120 Ja”/oND+aR lub Ja”/oN+Dar J/Z”a”/oNDzi, czyli Je”D+RNe Ja”/oND+Ra JiNDRy, czyli PRa-SL”oW+iaN’+SKie+Go Je”/eND+RuSia 08

dnieje (1.1)

NoWe DaNe Po+DaNo… PoD+DaJ Sie”

W tej części wpisu o Jantarze / Ja”/oN+DaR”e ponownie skupię się na podaniu dalszej części słów i rdzeni, które wg Mię, mają związek z Darowaniem / DaR+oWaNieM, jako Daniem / DaN+ieM, ale także Datkiem / DaT+KieM, itp.

Po raz kolejny zwracam uwagę, że wg ofitzjalnej wykłądni naukofej allo-allo, w j. polskim / lechickim / zachodnio słowiańskim doszło do tzw. palatalizacji słowiańskich, a miało to miejsce gdzieś w tzw. średniowieczu.

https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99zyk_pras%C5%82owia%C5%84ski

(…)

Powstanie i rozwój

Język prasłowiański rozwinął się według niektórych szacunków na przełomie II i I tysiąclecia p.n.e.

---

Większość badaczy jest zdania, że wyodrębnienie się języka prasłowiańskiego ze wspólnoty indoeuropejskiej poprzedził pewien okres wspólnego rozwoju z dialektami, z których uformowały się języki bałtyckie: litewski, łotewski, pruski.

Z uwagi m.in. na różnice leksykalne między językami słowiańskimi a bałtyckimi niektórzy zaprzeczają jednak możliwości istnienia języka prabałtosłowiańskiego.

---

Przez długi czas swojego istnienia (prawdopodobnie około 2000 lat) język prasłowiański podlegał różnym zmianom. 

Na język prasłowiański wpływały języki ludów sąsiednich, zwłaszcza germańskie  (gocki) i celtyckie, jak też irańskie (scytyjski), tureckie i ugrofińskie.

Fakt ten, a także różne rozumienie procesów językowych przez różnych lingwistów, jest przyczyną istnienia różnych rekonstrukcji form prasłowiańskich. Niektórzy próbują wyróżniać kilka faz rozwojowych tego języka, najczęściej trzy, nie jest to jednak podejście powszechne.

---

Przed pierwszą palatalizacją system głosek języka prasłowiańskiego wyglądał najprawdopodobniej następująco: p, b, v (dwuwargowe lub u niesylabiczne), m, t, d, s, z, n, l, r, j, k, g, x (ch); i, ī, u, ū, e, ē, a, ā, ei, eu, ai, au, oraz najprawdopodobniej samogłoski nosowe ę i ą, szczególnie przed spółgłoskami szczelinowymi i na końcu wyrazu. Nie istniały wówczas sylabiczne r, l (w dialektach wschodniosłowiańskich najpewniej nigdy nie zaistniały), lecz grupy ir, ur, il, ul.

Przemiany samogłosek przy powstaniu języka prasłowiańskiego

i₁ < PIE *ī, *ei,

i₂ < *ai zredukowane (*ăi lub *ui) < PIE *ai, *oi,

ь < *i < PIE *i, czasem także ze zredukowanego PIE *e,

e < PIE *e,

ę < PIE *en, *em,

ě₁ < PIE ē,

ě₂ < *ai < PIE *ai, *oi,

a < *ā < PIE *ā, *ō,

o < *a < PIE *a, *o, *ə (w sylabach wewnętrznych *ə zanikło bez śladu),

ǫ (ą) < *an, *am < PIE *an, *on, *am, *om,

ъ < *u < PIE *u, czasem także ze zredukowanego PIE *o

y < PIE *ū

u < *au < PIE *au, *ou (PIE *eu rozwinęło się prawdopodobnie w *jau, z czego prasłowiańskie ju)

Samogłoski i₂, ě₂ powstały później niż i₁, ě₁. W końcowej fazie istnienia języka prasłowiańskiego obie samogłoski par i₁, i₂ oraz ě₁, ě₂ wymawiane były już jednakowo, wcześniej jednak wywołały różne zmiany poprzedzających spółgłosek tylnojęzykowych, por. niżej.

Przemiany spółgłosek przy powstaniu języka prasłowiańskiego

• p < PIE *p;
• b < PIE *b, *bh;
• t < PIE *t;
• d < PIE *d, *dh;
• k < PIE *k, *k^w;
• g < PIE *g, *gh, *g^w, *g^wh;
• s < PIE *s, *k´;
• z < PIE *g´, *g´h (rzadko także z < PIE *s [z] przed spółgłoską dźwięczną);
• x < PIE *s po *r, *u, *k, *i, prawdopodobnie także po *l;
• m < PIE *m;
• n < PIE *n;
• l < PIE *l;
• r < PIE *r;
• v < PIE *w;
• j < PIE *j.

W niektórych wyrazach prasłowiańskie x rozwinęło się z innych dźwięków PIE, np z grup *kH, *ks, *sk.

Na końcu wyrazu spółgłoski często zanikały (ewentualnie pojawiał się jer, jak w (j)azъ < *e:g^h), co dało początek zasadzie sylaby otwartej.

Ponadto:

• c´ < k (II palatalizacja);
• ʒ´ (dz´) < g (II palatalizacja);
• s´ < x (II palatalizacja);
• č < kj, k (I palatalizacja);
• šč < stj, skj, sk (I palatalizacja);
• žǯ (ždž) < zdj, zgj, zg (I palatalizacja);
• š < sj, xj, x (I palatalizacja);
• ž < zj, gj, g (I palatalizacja).

Procesy fonetyczne w okresie prasłowiańskim

Palatalizacje

• pierwsza palatalizacja

k, g, x > č, ǯ (dž), š przed i₁, ě₁, e, ę, ь, j i sonantami l´, r´(ǯ uprościło się potem do ž wszędzie, w niektórych językach z wyjątkiem pozycji po z); zachodziła w III – VI w.n.e.;

• druga palatalizacja

k, g, x > c´, ʒ´ (dz´), s´ przed i₂, ě₂ (s´ zmieszało się potem z s lub š w poszczególnych dialektach słowiańskich, ʒ´ (dz´) uprościło się do z, z wyjątkiem m.in. polskiego); zachodziła ok. VI-VII w.n.e.;

• trzecia palatalizacja

k, g, x > c´, ʒ´ (dz´), s´ po samogłoskach przednich (i, ь, ě, e, ę) i sonantach l´, r´ ? – w przeciwieństwie do dwóch poprzednich miała charakter postępowy i zachodziła niekonsekwentnie, tylko w niektórych wyrazach; zachodziła ok. VIII w. n.e.

• jotacyzacja

sj, zj > š, ž;

tj, dj przetrwały i rozwijały się rozmaicie w poszczególnych dialektach (w grupie zachodniosłowiańskiej w c´, ʒ´ (dz´));

stj, zdj > šč, žǯ (ždž);

kj, gj, xj > č, ǯ (dž), š (następnie ǯ (dž) > ž);

skj, zgj > šč, žǯ (ždž);

rj, lj, nj przetrwały do końca epoki prasłowiańskiej, następnie rozwinęły się w r´, l´, n´;

pj, bj, vj, mj przetrwały do końca epoki prasłowiańskiej, następnie rozwinęły się w pl´, bl´, vl´, ml´ w większości dialektów (zasięg tej zmiany jest przedmiotem dyskusji)

(Analogicznie np. w języku litewskim t, d przed i niezgłoskotwórczym jest zastępowane przez č, dž^[5].)

• czwarta palatalizacja (polska)

ky, gy > k’i, g’i

ke, ge > k’e, g’e

zachodziła ok. XV w.

Uproszczenie grup spółgłoskowych

-gti, -kti > -c´i (w grupie zachodniej, ogólnie kt (również < gt) w pozycji pierwszej palatalizacji rozwijało się jak tj)

ps. mogti > moc´i ? > pol. móc, ale ps. moglъ > pol. mógł

ps. pekti > pec´i ? > pol. piec, ale ps. peklъ > pol. piekł

-dti, -tti > -sti

ps. jědti > jěsti > pol. jeść, ale ps. jědlъ > pol. jadł

ps. pletti > plesti > pol. pleść, ale ps. pletlъ > pol. plótł

pn, bn > n, stn > sn, bv > b

ps. sъpnъ (sъpati (>pol. spać) + -nъ) > sъnъ > pol. sen (ale ps. sedmь > pol. siedem)

Przemiany samogłosek

Po spółgłoskach miękkich (j, č, ž, š) o, y, ъ > e, i, ь. Natomiast ě > a (časъ < čěsъ). Stąd pochodzi różnica między odmianą w tematach na -o-, -a- a -jo-, -ja-.

W późniejszym okresie kъnęgъ > kъnędzь (ksiądz)

Prejotacja i prelabializacja

W nagłosie (na początku wyrazów) przed i, ь, ě, e, ę, pojawiło się j. Analogicznie przed y, ъ pojawiło się w > v, co świadczy o tym, że y wówczas jeszcze brzmiało jak ū, a ъ jak u krótkie.

(…)

…..

Stało się to jakoś, ale szczególnie wśród tzw. Polaków, mimo, że dotyczy to mieszkańców terenów co najmniej między tzw. Łabą, a Prypecią… Mam na myśli takie pas, który pokrywa się z największą procentową ilością R1a… Robert pewno wie, co mam na myśli…

DaC’ DaT+eK

W j. polskim występują OBIE POSTACIE dźwięków i rdzeni, patrz D+, DC i DT, z tym słów opartych na tej ostatniej postaci rdzenia D+ jest MNIEJ, niż słów opartych o postać wysokoenergetyczną DC…

---

Na tej podstawie twierdzę, że w języku Pra-Słowiańskim istniała pierwotna wysokoenergetyczna postać rdzenia DC, która nie powstała już później z tego jakiegoś średniowiecznego „wysokouenergetycznienia” pierwotnej niżej energetycznie postaci DT, jak to twierdzi ofitzjalna allo-allo naukofa wykładnia.

Dodatkowo dziwnie jakoś jakaś tzw. palatalizacja nie zaszła np. tu:

Dać / DaC’ > Dat / DaT > Datek / DaT+eK, a nie Daćek / DaC’+eK, czy Daciek  / DaC+ieK,.. 

jeśli to komuś robi jakąś różnicę… i nie jest to jedyny taki przypadek…

---

A na razie resztę tych bredni pomijam milczeniem, patrz np.:

(…)

Leksyka wspólna z innymi językami

z językami wczesnogermańskimi

xlěbъ (por. ang. loaf), xlěvъ, měčь, stьklo, šelmъ (por. ang. helmet), plugъ (por. ang. plough), lěkъ (por. ang. leech)

z późniejszymi językami germańskimi

pěnędzь (por. ang penny, swn. pening), kъnędzь (por. ang. king, swn. kuning), istъba (por. swn. stuba) tjudjь (por. goc. þiuda)

zapożyczenia z greki i łaciny

kupiti (goc. kaupōn, łac. caupō [właściwie z etruskiego]), dъska (swn. tisk), čeršn’a (ang. cherry, łac. ceresia), osьlъ (łac. asinus, goc. asilus), velьbǫdъ (gr. elephas, goc. ulbandus)

bezpośrednie zapożyczenia z greki i łaciny

konopja (łac. canapis), poganъ (łac. paganus), kоlęda (łac. calendae), korabjь (biz. karábion), polata (biz. palátion)

z językami tureckimi

xomǫto, kъnęga/kъniga, kolpakъ/klobukъ

z językami dackimi i północnotrackimi

mogyla, kurhan (dac. kurgan)

(…)

A,.. Przypominam, że Dawaniem / DaW+aNieM  zajmę się w następnej części… i wcale nie ostatniej… 🙂

…..

