dnieje (1.1)
NoWe DaNe Po+DaNo… PoD+DaJ Sie”
W tej części wpisu o Jantarze / Ja”/oN+DaR”e ponownie skupię się na podaniu dalszej części słów i rdzeni, które wg Mię, mają związek z Darowaniem / DaR+oWaNieM, jako Daniem / DaN+ieM, ale także Datkiem / DaT+KieM, itp.
Po raz kolejny zwracam uwagę, że wg ofitzjalnej wykłądni naukofej allo-allo, w j. polskim / lechickim / zachodnio słowiańskim doszło do tzw. palatalizacji słowiańskich, a miało to miejsce gdzieś w tzw. średniowieczu.
https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99zyk_pras%C5%82owia%C5%84ski
(…)
Powstanie i rozwój
Język prasłowiański rozwinął się według niektórych szacunków na przełomie II i I tysiąclecia p.n.e.
Większość badaczy jest zdania, że wyodrębnienie się języka prasłowiańskiego ze wspólnoty indoeuropejskiej poprzedził pewien okres wspólnego rozwoju z dialektami, z których uformowały się języki bałtyckie: litewski, łotewski, pruski.
Z uwagi m.in. na różnice leksykalne między językami słowiańskimi a bałtyckimi niektórzy zaprzeczają jednak możliwości istnienia języka prabałtosłowiańskiego.
Przez długi czas swojego istnienia (prawdopodobnie około 2000 lat) język prasłowiański podlegał różnym zmianom.
Na język prasłowiański wpływały języki ludów sąsiednich, zwłaszcza germańskie (gocki) i celtyckie, jak też irańskie (scytyjski), tureckie i ugrofińskie.
Fakt ten, a także różne rozumienie procesów językowych przez różnych lingwistów, jest przyczyną istnienia różnych rekonstrukcji form prasłowiańskich. Niektórzy próbują wyróżniać kilka faz rozwojowych tego języka, najczęściej trzy, nie jest to jednak podejście powszechne.
Przed pierwszą palatalizacją system głosek języka prasłowiańskiego wyglądał najprawdopodobniej następująco: p, b, v (dwuwargowe lub u niesylabiczne), m, t, d, s, z, n, l, r, j, k, g, x (ch); i, ī, u, ū, e, ē, a, ā, ei, eu, ai, au, oraz najprawdopodobniej samogłoski nosowe ę i ą, szczególnie przed spółgłoskami szczelinowymi i na końcu wyrazu. Nie istniały wówczas sylabiczne r, l (w dialektach wschodniosłowiańskich najpewniej nigdy nie zaistniały), lecz grupy ir, ur, il, ul.
Przemiany samogłosek przy powstaniu języka prasłowiańskiego
- i1 < PIE *ī, *ei,
- i2 < *ai zredukowane (*ăi lub *ui) < PIE *ai, *oi,
- ь < *i < PIE *i, czasem także ze zredukowanego PIE *e,
- e < PIE *e,
- ę < PIE *en, *em,
- ě1 < PIE ē,
- ě2 < *ai < PIE *ai, *oi,
- a < *ā < PIE *ā, *ō,
- o < *a < PIE *a, *o, *ə (w sylabach wewnętrznych *ə zanikło bez śladu),
- ǫ (ą) < *an, *am < PIE *an, *on, *am, *om,
- ъ < *u < PIE *u, czasem także ze zredukowanego PIE *o
- y < PIE *ū
- u < *au < PIE *au, *ou (PIE *eu rozwinęło się prawdopodobnie w *jau, z czego prasłowiańskie ju)
Samogłoski i2, ě2 powstały później niż i1, ě1. W końcowej fazie istnienia języka prasłowiańskiego obie samogłoski par i1, i2 oraz ě1, ě2 wymawiane były już jednakowo, wcześniej jednak wywołały różne zmiany poprzedzających spółgłosek tylnojęzykowych, por. niżej.
Przemiany spółgłosek przy powstaniu języka prasłowiańskiego
- p < PIE *p;
- b < PIE *b, *bh;
- t < PIE *t;
- d < PIE *d, *dh;
- k < PIE *k, *kw;
- g < PIE *g, *gh, *gw, *gwh;
- s < PIE *s, *k´;
- z < PIE *g´, *g´h (rzadko także z < PIE *s [z] przed spółgłoską dźwięczną);
- x < PIE *s po *r, *u, *k, *i, prawdopodobnie także po *l;
- m < PIE *m;
- n < PIE *n;
- l < PIE *l;
- r < PIE *r;
- v < PIE *w;
- j < PIE *j.
- W niektórych wyrazach prasłowiańskie x rozwinęło się z innych dźwięków PIE, np z grup *kH, *ks, *sk.
- Na końcu wyrazu spółgłoski często zanikały (ewentualnie pojawiał się jer, jak w (j)azъ < *e:g^h), co dało początek zasadzie sylaby otwartej.
Ponadto:
- c´ < k (II palatalizacja);
- ʒ´ (dz´) < g (II palatalizacja);
- s´ < x (II palatalizacja);
- č < kj, k (I palatalizacja);
- šč < stj, skj, sk (I palatalizacja);
- žǯ (ždž) < zdj, zgj, zg (I palatalizacja);
- š < sj, xj, x (I palatalizacja);
- ž < zj, gj, g (I palatalizacja).
