw. (Kraków)^[1], współcz. pot. nieoficjalne dochody

odmiana:

(1.1–2)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	bok	boki
dopełniacz	boku	boków
celownik	bokowi	bokom
biernik	bok	boki
narzędnik	bokiem	bokami
miejscownik	boku	bokach
wołacz	boku	boki

przykłady:

(1.1) Lubię spać na boku.

(1.2) Sześciokąt foremny ma sześć boków równej długości.

kolokacje:

(1.1) odwrócić się na drugi bok

(1.3) daw. gw. (Kraków) zarabiać na boki^[1]

wyrazy pokrewne:

rzecz. pobocze n, bocznica ż, boczniak m, zboczeniec m

zdrobn. boczek m

czas. boczyć się, zboczyć, zbaczać

przym. boczny, poboczny, zboczony

przysł. bocznie, pobocznie, bokiem, bokami

związki frazeologiczne:

na bok • na boku • pod bokiem • u boku • z boku • robić bokami • skok w bok • mieć przy boku • trzymać się za boki • ująć się pod boki • wychodzić bokiem • boki zrywać • zrywać boki ze śmiechu

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) side; (1.2) side
• arabski: (1.1) جانب
• baskijski: (1.1) albo; (1.2) alde
• esperanto: (1.1) flanko; (1.2) latero
• interlingua: (1.1) latere
• japoński: (1.1) człowieka i zwierzęcia: 脇腹 (わきばら, wakibara), 横腹 (よこばら, yokobara); przedmiotu: 横 (よこ, yoko), 脇 (わき, waki)
• litewski: (1.1) šonas m
• niemiecki: (1.1) Seite ż; (1.2) Seite ż
• ukraiński: (1.1) бік m; (1.2) бік m
• wilamowski: (1.1) zajt ż; (1.2) zajt ż

źródła:

1. ↑ ^{Skocz do:1,0 1,1} Antoni Danysz, Odrębności słownikarskie kulturalnego języka polskiego w Wielkopolsce w stosunku do kulturalnego języka w Galicyi, „Język Polski” nr 8–10, s. 258.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/bok

bok

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *bokъ

Pronunciation

• IPA^(key): /bɔk/

Noun

bok m inan

1. side

   Synonym: strona

Declension

declension of bok

	singular	plural
nominative	bok	boki
genitive	boku	boków
dative	bokowi	bokom
accusative	bok	boki
instrumental	bokiem	bokami
locative	boku	bokach
vocative	boku	boki

Derived terms

• (nouns) boczek, boczniak, bocznica, pobocze, zboczeniec
• (adjectives) boczny, poboczny, zboczony
• (adverbs) bocznie, pobocznie, na bok, u boku, z boku

Further reading

• bok in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• bok in Polish dictionaries at PWN

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/bokъ

Reconstruction:Proto-Slavic/bokъ

Proto-Slavic

Etymology

(This etymology is missing.)

Noun

*bokъ m^[1]

1. side

Declension

Declension of *bokъ (hard o-stem)

	Singular	Dual	Plural
Nominative	*bokъ	*boka	*boci
Accusative	*bokъ	*boka	*boky
Genitive	*boka	*boku	*bokъ
Locative	*bocě	*boku	*bocěxъ
Dative	*boku	*bokoma	*bokomъ
Instrumental	*bokъmь, *bokomь*	*bokoma	*boky
Vocative	*boče	*boka	*boci

^* -ъmь in North Slavic, -omь in South Slavic.

Descendants

• East Slavic:
  • Belarusian: бок (bok)
  • Russian: бок (bok)
  • Ukrainian: бік (bik)
• South Slavic:
  • Bulgarian: бок (bok) (dialectal)
  • Macedonian: бок (bok)
  • Serbo-Croatian:

    Cyrillic: бо̑к

    Latin: bȏk

  • Slovene: bòk
• West Slavic:
  • Czech: bok
  • Polish: bok
  • Slovak: bok
  • Slovincian: bʉ̀ɵ̯k
  • Sorbian:
    • Lower Sorbian: bok
    • Upper Sorbian: bok

Further reading

• Trubačóv, Oleg, editor (1975), “*bokъ”, in Etimologičeskij slovarʹ slavjanskix jazykov [Etymological dictionary of Slavic languages] (in Russian), volume 2, Moscow: Nauka, page 170
• Vasmer (Fasmer), Max (Maks) (1964–1973), “бок”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Trubačóv Oleg, Moscow: Progress

References

1. ^ Olander, Thomas (2001), “bokъ boka”, in Common Slavic accentological word list, Copenhagen: Editiones Olander: “d (OSA 140; PR 137; RPT 84)”

…..