DN / Dan / DaN / DN+ieC’…

Każdy Dzień, to Dziwny Dany Dar…

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/dnie%C4%87

dnieć (język polski)

dnieje (1.1)

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany (dk. brak)

(1.1) stawać się dniem

odmiana:

(1.1)

nieos.,

forma	tryb oznajmujący	tryb warunkowy	tryb rozkazujący
bezokolicznik	dnieć
czas teraźniejszy	dnieje	dniałoby by dniało	niech dnieje
czas przyszły	będzie dniało będzie dnieć	—	—
czas przeszły	dniało	byłoby dniało by było dniało	—

rzad. poet. koniugacja III

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		dnieć
czas teraźniejszy		dnieję	dniejesz	dnieje	dniejemy	dniejecie	dnieją
czas przeszły	m	dniałem	dniałeś	dniał	dnieliśmy	dnieliście	dnieli
	f	dniałam	dniałaś	dniała	dniałyśmy	dniałyście	dniały
	n	dniałom	dniałoś	dniało
tryb rozkazujący		niech dnieję	dniej	niech dnieje	dniejmy	dniejcie	niech dnieją
pozostałe formy czas przyszły m będę dniał, będę dnieć będziesz dniał, będziesz dnieć będzie dniał, będzie dnieć będziemy dnieli, będziemy dnieć będziecie dnieli, będziecie dnieć będą dnieli, będą dnieć f będę dniała, będę dnieć będziesz dniała, będziesz dnieć będzie dniała, będzie dnieć będziemy dniały, będziemy dnieć będziecie dniały, będziecie dnieć będą dniały, będą dnieć n będę dniało, będę dnieć będziesz dniało, będziesz dnieć będzie dniało, będzie dnieć czas zaprzeszły m dniałem był dniałeś był dniał był dnieliśmy byli dnieliście byli dnieli byli f dniałam była dniałaś była dniała była dniałyśmy były dniałyście były dniały były n dniałom było dniałoś było dniało było forma bezosobowa czasu przeszłego dniano tryb przypuszczający m dniałbym, byłbym dniał dniałbyś, byłbyś dniał dniałby, byłby dniał dnielibyśmy, bylibyśmy dnieli dnielibyście, bylibyście dnieli dnieliby, byliby dnieli f dniałabym, byłabym dniała dniałabyś, byłabyś dniała dniałaby, byłaby dniała dniałybyśmy, byłybyśmy dniały dniałybyście, byłybyście dniały dniałyby, byłyby dniały n dniałobym, byłobym dniało dniałobyś, byłobyś dniało dniałoby, byłoby dniało imiesłów przymiotnikowy czynny m dniejący, niedniejący f dniejąca, niedniejąca dniejące, niedniejące n dniejące, niedniejące imiesłów przymiotnikowy bierny m dniany dnieni f dniana dniane n dniane imiesłów przysłówkowy współczesny dniejąc, nie dniejąc rzeczownik odczasownikowy dnienie, niednienie

przykłady:

(1.1) — Cóż, luba, prawda, że jeszcze nie dnieje? — O, dnieje, dnieje! Idź, śpiesz się, uciekaj!^[1]

(1.1) (…) i choć czasem • ze zdzi­wienia prze­cieram oczy • za­kamar­ki duszy me­lan­cho­lią ścielę • by nie zab­rakło słów do spełnienia nocy • prze­cież naj­piękniej… • – w twoich ra­mionach dnieję^[2]

kolokacje:

(1.1) noc dnieje

synonimy:

(1.1) świtać, rozwidniać się

antonimy:

(1.1) zmierzchać

wyrazy pokrewne:

rzecz. dzień m, dzionek m, dnienie n, dziennik m, dzienniczek m, dniówka f, dziennikarz m, dziennikarka f, dziennikarstwo n, codzienność f

przym. dzienny, codzienny, dziennikowy, dziennikarski, dniówkowy, niecodzienny

przysł. dziennie, codziennie, dniówkowo, niecodziennie

etymologia:

(1.1) pol. dzień

uwagi:

(1.1) z formalnej strony to czasownik ułomny występujący w formach odmienionych zwykle tylko jako „dnieje”, „dniało” albo w bezokoliczniku, który w połączeniu z innymi czasownikami tworzy orzeczenie złożone („zaczyna dnieć”, „powinno dnieć” itp.); pozostałe formy fleksyjne raczej potencjalne, spotykane tylko w języku poetyckim

tłumaczenia:

• wilamowski: (1.1) tuø̄n

źródła:

1. Skocz do góry↑ Wiliam Szekspir Romeo i Julia, tłum. Józef Paszkowski
2. Skocz do góry↑ Gracjaa Kilka słów do spełnienia…

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/dnie%C4%87

dnieć

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *dьněti.

Pronunciation

IPA^(key): /dɲɛt͡ɕ/

Verb

dnieć impf

1. (intransitive) to dawn

Conjugation

Conjugation of dnieć impf

		singular			plural
	person	m	f	n	m pers	m anim, m inan, f, n
infinitive		dnieć
present tense	1st	dnieję			dniejemy
	2nd	dniejesz			dniejecie
	3rd	dnieje			dnieją
past tense	1st	dniałem	dniałam		dnieliśmy	dniałyśmy
	2nd	dniałeś	dniałaś		dnieliście	dniałyście
	3rd	dniał	dniała	dniało	dnieli	dniały
future tense	1st	będę dniał1	będę dniała1		będziemy dnieli1	będziemy dniały1
	2nd	będziesz dniał1	będziesz dniała1		będziecie dnieli1	będziecie dniały1
	3rd	będzie dniał1	będzie dniała1	będzie dniało1	będą dnieli1	będą dniały1
conditional	1st	dniałbym	dniałabym		dnielibyśmy	dniałybyśmy
	2nd	dniałbyś	dniałabyś		dnielibyście	dniałybyście
	3rd	dniałby	dniałaby	dniałoby	dnieliby	dniałyby
imperative	1st	—			dniejmy
	2nd	dniej			dniejcie
	3rd	niech dnieje			niech dnieją
active adjectival participle		dniejący	dniejąca	dniejące	dniejący	dniejące
passive adjectival participle		dniany	dniana	dniane	dnieni	dniane
contemporary adverbial participle		dniejąc
impersonal past		dniano
verbal noun		dnienie
1 or: będę dnieć, będziesz dnieć etc.

Synonyms

• świtać

Antonyms

• zmierzchać

Related terms

• dzisiaj
• dzień

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/den#cs

den (język czeski)

wymowa:

wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski nieżywotny

(1.1) dzień

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	den	dni / dny
dopełniacz	dne	dní / dnů
celownik	dni / dnu	dnům
biernik	den	dni / dny
wołacz	dne / dni	dni / dny
miejscownik	dni / dnu	dnech
narzędnik	dnem	dny

antonimy:

(1.1) noc

wyrazy pokrewne:

przym. denní

przysł. denně

związki frazeologiczne:

bílý den • dělat si dobrý den • den otevřených dveří • hledat včerejší den • jako den a noc • jeho dny jsou sečteny • soudný den • ve dne v noci • žít ze dne na den • przysłowia: nechval dne před večerem • Řím nebyl postaven za jeden den

…..

https://pl.wikisource.org/wiki/S%C5%82ownik_etymologiczny_j%C4%99zyka_polskiego/dzie%C5%84

dzień, dniowy; tydzień, tydniowy (p.); dzienny (całodzienny), dzieńnik, dziennikarz; dniować, dniówka,  jednodniówka; dzionek, z mylnem io, zamiast *dzienek, porówn. piesek (a z równą myłką  wioska, czostka, zam. wieska, czestka). Prasłowo; tak samo u wszystkich Słowian; cerk. dĭń,  dĭnnica, ‘jutrzenka’, rus. dieńszczik (niby ‘dyżurny’), serb. danica, ‘jutrzenka’, czesk. den, dennice, rozedniti se; lit. diena, prus. deinan, ‘dzień’, ind. dina-, ‘dzień’, łac.  nun-dinae, ‘targ na dziewięć dni’; goc. sin-teins, ‘codzienny’; pień ten sam co w łac. dies,  diurnus (stąd dijurnista), od pnia diw-, ‘błyszczeć’, ‘jaśnieć’.

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/dzie%C5%84

dzień (język polski)

wymowa:

wymowa ^?/i, IPA: [ʥ̑ɛ̇̃ɲ], AS: [ʒ́ė̃ń], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.• nazal.

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) okres od świtu do zmierzchu

(1.2) okres pomiędzy dwiema kolejnymi północami; data

(1.3) określony termin, data

(1.4) przen. odległość możliwa do przebycia w ciągu jednej doby

(1.5) przen. (tylko w liczbie mnogiej) czas życia

rzeczownik, rodzaj żeński

(2.1) daw. barć leśna w żywym drzewie^[1]

odmiana:

(1.1–4)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	dzień	dni / lit. dnie[2]
dopełniacz	dnia	dni
celownik	dniowi[3]	dniom
biernik	dzień	dni / lit. dnie
narzędnik	dniem	dniami
miejscownik	dniu / daw. dnie[4]	dniach
wołacz	dniu	dni / lit. dnie

(1.5) blp;

przypadek	liczba mnoga
mianownik	dni / lit. dnie[2]
dopełniacz	dni
celownik	dniom
biernik	dni / lit. dnie
narzędnik	dniami
miejscownik	dniach
wołacz	dni / lit. dnie

(2.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	dzień	dzienie
dopełniacz	dzieni	dzieni[5]
celownik	dzieni	dzieniom
biernik	dzień	dzienie
narzędnik	dzienią	dzieniami
miejscownik	dzieni	dzieniach
wołacz	dzieni	dzienie

przykłady:

(1.1) Po nocy zawsze jest dzień.

(1.1) Dziś jest wyjątkowo słoneczny dzień.

(1.2) Jaki dziś jest dzień?

(1.2) Co pan robił tego dnia?

(1.4) Jeśli będziemy jechać tym samym tempem, to mamy przed sobą już tylko dwa dni drogi.

(1.5) Obiecuję, że będę cię kochał do końca moich dni.

(2.1) Człowiek, aby ułatwić sobie podbieranie miodu, począł w całych drzewach wydrążać sztuczne dziuple, czyli wydziaływać je, dziać, a stąd drzewo takie w języku polskim nazwano dzienią lub drzewem dzianem…^[6]

składnia:

(1.2) dzień + liczebnik porządkowy + miesiąc w dopełniaczu

kolokacje:

(1.1) po dziś dzień • pora dnia

(1.2) dzień zakochanych • Międzynarodowy Dzień Kobiet • pierwszy dzień wiosny

(1.4) dzień drogi/jazdy

synonimy:

(1.1) dzionek

(1.2) doba

(1.5) życie

(2.1) daw. dzienia, daw./gw. dzienie, daw. dzienno

antonimy:

(1.1) noc

wyrazy pokrewne:

(1.1–5)

rzecz. dziennik m, dzienniczek m, dziennikarz m, dziennikarka f, dziennikarstwo n, codzienność f, dniówka f, dnienie n

zdrobn. dzionek m

czas. dnieć ndk.

przym. dzienny, codzienny, dziennikarski

przysł. dziennie, codziennie

związki frazeologiczne:

cały boży dzień • ciche dni • dzień dobry • dzień i noc • dzień otwarty • dzień polarny • dzień roboczy • dzień trzech wiedźm • gw. kuse dni • lada dzień • mieć zły dzień • po dziś dzień • podobny jak dzień do nocy • szukać wczorajszego dnia • w biały dzień • żyć dniem dzisiejszym • żyć z dnia na dzień

przysłowia: nie chwal dnia przed zachodem słońca • Katarzyny dzień jaki, cały grudzień taki • na święty Tomasz dzień się z nocą sili, mniej nocy, więcej dnia będzie po chwili

etymologia:

prasł. *dьnь^[7] < praindoeur. *dins, od rdzenia *di- → świecić

uwagi:

(1.1–5) Wyrażenie „dzień czasu” jest niepoprawne^[8].