Procesy fonetyczne w okresie prasłowiańskim
Palatalizacje
- pierwsza palatalizacja
- k, g, x > č, ǯ (dž), š przed i1, ě1, e, ę, ь, j i sonantami l´, r´(ǯ uprościło się potem do ž wszędzie, w niektórych językach z wyjątkiem pozycji po z); zachodziła w III – VI w.n.e.;
- druga palatalizacja
- k, g, x > c´, ʒ´ (dz´), s´ przed i2, ě2 (s´ zmieszało się potem z s lub š w poszczególnych dialektach słowiańskich, ʒ´ (dz´) uprościło się do z, z wyjątkiem m.in. polskiego); zachodziła ok. VI-VII w.n.e.;
- trzecia palatalizacja
- k, g, x > c´, ʒ´ (dz´), s´ po samogłoskach przednich (i, ь, ě, e, ę) i sonantach l´, r´ ? – w przeciwieństwie do dwóch poprzednich miała charakter postępowy i zachodziła niekonsekwentnie, tylko w niektórych wyrazach; zachodziła ok. VIII w. n.e.
- sj, zj > š, ž;
- tj, dj przetrwały i rozwijały się rozmaicie w poszczególnych dialektach (w grupie zachodniosłowiańskiej w c´, ʒ´ (dz´));
- stj, zdj > šč, žǯ (ždž);
- kj, gj, xj > č, ǯ (dž), š (następnie ǯ (dž) > ž);
- skj, zgj > šč, žǯ (ždž);
- rj, lj, nj przetrwały do końca epoki prasłowiańskiej, następnie rozwinęły się w r´, l´, n´;
- pj, bj, vj, mj przetrwały do końca epoki prasłowiańskiej, następnie rozwinęły się w pl´, bl´, vl´, ml´ w większości dialektów (zasięg tej zmiany jest przedmiotem dyskusji)
(Analogicznie np. w języku litewskim t, d przed i niezgłoskotwórczym jest zastępowane przez č, dž[5].)
- czwarta palatalizacja (polska)
- ky, gy > k’i, g’i
- ke, ge > k’e, g’e
zachodziła ok. XV w.
Uproszczenie grup spółgłoskowych
- -gti, -kti > -c´i (w grupie zachodniej, ogólnie kt (również < gt) w pozycji pierwszej palatalizacji rozwijało się jak tj)
- -dti, -tti > -sti
- pn, bn > n, stn > sn, bv > b
- ps. sъpnъ (sъpati (>pol. spać) + -nъ) > sъnъ > pol. sen (ale ps. sedmь > pol. siedem)
Przemiany samogłosek
Po spółgłoskach miękkich (j, č, ž, š) o, y, ъ > e, i, ь. Natomiast ě > a (časъ < čěsъ). Stąd pochodzi różnica między odmianą w tematach na -o-, -a- a -jo-, -ja-.
W późniejszym okresie kъnęgъ > kъnędzь (ksiądz)
Prejotacja i prelabializacja
W nagłosie (na początku wyrazów) przed i, ь, ě, e, ę, pojawiło się j. Analogicznie przed y, ъ pojawiło się w > v, co świadczy o tym, że y wówczas jeszcze brzmiało jak ū, a ъ jak u krótkie.
(…)
…..
Stało się to jakoś, ale szczególnie wśród tzw. Polaków, mimo, że dotyczy to mieszkańców terenów co najmniej między tzw. Łabą, a Prypecią… Mam na myśli takie pas, który pokrywa się z największą procentową ilością R1a… Robert pewno wie, co mam na myśli…
DaC’ DaT+eK
W j. polskim występują OBIE POSTACIE dźwięków i rdzeni, patrz D+, DC i DT, z tym słów opartych na tej ostatniej postaci rdzenia D+ jest MNIEJ, niż słów opartych o postać wysokoenergetyczną DC…
Na tej podstawie twierdzę, że w języku Pra-Słowiańskim istniała pierwotna wysokoenergetyczna postać rdzenia DC, która nie powstała już później z tego jakiegoś średniowiecznego „wysokouenergetycznienia” pierwotnej niżej energetycznie postaci DT, jak to twierdzi ofitzjalna allo-allo naukofa wykładnia.
Dodatkowo dziwnie jakoś jakaś tzw. palatalizacja nie zaszła np. tu:
Dać / DaC’ > Dat / DaT > Datek / DaT+eK, a nie Daćek / DaC’+eK, czy Daciek / DaC+ieK,..
jeśli to komuś robi jakąś różnicę… i nie jest to jedyny taki przypadek…
A na razie resztę tych bredni pomijam milczeniem, patrz np.:
(…)
Leksyka wspólna z innymi językami
z językami wczesnogermańskimi
xlěbъ (por. ang. loaf), xlěvъ, měčь, stьklo, šelmъ (por. ang. helmet), plugъ (por. ang. plough), lěkъ (por. ang. leech)
z późniejszymi językami germańskimi
pěnędzь (por. ang penny, swn. pening), kъnędzь (por. ang. king, swn. kuning), istъba (por. swn. stuba) tjudjь (por. goc. þiuda)
zapożyczenia z greki i łaciny
kupiti (goc. kaupōn, łac. caupō [właściwie z etruskiego]), dъska (swn. tisk), čeršn’a (ang. cherry, łac. ceresia), osьlъ (łac. asinus, goc. asilus), velьbǫdъ (gr. elephas, goc. ulbandus)
bezpośrednie zapożyczenia z greki i łaciny
konopja (łac. canapis), poganъ (łac. paganus), kоlęda (łac. calendae), korabjь (biz. karábion), polata (biz. palátion)
z językami tureckimi
xomǫto, kъnęga/kъniga, kolpakъ/klobukъ
z językami dackimi i północnotrackimi
mogyla, kurhan (dac. kurgan)
(…)
A,.. Przypominam, że Dawaniem / DaW+aNieM zajmę się w następnej części… i wcale nie ostatniej… 🙂
SKRBH 