Zobaczyć / Za+BaC”+yC’

https://pl.wiktionary.org/wiki/zobaczyć

zobaczyć (język polski)

wymowa:

wymowa ^?/i, IPA: [zɔˈbaʧ̑ɨʨ̑], AS: [zobačyć]

znaczenia:

czasownik przechodni dokonany (dk. brak)

(1.1) dostrzec, zauważyć, ujrzeć coś

(1.2) obejrzeć

czasownik zwrotny dokonany zobaczyć się (dk. brak)

(2.1) spotkać się z kimś

(2.2) ujrzeć własne odbicie w czymś

odmiana:

(1.1–2) koniugacja VIb

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		zobaczyć
czas przyszły prosty		zobaczę	zobaczysz	zobaczy	zobaczymy	zobaczycie	zobaczą
czas przeszły	m	zobaczyłem	zobaczyłeś	zobaczył	zobaczyliśmy	zobaczyliście	zobaczyli
	ż	zobaczyłam	zobaczyłaś	zobaczyła	zobaczyłyśmy	zobaczyłyście	zobaczyły
	n	zobaczyłom	zobaczyłoś	zobaczyło
tryb rozkazujący		niech zobaczę	zobacz	niech zobaczy	zobaczmy	zobaczcie	niech zobaczą
pozostałe formy czas zaprzeszły m zobaczyłem był zobaczyłeś był zobaczył był zobaczyliśmy byli zobaczyliście byli zobaczyli byli ż zobaczyłam była zobaczyłaś była zobaczyła była zobaczyłyśmy były zobaczyłyście były zobaczyły były n zobaczyłom było zobaczyłoś było zobaczyło było forma bezosobowa czasu przeszłego zobaczono tryb przypuszczający m zobaczyłbym, byłbym zobaczył zobaczyłbyś, byłbyś zobaczył zobaczyłby, byłby zobaczył zobaczylibyśmy, bylibyśmy zobaczyli zobaczylibyście, bylibyście zobaczyli zobaczyliby, byliby zobaczyli ż zobaczyłabym, byłabym zobaczyła zobaczyłabyś, byłabyś zobaczyła zobaczyłaby, byłaby zobaczyła zobaczyłybyśmy, byłybyśmy zobaczyły zobaczyłybyście, byłybyście zobaczyły zobaczyłyby, byłyby zobaczyły n zobaczyłobym, byłobym zobaczyło zobaczyłobyś, byłobyś zobaczyło zobaczyłoby, byłoby zobaczyło imiesłów przymiotnikowy przeszły m zobaczony zobaczeni ż zobaczona zobaczone n zobaczone imiesłów przysłówkowy uprzedni zobaczywszy rzeczownik odczasownikowy zobaczenie, niezobaczenie

(2.1–2) koniugacja VIb

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		zobaczyć się
czas przyszły prosty		zobaczę się	zobaczysz się	zobaczy się	zobaczymy się	zobaczycie się	zobaczą się
czas przeszły	m	zobaczyłem się	zobaczyłeś się	zobaczył się	zobaczyliśmy się	zobaczyliście się	zobaczyli się
	ż	zobaczyłam się	zobaczyłaś się	zobaczyła się	zobaczyłyśmy się	zobaczyłyście się	zobaczyły się
	n	zobaczyłom się	zobaczyłoś się	zobaczyło się
tryb rozkazujący		niech się zobaczę	zobacz się	niech się zobaczy	zobaczmy się	zobaczcie się	niech się zobaczą
pozostałe formy czas zaprzeszły m zobaczyłem się był zobaczyłeś się był zobaczył się był zobaczyliśmy się byli zobaczyliście się byli zobaczyli się byli ż zobaczyłam się była zobaczyłaś się była zobaczyła się była zobaczyłyśmy się były zobaczyłyście się były zobaczyły się były n zobaczyłom się było zobaczyłoś się było zobaczyło się było forma bezosobowa czasu przeszłego zobaczono się tryb przypuszczający m zobaczyłbym się, byłbym się zobaczył zobaczyłbyś się, byłbyś się zobaczył zobaczyłby się, byłby się zobaczył zobaczylibyśmy się, bylibyśmy się zobaczyli zobaczylibyście się, bylibyście się zobaczyli zobaczyliby się, byliby się zobaczyli ż zobaczyłabym się, byłabym się zobaczyła zobaczyłabyś się, byłabyś się zobaczyła zobaczyłaby się, byłaby się zobaczyła zobaczyłybyśmy się, byłybyśmy się zobaczyły zobaczyłybyście się, byłybyście się zobaczyły zobaczyłyby się, byłyby się zobaczyły n zobaczyłobym się, byłobym się zobaczyło zobaczyłobyś się, byłobyś się zobaczyło zobaczyłoby się, byłoby się zobaczyło imiesłów przysłówkowy uprzedni zobaczywszy się rzeczownik odczasownikowy zobaczenie się, niezobaczenie się

przykłady:

(1.1) Zobaczyłem marynarza idącego brzegiem morza.