(1.1–5) W połączeniu z liczebnikami poprawna jest jedynie forma liczby mnogiej „dni” („dwa dni”, nie „dwa dnie”)^[4].

(1.1–5) Dawna forma miejscownika „dnie” używana jest obecnie tylko w wyrażeniu „we dnie i w nocy”^[4].

tłumaczenia:

• albański: (1.1) ditë
• amharski: (1.1) ቀን
• angielski: (1.1) daytime; (1.2) day
• arabski: (1.1) نهار ,يوم
• baskijski: (1.1) egun; (1.2) egun
• białoruski: (1.1) дзень
• bułgarski: (1.1) ден m
• chorwacki: (1.1) dan m; (1.2) dan m
• czeczeński: (1.1) де
• czeski: (1.1) den m
• dolnołużycki: (1.1) źeń m
• duński: (1.1) dag w; (1.2) dag w
• esperanto: (1.1) tago; (1.2) tago
• fenicki: (1.1) 𐤉𐤌
• fiński: (1.1) päivä
• francuski: (1.1) jour m, journée f; (1.2) jour m, journée f
• górnołużycki: (1.1) dźeń
• gudźarati: (1.1) રોજ m (rōja), દિવસ m (divasa)
• hawajski: (1.1) lā
• hebrajski: (1.1) יום m (jom)
• hiszpański: (1.1) día m; (1.2) día m
• holenderski: (1.1) dag
• ido: (1.1) dio; (1.2) dio
• ilokano: (1.1) aldaw
• inguski: (1.1) ди
• interlingua: (1.1) jorno
• islandzki: (1.1) dagur m; (1.2) dagur m
• japoński: (1.2) 日 (ひ, hi; にち, nichi)
• jidysz: (1.1) טאָג m (tog)
• kakczikel: (1.1) k’ij
• kaszubski: (1.1) dzéń; (1.2) dzéń
• kataloński: (1.1) dia m; (1.2) dia m
• łaciński: (1.1) dies m/f, lux f
• nauruański: (1.1) aran
• niemiecki: (1.1) Tag m; (1.2) Tag m
• norweski (bokmål): (1.1) dag m; (1.2) dag m
• norweski (nynorsk): (1.1) dag m; (1.2) dag m
• nowogrecki: (1.1) ημέρα f, μέρα f; (1.2) ημέρα f, μέρα f
• ormiański: (1.1) օր
• osetyjski: (1.1) бон
• pali: (1.1) vāsara
• polski język migowy: (w zapisie SignWriting)
• portugalski: (1.1) dia m; (1.2) dia m
• rosyjski: (1.1) день m
• rumuński: (1.1) zi f
• sanskryt: (1.1) अहन्, दिन, दिव, दिवस
• słowacki: (1.1) deň
• staroegipski: (1.1)  (hrw)
• szwedzki: (1.1) dag w; (1.2) dag w
• tahitański: (1.1) ao
• tatarski: (1.1) көн
• turecki: (1.1) gün; (1.2) gün
• tuvalu: (1.1) aso, aho
• tybetański: (1.1) ཉི་མ, ཉིན
• ukraiński: (1.1) день m
• wilamowski: (1.1) tak m
• włoski: (1.1) giorno m

źródła:

1. Skocz do góry↑  Hasło dzień w: Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, t. I, s. 645, Warszawa 1900–1927.
2. ↑ ^{Skocz do:2,0 2,1}  Porada „dni czy dnie?” w: Poradnia Językowa PWN.
3. Skocz do góry↑ Jak brzmi celownik liczby pojedynczej rzeczownika dzień? w: Poradnia językowa UŚ.
4. ↑ ^{Skocz do:4,0 4,1 4,2} Słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Witold Doroszewski, s. 143, Warszawa, Polskie Wydawnictwo Naukowe, 1980, ISBN 83–01–03811-X.
5. Skocz do góry↑ Zygmunt Saloni, Marcin Woliński, Robert Wołosz, Włodzimierz Gruszczyński, Danuta Skowrońska, Słownik gramatyczny języka polskiego na płycie CD, Warszawa, 2012, ISBN 978–83–927277–2-9.
6. Skocz do góry↑ Hasło Barć w: Zygmunt Gloger, Encyklopedia staropolska, 1900–1903.
7. Skocz do góry↑ Joachim Herrmann, Die Slawen in Deutschland, Berlin, Akademie-Verlag, 1985.
8. Skocz do góry↑ Jan Miodek, Słownik ojczyzny polszczyzny, oprac. Monika Zaśko-Zielińska, Tomasz Piekot, wydawnictwo Europa, Wrocław 2002, s. 177.

---

UWAGA! Ten odtfoszony *di-, to nic innego, jak Nasze Pra-Słowiańskie Dnieć / DN+ieC’, Dnieje / DN+ieJe, itp!

---

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/dzie%C5%84

dzień

Polish

Etymology

From Proto-Slavic *dьnь (“day”).

Pronunciation

• IPA^(key): /d͡ʑɛɲ/

Noun

dzień m inan (diminutive dzionek)

1. day
2. daytime

Declension

declension of dzień

	singular	plural
nominative	dzień	dni/dnie
genitive	dnia	dni
dative	dniowi	dniom
accusative	dzień	dni/dnie
instrumental	dniem	dniami
locative	dniu	dniach
vocative	dniu	dni/dnie

Synonyms

(day):

• doba

Antonyms

(daytime):

• noc

Derived terms

• codziennie
• dniówka
• dziennik
• dzienny

Related terms

• dnieć
• dzisiaj
• dziś

Further reading

• dzień in Polish dictionaries at PWN

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/d%D1%8Cn%D1%8C

Reconstruction:Proto-Slavic/dьnь

Proto-Slavic

Etymology

From Proto-Balto-Slavic *dein-/*din-, from Proto-Indo-European (see *dyew-):

• Derksen: *d(e)y-n-
• Černyx: PIE stem in -en : *deyen-, with thematic vowel *deyn-o- : *din-o- (“day”), root *dey(ə)- : *di- (“to shine”)
• ЭССЯ: *din-, from *di-/*dey- (“to shine”) + *-n-

Baltic cognates include Lithuanian dienà (“day”), Latvian dìena (“day”), Old Prussian dēinā  (“day”) (Asg. deinan).

Indo-European cognates include Sanskrit दिन  (dina, “day”), Latin nun-dina (“market day”), Old Irish denus (“spatium temporis”), Proto-Germanic *tīnaz (“day”), Albanian ditë (“day”) (< *din-të). From the *dyew- root, Latin diēs (“day”), Old Irish die (“day”), Old Armenian տիւ (tiw, “day, daytime”).

Noun

*dь̑nь m

1. day

Declension

Accent paradigm c.

*dьnь (irregular n-stem)

Case	Singular	Dual	Plural
Nominative	*dьnь	*dьni	*dьne
Accusative	*dьnь	*dьni	*dьni
Genitive	*dьne	*dьnu	*dьnъ
Locative	*dьne	*dьnu	*dьnьxъ
Dative	*dьni	*dьnьma	*dьnьmъ
Instrumental	*dьnьmъ	*dьnьma	*dьnьmi
Vocative	*dьnь	*dьni	*dьne

Derived terms

• *dьněti
• *dьnina
• *dьnišče
• *dьniti (sę)
• *dьnьgubъ / *dьnьguba

• *dьnьnъ
  • *dьnьnica
• *dьnьsь (“today”)
• *se dьne / *sego dьne

Descendants

• East Slavic:
  • Old East Slavic: дьнь (dĭnĭ), дьнъ (dĭnŭ), день (denĭ)
    • Belarusian: дзень (dzjenʹ)
    • Russian: день (denʹ)
    • Rusyn: день (denʹ)
    • Ukrainian: день (denʹ)

• South Slavic:
  • Old Church Slavonic:

    Cyrillic: дьнь (dĭnĭ)

    Glagolitic: ⰴⱐⱀⱐ (dĭnĭ)

  • Bulgarian: ден (den)
  • Macedonian: ден (den)
  • Serbo-Croatian:

    Cyrillic: да̑н

    Latin: dȃn

  • Slovene: dȃn, dȇn (tonal orthography)

• West Slavic:
  • Czech: den
  • Kashubian: dzéń
  • Polabian: dan
  • Polish: dzień
  • Slovak: deň
  • Slovincian: ʒɛ̃in
  • Sorbian:
    • Lower Sorbian: źeń
    • Upper Sorbian: dźeń

References

• Derksen, Rick (2008) Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 4), Leiden, Boston: Brill, →ISBN, page 134
• Vasmer, Max (1964–1973), “день”, in Etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), translated from German and supplemented by Trubačev O. N., Moscow: Progress
• Černyx, P. Ja. (1999), “день”, in Istoriko-etimologičeskij slovarʹ russkovo jazyka [Historical-Etymological Dictionary of the Russian Language] (in Russian), volume 1, 3rd reprint edition, Moscow: Russkij jazyk, page 241
• Trubačev O. N., editor (1978), “*dьnь”, in Etimologičeskij slovarʹ slavjanskix jazykov [Etymological dictionary of Slavic languages] (in Russian), volume 05, Moscow: Nauka, page 213f

---

UWAGA! PIE=PS D>T, patrz: Proto-Germanic *tīnaz, Old Armenian տիւ (tiw)…

---

…..

https://sjp.pl/odzienie

odzienie

przestarzale: to, w co się człowiek odziewa; okrycie, odzież, ubranie

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/odzienie

odzienie (język polski)

wymowa:

^{[uwaga 1]} IPA: [ɔˈʥ̑ɛ̇̃ɲɛ], AS: [oʒ́ė̃ńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.• nazal.• -ni…

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) daw. to, w co człowiek ubiera się; ubranie, odzież

(1.2) st.pol. zbroja^[1]

odmiana:

(1.1) blm^[2],

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	odzienie
dopełniacz	odzienia
celownik	odzieniu
biernik	odzienie
narzędnik	odzieniem
miejscownik	odzieniu
wołacz	odzienie

kolokacje:

(1.1) odzienie letnie / zimowe • wytworne / świąteczne odzienie • włożyć odzienie

synonimy:

(1.1) ubranie, odzież

wyrazy pokrewne:

rzecz. odzieniec, odzież

czas. odziać

przym. odziany

uwagi:

(1.1) kolokacje: „założyć odzienie” i „ubrać odzienie” są niewłaściwe, a poprawna forma to: „włożyć odzienie”^[2].

1. Skocz do góry↑ jeśli nie zaznaczono inaczej, jest to wersja odpowiadająca współczesnym standardom języka ogólnopolskiego

źródła:

1. Skocz do góry↑ Zenon Klemensiewicz, Historia języka polskiego, PWN, Warszawa 2002, s. 135.
2. ↑ ^{Skocz do:2,0 2,1} Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. Andrzej Markowski, s. 586, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, ISBN 83–0113111-X.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Indo-European/dyew-

Reconstruction:Proto-Indo-European/dyew-

Proto-Indo-European

Root

*dyew-^[1]

1. to be bright
2. sky, heaven

Derived terms

► Terms derived from the PIE root *dyew-

---

Some derivations have undergone metathesis of the root, giving *deyw-.