(1.2) Jutro zobaczymy nową sztukę w teatrze.

składnia:

(2.1) zobaczyć się z + N.

kolokacje:

(1.1) zobaczyć z bliska / daleka

(1.2) zobaczyć film / przedstawienie / sztukę / występ

(2.2) zobaczyć się w lustrze / zwierciadle

synonimy:

(1.1–2) przest. obaczyć; gw. (Górny Śląsk) łobocyć

(2.1–2) przest. obaczyć się

wyrazy pokrewne:

rzecz. zobaczenie n

uwagi:

skrót od „zobacz” to zob.

tłumaczenia:

• abchaski: (1.1) абара’, абара
• angielski: (1.1) see; (1.2) watch
• baskijski: (1.1) ikusi
• bułgarski: (1.1) гледам
• duński: (1.1) se; (1.2) se
• esperanto: (1.1) ekvidi
• hiszpański: (1.1) ver; (1.2) mirar
• holenderski: (1.1) zien; (1.2) kijken
• jidysz: (1.1) זען (zen); (1.2) זען (zen)
• litewski: (1.1) matyti; (1.2) žiūrėti
• łaciński: (1.1) video, specto, specio, viso, visito; (1.2) conspicio, specto, specio, aspicio, aspecto
• niemiecki: (1.1) sehen, erblicken
• portugalski: (1.1) ver; (1.2) olhar
• rosyjski: (1.1) увидеть; (1.2) посмотреть; (2.1) увидеться; (2.2) увидеть себя
• ukraiński: (1.1) побачити; (1.2) подивитися
• włoski: (1.1) vedere

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/zobaczyć#Polish

zobaczyć

Polish

Etymology

• zo- +‎ baczyć

Pronunciation

• IPA^(key): /zɔˈba.t͡ʂɨt͡ɕ/

Verb

zobaczyć pf (imperfective widzieć)

1. (transitive) to see, to sight

Conjugation

Conjugation of zobaczyć pf

		singular			plural
	person	m	f	n	m pers	m anim or m inan or n or f
infinitive		zobaczyć
future tense	1st	zobaczę			zobaczymy
	2nd	zobaczysz			zobaczycie
	3rd	zobaczy			zobaczą
past tense	1st	zobaczyłem	zobaczyłam		zobaczyliśmy	zobaczyłyśmy
	2nd	zobaczyłeś	zobaczyłaś		zobaczyliście	zobaczyłyście
	3rd	zobaczył	zobaczyła	zobaczyło	zobaczyli	zobaczyły
conditional	1st	zobaczyłbym	zobaczyłabym		zobaczylibyśmy	zobaczyłybyśmy
	2nd	zobaczyłbyś	zobaczyłabyś		zobaczylibyście	zobaczyłybyście
	3rd	zobaczyłby	zobaczyłaby	zobaczyłoby	zobaczyliby	zobaczyłyby
imperative	1st	niech zobaczę			zobaczmy
	2nd	zobacz			zobaczcie
	3rd	niech zobaczy			niech zobaczą
passive adjectival participle		zobaczony	zobaczona	zobaczone	zobaczeni	zobaczone
anterior adverbial participle		zobaczywszy
impersonal past		zobaczono
verbal noun		zobaczenie

Related terms

• do zobaczenia

Further reading

• zobaczyć in Polish dictionaries at PWN

…..

Wybaczyć / Wy+BaC”+yC’

https://pl.wiktionary.org/wiki/wybaczyć

wybaczyć (język polski)

wymowa:

IPA: [vɨˈbaʧ̑ɨʨ̑], AS: [vybačyć] wymowa ^?/i

znaczenia:

czasownik przechodni

(1.1) aspekt dokonany od: wybaczać

odmiana:

(1.1)

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		wybaczyć
czas przyszły prosty		wybaczę	wybaczysz	wybaczy	wybaczymy	wybaczycie	wybaczą
czas przeszły	m	wybaczyłem	wybaczyłeś	wybaczył	wybaczyliśmy	wybaczyliście	wybaczyli
	ż	wybaczyłam	wybaczyłaś	wybaczyła	wybaczyłyśmy	wybaczyłyście	wybaczyły
	n	wybaczyłom	wybaczyłoś	wybaczyło
tryb rozkazujący		niech wybaczę	wybacz	niech wybaczy	wybaczmy	wybaczcie	niech wybaczą
pozostałe formy czas zaprzeszły m wybaczyłem był wybaczyłeś był wybaczył był wybaczyliśmy byli wybaczyliście byli wybaczyli byli ż wybaczyłam była wybaczyłaś była wybaczyła była wybaczyłyśmy były wybaczyłyście były wybaczyły były n wybaczyłom było wybaczyłoś było wybaczyło było forma bezosobowa czasu przeszłego wybaczono tryb przypuszczający m wybaczyłbym, byłbym wybaczył wybaczyłbyś, byłbyś wybaczył wybaczyłby, byłby wybaczył wybaczylibyśmy, bylibyśmy wybaczyli wybaczylibyście, bylibyście wybaczyli wybaczyliby, byliby wybaczyli ż wybaczyłabym, byłabym wybaczyła wybaczyłabyś, byłabyś wybaczyła wybaczyłaby, byłaby wybaczyła wybaczyłybyśmy, byłybyśmy wybaczyły wybaczyłybyście, byłybyście wybaczyły wybaczyłyby, byłyby wybaczyły n wybaczyłobym, byłobym wybaczyło wybaczyłobyś, byłobyś wybaczyło wybaczyłoby, byłoby wybaczyło imiesłów przysłówkowy uprzedni wybaczywszy rzeczownik odczasownikowy wybaczenie, niewybaczenie

przykłady:

(1.1) Są one apoteozą majestatu i wszechpotęgi Jahwe, który otacza miłością ludzkość i potrafi wybaczyć jej najcięższe grzechy, ale także bywa nieubłagany w gniewie i wymierzaniu kar^[1].

wyrazy pokrewne:

rzecz. wybaczenie n, wybaczanie n

przym. wybaczalny

czas. wybaczać ndk.

tłumaczenia:

(1.1) dla języków nierozróżniających aspektów zobacz listę tłumaczeń w haśle: wybaczać

• białoruski: (1.1) выбачыць
• dolnołużycki: (1.1) wódaś
• kaszubski: (1.1) wëbaczic
• rosyjski: (1.1) простить
• szwedzki: (1.1) förlåta
• ukraiński: (1.1) вибачити

źródła:

1. ↑ Zenon Kosidowski, Opowieści biblijne, 1996, Narodowy Korpus Języka Polskiego.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/wybaczyć#Polish

wybaczyć

Polish

Etymology

wy- + baczyć

Pronunciation

• IPA^(key): /vɨˈba.t͡ʂɨt͡ɕ/

Verb

wybaczyć pf (imperfective wybaczać)

1. to forgive

   wybaczyć coś komuś — to forgive someone for something

Conjugation

Conjugation of wybaczyć pf

		singular			plural
	person	m	f	n	m pers	m anim or m inan or n or f
infinitive		wybaczyć
future tense	1st	wybaczę			wybaczymy
	2nd	wybaczysz			wybaczycie
	3rd	wybaczy			wybaczą
past tense	1st	wybaczyłem	wybaczyłam		wybaczyliśmy	wybaczyłyśmy
	2nd	wybaczyłeś	wybaczyłaś		wybaczyliście	wybaczyłyście
	3rd	wybaczył	wybaczyła	wybaczyło	wybaczyli	wybaczyły
conditional	1st	wybaczyłbym	wybaczyłabym		wybaczylibyśmy	wybaczyłybyśmy
	2nd	wybaczyłbyś	wybaczyłabyś		wybaczylibyście	wybaczyłybyście
	3rd	wybaczyłby	wybaczyłaby	wybaczyłoby	wybaczyliby	wybaczyłyby
imperative	1st	niech wybaczę			wybaczmy
	2nd	wybacz			wybaczcie
	3rd	niech wybaczy			niech wybaczą
anterior adverbial participle		wybaczywszy
impersonal past		wybaczono
verbal noun		wybaczenie

References

wybaczyć in Polish dictionaries at PWN

…..

Wybaczać / Wy+BaC”+aC’

https://pl.wiktionary.org/wiki/wybaczać#pl

wybaczać (język polski)

wymowa:

IPA: [vɨˈbaʧ̑aʨ̑], AS: [vybačać] wymowa ^?/i

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. wybaczyć)

(1.1) dawać przebaczenie, odpuszczać winę

odmiana:

(1.1) koniugacja I

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		wybaczać
czas teraźniejszy		wybaczam	wybaczasz	wybacza	wybaczamy	wybaczacie	wybaczają
czas przeszły	m	wybaczałem	wybaczałeś	wybaczał	wybaczaliśmy	wybaczaliście	wybaczali
	ż	wybaczałam	wybaczałaś	wybaczała	wybaczałyśmy	wybaczałyście	wybaczały
	n	wybaczałom	wybaczałoś	wybaczało
tryb rozkazujący		niech wybaczam	wybaczaj	niech wybacza	wybaczajmy	wybaczajcie	niech wybaczają
pozostałe formy czas przyszły m będę wybaczał, będę wybaczać będziesz wybaczał, będziesz wybaczać będzie wybaczał, będzie wybaczać będziemy wybaczali, będziemy wybaczać będziecie wybaczali, będziecie wybaczać będą wybaczali, będą wybaczać ż będę wybaczała, będę wybaczać będziesz wybaczała, będziesz wybaczać będzie wybaczała, będzie wybaczać będziemy wybaczały, będziemy wybaczać będziecie wybaczały, będziecie wybaczać będą wybaczały, będą wybaczać n będę wybaczało, będę wybaczać będziesz wybaczało, będziesz wybaczać będzie wybaczało, będzie wybaczać czas zaprzeszły m wybaczałem był wybaczałeś był wybaczał był wybaczaliśmy byli wybaczaliście byli wybaczali byli ż wybaczałam była wybaczałaś była wybaczała była wybaczałyśmy były wybaczałyście były wybaczały były n wybaczałom było wybaczałoś było wybaczało było forma bezosobowa czasu przeszłego wybaczano tryb przypuszczający m wybaczałbym, byłbym wybaczał wybaczałbyś, byłbyś wybaczał wybaczałby, byłby wybaczał wybaczalibyśmy, bylibyśmy wybaczali wybaczalibyście, bylibyście wybaczali wybaczaliby, byliby wybaczali ż wybaczałabym, byłabym wybaczała wybaczałabyś, byłabyś wybaczała wybaczałaby, byłaby wybaczała wybaczałybyśmy, byłybyśmy wybaczały wybaczałybyście, byłybyście wybaczały wybaczałyby, byłyby wybaczały n wybaczałobym, byłobym wybaczało wybaczałobyś, byłobyś wybaczało wybaczałoby, byłoby wybaczało imiesłów przymiotnikowy czynny m wybaczający, niewybaczający ż wybaczająca, niewybaczająca wybaczające, niewybaczające n wybaczające, niewybaczające imiesłów przymiotnikowy bierny m wybaczany wybaczani ż wybaczana wybaczane n wybaczane imiesłów przysłówkowy współczesny wybaczając, nie wybaczając rzeczownik odczasownikowy wybaczanie, niewybaczanie

przykłady:

(1.1) Kilka razy zdradził ją z innymi kobietami, ale ona zawsze wybaczała mu wszystkie jego postępki.

składnia:

(1.1) wybaczać + B.

kolokacje:

(1.1) wybaczać winę / zdradę

synonimy:

(1.1) przebaczać

wyrazy pokrewne:

rzecz. wybaczenie n, wybaczanie n

czas. wybaczyć dk.

przym. wybaczalny

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) forgive
• arabski: (1.1) سامح ,غفر
• azerski: (1.1) bağışlamaq
• baskijski: (1.1) barkatu
• białoruski: (1.1) выбачаць
• dolnołużycki: (1.1) wódawaś
• duński: (1.1) tilgive
• esperanto: (1.1) senkulpigi
• francuski: (1.1) pardonner
• galicyjski: (1.1) perdoar
• hawajski: (1.1) wehe
• hiszpański: (1.1) perdonar
• jidysz: (1.1) פֿאַרגעבן (fargebn)
• niemiecki: (1.1) verzeihen
• nowogrecki: (1.1) συγχωρώ
• rosyjski: (1.1) прощать
• szwedzki: (1.1) förlåta
• ukraiński: (1.1) вибачати, пробачати
• włoski: (1.1) perdonare, scusare

…..

Wybaczaenie / Wy+BaC”+eNie

https://pl.wiktionary.org/wiki/wybaczenie#pl

wybaczenie (język polski)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) rzecz. odczas. od: wybaczyć

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	wybaczenie
dopełniacz	wybaczenia
celownik	wybaczeniu
biernik	wybaczenie
narzędnik	wybaczeniem
miejscownik	wybaczeniu
wołacz	wybaczenie

wyrazy pokrewne:

czas. wybaczyć dk., wybaczać ndk.

rzecz. wybaczanie n

przym. niewybaczalny, wybaczalny

tłumaczenia:

• rosyjski: (1.1) прощение n

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/wybaczenie

wybaczenie

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /vɨ.baˈt͡ʂɛ.ɲɛ/

Noun

wybaczenie n

1. verbal noun of wybaczyć

Declension

declension of wybaczenie

	singular
nominative	wybaczenie
genitive	wybaczenia
dative	wybaczeniu
accusative	wybaczenie
instrumental	wybaczeniem
locative	wybaczeniu
vocative	wybaczenie

Further reading

• wybaczenie in Polish dictionaries at PWN

…..

Przebaczyć / PR”+BaC”+yC’

https://pl.wiktionary.org/wiki/przebaczyć#pl

przebaczyć (język polski)

wymowa:

IPA: [pʃɛˈbaʧ̑ɨʨ̑], AS: [pšebačyć], zjawiska fonetyczne: utr. dźw.

znaczenia:

czasownik przechodni

(1.1) aspekt dokonany od: przebaczać

odmiana:

(1.1) zob. przebaczać

przykłady:

(1.1) Wiele zostało wyjaśnione, przebaczone i puszczone w niepamięć^[1].

wyrazy pokrewne:

czas. przebaczać

rzecz. przebaczalność ż, przebaczenie n

tłumaczenia:

(1.1) dla języków nierozróżniających aspektów zobacz listę tłumaczeń w haśle: przebaczać

• dolnołużycki: (1.1) wódaś
• ukraiński: (1.1) пробачити

źródła:

1. ↑ Ewa Białołęcka, Tkacz iluzji, 2004, Narodowy Korpus Języka Polskiego.

…..

Przebaczać / PR”+BaC”+aC’

https://pl.wiktionary.org/wiki/przebaczać#pl

przebaczać (język polski)

wymowa:

IPA: [pʃɛˈbaʧ̑aʨ̑], AS: [pšebačać], zjawiska fonetyczne: utr. dźw.

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany

(1.1) odpuszczać winy, wybaczać

odmiana:

(1.1) koniugacja I

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		przebaczać
czas teraźniejszy		przebaczam	przebaczasz	przebacza	przebaczamy	przebaczacie	przebaczają
czas przeszły	m	przebaczałem	przebaczałeś	przebaczał	przebaczaliśmy	przebaczaliście	przebaczali
	ż	przebaczałam	przebaczałaś	przebaczała	przebaczałyśmy	przebaczałyście	przebaczały
	n	przebaczałom	przebaczałoś	przebaczało
tryb rozkazujący		niech przebaczam	przebaczaj	niech przebacza	przebaczajmy	przebaczajcie	niech przebaczają
pozostałe formy czas przyszły m będę przebaczał, będę przebaczać będziesz przebaczał, będziesz przebaczać będzie przebaczał, będzie przebaczać będziemy przebaczali, będziemy przebaczać będziecie przebaczali, będziecie przebaczać będą przebaczali, będą przebaczać ż będę przebaczała, będę przebaczać będziesz przebaczała, będziesz przebaczać będzie przebaczała, będzie przebaczać będziemy przebaczały, będziemy przebaczać będziecie przebaczały, będziecie przebaczać będą przebaczały, będą przebaczać n będę przebaczało, będę przebaczać będziesz przebaczało, będziesz przebaczać będzie przebaczało, będzie przebaczać czas zaprzeszły m przebaczałem był przebaczałeś był przebaczał był przebaczaliśmy byli przebaczaliście byli przebaczali byli ż przebaczałam była przebaczałaś była przebaczała była przebaczałyśmy były przebaczałyście były przebaczały były n przebaczałom było przebaczałoś było przebaczało było forma bezosobowa czasu przeszłego przebaczano tryb przypuszczający m przebaczałbym, byłbym przebaczał przebaczałbyś, byłbyś przebaczał przebaczałby, byłby przebaczał przebaczalibyśmy, bylibyśmy przebaczali przebaczalibyście, bylibyście przebaczali przebaczaliby, byliby przebaczali ż przebaczałabym, byłabym przebaczała przebaczałabyś, byłabyś przebaczała przebaczałaby, byłaby przebaczała przebaczałybyśmy, byłybyśmy przebaczały przebaczałybyście, byłybyście przebaczały przebaczałyby, byłyby przebaczały n przebaczałobym, byłobym przebaczało przebaczałobyś, byłobyś przebaczało przebaczałoby, byłoby przebaczało imiesłów przymiotnikowy czynny m przebaczający, nieprzebaczający ż przebaczająca, nieprzebaczająca przebaczające, nieprzebaczające n przebaczające, nieprzebaczające imiesłów przymiotnikowy bierny m przebaczany przebaczani ż przebaczana przebaczane n przebaczane imiesłów przysłówkowy współczesny przebaczając, nie przebaczając rzeczownik odczasownikowy przebaczanie, nieprzebaczanie

przykłady:

(1.1) Zdaje się, że za szybko i za łatwo przebaczyliśmy Niemcom. W historii są takie rzeczy, których się nie przebacza – nigdy, bo nie ma powodu, żeby przebaczać. (J. M. Rymkiewicz Kinderszenen)

kolokacje:

(1.1) zob. wybaczać

synonimy:

(1.1) wybaczać, darować

wyrazy pokrewne:

rzecz. przebaczenie n, przebaczanie n, przebaczalność ż

czas. dk. przebaczyć

tłumaczenia:

(1.1) zobacz listę tłumaczeń w haśle: wybaczać

• ukraiński: (1.1) пробачати

…..

Przebaczenie / PR”+BAC”+eNie

https://pl.wiktionary.org/wiki/przebaczenie#pl

przebaczenie (język polski)

wymowa:

IPA: [ˌpʃɛbaˈʧ̑ɛ̃ɲɛ], AS: [pšebačẽńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• utr. dźw.• nazal.• -ni…• akc. pob.

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) odpuszczenie czyichś win

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	przebaczenie
dopełniacz	przebaczenia
celownik	przebaczeniu
biernik	przebaczenie
narzędnik	przebaczeniem
miejscownik	przebaczeniu
wołacz	przebaczenie

kolokacje:

(1.1) błagać o przebaczenie

synonimy:

(1.1) wybaczenie, odpuszczenie, darowanie, uniewinnienie

antonimy:

(1.1) odpłata, odwet, pomsta, rewanż, zemsta

wyrazy pokrewne:

rzecz. przebaczanie n, przebaczalność ż

czas. przebaczać ndk., przebaczyć dk.

etymologia:

pol. przebaczać + -enie

tłumaczenia:

• afrykanerski: (1.1) vergifnis
• albański: (1.1) falje
• angielski: (1.1) forgiveness
• arabski: (1.1) غفران ,مسامحة
• aragoński: (1.1) perdón, condonazión
• baskijski: (1.1) barkamen
• chiński standardowy: (1.1) 宽恕
• duński: (1.1) tilgivelse
• estoński: (1.1) andestus
• francuski: (1.1) pardon
• friulski: (1.1) perdon
• hebrajski: (1.1) מחילה
• hindi: (1.1) क्षमा
• hiszpański: (1.1) perdón, absolución, gracia, condonación
• holenderski: (1.1) vergiffenis, vergeving
• irlandzki: (1.1) maithiúnas
• kalabryjski: (1.1) perdonu
• kornijski: (1.1) gevyans
• niemiecki: (1.1) Vergebung ż, Verzeihung ż
• nowogrecki: (1.1) συγχώρηση, συχώρεση
• portugalski: (1.1) perdão
• rosyjski: (1.1) прощение n
• słowacki: (1.1) odpustenie
• szwedzki: (1.1) förlåtelse w, ursäkt w
• turecki: (1.1) bağışlama, affetme
• ukraiński: (1.1) пробачення n
• włoski: (1.1) perdono m

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/przebaczenie

przebaczenie

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /pʂɛ.baˈt͡ʂɛ.ɲɛ/

Noun

przebaczenie n

1. forgiveness, pardon

Declension

declension of przebaczenie

	singular
nominative	przebaczenie
genitive	przebaczenia
dative	przebaczeniu
accusative	przebaczenie
instrumental	przebaczeniem
locative	przebaczeniu
vocative	przebaczenie

Related terms

• przebaczyć

…..