---

• *dyḗws
• *deynos (“day”) (probably a back-formation from *deywós, interpreting *dey- as the root)
  • Balto-Slavic:
    • Latvian: diena
    • Lithuanian: diena
    • Old Prussian: dēinā
    • Samogitian: dėina
    • Slavic: *dьnь (see there for further descendants)
  • Germanic: *tīnaz (see there for further descendants)
  • Indo-Iranian:
    • Indo-Aryan: *dinám
      • Sanskrit: दिन (diná)
        • Assamese: দিন (din)
        • Hindi: दिन (din)
        • Telugu: దినము (dinamu)
  • Italic: *din-, *dinos
    • Latin: nūndinus, perendinus
• *deywós
• *déywih₂
• *diwyós
• Unsorted formations:
  • Armenian:
    • Old Armenian: տիւ (tiw) (< *diwoh₁)
      • Armenian: տիվ (tiv)
  • Celtic: *dīyos
    • Brythonic: *dið
      • Breton: deiz
      • Cornish: dedh
      • Old Welsh: did
        • Welsh: dydd
    • Old Irish: día (see there for further descendants)
  • Indo-Iranian:
    • Indo-Aryan:
      • Sanskrit: द्यु (dyú), दिव (divá, “sky, heaven”), द्यो (dyo, “heaven”)
    • Iranian:
      • Sogdian: ܠܝܘܐܟܟ‎ (δēwāk, “heavenly”), ܠܝܘܮܘܢ‎ (δēwγōn, “heavenly”)

References

1. ^ Ringe, Don (2006) From Proto-Indo-European to Proto-Germanic, Oxford University Press

Further reading

• Sihler, Andrew L. (1995) New Comparative Grammar of Greek and Latin, Oxford, New York: Oxford University Press, →ISBN
• Pokorny, Julius (1959) Indogermanisches etymologisches Wörterbuch [Indo-European Etymological Dictionary] (in German), Bern, München: Francke Verlag

---

UWAGA! Dziw / DziW, Dziwić / DziW+iC’, Dziwny / DziW+Ny, Odziewać / o+DzieW+aC’, itp. Omówię znaczenie tego rdzenia i słów na nim opartych w kolejnych częściach tego wpisu, przy okazji wywodzenia Dawać / DaW+aC’, jako wielokrotnego i niedokonanego Dać / DaC’.

---

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Category:Terms_derived_from_the_PIE_root_*dyew-

Category:Terms derived from the PIE root *dyew-

Subcategories

This category has the following 26 subcategories, out of 26 total.

A

• ► Ancient Greek terms derived from the PIE root *dyew-‎ (3 e)
• ► Avestan terms derived from the PIE root *dyew-‎ (1 e)

C

• ► Cornish terms derived from the PIE root *dyew-‎ (2 e)

E

• ► English terms derived from the PIE root *dyew-‎ (21 e)

F

• ► Faroese terms derived from the PIE root *dyew-‎ (1 e)

H

• ► Hindi terms derived from the PIE root *dyew-‎ (5 e)

I

• ► Irish terms derived from the PIE root *dyew-‎ (2 e)
• ► Italian terms derived from the PIE root *dyew-‎ (5 e)

L

• ► Latin terms derived from the PIE root *dyew-‎ (9 e)
• ► Ligurian terms derived from the PIE root *dyew-‎ (1 e)

M

• ► Manx terms derived from the PIE root *dyew-‎ (2 e)

O

• ► Old English terms derived from the PIE root *dyew-‎ (2 e)
• ► Old Irish terms derived from the PIE root *dyew-‎ (2 e)
• ► Old Norse terms derived from the PIE root *dyew-‎ (2 e)

P

• ► Persian terms derived from the PIE root *dyew-‎ (1 e)
• ► Proto-Brythonic terms derived from the PIE root *dyew-‎ (2 e)
• ► Proto-Celtic terms derived from the PIE root *dyew-‎ (1 e)
• ► Proto-Germanic terms derived from the PIE root *dyew-‎ (1 e)
• ► Proto-Hellenic terms derived from the PIE root *dyew-‎ (1 e)
• ► Proto-Indo-European terms derived from the PIE root *dyew-‎ (4 e)
• ► Proto-Indo-Iranian terms derived from the PIE root *dyew-‎ (2 e)
• ► Proto-Italic terms derived from the PIE root *dyew-‎ (4 e)

R

• ► Romanian terms derived from the PIE root *dyew-‎ (7 e)

S

• ► Sanskrit terms derived from the PIE root *dyew-‎ (4 e)
• ► Scottish Gaelic terms derived from the PIE root *dyew-‎ (2 e)

W

• ► Welsh terms derived from the PIE root *dyew-‎ (3 e)

---

UWAGA! Słowiańskich słów wywiedzionych z tego rdzenia… dziwnie brak… Dziwne? 

---

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/da%C5%84#Old_Polish

dań

Old Polish

Etymology

From Proto-Slavic *danь, from Proto-Indo-European *deh₃nis, from *deh₃- (“to give”).

Noun

dań f

1. tribute, ransom

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/dany

dany (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈdãnɨ], AS: [dãny], zjawiska fonetyczne: nazal. wymowa ^?/i

znaczenia:

czasownik, forma fleksyjna

(1.1) imiesłów przymiotnikowy bierny od czasownika: dać

przymiotnik

(2.1) ten, o którym się mówi; omawiany; ten, którego dotyczy sprawa

rzeczownik, forma fleksyjna

(3.1) M. lm od: dan

odmiana:

(2.1)

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	f	n	mos	nmos
mianownik	dany		dana	dane	dani	dane
dopełniacz	danego		danej	danego	danych
celownik	danemu		danej	danemu	danym
biernik	danego	dany	daną	dane	danych	dane
narzędnik	danym		daną	danym	danymi
miejscownik	danym		danej	danym	danych
wołacz	dany		dana	dane	dani	dane
nie stopniuje się

przykłady:

(1.1) Żadna rzecz nie jest nam dana raz na zawsze.

(2.1) Piotr często pisze recenzje różnych sztuk teatralnych, ale nigdy nie przychodzi na dane przedstawienie.

(3.1) A w karate to ja mam już cztery dany.

synonimy:

(2.1) omawiany, znany, wiadomy

wyrazy pokrewne:

(2.1) rzecz. dane

tłumaczenia:

(1.1) zobacz listę tłumaczeń w hasłach: dawać, dać

• angielski: (1.1) given; (2.1) given
• duński: (1.1) givet
• niemiecki: (1.1) gegeben; (2.1) vorliegend
• rosyjski: (2.1) данный
• szwedzki: (1.1) given; (2.1) viss

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/dany

Lower Sorbian

Pronunciation

• IPA^(key): [ˈdanɨ]

Participle

dany

1. past passive participle of daś

Declension

Declension of dany

	Masculine singular	Feminine singular	Neuter singular	Dual	Plural
Nominative	dany	dana	dane	danej	dane
Genitive	danego	daneje	danego	daneju	danych
Dative	danemu	danej	danemu	danyma	danym
Accusative	dany danego (animate)	danu	dane	danej daneju (animate)	dane danych (optional animate form)
Instrumental	danym	daneju	danym	danyma	danymi
Locative	danem	danej	danem	danyma	danych

---

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈda.nɨ/

Adjective

dany m (not comparable)

1. given

Declension

declension of dany

case	singular				plural
	m pers, m anim	m inan	n	f	m pers	other
nominative, vocative	dany		dane	dana	dani	dane
genitive	danego			danej	danych
dative	danemu				danym
accusative	danego	dany	dane	daną	danych	dane
instrumental	danym				danymi
locative				danej	danych

Related terms

• dać

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/dan%D1%8C

Reconstruction:Proto-Slavic/danь

Proto-Slavic

Etymology

From Proto-Balto-Slavic *dōˀnis, from Proto-Indo-European *deh₃nis, from *deh₃- (“to give”). Cognate to Lithuanian duõnis (“gift”).

Noun

*danь f

1. tribute, tax

Declension

*danь (i-stem)

	Singular	Dual	Plural
Nominative	*danь	*dani	*dani
Accusative	*danь	*dani	*dani
Genitive	*dani	*danьju, *danju*	*danьjь, *dani*
Locative	*dani	*danьju, *danju*	*danьxъ
Dative	*dani	*danьma	*danьmъ
Instrumental	*danьjǫ, *danjǫ*	*danьma	*danьmi
Vocative	*dani	*dani	*dani

^* The second form occurs in languages that contract early across /j/ (e.g. Czech), while the first form occurs in languages that do not (e.g. Russian).

Descendants

• East Slavic:
  • Russian: да́нь (dánʹ)

• West Slavic:
  • Czech: daň
  • Old Polish: dań
  • Slovak: daň

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/dane

dane (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈdãnɛ], AS: [dãne], zjawiska fonetyczne: nazal. wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj niemęskoosobowy, liczba mnoga

(1.1) wiadomości, informacje stanowiące podstawy jakiś twierdzeń, przekonań, wniosków

(1.2) informacje na temat jakiejś osoby

(1.3) zbiór informacji przetwarzanych elektronicznie lub składowanych na nośnikach

odmiana:

(1.1–3)

przypadek	liczba mnoga
mianownik	dane
dopełniacz	danych
celownik	danym
biernik	dane
narzędnik	danymi
miejscownik	danych
wołacz	dane

przykłady:

(1.2) Pisząc list na kopercie musisz podać dane odbiorcy.

kolokacje:

(1.2) bank danych

(1.3) baza danych • lotn. rejestrator danych • brak danych • dane GPS

synonimy:

(1.1) źródła

(1.3) informacje

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) information, data, evidence; (1.2) information, data, evidence; (1.3) data
• arabski: (1.1) بيانات (1.3) ;بيانات (1.2) ;بيانات
• baskijski: (1.2) datu; (1.3) datu
• esperanto: (1.1) datumo; (1.3) datumo
• japoński: (1.1) データ
• niemiecki: (1.1) Daten lm
• norweski (bokmål): (1.1) data
• nowogrecki: (1.1) δεδομένα n lm; (1.2) δεδομένα n lm; (1.3) δεδομένα n lm
• szwedzki: (1.2) data; (1.3) data
• włoski: (1.1) dati m

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/dane

dane

Polish

Polish Wikipedia has an article on: dane

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈda.nɛ/

Noun

dane pl

1. data

Declension

declension of dane

	plural
nominative	dane
genitive	danych
dative	danym
accusative	dane
instrumental	danymi
locative	danych
vocative	dane

Related terms

• dać, dawać

Further reading

• dane in Polish dictionaries at PWN

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/danie

danie (język polski)

dania (1.1)

wymowa:

posłuchaj „dania” ^?/i, IPA: [ˈdãɲɛ], AS: [dãńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) pojedyncza potrawa składająca się na posiłek

(1.2) rzecz. odczas. od: dać

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	danie	dania
dopełniacz	dania	dań
celownik	daniu	daniom
biernik	danie	dania
narzędnik	daniem	daniami
miejscownik	daniu	daniach
wołacz	danie	dania

(1.2)

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	danie
dopełniacz	dania
celownik	daniu
biernik	danie
narzędnik	daniem
miejscownik	daniu
wołacz	danie

przykłady:

(1.1) Ta restauracja podaje tylko dania wegetariańskie.

(1.2) Danie komuś łapówki jest tak samo złe jak jej przyjęcie.

kolokacje:

(1.1) danie jarskie / barowe / firmowe • obiad z trzech dań • pierwsze / drugie / trzecie / … danie • dania kuchni włoskiej / francuskiej • danie na wynos • karta dań • przygotować / przyrządzić / zrobić / podać / postawić na stole / zjeść / skonsumować danie

synonimy:

(1.1) potrawa

(1.2) wręczenie

antonimy:

(1.2) wzięcie, przyjęcie

wyrazy pokrewne:

rzecz. dawanie n, dawca m, dawczyni f, dawstwo n, danina f, podawanie n, rozdanie n

czas. dać dk., dawać ndk., podawać ndk.

przym. jednodaniowy

tem. słow. -daniowy

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) dish, course
• arabski: (1.1) طبق, صحن
• baskijski: (1.1) plater
• bułgarski: (1.1) ястие n, блюдо n
• chorwacki: (1.1) jelo n
• dolnołużycki: (1.1) jěza f, najěź f
• duński: (1.1) ret w
• esperanto: (1.1) manĝaĵo, plado, manĝometo
• górnołużycki: (1.1) jědź f
• islandzki: (1.1) réttur m, matarréttur m
• niemiecki: (1.1) Gericht n, Speise f
• nowogrecki: (1.1) φαγητό n
• rosyjski: (1.1) блюдо n
• szwedzki: (1.1) maträtt w, anrättning w
• wenedyk: (1.1) daceń f

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/danie

danie

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /ˈda.ɲɛ/

Noun

danie n

1. course (dish)

Declension

declension of danie

	singular	plural
nominative	danie	dania
genitive	dania	dań
dative	daniu	daniom
accusative	danie	dania
instrumental	daniem	daniami
locative	daniu	daniach
vocative	danie	dania

Noun

danie n

1. verbal noun of dać

Declension

declension of danie

	singular
nominative	danie
genitive	dania
dative	daniem
accusative	danie
instrumental	daniem
locative	daniu
vocative	danie

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/dodanie

dodanie (język polski)

wymowa:

IPA: [dɔˈdãɲɛ], AS: [dodãńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) rzecz. odczas. od: dodać

odmiana:

(1.1) blm,

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	dodanie
dopełniacz	dodania
celownik	dodaniu
biernik	dodanie
narzędnik	dodaniem
miejscownik	dodaniu
wołacz	dodanie

antonimy:

(1.1) niedodanie

wyrazy pokrewne:

czas. dodać

---

UWAGA! Dodać / Do+DaC’ było już omawiane we wcześniejszym wpisie przy okazji Dać / DaC’.