Baczność / BaC”+No+S’C’

https://pl.wiktionary.org/wiki/baczność

baczność (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈbaʧ̑nɔɕʨ̑], AS: [bačność] wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) st.pol. uwaga

(1.2) st.pol. rozsądek

wykrzyknik

(2.1) wojsk. harc. komenda nakazująca przyjąć postawę stojącą, wyprostowaną, z rękami wyciągniętymi wzdłuż ciała i przylegającymi do boków, stopami złączonymi

odmiana:

(1.1–2)

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	baczność
dopełniacz	baczności
celownik	baczności
biernik	baczność
narzędnik	bacznością
miejscownik	baczności
wołacz	baczności

(2.1) nieodm.

antonimy:

(2.1) spocznij

wyrazy pokrewne:

rzecz. baczenie n

czas. baczyć ndk.

przym. baczny

przysł. bacznie, na baczność

związki frazeologiczne:

mieć się na baczności

tłumaczenia:

• niemiecki: (2.1) Achtung, stillgestanden
• rosyjski: (2.1) смирно, руки по швам
• wilamowski: (1.1) öbaht ż

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/baczność

baczność

Polish

Etymology

From baczny +‎ -ość.

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbat͡ʂ.nɔɕt͡ɕ/

Noun

baczność f

1. wariness, attention

Declension

declension of baczność

	singular
nominative	baczność
genitive	baczności
dative	baczności
accusative	baczność
instrumental	bacznością
locative	baczności
vocative	baczności

Interjection

baczność!

1. (military) attention!

Antonyms

• spocznij

Further reading

• baczność in Polish dictionaries at PWN

…..

Baczenie / BaC”+eNie

https://pl.wiktionary.org/wiki/baczenie#pl

baczenie (język polski)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) rzecz. odczas. od: baczyć

odmiana:

(1.1) blm,

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	baczenie
dopełniacz	baczenia
celownik	baczeniu
biernik	baczenie
narzędnik	baczeniem
miejscownik	baczeniu
wołacz	baczenie

antonimy:

(1.1) niebaczenie

wyrazy pokrewne:

czas. baczyć

rzecz. baczność ż

wykrz. baczność

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/baczenie

baczenie

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /baˈt͡ʂɛ.ɲɛ/

Noun

baczenie n

1. verbal noun of baczyć

Declension

declension of baczenie

	singular
nominative	baczenie
genitive	baczenia
dative	baczeniu
accusative	baczenie
instrumental	baczeniem
locative	baczeniu
vocative	baczenie

Further reading

• baczenie in Polish dictionaries at PWN

…..

Baczny / BaC”+Ny

https://pl.wiktionary.org/wiki/baczny#pl

baczny (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈbaʧ̑nɨ], AS: [bačny] wymowa ^?/i

znaczenia:

przymiotnik

(1.1) czujny, uważny

(1.2) st.pol. rozsądny

odmiana:

(1.1–2)

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	ż	n	mos	nmos
mianownik	baczny		baczna	baczne	baczni	baczne
dopełniacz	bacznego		bacznej	bacznego	bacznych
celownik	bacznemu		bacznej	bacznemu	bacznym
biernik	bacznego	baczny	baczną	baczne	bacznych	baczne
narzędnik	bacznym		baczną	bacznym	bacznymi
miejscownik	bacznym		bacznej	bacznym	bacznych
wołacz	baczny		baczna	baczne	baczni	baczne

wyrazy pokrewne:

przysł. bacznie

rzecz. baczność ż

wykrz. baczność

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/baczny#Polish

baczny

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈbat͡ʂ.nɨ/

Adjective

baczny (comparative baczniejszy, superlative najbaczniejszy, adverb bacznie)

1. attentive, vigilant

Declension

declension of baczny

case	singular				plural
	m pers or m anim	m inan	n	f	m pers	other
nominative, vocative	baczny		baczne	baczna	baczni	baczne
genitive	bacznego			bacznej	bacznych
dative	bacznemu				bacznym
accusative	bacznego	baczny	baczne	baczną	bacznych	baczne
instrumental	bacznym				bacznymi
locative				bacznej	bacznych

Further reading

• baczny in Polish dictionaries at PWN

…..

Baczenie / BaC”+eNie

https://pl.wiktionary.org/wiki/bacznie#pl

bacznie (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈbaʧ̑ʲɲɛ], AS: [bačʹńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• -ni… wymowa ^?/i

znaczenia:

przysłówek sposobu

(1.1) uważnie, z uwagą

(1.2) st.pol. roztropnie

odmiana:

(1.1) st. wyższy baczniej; st. najwyższy najbaczniej

przykłady:

(1.1) Bacznie przyglądał się wszystkim przechodniom.

wyrazy pokrewne:

rzecz. baczność ż

przym. baczny

…..