---

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/nadanie

nadanie (język polski)

wymowa:

IPA: [naˈdãɲɛ], AS: [nadãńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal. wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) rzecz. odczas. od: nadać

(1.2) hist. dokument potwierdzający ofiarowanie dóbr, przyznanie przywilejów, praw itp.

(1.3) hist. to, co jest przedmiotem nadania (1.2)

odmiana:

(1.1) blm,

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	nadanie
dopełniacz	nadania
celownik	nadaniu
biernik	nadanie
narzędnik	nadaniem
miejscownik	nadaniu
wołacz	nadanie

(1.2–3)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	nadanie	nadania
dopełniacz	nadania	nadań
celownik	nadaniu	nadaniom
biernik	nadanie	nadania
narzędnik	nadaniem	nadaniami
miejscownik	nadaniu	nadaniach
wołacz	nadanie	nadania

synonimy:

(1.3) donacja, uposażenie

wyrazy pokrewne:

rzecz. nadawanie n, nadawca m, nadawczyni f, nadajnik m, nadawnictwo n, nadawacz m

czas. nadać dk., nadawać ndk.

przym. nadawczy

tłumaczenia:

• szwedzki: (1.1) odnośnie bagażu: pollettering w

…..

https://sjp.pwn.pl/sjp/oddanie;2492835.html

oddanie

1. «całkowite poświęcenie się komuś i uległość wobec tej osoby»

2. «poświęcenie się jakiemuś zajęciu lub jakiejś idei z gorliwością i zapałem»

…..

https://sjp.pwn.pl/slowniki/oddanie.html

oddanie

1. «całkowite poświęcenie się komuś i uległość wobec tej osoby»

2. «poświęcenie się jakiemuś zajęciu lub jakiejś idei z gorliwością i zapałem»

oddać — oddawać

1. «zwrócić coś właścicielowi»

2. «przekazać coś komuś lub gdzieś w jakimś celu»

3. «dostarczyć coś komuś»

4. «wyrzec się czegoś na czyjąś korzyść»

5. «umieścić kogoś gdzieś»

6. «sprzedać coś»

7. «odwzajemnić się komuś czymś»

8. «przedstawić lub wyrazić coś w odpowiedni sposób»

9. «wydalić coś z organizmu»

oddany

1. «gotów do poświęceń na rzecz kogoś lub czegoś»

2. «zaabsorbowany czymś»

Synonimy

oddanie (idei, sprawie, zajęciu)

• poświęcenie

oddany (rodzinie, idei)

• ofiarny

oddany (jakiemuś zajęciu)

• zajęty

w oddali

• daleko

z oddali

• z daleka

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/oddanie

oddanie (język polski)

wymowa:

wymowa ^?/i, IPA: [ɔdˈːãɲɛ], AS: [o•dãńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.• gemin.

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) rzecz. odczas. od: oddawać

(1.2) wierność, poświęcenie określonej sprawie, idei lub osobie

(1.3) oddanie się – pozostawanie do dyspozycji innej osoby (lub osób, np. policji)

odmiana:

(1.1–3)

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	oddanie
dopełniacz	oddania
celownik	oddaniu
biernik	oddanie
narzędnik	oddaniem
miejscownik	oddaniu
wołacz	oddanie

wyrazy pokrewne:

czas. oddawać, oddać

rzecz. oddawanie n

przym. oddany

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) return; (1.2) devotion, commitment
• arabski: (1.2) إخلاص
• niemiecki: Abgabe f
• rosyjski: (1.1) сдача f; (1.2) преданность f

…..

https://pl.wikipedia.org/wiki/Podanie

Podanie

To jest strona ujednoznaczniająca. Poniżej znajdują się różne znaczenia hasła: Podanie.

Zobacz hasło podanie w Wikisłowniku

• podanie – forma literacka
• podanie – forma wszczęcia postępowania administracyjnego na wniosek strony
• podanie – przekazanie piłki w piłce nożnej
• podanie – przekazanie piłki w piłce koszykowej

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/podanie#pl

podanie (język polski)

wymowa:

IPA: [pɔˈdãɲɛ], AS: [podãńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal. wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) pismo z prośbą skierowane do władz^[1]

(1.2) praw. adm. pismo osoby fizycznej lub prawnej (strony) powodujące wszczęcie postępowania administracyjnego lub podatkowego

(1.3) lit. opowieść o przeszłości przekazywana w ustnej formie z pokolenia na pokolenie; zob. też podanie (literatura) w Wikipedii

(1.4) sport. przekazanie piłki w grach zespołowych

(1.5) rzecz. odczas. od: podać

odmiana:

(1.1–4)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	podanie	podania
dopełniacz	podania	podań
celownik	podaniu	podaniom
biernik	podanie	podania
narzędnik	podaniem	podaniami
miejscownik	podaniu	podaniach
wołacz	podanie	podania

(1.5)

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	podanie
dopełniacz	podania
celownik	podaniu
biernik	podanie
narzędnik	podaniem
miejscownik	podaniu
wołacz	podanie

przykłady:

(1.1) Złożyłam podanie do dziekana.

(1.2) Podanie powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres i żądanie oraz czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach szczególnych.^[2]

(1.2) Napisałem podanie o umorzenie sprawy.

(1.5) Czy mogę cię prosić o podanie cukru?

składnia:

(1.1) podanie o + B. (coś) • podanie do + D. (kogoś)

(1.3) podanie o + Ms. (kimś, czymś)

(1.4) podanie do + D. (kogoś)

kolokacje:

(1.1) złożyć / napisać / przyjąć / odrzucić podanie • podanie o pracę

(1.2) wnosić / wnieść / złożyć / składać / kierować / skierować podanie • przekazać podanie według właściwości • rozpatrywać podanie

synonimy:

(1.1) prośba, petycja, wniosek

(1.3) legenda

hiperonimy:

(1.1–2) pismo

(1.3) opowieść

hiponimy:

(1.3) klechda

wyrazy pokrewne:

czas. podawać ndk., podać dk., dawać ndk., dać dk.

przym. podaniowy

rzecz. podawanie n

zdrobn. podanko n

uwagi:

zob. też podanie w Wikipedii

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) (letter of) application; (1.3) tale; (1.4) pass
• duński: (1.1) ansøgning w
• esperanto: (1.4) pasigo
• japoński: (1.1) 申し込み (もうしこみ, mōshikomi), 出願 (しゅつがん, shutsugan), 志願 (しがん, shigan), 申請 (しんせい, shinsei), 願書 (がんしょ, gansho); (1.3) 言い伝え (いいつたえ, iitsutae), 伝説 (でんせつ, densetsu), 物語 (ものがたり, monogatari)
• jidysz: (1.1) בקשה f (bakosze)
• niemiecki: (1.1) Antrag m, Gesuch n, o pracę: Bewerbung f, Bewerbungsschreiben n; (1.3) Sage f, Volkssage f, Volksmärchen n; (1.4) Pass m, Zuspiel n, w tenisie: Aufschlag m, w siatkówce: Angabe f
• polski język migowy: (w zapisie SignWriting)
• rosyjski: (1.1) заявление n; (1.3) предание n; (1.4) подача f
• szwedzki: (1.1) ansökan, ansökning w, begäran
• węgierski: (1.1) beadvány

źródła:

1. Skocz do góry↑  Hasło podanie w: Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
2. Skocz do góry↑ Art. 63 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/podanie

podanie

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /pɔˈda.ɲɛ/

Noun

podanie n

1. petition, application, a written request
2. (ball games) pass, transfer of the ball to another player
3. legend, tale
4. verbal noun of podać

Declension

declension of podanie

	singular	plural
nominative	podanie	podania
genitive	podania	podań
dative	podaniu	podaniom
accusative	podanie	podania
instrumental	podaniem	podaniami
locative	podaniu	podaniach
vocative	podanie	podania

…..

https://sjp.pwn.pl/doroszewski/wdanie;5514471.html

wdanie

…..

https://sjp.pl/wdanie

wdanie

wdać

1. szyjąc, przymarszczyć dłuższą część tkaniny w celu równego zszycia jej z drugą częścią;
2. wdać się:
a) wziąć w czymś udział, przyłączyć się do czegoś;
b) wmieszać się do czegoś;
c) zająć się czymś przez dłuższy okres;
d) być podobnym do kogoś, odziedziczyć po kimś jakieś cechy; wrodzić się;
e) o czymś niepożądanym, np. zjawisku: zaistnieć

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/wydanie

wydanie (język polski)

wymowa:

IPA: [vɨˈdãɲɛ], AS: [vydãńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal. wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) rzecz. odczas. od: wydać

(1.2) druk. wszystkie egzemplarze danego dzieła wydrukowane z tego samego składu drukarskiego

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	wydanie
dopełniacz	wydania
celownik	wydaniu
biernik	wydanie
narzędnik	wydaniem
miejscownik	wydaniu
wołacz	wydanie

(1.2)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	wydanie	wydania
dopełniacz	wydania	wydań
celownik	wydaniu	wydaniom
biernik	wydanie	wydania
narzędnik	wydaniem	wydaniami
miejscownik	wydaniu	wydaniach
wołacz	wydanie	wydania

kolokacje:

(1.2) rok wydania

antonimy:

(1.1) niewydanie

wyrazy pokrewne:

rzecz. wydawnictwo n, wydawca mos, wydawka f, wydawanie ndk.

czas. wydatkować, wydawać ndk., wydać dk.

tłumaczenia:

• angielski: (1.2) edition, publication, issue
• arabski: (1.1–2) نشر
• esperanto: (1.2) eldono
• hiszpański: (1.2) edición f
• niemiecki: (1.2) Ausgabe
• rosyjski: (1.1) выдача f; (1.2) издание n
• slovio: (1.2) izdanie (издание)
• szwedzki: (1.2) upplaga w

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/rozdanie

rozdanie (język polski)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) rzecz. odczas. od: rozdać

(1.2) uroczystość wręczania nagród konkursowych lub dyplomów

(1.3) rozdzielenie stanowisk lub funkcji, zwykle według pewnego klucza

(1.4) rozdzielenie kart między graczy

(1.5) runda gry w karty

odmiana:

(1.1) blm,

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	rozdanie
dopełniacz	rozdania
celownik	rozdaniu
biernik	rozdanie
narzędnik	rozdaniem
miejscownik	rozdaniu
wołacz	rozdanie

(1.2–5)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	rozdanie	rozdania
dopełniacz	rozdania	rozdań
celownik	rozdaniu	rozdaniom
biernik	rozdanie	rozdania
narzędnik	rozdaniem	rozdaniami
miejscownik	rozdaniu	rozdaniach
wołacz	rozdanie	rozdania

przykłady:

(1.1) Rozdanie słodyczy przed obiadem było błędem, bo dzieci nie chciały jeść zupy.

(1.2) Na tegorocznym rozdaniu Oscarów uhonorowano jednego Polaka.

(1.3) Po zwycięskich wyborach zawsze przychodzi rozdanie posad między swoich.

(1.4) W brydżu, po rozdaniu kart następuje licytacja.

(1.5) W tym rozdaniu atu są piki.

składnia:

(1.1) rozdanie + D. lm

(1.2) rozdanie + D. lm

(1.3) rozdanie + D. lm

(1.5) rozdanie + D. lm

kolokacje:

(1.2) rozdanie nagród / dyplomów / świadectw

antonimy:

(1.1) nierozdanie, zebranie

wyrazy pokrewne:

rzecz. rozdawanie n, rozdawnictwo n, dawanie n, danie n, dawca m

czas. rozdawać ndk., rozdać dk., dawać ndk., dać dk.

przym. rozdawniczy

tłumaczenia:

• francuski: (1.4) donne f

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/zdanie

zdanie (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈzdãɲɛ], AS: [zdãńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal. wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) gram. wypowiedzenie posiadające orzeczenie (osobową formę czasownika)

(1.2) opinia

(1.3) rzecz. odczas. od: zdać

odmiana:

(1.1–2)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	zdanie	zdania
dopełniacz	zdania	zdań
celownik	zdaniu	zdaniom
biernik	zdanie	zdania
narzędnik	zdaniem	zdaniami
miejscownik	zdaniu	zdaniach
wołacz	zdanie	zdania

(1.3) blm,

przypadek	liczba pojedyncza
mianownik	zdanie
dopełniacz	zdania
celownik	zdaniu
biernik	zdanie
narzędnik	zdaniem
miejscownik	zdaniu
wołacz	zdanie

przykłady:

(1.1) Egzamin polegał na przetłumaczeniu dwudziestu zdań na język szwedzki.

(1.2) Jakie jest jego zdanie na temat książki?

kolokacje:

(1.1) zdanie złożone

(1.2) mieć / wyrażać zdanie

synonimy:

(1.2) opinia, pogląd

antonimy:

(1.1) równoważnik zdania

meronimy:

(1.1) wyraz

wyrazy pokrewne:

rzecz.

zdrobn. zdanko n

przym. zdaniowy

czas. zdawać

związki frazeologiczne:

bez dwóch zdań

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) sentence; (1.2) opinion
• arabski: (1.1) جملة f, عبارة f
• baskijski: (1.1) perpaus; (1.2) iritzi, uste
• bułgarski: (1.1) изречение n; (1.2) мнение n
• chorwacki: (1.1) rečenica f
• czeski: (1.1) věta f; (1.2) názor m
• dolnołużycki: (1.1) sada f; (1.2) měnjenje n
• duński: (1.1) sætning w; (1.2) mening w
• esperanto: (1.1) frazo; (1.2) opinio
• francuski: (1.1) phrase f, proposition f; (1.2) opinion f, avis m
• górnołużycki: (1.1) sada f; (1.2) měnjenje n
• hiszpański: (1.1) oración f, frase f; (1.2) opinión f, parecer m
• holenderski: (1.1) zin m; (1.2) opinie f
• islandzki: (1.1) setning f; (1.2) skoðun f, álit n
• kazachski: (1.1) сөйлем
• niemiecki: (1.1) Satz m; (1.2) Meinung f, Ansicht f
• nowogrecki: (1.1) πρόταση f, φράση f; (1.2) γνώμη f, άποψη f
• polski język migowy: (w zapisie SignWriting)
• portugalski: (1.1) sentença; (1.2) opnião
• rosyjski: (1.1) предложение n; (1.2) мнение n
• szwedzki: (1.1) mening w; (1.2) åsikt w, mening w
• ukraiński: (1.1) речення n; (1.2) думка f, погляд m

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/zdanie

zdanie

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): [ˈzdaɲɛ]

Noun

zdanie n

1. sentence (grammatically complete series of words consisting of a subject and predicate)
2. opinion
3. (logic) proposition (assertion which may be considered true or false)

Declension

declension of zdanie

	singular	plural
nominative	zdanie	zdania
genitive	zdania	zdań
dative	zdaniu	zdaniom
accusative	zdanie	zdania
instrumental	zdaniem	zdaniami
locative	zdaniu	zdaniach
vocative	zdanie	zdania

Further reading

• zdanie in Polish dictionaries at PWN

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/zadanie

zadanie (język polski)

wymowa:

IPA: [zaˈdãɲɛ], AS: [zadãńe], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal. wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj nijaki

(1.1) coś, co należy wykonać

(1.2) rzecz. odczas. od: zadać

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	zadanie	zadania
dopełniacz	zadania	zadań
celownik	zadaniu	zadaniom
biernik	zadanie	zadania
narzędnik	zadaniem	zadaniami
miejscownik	zadaniu	zadaniach
wołacz	zadanie	zadania

(1.2)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	zadanie	zadania
dopełniacz	zadania	zadań
celownik	zadaniu	zadaniom
biernik	zadanie	zadania
narzędnik	zadaniem	zadaniami
miejscownik	zadaniu	zadaniach
wołacz	zadanie	zadania

przykłady:

(1.1) Dzisiaj mam dużo zadań do zrobienia i nie możemy się spotkać.

kolokacje:

(1.1) zadanie domowe • rozwiązać / wykonać zadanie • wywiązać się z zadania • postawić sobie za zadanie

synonimy:

(1.1) praca

wyrazy pokrewne:

rzecz. zadawanie n, nazadawanie n, pozadawanie n

zdrobn. zadanko n

czas. zadawać ndk., zadać dk., nazadawać dk., pozadawać dk.

przym. zadaniowy

przysł. zadaniowo

związki frazeologiczne:

stanąć na wysokości zadania

tłumaczenia:

• albański: (1.1) detyrë
• angielski: (1.1) task, job, errand, chores
• arabski: (1.1) واجب, مهمة, رسالة
• dolnołużycki: (1.1) nadawk m
• duński: (1.1) opgave w, job n
• esperanto: (1.1) tasko
• francuski: (1.1) tâche
• hindi: (1.1) काम
• hiszpański: (1.1) tarea f
• kazachski: (1.1) тапсырма
• niemiecki: (1.1) Aufgabe f
• polski język migowy: (w zapisie SignWriting)
• rosyjski: (1.1) задание n, задача f
• slovio: (1.1) zadanie/задание
• szwedzki: (1.1) uppdrag n
• ukraiński: (1.1) завдання n, задача f
• włoski: (1.1) compito, incombenza, incarico

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/zadanie

zadanie

See also: żądanie

Polish

Pronunciation

Noun

zadanie n

1. task, job
2. exercise

Declension

declension of zadanie

	singular	plural
nominative	zadanie	zadania
genitive	zadania	zadań
dative	zadaniu	zadaniom
accusative	zadanie	zadania
instrumental	zadaniem	zadaniami
locative	zadaniu	zadaniach
vocative	zadanie	zadania

Related terms

• zadawać

Further reading

• zadanie in Polish dictionaries at PWN

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/danina

danina (język polski)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) hist. świadczenie obowiązkowe w naturze albo pieniężne składane przez poddanych rządzącemu

(1.2) coś składanego w ofierze

synonimy:

(1.1) dań, haracz, podatek

(1.2) trybut

wyrazy pokrewne:

rzecz. danie n

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) levy, tribute; (1.2) tribute
• francuski: (1.1) tribut m
• hiszpański: (1.1) tributo m
• niemiecki: (1.1) Abgabe f, Tribut m; (1.2) Opfer n

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/danina

danina

Polish

Etymology

From Old Polish dań (“tribute, ransom”).

Pronunciation

IPA^(key): /daˈɲi.na/

Noun

danina f

1. tribute

Declension

declension of danina

	singular	plural
nominative	danina	daniny
genitive	daniny	danin
dative	daninie	daninom
accusative	daninę	daniny
instrumental	daniną	daninami
locative	daninie	daninach
vocative	danino	daniny

Derived terms

• (phrase) danina krwi

---

UWAGA! Dziać / DziaC’, Dziad / DziaD, Dziatki / DziaT+Ki, itp, będą omówione w oddzielnym wpisie!

---

…..

DaTa / DaTa , Datek / DaT+eK

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/data

data (język polski)

data (1.1)

wymowa:

IPA: [ˈdata], AS: [data] wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) umowne oznaczenie dnia, miesiąca i roku, kalendarzowy termin jakiegoś zdarzenia; zob. też data w Wikipedii

(1.2) przest. czas, epoka, era, okres

(1.3) st.pol. datek

odmiana:

(1.1–2)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	data	daty
dopełniacz	daty	dat
celownik	dacie	datom
biernik	datę	daty
narzędnik	datą	datami
miejscownik	dacie	datach
wołacz	dato	daty

przykłady:

(1.1) W formularzu brakuje daty urodzenia.

(1.2) Był to typowy człowiek daty renesansu.

kolokacje:

(1) data urodzenia / ślubu / śmierci / publikacji • historyczna / wyznaczona data • napisać datę • zapisać coś pod datą

synonimy:

(1.2) doba (doby / w dobie)

hiperonimy:

(1.1) czas

holonimy:

(1.1) kalendarz

meronimy:

(1.1) dzień, miesiąc, rok

wyrazy pokrewne:

rzecz. datowanie n, datacja f, datownik m

czas. datować ndk.

związki frazeologiczne:

być pod dobrą datą • być starej daty / człowiek starej daty • okrągła data

etymologia:

łac.^[1]

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) date
• arabski: (1.1) تاريخ ,موعد
• baskijski: (1.1) data, egun
• francuski: (1.1) date f
• ido: (1.1) dato
• islandzki: (1.1) dagsetning f
• niemiecki: (1.1) Datum n
• polski język migowy: (w zapisie SignWriting)
• rosyjski: (1.1) дата, число
• słowacki: (1.1) dátum m
• tybetański: (1.1) ཚེས་པ, ཚེས
• włoski: (1.1) data f; (1.2) data f

źródła:

1. Skocz do góry↑ Zenon Klemensiewicz, Historia języka polskiego, PWN, Warszawa 2002, s. 137.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/data

data

Etymology

Borrowing from Latin data, nominative plural of datum (“that is given”), neuter past participle of dō (“I give”). Doublet of date.

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/datum#Latin

datum

Latin

Etymology

Neuter past participle of dō.

Pronunciation

• (Classical) IPA^(key): /ˈda.tum/, [ˈda.tũ]

Noun

datum n (genitive datī); second declension

1. gift, present

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/do#Latin

do

Latin

Etymology

From Proto-Italic *didō, from Proto-Indo-European *dédeh₃ti, from the root *deh₃- (“give”). The reduplication was lost in Latin, but is preserved in the other Italic languages. A root aorist (from  Proto-Indo-European *déh₃t) is preserved in Venetic (doto); the other Italic perfect forms reflect a reduplicated stative, *dedai. However, the root aorist possibly served as the source of the Latin present forms.^[1]

Cognates include Ancient Greek δίδωμι (dídōmi), Sanskrit ददाति (dádāti), Old Persian (dā-).