Baczyć / BaC”+yC’

https://pl.wiktionary.org/wiki/baczyć

baczyć (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈbaʧ̑ɨʨ̑], AS: [bačyć]

znaczenia:

czasownik

(1.1) przest. uważać

(1.2) st.pol. rozważać

odmiana:

(1) ^[1] koniugacja VIb

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		baczyć
czas teraźniejszy		baczę	baczysz	baczy	baczymy	baczycie	baczą
czas przeszły	m	baczyłem	baczyłeś	baczył	baczyliśmy	baczyliście	baczyli
	ż	baczyłam	baczyłaś	baczyła	baczyłyśmy	baczyłyście	baczyły
	n	baczyłom	baczyłoś	baczyło
tryb rozkazujący		niech baczę	bacz	niech baczy	baczmy	baczcie	niech baczą
pozostałe formy czas przyszły m będę baczył, będę baczyć będziesz baczył, będziesz baczyć będzie baczył, będzie baczyć będziemy baczyli, będziemy baczyć będziecie baczyli, będziecie baczyć będą baczyli, będą baczyć ż będę baczyła, będę baczyć będziesz baczyła, będziesz baczyć będzie baczyła, będzie baczyć będziemy baczyły, będziemy baczyć będziecie baczyły, będziecie baczyć będą baczyły, będą baczyć n będę baczyło, będę baczyć będziesz baczyło, będziesz baczyć będzie baczyło, będzie baczyć czas zaprzeszły m baczyłem był baczyłeś był baczył był baczyliśmy byli baczyliście byli baczyli byli ż baczyłam była baczyłaś była baczyła była baczyłyśmy były baczyłyście były baczyły były n baczyłom było baczyłoś było baczyło było forma bezosobowa czasu przeszłego baczono tryb przypuszczający m baczyłbym, byłbym baczył baczyłbyś, byłbyś baczył baczyłby, byłby baczył baczylibyśmy, bylibyśmy baczyli baczylibyście, bylibyście baczyli baczyliby, byliby baczyli ż baczyłabym, byłabym baczyła baczyłabyś, byłabyś baczyła baczyłaby, byłaby baczyła baczyłybyśmy, byłybyśmy baczyły baczyłybyście, byłybyście baczyły baczyłyby, byłyby baczyły n baczyłobym, byłobym baczyło baczyłobyś, byłobyś baczyło baczyłoby, byłoby baczyło imiesłów przymiotnikowy czynny m baczący, niebaczący ż bacząca, niebacząca baczące, niebaczące n baczące, niebaczące imiesłów przysłówkowy współczesny bacząc, nie bacząc rzeczownik odczasownikowy baczenie, niebaczenie

wyrazy pokrewne:

rzecz. baczność ż, baczenie n

wykrz. baczność

tłumaczenia:

(1.1) zobacz listę tłumaczeń w haśle: uważać

(1.2) zobacz listę tłumaczeń w haśle: rozważać

źródła:

1. ↑ Zygmunt Saloni, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Włodzimierz Gruszczyński, Danuta Skowrońska, Słownik gramatyczny języka polskiego na płycie CD, Warszawa, 2012, ISBN 978-83-927277-2-9.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/baczyć

baczyć

Polish

Etymology

---

Backformed from Proto-Slavic *obačiti, perfective of Proto-Slavic *ačiti, reanalysed as *o-bačiti. Compare perfective zobaczyć. Related to oko.

---

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈba.t͡ʂɨt͡ɕ/

Noun

baczyć impf (perfective zobaczyć)

1. to look, to pay attention

Conjugation

Conjugation of baczyć impf

		singular			plural
	person	m	f	n	m pers	m anim or m inan or f or n
infinitive		baczyć
present tense	1st	baczę			baczymy
	2nd	baczysz			baczycie
	3rd	baczy			baczą
past tense	1st	baczyłem	baczyłam		baczyliśmy	baczyłyśmy
	2nd	baczyłeś	baczyłaś		baczyliście	baczyłyście
	3rd	baczył	baczyła	baczyło	baczyli	baczyły
future tense	1st	będę baczył1	będę baczyła1		będziemy baczyli1	będziemy baczyły1
	2nd	będziesz baczył1	będziesz baczyła1		będziecie baczyli1	będziecie baczyły1
	3rd	będzie baczył1	będzie baczyła1	będzie baczyło1	będą baczyli1	będą baczyły1
conditional	1st	baczyłbym	baczyłabym		baczylibyśmy	baczyłybyśmy
	2nd	baczyłbyś	baczyłabyś		baczylibyście	baczyłybyście
	3rd	baczyłby	baczyłaby	baczyłoby	baczyliby	baczyłyby
imperative	1st	—			baczmy
	2nd	bacz			baczcie
	3rd	niech baczy			niech baczą
active adjectival participle		baczący	bacząca	baczące	baczący	baczące
contemporary adverbial participle		bacząc
impersonal past		baczono
verbal noun		baczenie
1 or: będę baczyć, będziesz baczyć etc.

Synonyms

• patrzeć

Derived terms

• baczność
• wybaczyć

Further reading

• baczyć in Polish dictionaries at PWN

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Slavic/bačiti&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/bačiti.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Slavic/obačiti&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/obačiti.

…..

https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Reconstruction:Proto-Slavic/ačiti&action=edit&redlink=1

Wiktionary does not yet have a reconstruction page for Proto-Slavic/ačiti.

…..

No i co, czyż nie ma racji? 🙂