Pronunciation

• (Classical) IPA^(key): /doː/

Verb

dō (present infinitive dare, perfect active dedī, supine datum); first conjugation, irregular

1. I give. q
2. I offer, render.
3. I yield, surrender, concede.

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/datek

datek (język polski)

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) pewna kwota przeznaczana na cele publiczne lub dobroczynne

(1.2) drobna kwota za wyświadczoną przysługę

kolokacje:

dać/dawać datek • hojny datek • ofiarować/ofiarowywać datek

synonimy:

(1.1) jałmużna, ofiara, składka

związki frazeologiczne:

nie patrz na datek, ale na serce

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) donation, contribution, handout, bryt. subscription; (1.2) fee
• górnołużycki: (1.1) datk m

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/dodatek

dodatek (język polski)

wymowa:

IPA: [dɔˈdatɛk], AS: [dodatek] wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) coś dodanego, dodatkowego

(1.2) inform. dodatkowa funkcjonalność programu komputerowego w postaci wtyczki, skórki itp.

odmiana:

(1.1–2)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	dodatek	dodatki
dopełniacz	dodatku	dodatków
celownik	dodatkowi	dodatkom
biernik	dodatek	dodatki
narzędnik	dodatkiem	dodatkami
miejscownik	dodatku	dodatkach
wołacz	dodatku	dodatki

kolokacje:

(1.1) dodatek nadzwyczajny • dodatek szkodliwy

wyrazy pokrewne:

czas. dodać, dodawać

przym. dodatkowy, dodatni

przysł. dodatkowo

związki frazeologiczne:

na dodatek • w dodatku

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) accompaniment, extra; (1.2) add-on
• arabski: (1.1) إضافة f, زائدة f
• chorwacki: (1.1) prilog m
• esperanto: (1.1) aldono, aldonaĵo, akcesoraĵo, suplemento
• interlingua: (1.1) accessorio
• kaszubski: (1.1) dodôwk m
• niemiecki: (1.1) Zusatz m, Zutat f, Beilage f
• rosyjski: (1.1) добавка f, прибавка f, дополнение n; (1.2) приложение n
• rumuński: (1.1) adaus n, supliment n
• słowacki: (1.1) prídavok m
• słoweński: (1.1) dodatek m
• szwedzki: (1.1) tillsats w
• ukraiński: (1.1) додаток m; (1.2) додаток m
• węgierski: (1.1) függelék

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/dodatek

dodatek

Czech

Pronunciation

Noun

dodatek m

1. appendix (of a book)
2. (law) amendment (correction or addition to a law)

Declension

Declension

	singular	plural
nominative	dodatek	dodatky
genitive	dodatku	dodatků
dative	dodatku	dodatkům
accusative	dodatek	dodatky
vocative	dodatku	dodatky
locative	dodatku	dodatcích
instrumental	dodatkem	dodatky

Related terms

• dodatkový m
• dodat

---

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /dɔˈda.tɛk/

Noun

dodatek m inan

1. addition, supplement
2. appendix (of a book)
3. (computing) add-on

Declension

declension of dodatek

	singular	plural
nominative	dodatek	dodatki
genitive	dodatku	dodatków
dative	dodatkowi	dodatkom
accusative	dodatek	dodatki
instrumental	dodatkiem	dodatkami
locative	dodatku	dodatkach
vocative	dodatku	dodatki

Derived terms

• na dodatek
• w dodatku

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/dodatkowy#pl

dodatkowy (język polski)

wymowa:

IPA: [ˌdɔdatˈkɔvɨ], AS: [dodatkovy], zjawiska fonetyczne: akc. pob. wymowa ^?/i

znaczenia:

przymiotnik

(1.1) dodany do istniejącej wcześniej reszty

(1.2) niekonieczny; taki, którego brak nie zmieniłby ostatecznych wniosków

(1.3) pomocniczy

(1.4) nieplanowany

odmiana:

(1.1–4)

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	f	n	mos	nmos
mianownik	dodatkowy		dodatkowa	dodatkowe	dodatkowi	dodatkowe
dopełniacz	dodatkowego		dodatkowej	dodatkowego	dodatkowych
celownik	dodatkowemu		dodatkowej	dodatkowemu	dodatkowym
biernik	dodatkowego	dodatkowy	dodatkową	dodatkowe	dodatkowych	dodatkowe
narzędnik	dodatkowym		dodatkową	dodatkowym	dodatkowymi
miejscownik	dodatkowym		dodatkowej	dodatkowym	dodatkowych
wołacz	dodatkowy		dodatkowa	dodatkowe	dodatkowi	dodatkowe
nie stopniuje się

przykłady:

(1.1) Weź sobie dodatkową pracę, to będziesz mieć mniej czasu, ale więcej zarobisz.

(1.2) Dodatkową jej zaletą był czarujący uśmiech.

(1.3) Dodatkowe kółka zapewniają większą stabilność.

(1.4) Dodatkowe wydanie gazety osiągnęło wielki nakład.

synonimy:

(1.1) bonusowy, uzupełniający, uboczny

(1.2) nadmiarowy, nadwyżkowy, bonusowy, uzupełniający, uboczny

(1.3) pomocniczy, wspomagający, rezerwowy, uzupełniający, uboczny

(1.4) specjalny, okolicznościowy

antonimy:

(1.1) główny

(1.2) główny

(1.3) przeszkadzający, główny

wyrazy pokrewne:

rzecz. dodatek m

czas. dodawać ndk., dodać dk.

przysł. dodatkowo

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) supplementary, additional; (1.2) additional; (1.3) supplementary, additional; (1.4) supplementary, additional
• arabski: (1.1) إضافي
• baskijski: (1.1) gehigarri, osagarri
• dolnołużycki: (1.1) pśidatny
• esperanto: (1.1) akcesora
• hiszpański: (1.1) adicional; (1.2) adicional, complementario, suplementario; (1.3) adicional, complementario; (1.4) adicional
• niemiecki: (1.1) zusätzlich
• rosyjski: (1.1) дополнительный; (1.2) дополнительный
• szwedzki: (1.1) additionell
• ukraiński: (1.1) додатковий

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/dodatkowy

dodatkowy

Polish

Etymology

dodatek +‎ -owy

Pronunciation

• IPA^(key): /dɔ.datˈkɔ.vɨ/

Adjective

dodatkowy m (not comparable, adverb dodatkowo)

1. additional, supplementary

Declension

declension of dodatkowy

case	singular				plural
	m pers, m anim	m inan	n	f	m pers	other
nominative, vocative	dodatkowy		dodatkowe	dodatkowa	dodatkowi	dodatkowe
genitive	dodatkowego			dodatkowej	dodatkowych
dative	dodatkowemu				dodatkowym
accusative	dodatkowego	dodatkowy	dodatkowe	dodatkową	dodatkowych	dodatkowe
instrumental	dodatkowym				dodatkowymi
locative				dodatkowej	dodatkowych

Further reading

• dodatkowy in Polish dictionaries at PWN

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/podatek

podatek (język polski)

wymowa:

IPA: [pɔˈdatɛk], AS: [podatek] wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) powszechna obowiązkowa danina uiszczana zwykle na rzecz państwa, ale również na rzecz Kościoła, władcy

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	podatek	podatki
dopełniacz	podatku	podatków
celownik	podatkowi	podatkom
biernik	podatek	podatki
narzędnik	podatkiem	podatkami
miejscownik	podatku	podatkach
wołacz	podatku	podatki

przykłady:

(1.1) W naszym kraju podatki są zbyt wysokie.

składnia:

(1.1) podatek od + D.

kolokacje:

(1.1) podatek dochodowy • podatek obrotowy • podatek od zysków kapitałowych • podatek od dochodów kapitałowych • podatek od czynności cywilnoprawnych • podatek rolny • podatek leśny • podatek od nieruchomości • podatek pogłówny • wyłudzenie podatku • unikanie podatków • podatek kościelny • podatek od towarów i usług

hiperonimy:

(1.1) danina, świadczenie

wyrazy pokrewne:

rzecz. podatnik mos, podatniczka f, opodatkowanie n, opodatkowywanie n

czas. opodatkować dk., opodatkowywać ndk.

przym. podatkowy, podatniczy

przysł. podatkowo

tłumaczenia:

• albański: (1.1) tatim
• angielski:(1.1) tax
• arabski: (1.1) ضريبة f, خرج
• awarski: (1.1) закат
• baskijski: (1.1) zerga
• białoruski: (1.1) падатак m
• bułgarski: (1.1) данък
• chorwacki: (1.1) porez
• czeski: (1.1) daň
• duński: (1.1) skat w
• esperanto: (1.1) imposto
• fiński: (1.1) vero
• francuski: (1.1) impôt m
• gruziński: (1.1) გადასახადი
• hebrajski: (1.1) מס
• hiszpański: (1.1) impuesto m
• interlingua: (1.1) imposto
• japoński: (1.1) 税金(ぜいきん) (zeikin)
• jidysz: (1.1) שטײַער m (sztajer)
• kaszubski: (1.1) pòdatk m
• kataloński: (1.1) impost m
• kazachski: (1.1) салық
• mongolski: (1.1) татвар
• niemiecki: (1.1) Steuer f
• norweski: (1.1) skatt
• nowogrecki: (1.1) φόρος m, φορολογία f
• polski język migowy: (w zapisie SignWriting)
• portugalski: (1.1) imposto m
• północnolapoński: (1.1) vearru
• rosyjski: (1.1) налог m
• słowacki: (1.1) daň
• słoweński: (1.1) davek
• starosaksoński: (1.1) giskot
• suahili: (1.1) kodi
• szwedzki: (1.1) skatt w
• tagalski: (1.1) buwis
• tajski: (1.1) ภาษี
• tamilski: (1.1) வரி
• turecki: (1.1) vergi
• tybetański: (1.1) དཔྱ
• ukraiński: (1.1) податок m
• wenecki: (1.1) tasa
• węgierski: (1.1) adó
• wilamowski: (1.1) śtaejer m, śtajer m
• włoski: (1.1) imposta f

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/podatek

podatek

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /pɔˈda.tɛk/

Noun

podatek m inan

1. tax

Declension

declension of podatek

	singular	plural
nominative	podatek	podatki
genitive	podatku	podatków
dative	podatkowi	podatkom
accusative	podatek	podatki
instrumental	podatkiem	podatkami
locative	podatku	podatkach
vocative	podatku	podatki

Derived terms

• podatkowy

Further reading

• podatek in Polish dictionaries at PWN

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/podatnik#pl

podatnik (język polski)

wymowa:

IPA: [pɔˈdatʲɲik], AS: [podatʹńik], zjawiska fonetyczne: zmięk. wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskoosobowy

(1.1) osoba zobowiązana do płacenia podatków, osoba płacąca podatki

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	podatnik	podatnicy
dopełniacz	podatnika	podatników
celownik	podatnikowi	podatnikom
biernik	podatnika	podatników
narzędnik	podatnikiem	podatnikami
miejscownik	podatniku	podatnikach
wołacz	podatniku	podatnicy

przykłady:

(1.1) Czy francuscy podatnicy powinni płacić za szkoły, świadczenia i szkolenia, aby rodziny Romów osiągnęły minimalny poziom życia akceptowany we Francji?^[1]

wyrazy pokrewne:

rzecz. podatek m, opodatkowanie n, opodatkowywanie n

przym. podatkowy

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) tax payer
• arabski: (1.1) مكلف ,دافع الضريبة
• baskijski: (1.1) zergadun
• białoruski: (1.1) падаткаплацельшчык m
• czeski: (1.1) poplatník m
• duński: (1.1) skatteyder w
• fiński: (1.1) veronmaksaja
• francuski: (1.1) contribuable m f
• hiszpański: (1.1) contribuyente m
• kazachski: (1.1) салық төлеуші
• nowogrecki: (1.1) φορολογούμενος m
• rosyjski: (1.1) налогоплательщик m
• szwedzki: (1.1) skattebetalare w
• turecki: (1.1) vergi mükellefi

źródła:

1. Skocz do góry↑ presseurop.eu.pl: Sarkozy ma rację

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/podatny

podatny (język polski)

znaczenia:

przymiotnik

(1.1) ulegający z łatwością czemuś

(1.2) techn. łatwo podlegający obróbce, wpływowi fizycznemu

odmiana:

(1.1–2)

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	f	n	mos	nmos
mianownik	podatny		podatna	podatne	podatni	podatne
dopełniacz	podatnego		podatnej	podatnego	podatnych
celownik	podatnemu		podatnej	podatnemu	podatnym
biernik	podatnego	podatny	podatną	podatne	podatnych	podatne
narzędnik	podatnym		podatną	podatnym	podatnymi
miejscownik	podatnym		podatnej	podatnym	podatnych
wołacz	podatny		podatna	podatne	podatni	podatne
stopień wyższy podatniejszy przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz f n mos nmos mianownik podatniejszy podatniejsza podatniejsze podatniejsi podatniejsze dopełniacz podatniejszego podatniejszej podatniejszego podatniejszych celownik podatniejszemu podatniejszej podatniejszemu podatniejszym biernik podatniejszego podatniejszy podatniejszą podatniejsze podatniejszych podatniejsze narzędnik podatniejszym podatniejszą podatniejszym podatniejszymi miejscownik podatniejszym podatniejszej podatniejszym podatniejszych wołacz podatniejszy podatniejsza podatniejsze podatniejsi podatniejsze
stopień najwyższy najpodatniejszy przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz f n mos nmos mianownik najpodatniejszy najpodatniejsza najpodatniejsze najpodatniejsi najpodatniejsze dopełniacz najpodatniejszego najpodatniejszej najpodatniejszego najpodatniejszych celownik najpodatniejszemu najpodatniejszej najpodatniejszemu najpodatniejszym biernik najpodatniejszego najpodatniejszy najpodatniejszą najpodatniejsze najpodatniejszych najpodatniejsze narzędnik najpodatniejszym najpodatniejszą najpodatniejszym najpodatniejszymi miejscownik najpodatniejszym najpodatniejszej najpodatniejszym najpodatniejszych wołacz najpodatniejszy najpodatniejsza najpodatniejsze najpodatniejsi najpodatniejsze

przykłady:

(1.1) Osobie tak podatnej na środowisko należy przydzielić kuratora.

składnia:

(1.1–2) podatny na + B.

kolokacje:

(1.1) być podatnym • podatny grunt

(1.2) być podatnym

synonimy:

(1.1) nieodporny

(1.2) nieodporny, urabialny

antonimy:

(1.1) odporny

wyrazy pokrewne:

rzecz. podatność n

przysł. podatnie

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) prone, susceptible, subject, vulnerable, succeptible; (1.2) malleable, tractable

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/podatny

podatny

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /pɔˈdat.nɨ/

Adjective

podatny m (comparative podatniejszy or bardziej podatny, superlative najpodatniejszy or najbardziej podatny, adverb podatnie)

1. malleable, flexible

Declension

declension of podatny

case	singular				plural
	m pers, m anim	m inan	n	f	m pers	other
nominative, vocative	podatny		podatne	podatna	podatni	podatne
genitive	podatnego			podatnej	podatnych
dative	podatnemu				podatnym
accusative	podatnego	podatny	podatne	podatną	podatnych	podatne
instrumental	podatnym				podatnymi
locative				podatnej	podatnych

…..

https://sjp.pl/przydatek

przydatek

1. uzupełnienie, dopełnienie do większej całości; dodatek;
2. dodanie, dołożenie czegoś;
3. zwykle w liczbie mnogiej: jajniki i jajowody

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/przydatny

przydatny (język polski)

wymowa:

IPA: [pʃɨˈdatnɨ], AS: [pšydatny], zjawiska fonetyczne: utr. dźw. wymowa ^?/i

znaczenia:

przymiotnik

(1.1) mający zastosowanie

(1.2) pomocny

odmiana:

(1.1–2)

przypadek	liczba pojedyncza				liczba mnoga
	mos/mzw	mrz	f	n	mos	nmos
mianownik	przydatny		przydatna	przydatne	przydatni	przydatne
dopełniacz	przydatnego		przydatnej	przydatnego	przydatnych
celownik	przydatnemu		przydatnej	przydatnemu	przydatnym
biernik	przydatnego	przydatny	przydatną	przydatne	przydatnych	przydatne
narzędnik	przydatnym		przydatną	przydatnym	przydatnymi
miejscownik	przydatnym		przydatnej	przydatnym	przydatnych
wołacz	przydatny		przydatna	przydatne	przydatni	przydatne
stopień wyższy przydatniejszy przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz f n mos nmos mianownik przydatniejszy przydatniejsza przydatniejsze przydatniejsi przydatniejsze dopełniacz przydatniejszego przydatniejszej przydatniejszego przydatniejszych celownik przydatniejszemu przydatniejszej przydatniejszemu przydatniejszym biernik przydatniejszego przydatniejszy przydatniejszą przydatniejsze przydatniejszych przydatniejsze narzędnik przydatniejszym przydatniejszą przydatniejszym przydatniejszymi miejscownik przydatniejszym przydatniejszej przydatniejszym przydatniejszych wołacz przydatniejszy przydatniejsza przydatniejsze przydatniejsi przydatniejsze
stopień najwyższy najprzydatniejszy przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mos/mzw mrz f n mos nmos mianownik najprzydatniejszy najprzydatniejsza najprzydatniejsze najprzydatniejsi najprzydatniejsze dopełniacz najprzydatniejszego najprzydatniejszej najprzydatniejszego najprzydatniejszych celownik najprzydatniejszemu najprzydatniejszej najprzydatniejszemu najprzydatniejszym biernik najprzydatniejszego najprzydatniejszy najprzydatniejszą najprzydatniejsze najprzydatniejszych najprzydatniejsze narzędnik najprzydatniejszym najprzydatniejszą najprzydatniejszym najprzydatniejszymi miejscownik najprzydatniejszym najprzydatniejszej najprzydatniejszym najprzydatniejszych wołacz najprzydatniejszy najprzydatniejsza najprzydatniejsze najprzydatniejsi najprzydatniejsze

przykłady:

(1.1) Nie wyrzucaj pędzla, będzie przydatny do malowania ścian.

(1.2) Ten słowniczek będzie bardzo przydatny w czasie podróży po Europie.

składnia:

(1.1) przydatny + do + D.

kolokacje:

(1.1) przydatny do spożycia

synonimy:

(1.1) zdatny

(1.2) użyteczny, pożyteczny, pomocny

hiponimy:

(1.2) praktyczny

wyrazy pokrewne:

rzecz. przydatność f

czas. przydawać się ndk., przydać się dk.

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) useful; (1.2) helpful
• arabski: (1.1) نافع ,مفيد
• francuski: (1.1) untile, convenable
• kataloński: (1.1) convenient, útil; (1.2) útil
• rosyjski: (1.1) полезный, пригодный
• szwedzki: (1.1) användbar
• ukraiński: (1.1) придатний; (1.2) придатний, корисний

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/przydatny

przydatny

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /pʂɨˈdat.nɨ/

Adjective

przydatny m (comparative bardziej przydatny, superlative najbardziej przydatny)

1. useful

Declension

declension of przydatny

case	singular				plural
	m pers, m anim	m inan	n	f	m pers	other
nominative, vocative	przydatny		przydatne	przydatna	przydatni	przydatne
genitive	przydatnego			przydatnej	przydatnych
dative	przydatnemu				przydatnym
accusative	przydatnego	przydatny	przydatne	przydatną	przydatnych	przydatne
instrumental	przydatnym				przydatnymi
locative				przydatnej	przydatnych

Synonyms

• użyteczny

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/wydatek

wydatek (język polski)

wymowa:

IPA: [vɨˈdatɛk], AS: [vydatek] wymowa ^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy

(1.1) kwota, która została wydana lub ma być wydana na coś

odmiana:

(1.1)

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	wydatek	wydatki
dopełniacz	wydatku	wydatków
celownik	wydatkowi	wydatkom
biernik	wydatek	wydatki
narzędnik	wydatkiem	wydatkami
miejscownik	wydatku	wydatkach
wołacz	wydatku	wydatki

przykłady:

(1.1) Około 45% funduszy z podatku dochodowego jest przeznaczane na wydatki militarne.

kolokacje:

(1.1) spory / niewielki wydatek • zbędny wydatek • nagły wydatek

synonimy:

(1.1) przest. ekspens

antonimy:

(1.1) zarobek

hiperonimy:

(1.1) nakład

hiponimy:

(1.1) rozchód

wyrazy pokrewne:

rzecz. wydatkowanie n, wydawanie n

czas. wydatkować ndk., wydać dk., wydawać ndk.

przym. wydatkowy

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) expense, expenditure
• arabski: (1.1) خرج, دفع, كلفة
• hiszpański: (1.1) gasto m
• nowogrecki: (1.1) έξοδο n
• rosyjski: (1.1) расход m

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/wydatek

wydatek

Polish

Pronunciation

• IPA^(key): /vɨˈda.tɛk/

Noun

wydatek m inan

1. expense

Declension

declension of wydatek

	singular	plural
nominative	wydatek	wydatki
genitive	wydatka	wydatków
dative	wydatkowi	wydatkom
accusative	wydatek	wydatki
instrumental	wydatkiem	wydatkami
locative	wydatku	wydatkach
vocative	wydatku	wydatki

…..

https://pl.wiktionary.org/wiki/mie%C4%87_zadatki

mieć

wymowa:

IPA: [ˈmʲjɛ̇ʥ̑ zaˈdatʲci], AS: [mʹi ̯ėʒ́ zadatʹḱi], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.• udźw. międzywyr.• i → j 

znaczenia:

fraza czasownikowa

(1.1) mieć umiejętności, zdolności by coś robić, wykonywać jakiś zawód

odmiana:

(1.1) zob. mieć, „zadatki” nieodm.

składnia:

(1.1) mieć zadatki + na + B. (kogoś lub coś)

uwagi:

zobacz też: Indeks:Polski – Związki frazeologiczne

tłumaczenia:

• francuski: (1.1) avoir de l’étoffe

…..

https://en.wiktionary.org/wiki/Reconstruction:Proto-Slavic/dati

Reconstruction:Proto-Slavic/dati

Proto-Slavic

Etymology

From Proto-Balto-Slavic *dōˀtei, from Proto-Indo-European*deh₃- (“to give”). Cognate with Lithuanian dúoti, Latin dō (“I give”), Ancient Greek δῶρον (dôron, “gift”),  δίδωμι (dídōmi,  “give”), Sanskrit ददाति (dádāti), Persian دادن‎ (dâdan, “to give”).

Verb

*datipf (imperfective *davati)

1. to give

Conjugation

Conjugation of *dati (athematic, reduplicated present)

infinitive	*dati
supine	*datъ
verbal noun	*danьje
participles	present	past
active	*dady	*davъ
passive	—	*danъ
resultative	—	*dalъ
present	imperative
1st singular	*damь	—
2nd singular	*dasi	*daďь
3rd singular	*dastь, *dastъ	*daďь
1st dual	*davě	*dadivě
2nd dual	*dasta	*dadita
3rd dual	*daste	—
1st plural	*damъ	*dadimъ
2nd plural	*daste	*dadite
3rd plural	*dadętь, *dadętъ	—
imperfect	aorist
1st singular	*daděaxъ	*daxъ
2nd singular	*daděaše	*dastъ, *da
3rd singular	*daděaše	*dastъ, *da
1st dual	*daděaxově	*daxově
2nd dual	*daděašeta	*dasta
3rd dual	*daděašete	*daste
1st plural	*daděaxomъ	*daxomъ
2nd plural	*daděašete	*daste
3rd plural	*daděaxǫ	*dašę

Derived terms

• *davati

• *perdati

Related terms

• *dajati
• *daďa
• *daďjьbogъ
• *dȃnъ

• *dȃrъ
• *datelь
• *prĩdъ

Descendants

• East Slavic:
  • Belarusian: да́ць (dácʹ)
  • Russian: да́ть (dátʹ)
  • Rusyn: да́ти (dáty)
  • Ukrainian: да́ти (dáty)
• South Slavic:
  • Old Church Slavonic:

    Cyrillic: дати (dati)

    Glagolitic: ⰴⰰⱅⰹ (dati)

  • Bulgarian: дам (dam)
  • Macedonian: даде (dade)
  • Serbo-Croatian:

    Cyrillic: да̏ти

    Latin: dȁti

  • Slovene: dáti
• West Slavic:
  • Czech: dát
  • Kashubian: dac
  • Polish: dać
  • Slovak: dať
  • Sorbian:
    • Lower Sorbian: daś

…..

I to byłoby na tyle w tej części…